Kamperen op de prairie
MET HUIFKAR TUSSEN KRIJSENDE COW BOYS
Constandse, de beste
Europese aanvaller
Experiment in Baarlo
t.v. in varkensstal
Over resultaten is men
best te spreken
Morgen de „return" voor „Blokkeer"
Zes uur
reizendan
half uur
spelen
„ROEMENEN NU BANG ALS WEZELS..."
Om sterftecijfer van biggen te drukken
OPMERKELIJK
SPELLETJE
BRIDGE
Betere reiniging
uitlaatgassen
COWBOYS
GEEN ALCOHOL
HYENA '5
Conditie
Studie
Elan
Stunt
TE DUUR
BEZOEK
Alle kennis
Alweter
In landstaal
Nederlands
Geen winnaar
Op 7 januari leek succesrijk Blokkeer, onoverwinnelijk geacht ki de nationale volleybalcompetitie, voor niets
vlijtig te hebben gecollecteerd voor deelneming aan het toernooi om de Europese beker voor landskampioenen. De
eerste wedstrijd ging na een slopende reis van twee dagen naar het volslagen onbekende, doch naar blijken zou, ver
rassend agressieve Albanese Dynamo in Tirana met 30 verloren. Setcijfers 1511, 159, 1510.
Coach Hoogerwaard oordeelde dat onderschatting een der oorzaken was en zweepte zijn spelers op, die twee we
ken later een schijnbaar hopeloze achterstand ongedaan zouden kunnen maken. Een emotioneel duel leidde naar
succes: 30 via 1510, 1513, 155. Iets betere setcijfers maakten Blokkeer tot kwartfinalist.
Weinig optimistisch, maar zeer realistisch Is de maar moeilijk sluitend te krijgen begroting gebaseerd op uit
schakeling in deze kwart-eindstrijden, waar immers de drievoudige Europese bekerwinnaar Rapid uit het land
van de super-volleyballers Roemenië de tegenstander is. Nochtans liet het eerst duel de Rijswijkers een vleugje
hoop. want zij klopten met 2300 warm meelevende supporters als getuigen de diep gevreesde Roemenen met
32, hetgeen als een sensatie in de volleybalwereld geboekstaafd zal blijven.
Morgen speelt Blokkeer de return wedstrijd in Boekarest. Gevreesd man in de Rijswijkse formatie is voor Rapid
sinds vorige week zaterdag Blokkeers jongste speler Frank Constandse (20). „Hij Is", getuigde de Roemeense coach
Jean Ponova, „een van de beste aanvallers in Europa. Wij hadden trouwens nooit kunnen vermoeden dat Blok
keer zo'n sterk team zou bezitten". Laconiek commentaar van Constandse: „W aarom wij zo goed spelen is mij
eigenlijk een raadsel".
QUINTER (Kansas) De onsterfelij
ke Old Shatterhand of diens bloedbroeder
Winnetou zullen er misschien de neus
diep voor op halen, maar in Kansas en
verre omgeving is iedereen weg van de
prairietochten die hier elk jaar worden
gehouden.
Dat gaat helemaal in stijl. Een aantal
echte krakende huifkarren u kent ze
wel, Buffalo Bill gebruikte ze ook ge
trokken door paarden of muilezels zetten
koers naar de eenzame vlakten van het
Amerikaanse Kansas en onder het zeil
doek van de wagens zitten, jawel, de toe
risten.
Ze vinden het geweldig, enorm. Ze zijn op
één of andere manier in contact gekomen
met de kleine getaande mevrouw Ruth Hef
ner in het kleine plaatsje Quinter, de vrouw
die drie jaar geleden zelf eens in een oude
huif- of prairiewagen reisde en daarvan zo
veel schik had dat ze haar pret onmiddellijk
met anderen wilde delen.
Zo ontstonden haar prairietochten, van één
tot zes dagen lang met alle romantiek die er
vroeger wel of niet bij was, er met de haren
bijgesleept en met niet te vergeten een groot
aantal krijsende cowboys en onvervalste
scouts.
Veel reclame hoeft mevrouw Hefner niet
voor haar prairietochten te maken, „die wel
het gemak maar niet het ongemak van groot
moeders tijd te bieden hebben".
De liefhebbers komen vanzelf. Ze vinden
het heerlijk om 's nachts onder het zeildoek
van de wagen te slapen, of zomaar in een
slaapzak op de grond te liggen, 's Morgens,
en eigenlijk de hele dag door, drinken ze dan
gulzig de koffie die mevrouw Hefner altijd,
vers gebrouwen, op het vuur heeft staan.
Alcohol mag er niet worden gedronken.
Al deze mensen genieten van de charme
van de prairie, van de uitgestrektheid van
het land, van het natuurschoon en van de
onverwachte geluiden, zoals het gehuil van
een hyena, 's nachts. Het maakt diepe in
druk op de man, die normaal twintig hoog op
zijn kantoor in een van de Amerikaanse ste
den zit opgesloten.
Aan de prairietochten dwars door het
wtyde land van Kansas kan iedereen mee
doen, ook buitenlanders. De preien r(Jn na
venant aan de pret: 25 dollars (negentig
gulden) per 24 uur voor elke volwassene,
twintig dollars voor het eerste kind van het
gezin, vijftien voor het tweede, tien voor het
derde en tien voor het vierde kind. Kinde
ren beneden vfyf jaren mogen voor nog
minder mee.
Zadels voor een tochtje te paard kunnen
worden gehuurd, evenals kampeeruitrusting.
De tochten beginnen na 21 mei. Wie aan
een ervan wil meedoen kan zich nu al opge
ven bij mevrouw Hefner, in Quinter, Kansas,
Verenigde Staten.
DEN HAAG Probleem van
Blokkeers probleem loopt parallel
met de hoog begaafde eenling in het
dagelijks leven. Er zijn in eigen
land althans praktisch geen teams
die zich met deze Rijswijkse forma
tie (vrucht van een fusie met DES,
anderhalf jaar geleden) kunnen me
ten op basis van gelijkheid. De sti
mulans om groter hoogte te bereiken
dreigt verloren te gaan.
Constandse illustreert dat. Opvoe
ring van conditie is hem vreemd. Uit
zijn automatische shagdoos rollen
per dag vijftien sigaretten, hij is te
vreden met twee uurtjes op techniek
gerichte training per week. „Daar
komt dan de wedstrijd bij, maar
meestal verslaan we onze tegenstan
ders in een half uur of drie kwartier."
Frappant voorbeeld van groeiend on
behagen: „Als we in Groningen moeten
spelen zijn we zes uur onderweg om
een half uurtje te spelen."
Een gedreven sportman herkent
men nauwelijks in Frank Constandse,
hoewel hij een opmerkelijke staat
van dienst achter de rug heeft voor
een twintigjarige. Ruim vijftig keer
kwam hij uit in het nationale team,
maar in het najaar van 1966 bedankte
hij voor de eer om studieredenen.
Als tweedejaars-student (elektrotech
niek) aan de Technische Hogeschool
te Delft miste hij vorig jaar door het
volleybal vijf tentamens en zakte hij
voor een gewichtig examen. „Volgend
seizoen wil ik wel weer in het Neder
lands team spelen, maar voorlopig
gaat mijn studie voor."
Veel ernstige woorden wijdt men
hieraan niet in het uit vijf leden be
staande gezin-Constandse, waar de
heer des huizes eveneens studie met
sport combineerde. Constandse sr.
was een vurig voetballer in VUC,
hetgeen hem niet belette de twaalfja
rige loodzware aeoountansstudie suc
cesrijk te voltooien. Bovendien boek
te Frank Constandse al anderhalf
jaar winst door afkeuring voor de mili
taire dienst. Oorzaak: allergisch voor
stof, katten en honden. Hevige nies
buien teisteren hem als deze hulsdie-
ren zich in zijn huurt ophouden.
Met zijn twaalf wekelijkse college
uren en daaruit voortvloeiende studie
heeft hij het echter te druk om selec
tietrainingen bij te wonen. Zijn vrije
tijd verdeelt hij tussen Blokkeer, mo
derne literatuur („met voorkeur voor
Mulisch") en zijn meisje, met wie hij
op zaterdagavonden bioscopen prefe
reert boven dancings. Als een waar
schuwing herinnert hij zich zijn HBS-
jaren, toen hij „omdat ik nog een
fanatieke volleyballer was" de derde
klas moest doubleren.
Ondanks een nu gekanalisserde
geestdrift voor volleybal zal Frank
Constandse zich de sensatie van vori
ge week blijven herinneren. Zijn 1.94
meter lange gestalte (gewicht 85 kilo)
trok toen nadrukkelijk de aandacht
door glasharde smashes en treffend
spelinzicht.
„Drie kilo ben ik afgevallen door die
wedstrijd. De dag tevoren al kon ik
geen eten door mijn keel krijgen. Ik
was niet bang omdat er een nederlaag
dreigde maar omdat we de kans lie
pen enorm af te gaan. Voor de wed
strijd maakten we tegen elkaar gein
tjes. We pakken die Roemenen wel
even. En laat het nu nog lukken ook.
En echt niet omdat Rapid niet in
vorm was, hoor. Beter heb ik ze nooit
zien spelen.
Opeens lukte alles bij ons, maar
die wedstrijd vroeg natuurlijk wel
veel meer conditie dan we normaal
in de competitie nodig hebben. We
moesten nu 2 Va uur op de been blij
ven. Dat heb ik dan ook wel geweten.
De volgende dag kreeg ik mijn arm
niet eens omhoog om mijn haar te
kammen."
Blokkeer had intussen een stunt
uitgehaald door als eerste Westeurope-
se ploeg een Oosteuropese formatie te
kloppen.
Coach Hoogerwaard: „Volgens mij
kunnen meer Nederlandse ploegen
dergelijke resultaten behalen, als de
bereidheid om keihard te trainen er
maar was. Er huppelt hier heus ge
noeg talent rond". Hij verwijst naar
Frank Constandse, die hij vijf jaar
onder zijn hoede heeft. „Hij was een
beetje een bravoure-raannetje, die
het wat te nonchalant opnam. Maar
ik heb een vechter van hem gemaakt."
Constandse: „Diep in mijn hart ge
loof ik dat we het morgen nét niet
zullen redden. Hoewel, die Roemenen
zijn nu zo bang als wezels."
Een Zweedse autofabriek heeft een
apparaat uitgevonden, waarmee men het
probleem van de luchtverontreiniging
hoopt op te lossen. Het systeem wordt
nu onderzocht door de Amerikaanse
autoriteiten. Wanneer van hen goedkeu-
drukt, in de nageboorte stikken of ver
kleumen.
Mevrouw Gortz vertelde, dat de ap
paratuur bijzonder goed beviel. Toch
is de famillie niet van plan, tot aan
schaf over te gaan, vanwege de hoge
kosten. Dit fokbedrijf, dat 120 zeugen
telt, waar de laatste maanden meestal
zo'n driehonderd biggen bij waren, is
wat ligruimte e.d. betreft al goed inge
richt. Daardoor zal het hier niet gauw
voorkomen dat biggen door de moeder
worden doodgedrukt. Wel heeft men,
dank zij de apparatuur, al verschillen
de biggen, die in de nageboorte dreig
den om te komen, kunnen redden. Ziet
men 's nachts op de monitor, dat er
biggetjes geboren zijn, dan gaat men
naar de stal om de lamp op te doen. De
jonggeborenen zoeke. dan die lamp en
de veilige warmte op, terwijl ze tevens
op veilige afstand van mama blijven.
Merkt men 's avonds al dat een zeug
bijna zo ver is dan wordt de lamp al
voor het slapen gaan ontstoken.
In Baarlo komt nu veel bezoek van
belangstellenden. Het Instituut voor
Landbouwbedrijf «gebouwen is goed te
spreken over de resultaten, die de proef
tot nu toe heeft opgeleverd.
Als deze proef definitief slaagt, wü
het instituut ook eens bezien wat tele
visie kan betekenen voor de pluimvee
houderij en de runderhoudery.
Vier Australische dames hebben mee
gedeeld dat ze op hun bridgeavondje op
een gegeven moment alle vier een bod van
zeven in een kleur in handen hadden. Het
gebeurde te Orange, een stadje ten wes
ten van Sydney.
Volgens het Guinness-recordboek is de
kans op iets dergelijks onvoorstelbaar ge
ring. Het boek zegt dat als alle bewoners
van de wereld bridge zouden gaan spelen
en elke groep van vier 120 robbers per
dag zou spelen, het toch nog 62 miljard
jaar zou duren voordat men een derge
lijke verdeling van de kaarten zou kunnen
verwachten.
Het openingsbod in het spel was zeven
ruiten. Nummer twee bood zeven schop
pen en daarna werd het bieden wat ver
ward en de dames besloten het spelletje
op te geven toen ze merkten dat ze alle
vier een volledige serie in een kleur had
den.
Blokkeer: het grote overwicht m
de vaderlandse volleybalcompetitie.
Coach Henk Hoogerwaard (51):
„We vallen weieens in slaap. Soms
laat ik ze maar een beetje spelen,
dan winnen we maar met 32 Je
kunt het toch niet te gek maken?"
Slechts bij de nadering van Europese
bekerduels of andere grote evene
menten laat sport instructeur Hooger
waard zijn spelers opdraven voor
extra bijeenkomsten naast de gebrui
kelijke twee uurtjes per week.
„Die bekerwedstrijden vormen wel
een stimulans, maar voor de compe
titie hebben we aan twee uur trai
ning genoeg. Dat komt omdat die
jongens al zo verschrikkelijk veel
achter de rug hebben. Die successen
zijn heus niet vanzelf gekomen. Er is
een tijd geweest, vóórdat we ons met
DES bij Blokkeer aansloten, dat we
jaar in jaar uit vijf keer per week bij
elkaar kwamen om de techniek on
der de knie te krijgen. Bij andere
clubs heeft men dat er kennelijk
nooit voor over gehad".
Het overwicht van de Rijswijkse
ploeg brengt intussen Frank Con
standse tot de constatering: „Wat de
competitie betreft is de gein er bij
ons allang af".
wmumiwuiiniiHniwiiiiiiniiwiiiwi
ENCYCLOPEDIE, EEN EEUWIGE UITDAGING
I-Iet grote avontuur is sinds enke
le maanden weer begonnen in
Nederland: de eerste twee delen van
de zevende druk van de Winkler
Prins zijn van de pers.
Het klinkt wat saai: een rij van
twintig dikke boeken op een plank
er moeten mensen zijn, die deze
rij in hun boekenkast hebben staan
en er nooit in kijken. Maar er zijn
ook altijd weer mensen, zoals die on
vergetelijke jongen in Bordewijks
roman „Karakter", die met niets
meer dan enkele delen van een en
cyclopedie een nooit eindigende reis
door de wetenschap beginnen.
rxe encyclopedie is de eeuwige
uitdaging aan de mens, het re
delijke wezen in de schepping. Zo
dra een cultuur zich min of meer
systematisch met wetenschap gaat
bezighouden, komt er altijd iemand
die zegt. „Alles wat wij weten moet
in één boek worden samengepakt, zo
dat we een overzicht krijgen van al
onze kennis".
I)at hebben de erfgenamen van de
Griekse beschaving gedacht, toen zij
nu zo'n slordige twintig eeuwen
geleden aan de universiteit van
Alexandrië de eerste encyclopedie
van onze beschaving samenstelden.
Zij specialiseerden zich op wiskun
de, sterrenkunde en literatuurweten
schap. In hun encyclopedie vertelden
zij hoe zij over de werken van de
grote Grieken dachten. Naar onze
maatstaven was die eerste encyclo
pedie geen zuiver wetenschappelijk
werk, maar zij bracht wel een oever
loze hoeveelheid kennis en schoon
heid van de afbrokkelende Griekse
naar de beginnende Westeuropese
beschaving.
Ulonderd jaar later werd in Rome
een nieuwe encyclopedie gebo
ren, waaraan de alweter Plinius zo
verknocht was, dat zijn werk hem
het leven kostte: toen de Vesuvius
ging vuurspuwen waagde Plinius
zich zo dicht bij de krater om het
schouwspel zo goed mogelijk in zijn
encyclopedie te kunnen verslaan, dat
hij door een lavagolf werd verrast
en verast.
Tot in de vorige eeuw werd de Ro
meinse encyclopedie van Plinius in
Duitsland herdrukt, al stond er in
de inleiding wel de waarschuwing,
dat men niet alle uitspraken in het
boek meer letterlijk kon nemen.
De oude encyclopedieën waren
voorbehouden aan wetenschapsmen
sen voor een gewone man waren
zij te moeilijk en hij kon er de weg
ook niet in vinden. Sociaal gericht
werd de encyclopedie in de eeuw
voor de Franse revolutie, toen Dide
rot in Frankrijk een alphabetisch
boek liet samenstellen in de lands
taal, waarin iedereen die kon lezen
alle bekende wijsheid en kennis ge
makkelijk kon opzoeken. De encyclo-
pedisten waren er vast van over
tuigd dat alle mensen maatschappe
lijk gelijk in het leven zouden ko
men te staan als iedereen zich onbe
perkt kon laven aan de bron van
kennis. De machthebbers van die tijd
waren daar ook bang voor en zij
hebben zich fel verzet tegen de en
cyclopedisten.
Men kan zich nu, twee eeuwen la
ter, afvragen of de idealisten en de
bevreesden van toen het juist heb
ben gezien. In de afgelopen twee
eeuwen is het hele wetenschappelij
ke pakket dat de mensheid op zijn
tocht door de geschiedenis heeft ver
gaard, voor iedereen toegankelijk ge
worden.
r\e heer K. A .With, by „Elsevier"
hoofdredacteur van de Winkler
Prins, durft niet te schatten hoeveel
Nederlanders de encyclopedie regel
matig raadplegen. Hoeveel mensen
zien 's avonds op de televisie iets
over een land of een mens en zeggen
dan. „Even in de encyclopedie kij
ken hoe dat precies zit?".
Er zijn optimisten die menen dat
vooral de jeugd een driftig gebruiker
van de encyclopedie is, maar het
aantal pessimisten is groter.
Bijna honderd jaar geleden was
het zelfs niet meer nodig dat men
in Nederland een VTeemde taal ken
de om een encyclopedie te raadple
gen. In 1868 begon dominee Winkler
Prins op eigen houtje een Neder
landse encyclopedie te schrijven. Ds.
Winkler Prins wist bijna alles: hij
had natuurkunde en oude talen ge
studeerd. Hij was theoloog en alle
publikaties over politiek in het bui
tenland hield hij bij.
In de veertig jaar dat hij op de
kansel stond, zag hij kans om letter
lijk duizenden artikelen te schrijven,
boeken te vertalen en in 1868 begon
hij een encyclopedie te schrijvenin
1882 was hjj met zyn werk klaar.
VLHnkler Prins werd 91 jaar en tot
aan zijn dood in 1908 bleef hij
aan zijn encyclopedie meewerken.
Hij beleefde nog de volledige twee
de druk, maar de derde druk kwam
vier jaar na zijn dood gereed. De
vierde druk, die in 1919 gereed was,
was nog steeds samengesteld door
een zeer klein groepje mensen, maar
aan de vijfde druk, die in de crisis
jaren verscheen hadden ruim twee
honderd wetenschapsmensen mee
gewerkt.
Aan de tweede na-oorlogse druk,
waarvan nu de eerste delen zijn ver
schenen, hebben vele duizenden men
sen hun kracht gewijd. Over zeven
jaar is deze zevende druk gereed.
Terwijl de encyclopedist poogt de
wetenschap vast te leggen, rent die
wetenschap vooruit: het werken aan
een encyclopedie is een blijvende
uitdaging die nooit een overwinnaar
zal aanwijzen.
ring is verkregen, zullen voor de Ameri
kaanse markt bestemde auto's ermee
worden uitgerust voor 1 december 1967,
de dag waarop de wet voor meer effi
ciënte uitlaatgasreiniging in de Verenig
de Staten in werking treedt. De fabriek
wil de uitvinding ook op andere markten
introduceren.
De belangstelling van de Zweedse
technici ging niet uit naar de uitlaatgas
sen, zoals b(j de meeste van hun colle
ga's, maar naar de luchtinlaat van de
motor. Het resultaat van hun werk is
een apparaat in het tnlaatspruitstuk, dat
voor een doelmatiger verdeling van het
lucht/brandstofmengsel naar de cilin
ders zorgdraagt, waardoor een comple
tere verbranding wordt verkregen. Dit
systeem zal goedkoper te produceren
z(Jn dan bqv. uitlaatgasreinigers van het
z.g. naverbrandingstvpe.
DEN HAAG De heer F. Gortz, varkensfokker te Baarlo bij Venlo, heeft
sinds de week voor Kerstmis een gesloten televisieoircuit in zijn bedrijf. Hij
heeft dit te danken aan een initiatief van het Instituut voor Landbouwbedrijfs
gebouwen te Wageningen en de N.V. Philips te Eindhoven. Het gaat om een
proef van zes maanden, die eventueel voor verlenging vatbaar is.
Een televisiecamera, bevestigd aan
een op rails lopend wagentje, kan zich
in de lengterichting van de stal heen
en weer bewegen, op anderhalve meter
boven de zeugen. Die camera kan van
de huiskamer en van de slaapkamer
uit bediend worden en in die beide ver
trekken staan ook monitors, waarop
de gebeurtenissen in 'e stal zichtbaar
gemaakt kunnen worden.
Dank zij deze apparatuur kan men
er ook 's nachts op tyd by zyn om te
voorkomen, dat biggen vlak na de ge
boorte door de moeder worden doodge-
Europees topspeler
FRANK CONSTANDSE
twee uurtjes trainen per week
is voldoende"