IEEN GOEDE GELIJKMATIGE DRAAIER
Met duizend
es naar
orgelt j
Montreal?
„Mensen zijn er
gek
!„AanPassing van schrijftaal
aan de spreektaal"
van
Noordoostpolder 25 jaar
droog achter de dijken
Subsidie voor onderzoek
inzake vetzucht
MET BABY NAAR KEGELBAAN
FEESTEN VAN MEI TOT SEPTEMBER
J.Zwan Texel
PROF. STUTTERHEIM OVER DE SPELLING:
Onderzoek naar
bezoek aan
Jaarbeurs
Hollar
M
Beetje verliefd
Af- In het wild
Afi Butagas
Af Tulpen
D
Vrouwen mogen voor
radio spreken en
zingen in Jemen
Af> Calorieën
Af. Verestering
VEEL JEUGD
Manuscripten naar
Jeruzalem t£rug
WOENSDAG 8 MAART 1967
liiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiHiimiiiiiiiiiimimiiiiiiimmiimmm
muiiiiimiimiiH
-fm m
Het is jammer voor de Gouden Engel, maar op Texel past hij niet zo,
want voor hem zijn de straten te smal. En verder gaat Jan Klaas Paulus
Zwan misschien naar Montreal, naar de wereldtentoonstelling. „Zeker met al
die orgels," grinniken die van Texel en ze hebben gelijk. Als Jan Zwan
gaat, gaat hij met zijn orgels. Of dat er drieduizend worden of veel meer
moet hij nog eens bedenken, maar de Gouden Engel blijft in ieder geval ge
woon thuis. Omdat-ie nu eenmaal zo'n vreselijk groot orgel is.
„J. Zwan. Texel", staat er op drie Nederlandse draaiorgels en die zijn
dan van Jan Klaas Paulus Zwan uit Den Burgh, vroeger handelaar in
wild en gevogelte en ook nog enige tijd een man uit het hotelbedrijf.
En nu wil hij graag „ambassadeur" worden in Montreal, met zijn
orgels.
et instemming heeft prof. dr. C.
E. P. Stutterheim het rapport
van de, Nederlands-Belgisehe commis
sie voor de spelling van bastaard
woorden begroet. Hij is ruim tien jaar
hoogleraar in Leiden en tot ver bui
ten Nederland een gezaghebbend
Neerlandicus. Hij geeft toe dat het
voor vele taalbeoefenaren een hele
omschakeling zal worden als het ad
vies van de commissie door de over
heid wordt overgenomen. Een be
zwaar vindt hij het daarom dat er in
korte tijd zoveel is en wordt gedok
terd aan de Nederlandse taal en de
spelling.
Prof. Stutterheim wil een duidelijk
onderscheid maken tussen vroegere
grammaticale ingrepen in de Neder
landse taal en de nu voorgestelde ver
anderingen van de spelling van de
bastaardwoorden.
„Wat nu wordt voorgesteld", zo zegt
hij, „is niets anders dan een aanpas
sing van de schrijftaal aan de spreek
taal. Men mag dan niet van taalver-
l>ro/. dr. C. F. P. Stutterheim, hoogleraar in de Nederlandse taalkunde aan de
Rijksuniversiteit te Leiden, heeft vele wetenschappelijke studies gepubliceerd.
Hij schreef verhandelingen over taalfilosofie, stijlleer, literatuurwetenschap en
taalbeersing.
Hij studeerde letteren en wijsbegeerte aan de Gemeentelijke Universiteit van
Amsterdam, waar hij in 1941 cum laude promoveerde. Voor zijn benoeming tot
hoogleraar in 1956 was hij leraar in Tiel en in Rotterdam. Prof. Stutterheim
is 63 jaar.
arming spreken, zoals meer te
recht werd gedaan toen de naam-
vals-n werd afgeschaft. Dit voorstel
gaat zelfs veel minder ver dan dat
van dertien jaar geleden, toen men,
met als resultaat „het Groene Boek
je", ook nieuwe regels voor geslachts
bepaling ging opstellen".
Is deze nieuwe lijst een logisch
gevolg op het Groene Boekje?
„In het Groene Boekje is zeer dik
wijls een keuze mogelijk; men spreekt
daarin van voorkeurspelling. Dat
moet als een ongewenste toestand
worden gezien. Zo'n keuzemogelijkheid
*\w\w
Wat moet dat nu met al die orgels,
daar in Den Burg op Texel? Heel
eenvoudig, Jan Zwan spaart ze en
laat ze bijmaken, in het hele kleine
dan. „Miniatuurtjes zogezegd", roept
hij, „souvenirs. Je moet toch iets. Het
is per ongeluk gekomen, maar de
mensen zijn helemaal gek van die or
geltjes. Tot in Amerika toe en overal
waar geëmigreerde kinderen van Ne
derlanders zitten. W&ór hoor."
Jan Zwan heeft ook grote orgels.
Gewone, echte straatorgels die spelen
zoals zijn miniatuurtjes. Maar .net iets
mooier dan, iets echter. Drie straat
orgels heeft hij zich aangeschaft en
hij is bezig hard te denken over een
vierde. Omdat hij dat vierde toevallig
zag, bekeek en er een klein beetje
verliefd op werd. Vandaar.
Verliefd worden op een orgel, dat
kan bij Jan Zwan uit Den Burgh. Hij
is nu 55 jaar. En als hij even goed
terugtelt, dan is het zo'n jaar of
veertig geleden dat hij als jongetje
uit Zaandam op vrije middagen naar
Amsterdam spoorde om een van zijn
kennissen een beetje te helpen. Ja
hoor, natuurlijk had die kennis een
straatorgel en de jongen uit Zaandam
mocht er aan draaien.
„Dat draaien lijkt gemakkelijker
dan het is", zegt Jan Zwan. „Je denkt
natuurlijk als voorbijganger, die man
die draait maar een beetje en dat
orgel speelt vanzelf wel. Helemaal
niet, zoiets vraagt kracht. En vak
kennis. Want je kunt wel een beetje
lukraak gaan draaien, maar dan heb
je kans dat de toon opeens lager of
hoger komt te liggen. Of dat het wijs
je te langzaam afdraait. Je draaitech-
niek, daar kun je van alles mee ver
anderen, maar een goede draaier
draait gelijkmatig. Heel gelijkmatig
en daar is kracht voor nodig. Omdat
je het bij een groot muziekboek ten
minste tien minuten moet volhouden."
Goed, maar hoe komt Jan Zwan
opeens aan drie grote orgels en nog
een paar duizend miniatuurtjes
Want hij zat toch eerst heel gewoon
in het wild en gevogelte en daarna
nog een poosje in het hotelbedrijf
annex bungalowpark op Texel? Zeer
zeker, maar vijf jaar geleden zijn
de zaken aan de kant geschoven. En
dus zou hij tijd krijgen om, zoals hij
zelf grinnikt, „te rentenieren".
Een andere man zoekt dan een pret
tige bezigheid die „hobby" heet, maar
hij had er al een, waar hij naar zijn
zin nog veel te weinig aan had kun
nen doen. Die orgels natuurlijk.
„Ik wist altijd wel precies welk
orgel in welke plaats ze hadden", ver
telt hij over de tijd van toen, die vijf
jaar geleden is. „En ik ging wel eens
ergens heen om orgels te kijken en te
beluisteren, maar toch... je zou wel
meer willen doen."
al weg van was geweest en waarvan
hij altijd wist waar het precies op
welke dag speelde.
Hij liet het opknappen, zette het
hele orgel op een auto en maakte
ervan wat nu HET orgel van Texel
is. En hij liet er een motortje op mon
teren dat op butagas loopt. Het klinkt
gek, maar dat kan bij orgels. Elek
trisch kan het motortje ook worden
gevoed, maar dat levert weer proble
men op in verband met de verplaat
sing van het orgel. Ingewikkeld, maar
het voornaamste is dat Jan Zwan
ook wel eens even niet hoeft te draai
en, als de armen moe zijn.
Zijn twee andere orgels besteedde
hij uit aan mensen die even graag
draaien als hy. Want orgels die stil
staan of ergens zijn neergezet als
antiquiteit, dat vindt Jan Zwan hele
maal niets. Orgels moeten spelen.
En wie voorzichtig vraagt of straat
orgels nog steeds passen in deze tijd,
zal even op zijn nummer worden
gezet. „Zijn er wel eens orgels, waar
geen mensen om heen staan? Nou
dan?", roept Jan Zwan van Texel.
En die miniatuurorgels, meneer
Zwan? Die heeft hij helemaal per on
geluk verzonnen, omdat hij merkte
dat de kleurenfoto's die hij van zijn
orgels liet maken, zo grif van de
hand gingen. De eerste honderd kleine
orgeltjes heeft hij zelf gemaakt
„bekaf was ik daarna en het eelt zat
tot op mijn vingers."
De volgende serie heeft hij laten
maken, maar er waren nog proble
men genoeg. „Kies maar uit", zeiden
de mannen die hem de speeldoosjes
zouden leveren die in de miniaturen
zouden komen en ze stuurden hem
driehonderd liedjes. Jan Zwan had er
maar twee nodig en koos op goed
geluk „Tulpen uit Amsterdam" en
„De Amsterdamse grachten".
En nu hoopt Jan Zwan op Mon
treal, waar hij „een van de ambassa
deurs van Nederland" wil worden.
Met zo'n orgeltje of duizend.
UTRECHT Van de buitenland- 5
se bezoekers aan de Jaarbeurs in
Utrecht komt 72 procent uit plaat-
sen die in een straal van 500 km van s
Utrecht zyn gelegen. Bijna de helft
(47 procent) is afkomstig uit plaat- J
sen die liggen binnen een straal van
150 km van de Domstad. Ruwweg
komt slechts tien procent van over-
zee, want vorig jaar kwam 90 pro- j
cent van de buitenlandse bezoekers
uit een gebied binnen 1200 km van
Utrecht. j
Dit is gebleken uit een onderzoek
dat de directie van de Koninklyke
Nederlandse Jaarbeurs heeft inge
steld naar de herkomst van de bui
tenlanders, die vorig jaar de ruim
20 beurzen in Utrecht hebben be
zocht. De Jaarbeurs-directie beoog
de met dit onderzoek wat meer in
zicht te verkrijgen in het „Wirt-
schaftsraum" van de Utrechtse
beurzen.
Hoewel zij van oordeel is dat de
resultaten van het onderzoek voor
zichtig moeten worden beoordeeld,
omdat cyfers over de kwantiteit van
het bezoek nu eenmaal weinig in
zicht verschaffen over de kwaliteit,
hecht zij toch wel waarde aan deze
inventarisatie in het kader van haar
planning over de toekomst. Met na
me zyn de cijfers interessant in ver
band met de positie die de Utrechtse
Jaarbeurs zal innemen na 1970 als
de nieuwbouw aan de Croeselaan is
voltooid en de concentratie (tevens
uitbreiding) van de jaarbeurs een
feit is geworden.
Dat kon toen hij de zaken overdeed.
De klap kwam. Jan Zwan kocht het
orgel uit de Jordaan, waar hij altijd
Menige Jemeniet, die zijn radio aan
zet, draait de knop haastig om. Hij is
ervan overtuigd, dat het toestel behekst
is, want hij hoort vrouwenstemmen.
In dit land, waar de vrouwen van
oren tot enkels zijn gesluierd en starre
haremtradities heersen, hebben nooit
tevoren vrouwenstemmen in de ether
geklonken.
„We hebben gedacht, dat de conser
vatieven geweldige drukte zouden ma
ken, zodra zij de stemmen van de meis
jes hoorden, maar tot dusverre is nog
geen enkele protest ontvangen", zei de
directeur van de regeringsradio te Sa-
na'a, Hoessein el Jabry. „Het spijt ons
dat wij zolang hebben gewacht met het
nemen van de proef".
Op straat zei een Jemeniet met een
tulband op zijn hoofd, een mes in zijn
gordel en een transistor in zijn hand:
„in het begin kon ik mijn oren niet ge
loven vrouwen op onze eigen radio".
Jemen is het laatste middenoostelijke
land, dat omroepsters in dienst heeft
genomen. In het verleden vond men het
een schande, als een vrouw haar stem
in het openbaar liet horen, maar de
autoriteiten redeneerden, dat naburige
Arabische landen ook vrouwen in dienst
hadden en dat in het streng conserva
tieve Saeodie Arabië vrouwen zelfs voor
de radio zongen.
„Het gebruik van vrouwenstemmen is
zo oud als de islam", zei een officiële
persoonlijkheid. „Als iemand bezwaar
maakt, kunnen we antwoorden, dat vele
van de leringen van de profeet Moham
med zelf aan schrijvers zijn gedicteerd
door zijn vrouw".
LEIDEN De Nederlandse organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk On
derzoek heeft dr. J. C. Birkenh&ger een subsidie verleend voor een klinisch on
derzoek naar de pathogenese van exogene vetzucht, dat wil zeggen naar de
wyze, waarop de vetzucht die wordt toegeschreven aan een overmatige voeding,
tot stand komt. Dr. Birkenh&ger is internist aan de afdeling stofwisselingsziek
ten en endocrinologie van het Academisch Ziekenhuis te Leiden.
In een onderhoud met dr. B. Bir-
kenhager vernam het A.N.P. dat het
bewuste onderzoek vooral gericht is
op de vraag of door de vetzucht de
stofwisseling zodanig wordt gestoord,
dat bestrijding van de afwijking
daardoor extra wordt bemoeilijkt. Te
vens wordt aandacht geschonken aan
de vetzucht, die vaak optreedt bij
hyperfunctie van de bijnierschors
(ziekte van Cushing).
de rol van het bijnierschorshormoon
Cortisol bij deze processen zal voorts
worden onderzocht.
ie Noordoost polder is vijfentwin
tig jaar droog achter zijn dijken
en gaat dat vieren met vele feesten,
een lange zomer lang. Dinsdag 19 mei
beginnen ze en 9 september, de echte
jubileumdag, houdt het op. Feesten
voor polderbewoners onder elkaar en
feesten voor wie van elders komen.
De polderlingen willen van de gele
genheid gebruik maken om enkele
tnisverstanden, die blijkbaar buiten
dijks nog bestaan, recht te zetten.
Sommige Nederlanders schijnen de
polder nog te houden voor een
grauw, eentonig gebied, slechts toe
gankelijk voor dragers van bagger
laarzen. Maar zo is het al lang niet
meer. Behalve akkers en weiden,
vindt men er tegenwoordig ook bos
sen, boomgaarden en bollenvelden,
alles binnen de door het Nederlandse
klimaat gestelde grenzen redelijk
droog te bereiken.
De Polder-V. V.V. durft het dan
ook aan voor het komende feestsei-
zoen een toeristische route uit te stip
pelen, die een ruim uitzicht biedt op
die agrarische variatie en bovendien
op het waterloopkundig laboratorium
en het luchtvaartlaboratorium bij
Ramspol, op het experimentele dorp
Nagele, op het voormalige eiland
Schokland, waar de permanente ten
toonstelling van in de polderbodem ge
vonden merkwaardigheden nog wordt
uitgebreid. Op de hoofdstad Emmel-
oord, waar de 35 bedrijven tellende
industrie van de polder grotendeels
geconcentreerd is, en op Urk.
Urk, eiland-af maar zelfstandige ge
meente gebleven, is eventjes van plan
geweest de viering van zijn duizend
jarig bestaan aan het zilveren polder-
feest te koppelen, maar bleek zich
een jaar te hebben vergist. Even goe
de vrienden, vindt de burgemeester
van de pas in 1962 ingestelde gemeen
te Noordoostpolder, F. M. van Pau-
thaleon baron van Eek, die dezer da
gen aan het hoofd van een delegatie
in Den Haag was om het polderfeest
aan te kondigen. Voor wat de vissers
van zijn buurgemeente Urk de laatste
jaren klaargespeeld hebben, heeft hij
het grootste respect.
Wel gaat de beroepsbevolking van
de polder nu de vissers de loef afste
ken door niet met een Vlaggetjesdag,
maar met een Vlaggetjeszomer te ko
men. De hele feestperiode zullen bij
elk van de elf dorpen twintig tot vijf
entwintig boerderijen een vlaggetje
voeren, ten teken, dat een ieder die
wil daar op dinsdag-, woensdag- en
donderdagmiddagen door boer of boe
rin gastvrij zal worden ontvangen en
over het bedrijf zal worden voorge
licht. Als het moet en als men het
tevoren bij de VVV opgeeft in een
vreemde taal.
Ook industrieën en landbouwcoöpe
raties hebben zich in deze „gastvrij-
heiasroutè" laten opnemen om te kun
nen tonen hoe ze reilen en zeilen.
De zelfbewuste boeren en industri
ëlen van de Noordoostpolder zijn niet
vergeten, dat hun plekje grond zijn
bestaan dankt aan een te 's-Graven-
hage genomen besluit. Ze gaan daar
zelfs een belangrijk punt van maken
in hun feestprogramma. 19 mei be
gint dat programma met een estafet
te van Den Haag naar Emmeloord en
de bedoeling is, dat de als dan funge
rende minister van Verkeer en Water
staat de eerste loper een kopie over
handigt van de Wet tot Inpoldering
van de Zuiderzee.
In twee dagen moeten de lopers die
kopie naar Emmeloord overbrengen.
Hun weg zal gaan langs de proefpolder
bij Andijk, indertijd aangelegd voor
dat men het grote werk van de in
poldering en afsluiting aanpakte, door
de Wieringermeer en over de Afsluit
dijk, waar een krans zal worden ge
legd bij het Lely-monument.
Een omweg vol charmes bij zo'n
feestelijke gelegenheid. Voor alledag
willen de polderbewoners verschrikke
lijk graag een kortere verbinding met
het westen. De brug bij Zwolse Hoek,
tussen de Noordoostpolder en Flevo
land, en Rijksweg 10, waarvan die
brug een onderdeel zal zijn, mogen er
wat hun betreft heel gauw komen.
Op die dringende wens gaan ze op
elegante wijze de aandacht vestigen,
want 27 mei komen er Rijksweg 10-
windhondenrennen plus een concours
d'élégance voor dames met hond en
auto. De burgemeester van Gronin
gen, die bepaald niet onverschillig
staat tegenover de West-Noordverbin-
ding via de polders, heeft al grote be
langstelling aan de dag gelegd voor
deze activiteiten. In de polder hoopt
Het is aannemelijk dat vetzucht
over het algemeen zijn ontstaan
dankt aan het opnemen door welke
oorzaak dan ook van meer voedsel
(calorieën) dan nodig zijn voor het
in stand houden en functioneren van
het organisme. Dit overschot aan
voedselbestanddelen (koolhydraten, ei
witten, vetten) wordt dan in de vorm
van vet opgeslagen.
Om nu een inzicht te krijgen in de
sedert geruime tijd openstaande
vraag of in tweede instantie dit op
geslagen vet minder gemakkelijk ver
bruikt kan worden dan de vetreser-
ves bij normale individuen onderzoe
ken wij, aldus dr. Birkenhager, met
behulp van isotopen bij vetzuchtige
en normale mensen en bij patiënten
met ziekte van Cushing, de omzetting
van vetzuren (calorisch het hoofdbe
standdeel van vet) per tijdseenheid.
Aangezien er steeds vetzuren uit
het vet worden vrijgemaakt (lipolyse)
en weer worden vastgelegd in vet
(verestering) is het verder noodza
kelijk vast te stellen welk deel van
de omgezette vetzuren wordt ver-
brand en welk deel opnieuw eordt
veresterd
De hormonale regulatie en speciaal
Mevrouw Northway uit Hingham
bij Boston (VS) kan het kegelen niet
laten, het ontbreken van een baby-
oppas ten spijt. Reden waarom haar
drie maanden jonge dochtertje Tina
in de linker arm geklemd blijft, ter
wijl mams met de rechter haar favo
riete sport beoefent
De Noordoostpolder, zoals de ge
haaste automobilist hem kent: Vlug
opschieten op lange rechte stukken
autoweg, waarlangs vaak dubbele
rijen hoog opschietende populieren
als windscherm fungeren.
men nu ook nog op medeleven van
Amsterdamse zijde.
Feestelijkheden, waar men bezoe
kers van buiten de polder verwacht,
zijn er verder vooral in de maand ju
li. Op de 12e van die maand zal er
een voetbalwedstrijd worden gespeeld
van landelijke, misschien zelfs van in
ternationale betekenis. Men is er nog
met de KNVB over aan het onderhan
delen, zodat meer bijzonderhden nog
niet konden worden verteld. Op 22 ju
li is er een nationaal concours-hippi-
que. Verder in deze maand: de 5e een
paardenfokdag, de 6e een feestmarkt
met standwerkerscouoours, de 8e een
nationale draverij, de 12e een centrale
rundveefokdag, alles in Emmeloord.
De maand tevoren, op 16 juna, houdt
de Kon. Ned. Mij voor Tuinbouw en
Plantkunde een vriendschapsdag in
Marknesse en 17 juni is er in Em
meloord een nationale 25 kilometer-
loop.
Op de laatste feestdag, 9 september,
wordt in Emmeloord een nieuwe sport
hal geopend, waar vervolgens een her
denkingsbijeenkomst wordt gehouden.
Ook is er die dag een nationaal drum
bandconcours en een optreden van de
Kon. Militaire Kapel.
Er is in deze jonge polder heel veel
jeugd. Zestig procent van de bevol
king is jonger dan 25 jaar. Dat is de
reden, waarom men sinds 1961 de in
dustrialisatie hier krachtig heeft aan
gepakt; voor al die jongelui kan in
de landbouw geen plaats worden ge
wonden. Het is ook de reden, waar
om men nu bij het opstellen van het
speciaal voor de polderbewoners be
stemde deel van het feestprogramma
vooral op de jeugd gemikt heeft. Ter-
wille van die jeugd gaat het Scapino-
ballet in een ronde circustent op tour
nee langs de elf dorpen.
Enkele data uit de geschiedenis van
de NOP, die in de oorlogsjaren be
kend stond als „Nederlands onderdui
kersparadijs", waar duizenden jonge
en ook oudere Nederlanders aan graaf-
en spitwerk verre de voorkeur gaven
boven een verblijf in Duitsland.
Op 13 december 1940 weid de pol
derdijk gesloten. 1 september 1941:
Opening van de eerste twee arbei
derskampen. 8 oktober 1941: Eerste
inzaai van rogge. 7 augustus 1942: In
stelling van het openbaar lichaam „de
Noordoostelijke Polder". 24 augustus
1942: De eerste geboorte (Grietje de
Jong). 9 september 1942: De polder
valt officieel droog. 1 december 1942
De eerste boerderij wordt betrokken.
7 en 9 augustus en 17 en 18 novem
ber 1944: De Duitsers houden raz
zia's. 17 april 1945: De polder wordt
bevrijd. 1 november 1947: Eerste of
ficiële verpachting van boerderijen.
16 juni 1951: Eerste verkiezing van de
poldercommissie adviescommissie
voor de toen nog alleen heersende
landdrost). 1 juli 1962: Instelling van
de gemeente Noordoostpolder.
De polder, die 1 januari j.l. 31.015
inwoners had, heeft 1574 landbouwbe
drijven, in grootte variërend van 12
tot 48 hectare. De teelt van uien,
fruit en bloembollen is steeds belang
rijker geworden op de kleine bedrij
ven.
De fruitteelt nam een grote vlucht.
In de winter 1966-'67 is er 120 hecta
re bijgeplant, zodat de totale opper
vlakte fruit nu ongeveer 1150 hectare
is. In de eerstkomende jaren wordt
bevordert de eenheid in taalgebruik
niet".
De hoogleraar waakt er tijdens het
gesprek nauwgezet voor dat begrippen
als spelling, grammatica en idioom
niet door elkaar gaan lopen. „Het
nieuwe voorstel is zuiver een kwestie
van spelling. Aan de taal verandert
niets. Zo'n nieuwe spelling is natuur
lijk lastig voor mensen, die zich
schriftelijk moeten uitdrukken, maar
dat heeft met de taal als zodanig
niets te maken. We hebben altijd al
van sjokola gesproken, nu gaan we
het ook zo schrijven. Een wennings-
proces".
U beschouwt het nieuwe voorstel
dus niet als een taalverarming?
„In het geheel niet. Het zal even
wennen zijn bij het lezen en bij het
schrijven, maar de taal als middel
tot het uitdrukken van gedachten
blijft onaangetast".
Blijkt uit het voorstel niet een grote
Belgische druk, omdat men vooral de
schrijfwyze van Franse woorden heeft
herzien
„Ik geloof niet dat dit het geval is
geweest. De Franse woorden zijn het
sterkst bij ons ingeburgerd. Het is
dus logisch dat deze woorden de
meeste aandacht hebben gekregen".
Maar er zijn, vooral na 1945, toch
ook veel Engelse woorden de Neder
landse taal binnengeslopen: team, re
search, planning, happening. Deze
woorden staan niet op de lijst.
„Misschien kan men van dergelijke
woorden nog niet zeggen dat zij al
een vaste onvervangbare plaats in on
ze taal hebben gekregen. De meeste
Engelse woorden kunnen nog worden
vervangen door Nederlandse woorden,
zonder dat dit de duidelijkheid
schaadt. Maar woorden als textiel,
sympathie, succes zijn zo in onze taal
opgenomen, dat men moet zoeken
naar Nederlandse woorden die het
zelfde betekenen en die tevens door
iedereen worden begrepen".
In de voorgestelde verandering van
spelling verliest men dikwijls de oor
sprong van het woord uit het oog. Er
zijn daarvan al voorbeelden. Wie
denkt er bij ponteneur nog aan point
d'honneur
„Wie denkt er bij stoel nog aan
staan? De etymologie het zoeken
naar de oorsprong van woorden is
een wetenschap die door de gemiddel
de taalgebruiker niet wordt beoefend.
Dat is ook volstrekt onnodig voor een
vruchtbaar taalgebruik. Taal in het
dagelijks gebruik is het middel om
begrippen over te brengen. Iedereen
weet wat er met textiel wordt be
doeld. Waarom zouden we dan het
woord textiel ook niet gaan schrijven
zoals we het uitspreken? Er is wel
een ander gevaar. Door het vereen
voudigen van de spelling neemt de
kans op vergissingen bij de geschre
ven taal toe". Voorbeelden zijn bede
len en bedelen, negeren en negeren".
Verwacht u een periode van rust in
de Nederlandse taal en spelling als
het voorstel wordt aangenomen?
„Die rust zou wel wenselijk zijn,
want de wijzigingen zijn in de laatste
halve eeuw te veelvuldig geweest.
Toch verwacht ik geen langdurige
rust. Er zijn nog te veel woorden uit
andere talen die men ongemoeid heeft
gelaten en er zijn bovendien stromin
gen die de spelling van de zuiver Ne
derlandse woorden willen gaan ver
eenvoudigen, bijvoorbeeld giter in
plaats van gieter".
„Dat zal wel grote problemen ge
ven, want er zijn erg moeilijke let
ters in de Nederlandse taal, zoals de
„e" in hernemen: drie verschillende
uitspraken van dezelfde letter en dan
komt de „e" nog voor in ei, ie en oe.
Wij zouden misschien nieuwe klinkers
nodig hebben, zodat we de bestaande
klinkers niet met behulp van mede
klinkers lang of kort behoeven aan te
duiden".
Zou Nederland niet voorzichtiger
moeten zyn met het aannemen van
vreemde woorden die later weer aan
gepast moeten worden. Een erg jong
voorbeeld is televisie de meeste
mensen weten niet dat dit woord is
samengesteld uit tele (ver) en visie
(gezicht?)
„Wat is daarvan het bezwaar? Iede
re Nederlander weet toch wat er met
televisie wordt bedoeld? De taal moet
niets kunstmatigs hebben. Als ieder
een weet wat televisie is, dan bestaat
er geen enkel bezwaar om dat woord
in onze taal op te nemen. Zelfs al
zullen we na verloop van tijd onze
spelling moeten wijzigen".
LONDEN De zeldzame Bijbelse ma
nuscripten die door een niet met na
me genoemde, bij Sotheby in Londen
in veiling zijn gebracht, zijn door de
betrokkene uit de markt genomen.
Hij heeft zich bereid verklaard, de
stukken aan de Armeense bisschop
Sjalié Adjemian ter hand te stellen,
die zal zorgen dat ze in Jeruzalem
terugkomen.
De manuscripten, waarvan de waarde
op vijf miljoen gulden wordt geschat,
zijn verdwenen uit een Armeens ka
tholiek klooster in Jeruzalem. Op
welke wijze blijft een raadsel.
De Armeense kerk had met een proces
gedreigd.
een uitbreiding van honderd hectare
per jaar verwacht.
De 35 industriële bedrijven hebben
1046 arbeidsplaatsen. Werkgelegenheid
buiten de landbouw bieden ook het wa
terloopkundig laboratorium en het
luchtvaartlaboratorium en, binnenkort,
het in aanbouw zijnde administratie
centrum van de Amro-bank.
Voor de recreatie heeft de polder
o.m. tweeduizend hectare door Staats
bosbeheer aangelegd bos, een opper
vlakte gelijk aan „twee Amsterdam
se Bossen". Verder zijn er drie cam
pings en enkele terreinen voor hou
ders van een kampeerpaepoort.