Samen om de tafel gaan zitten De man achter 't fornuis Anthony van Kampen schreef epos van Nederlandse paters DE BRUID IS ANDERS Mei vliegende dominee de warme zon tegemoet Rubber-nylon worst: stuw bij dijkbreuk IN ARME EN RIJKE JAREN Huishoudelijke voorlichting anno 1967betekent meestal: Alleen maar bevliegi ng „Het land dat God vergat" Verbetering Offers tot het uiterste in de jungle Indrukken Honderdduizend Scandmaviërs reizen via predikant Luchtvloot Ontmoeting Heldendicht Budget Verleiding Bankbiljetten niet naar Rhodesië Zwitserse kaas niet meer uit Duitsland Noodweer in V.S. vier doden DONDERDAG 9 MAART 1967 (Van onze medewerkster) T"|e crisistijd van ruim dertig jaar geleden is in de laatste mkanden nogal eens „in het nieuws" gehaald tegen de achtergrond van de massale ontslagen en bedrijfssluitingen in het Nederland van nu. Vrouwen die de crisisjaren be wust hebben meegemaakt, zullen bij het ophalen van de wrange herinneringen misschien ook even hebben gedacht aan het werk van de huishoudelijke en ge zinsvoorlichting, dat in die crisistijd in Nederland is geboren. Huishoudelijke en gezinsvoorlichting, gegroeid uit initiatieven van het nijverheidsonderwijs, trachtte ervan te maken wat ervan te maken viel. De huisvrouwen kregen voorlichting over het vermaken van nog bruikbare kleding en over voeding. ,,In Rotterdam is het werk in 1934. begonnen, regelrecht inhakend op de 1 toestanden van dat ogenblik," vertelt mevrouw J. H. Duijkers-Kranenburg, directrice van de Stichting Huishou delijke en Gezinsvoorlichting Rotter dam, een van de ruim vijftig plaatse lijke stichtingen die deze voorlichting over heel Nederland in de praktijk brengen. Huishoudelijke en gezins voorlichting heeft de crisisjaren glansrijk overleefd en is ook anno 1967 voor menig huisvrouw nog een welkome vluchthaven uit de baaierd van huishoudelijke problemen. In die ruim dertig jaren is het ka rakter van de voorlichting, uiteraard, veranderd. De smalle basis van ad viezen over kleding en voeding is aanzienlijk breder geworden. „Die beginpunten zijn nog wel onderdeel van onze voorlichting," zegt mevrouw Duijkers, zelf al ruim 21 jaar „in de voorlichting" werkzaam. „Tegen woordig richten we ons voornamelijk „Kookcursussen voor mannen zijn soms opeens een ware rage." Dit constateert mejuffrouw C. W. de Werd die als kooklerares en voe dingsadviseuse is verbonden aan de Stichting Huishoudelijke en Ge zinsvoorlichting Rotterdam. Via spreekuur en telefoon geeft zij raad aan de huisvrouw die in culi naire moeilijkheden zit; via kook cursussen en demonst-aties brengt zij vrouwen (en soms dus ook man nen) het fijne van de kookkunst bij. Vooral tegen de feestdagen bereikt haar voorlichtingswerk een „top". Dan worden veel recepten en me nu's gevraagd. Tegen de zomer zakt die belangstelling tijdelijk. Vragen van allerlei aard bereiken haar: hoe een cake precies moet worden gebakken, wat zij van een bepaald diëet denkt, af zij iets weet van nieuwe keukenapparatuur. Op de kooklessen komen veel jonge vrouwen, en vooral jonge aspirant huisvrouwtjes. „Er is echte belang stelling voor het leren koken", zegt mejuffrouw De Werd. „Sommige meisjes zouden in een paar maan den wel alles van de kookkunst willen weten, maar zo vlug gaat dat natuurlijk niet. Men wil tegen woordig ook graag iets bijzonders leren koken, geïnspireerd door va kanties in het buitenland. De Ne derlandse voeding is nu eenmaal erg vlak. Er zitten weinig geraffi neerde kanten aan." Van tijd tot tijd is er dan plotseling die grote belangstelling voor de speciale kookcursussen voor man nen. „Maar ik zie nog geen neiging om het koken als vanzelfsprekende bijdrage van de man aan de gezins taak te beschouwen", zegt mejuf frouw De Werd. „In de praktijk valt het trouwens niet altijd goed uit wanneer de man heef1 leren koken. Je krijgt dan soms thuis een stille strijd tussen man en vrouw in de keuken." Toch gelooft zij dat de Nederlandse man bezig is, huishoudelijker te worden. Vooral de jongere gezins hoofden zitten niet meer, zoals wel eer hun vaders en grootvaders, als 'vorsten op hun troon in de huiska mer terwijl moeders en dochters het werk doen. „Het gezinsleven kan een leuker geheel worden wan neer de man ook eens wat huishou delijk werk op zich neemt. De taak van de huisvouw wordt verlicht en er komen meer mogelijkheden voor gezamenlijke vrijetijdsbesteding", vindt mejuffrouw De Werd die nog een compliment voor de man in petto heeft: als hij zich op huishou delijk terrein begeeft, doet hij dat zeer serieus en met veel toewij ding. En dan maakt deze kookdeskundige nog een opmerking die wij willen doorgeven aan alle mannen die al tijd roepen dat hun moeders het Brussels lof, het gehakt en de kip- pesoep nét even anders klaarmaak ten dan de wettige echtgenote het doet. „Iedereen kookt verschillend, zelfs wanneer van precies dezelfde ingrediënten wordt uitgegaan. Als ik zes kooksters precies dezelfde hoeveelheden en dezelfde richtlij nen geef voor het maken van soep, komen er toch zes verschillende soepen uit de bus." tot de jonge huisvrouw en vooral tot de aspirant huisvrouwen." Zij constateert dat de methodiek van de voorlichting momenteel sterk verandert. ,,In korte tijd willen wij nu een basis leggen waarop de cur sisten zelfstandig verder kunnen wer ken. De gezelligheidsfactor is natuur lijk wel belangrijk maar mag niet de boventoon voeren. De resultaten? Daar zijn een lfeleboel vraagtekens bij. Maar dat zal met voorlichtings werk op dit terrein ;wel altijd zo blij- Een jaarverslag van de stichting Rotterdam vermeldt, naast diverse demonstraties, excursies, tentoonstel lingen en propagandabij eenkomsten, ook cursussen en causerieën over en kele tientallen onderwerpen. Cursus sen over gezonde voeding en het zelf maken of vermaken van kleding, maar ook over onderwerpen als: gast en gastvrouw, rondkomen met het in komen, handig huishouden, kinderver zorging en opvoeding, goede bewe ging en schoonheidsverzorging. Cau serieën over nieuwe stoffen, het ver zorgden van bloemen en planten, alge mene hygiëne, het besteden van het huishoudgeld, eenvoudige ziekenver zorging, het doelmatig gebruik van moderne huishoudelijke apparatuur. Naaicursussen voor blinde en slecht ziende vrouwen, en voorlichting aan woonwagenbewoners, zijn daarnaast twee activiteiten waaraan de sti Tifi'g 'Rdtterdöm vèët -plezier doening beleeft. „Wat blinde vrouwen, met behulp van braillepatronen, opi- die cursus sen presteren doet ons steeds weer versteld staan," zegt mevrouw Duijkers. „Ook met de voorlichting aan woonwagenbewoners hebben we prima resultaten. De huisvrou- en. v. Op de cursus „Kleding en haar acces soires" van de Stichting Huishoude lijke en Gezinsvoorlichting Rotter dam wordt geleerd hoe kleren kunnen worden gemaakt of versteld Er is altijd grote belangstelling voor. wen in een woonwagenkamp zijn veeleisend. Ze zijn zeer kwaliteits bewust, kopen goede kwaliteiten. De vrouwen hebben grote belang stelling voor huishoudelijke voor lichting, of ze nu 18 dan wel 65 jaar zijn." Voornaamste punten van de huis houdelijke en gezinsvoorlichting zijn tegenwoordig de consumentenvoor lichting en de gezinsbudgettering, twee begrippen die in de loop der ja ren steeds gecompliceerder zijn ge worden. „Het is heel moeilijk richtlijnen te geven op het gebied van het gezins budget," erkent mevrouw Duijkers. ,,0p dit terrein geven we vooral indi viduele adviezen. Waar nodig wordt het gezin dat budgettair in de knoop zit, een poosje begeleid. Het zijn echt niet alleen de mensen met een laag inkomen die hulp nodig hebben. Ook gezinnen met hogere inkomens komen er vaak niet meer uit." „Tegenwoordig moeten we vaak het advies geven, het budget te druk ken. Het is een heel moeilijke mate rie waarmee we uiterst omzichtig omspringen. Het uitgangspunt is: sa men om de tafel gaan zitten. Voor lichting en huisvrouw moeten samen pi-oberen, de financiële knoop te ont warren." Samen om de tafel gaan zitten: dat geldt ook voor de voorlichting aan de consument die tegenwoordig zo'n belangrijk punt in de huishou delijke voorlichting is. Dertig jaar geleden leerde de huishoudelijke voorlichting de huisvrouw „omgaan met weinig". Nu is het een kunst om verstandig om te gaan met icji- veel, vaak met té veel: verlokkelij- vol— ke huishoudelijke apparaten, de verleiding van steeds nieuwe mo dieuze kleding, het „meedoen" met gezellige avondjes die door drank rekeningen en dure hapjes een geld verslindende gewoonte zijn gewor den. In dat woud van hedendaagse ver- 1 -idingen staat huishoudelijke voor- Het streven naar originaliteit in de mode beperkt zich niet tot de nuts-, tuin- en keukenkleding. Het bruidstoilet, jarenlang gemaakt volgens een vast patroon met slechts een enkele bescheiden variatie, ontkomt er evenmin aan. Jonge meisjes trouwen in mini-bruidsjurken die in niets meer herinneren aan het sta tige gewaad met sleep en sluier dat voor een vorige generatie nog „het einde" was. Mini hoeft de trouwjurk niet altijd te zijn om op te vallen. Het bruidstoilet van de foto is allerminst mini en toch zal het meisje dat in zo'n jurk trouwt er „helemaal anders dan andere bruiden" uitzien. Haakwerk van witte wol is het materiaal voor deze bruidsjurk, een model van het Deense modehuis Lise Lotte. Spaanse invloeden kan men er toch ook uithalen: strookjes rondom de rok, een hooggesloten voorpandje en een mantilla-achtige hoofdbedekking. Misschien zit er wel een brok „doe-het-zelf"-inspiratie in voor aspirant-bruiden die goed met de haaknaald overweg kunnen. lichting voor een taak die mevrouw Duijkers in een paar woorden tracht te omschrijven: „Niets opdringen, toch de juiste voorlichting geven, maar de ander uiteindelijk zélf laten kiezen." Intussen beantwoordt zo'n bureau dan ook nog, schriftelijk, per telefoon of tijdens een spreekuur, de meest uiteenlopende vragen op huishoude lijk gebied. Vragen over het kopen van vloerbedekking, elektrische ka chels, wasmachines, over reparatie kosten en kortingsvoorwaarden, over garanties, het verwijderen van vet vlekken, het onderhoud van roest vrije stalen pannen. „Naast budgette ringsproblemen krijgen we heel vaak was- en droogproblemen voorgelegd. Reclame is ook altijd een boeiend on derwerp om met huisvrouwen over te praten. Je moet ze leren zien wat die adverteerder wil, waar hij op aan stuurt bij de huisvrouw," zegt me vrouw Duijkers. Via personeelsverenigingen tracht men de belangstelling te wekken van de jonge meisjes, vaak de huisvrou wen van morgen. Jonge huisvrou wen en moeders worden vaak bereikt via een specifieke „zomerattractie" van de stichting Rotterdam: een ca ravan waarin huishoudelijke en ge zinsvoorlichting wordt gegeven en die gedurende de zomermaanden een standplaats krijgt in de buurt van winkels en scholen. Ook worden cur sussen en causerieën georganiseerd in de vrouwengevangenis. „Het is belangrijk dat vrouwen in de gevangenis worden herinnerd aan de taak die straks weer op hen wacht," zegt mevrouw Duijkers over dit onderdeel van het werk. Is zij tevreden over de resultaten van huishoudelijke en gezinsvoorlich ting waarmee zij al ruim twintig jaar wordt geconfronteerd? Samen vattend zegt mevrouw Duijkers: „Een denkende huisvrouw is ons al heel wat waard."" (Van een onzer redacteuren) pen ieder zal zich herinneren dat de publicist Anthony van Kampen in 1965 en 1966 driemaal achtereen een bezoek aan de bin nenlanden van Brazilië heeft ge bracht. Wat hij tijdens zijn eerste reis te zien had gekregen, schokte hem zo, dat hij na zijn terugkeer i Nederland, in het najaar van 1965, een inzamelingsactie op touw zette. Deze had het voordeel van de snelle improvisatie. De dagbladen, waar voor Van Kampen een reeks artike len over zijn reis had geschreven, publiceerden een klemmende op roep. Een bankrekening was er ook en al gauw stroomden de giften bin nen: in enkele weken tijds tot een totaal van een kwart miljoen gul den. Wat hij begin 1965 beleefde: Van Kampen bezocht de spookstad Ma- naus en de melaatsenkolonie Colonia Belisaria Pena nabij Paritacuba aan de Rio Negro, op drie uur varen van de stad in het oerwoud. Het toeristi sche uitstapje mondde uit in een reeks verbijsterende ervaringen. Door de reeks artikelen, die Van Kampen hierover schreef, werd we reldkundig, dat in de binnenlanden van Brazilië, in het gebied van de staat Amazonas, honderden zieke mensen eenvoudig verkommerden in een complex verwaarloosde gebou wen, dat de Nederlandse missiepater Jan de Vries door zijn totale zelfop offering het leven en lijden van deze mensen nog een beetje draaglijk maakte, maar dat hem letterlijk al les ontbrak: medicamenten, verband, instrumenten en bekwame hulp. De publikaties van Van Kampen leidden ertoe, dat, gelijk gezegd, in Nederland een flink bedrag aan geld bijeenkwam, maar hadden ook tot gevolg, dat de aandacht van autori teiten en geestelijkheid in Brazilië op de toestanden in de leprozerie werd gevestigd. Door hun medewerking kon een nieuwe inrichting worden ge bouwd. Er kwam bevoegde hulp, er kwamen medicijnen en verbandmid delen. Er kwam weer wat meer uit zicht voor zeer velen. Uitzicht waarop overigens? Zo heel opwekkend was het beeld niet, dat Van Kampen kreeg, toen hij een jaar later een zwerftocht maakte langs de Rio Jurura, een andere zijrivier van de Amazone. Ditmaal ging hij ei sa men met twee paters op uit, om een indruk te krijgen van het bestaan van de kleine groepjes kleurlingen en blanken, die voortvegeteren in het ge bied langs de rivier, op de grens van het oerwoud. Eens zijn deze mensen, of wel hun ouders of grootouders, door ge haaide en brutale kerels geronseld, om in het oerwoud latex te tappen uit wilde rubberbomen. Gouden ber gen werden hun beloofd. Maar de mensen vervielen in feite tot een staat van volslagen slavernij. Op een kwaad moment stortte de han- de' in rubber in elkaar en toer ston den deze tappers zonder enig mid del van bestaan. Met grote moeite, overgeleverd aan honger en ziekte, bestolen door rond trekkende kooplieden die hun voor hun laatste geld waardeloze „medi cijnen" aansmeren, houden deze mensen zich hier staande. Hun enige troost is het periodieke bezoek van missiepaters als Jan de Vries, Joop de Lange, Jouke de Jong. Deze geestelijken verrichten het on mogelijke, om de ellende van de be volking nog enigermate te verzach ten. Maar zij hebben te weinig om iets wezenlijks te kunnen doen. Over al deze belevenissen en over nog veel meer schreef Van Kampen zijn artikelen zijn indrukken ver werkte hij verder in een boek t hans onder de titel „Het land dat God vergat" bij uitgeverij C. de Boer te Hilversum is verschenen. Er valt over te twisten, of God dit land inderdaad heeft vergeten of het niet veeleer de onpeilbare schuld van mensen is, dat de ellen de daar zo groot is als Van Kam pen heeft beschreven. Maar dat dis puut zou aandoen als haarkloverij tegenover de oprechte ontzetting van de auteur. Want dit moet gezegd: Van Kam pen heeft in zijn leven al veel gepu bliceerd. Hij maakte reizen naar In donesië, Nieuw-Guinea, Groenland, Corsica, Engeland, en var al die tochten wist hij met vaart en kleur te vertellen, met veel gevoel voor het pakkende romantische detail. Af en (Van een correspondent) KOPENHAGEN Zevenhonderd duizend mensen uit Scandinavië gaan jaarlijks per vliegtuig naar het zonnige zuiden om tijdens de vakantie even regen en kou te kun nen vergeten. Honderdduizend hun ner, dus één op elke zeven toeris ten, stapt in een Super-Caravelle.of een DC 6B van „Sterling Airways", een van de tien op het toerisme af gestemde ondernemingen van een eenvoudige dorpsdominee. Als groe pen reizigers samendrommen op het vliegveld Kastrup van Kopen hagen klinkt herhaaldelijk de roep: „Vliegt u soms ook met de domi nee?" Het is een populaire uitdruk king geworden. Iedereen weet dan meteen wat ermee wordt bedoeld. Ds. Eilif Krogager zo heet de reisdominee was al tien jaar lang predikant van de tweeduizend inwo ners van de Deense dorpjes Tsjaere- borg en Sneum, ten oosten van de ha ven Esbjerg aan de Noordzee, vóór hij op het simpele, doch geniale idee kwam reisjes te gaan organiseren. Waarom? Zijn gemeente ligt ver weg van het dynamische leven, onberoerd door moderne denkbeelden. Zo kwa men de predikant en de onderwijzer als het ware vanzelf op de gedachte, in elk geval éénmaal per jaar het landelijke isolement te verbreken. Het resultaat was, dat zij als reis leiders werden ingeschakeld bij een pas opgericht reisbureau. De animo was overstelpend. Een eerste reis naar Spanje moest zelfs meteen al worden herhaald. Desondanks leverde de actie finan cieel een verlies op. De dominee en de onderwijzer hadden immers nog geen ervaring met het reiswezen, doch de enorme belangstelling toonde duidelijk aan, dat de mogelijkheden onbegrensd waren. Zondags stond ds. Krogager, alsof er niets aan de hand was, op de p eekstoel. Door de week organiseer de hij de eerste busreizen. Toen deed de dominee een vermetele stap. Hij besloot op vliegreizen over te scha kelen. Doordat de winst van het be gin af aan angstvallig in de onderne ming was gehouden, bleek na enige tijd voldoende geld voor investerin gen beschikbaar te zijn. In vijftien jaar tijds zijn twee Su- per-Caraveües gekocht, alsmede zes machines van het type DC-6B. Mo menteel zijn nog twee Super-Cara- velles in bestelling. Naast deze lucht vloot, die in het huidige winterseizoen tweemaal wekelijks naar Caïro en twaalfmaal per week naar de Cana- rische Eilanden, Rhodos, Mallorca, Turkije en andere vakantieoorden in het zuiden vliegt, staan nog zeventig autobussen ter beschikking. Nederland beleefde on langs de wereldprimeur van de schulpstuw, een waterkering volgens het principe van de opvouw bare rubber tank, waar van de werking tydens proefnemingen in het Gein, een riviertje bij Weesp, werd gedemon streerd. Deze stuw, naar een ontwerp van Ir. Buy- ze door Provinciale Wa terstaat van Noord-Hol land, werd door Vrede- stein uit rubber en nylon weefsel vervaardigd. De schulpstuw in het Gein bestaat uit een langwerpige, platte sta len doos welke aan de bovenzijde voorzien is van twee deksels waar aan een langwerpige rub ber flap bevestigd is. Het geheel rust op een beton nen fundering waarin zich de aan- en afvoer buizen bevinden die met een pompinstallatie ver bonden zijn. Zodra voor bij deze waterkering een dijk doorbreekt wordt de stuw volgepompt met water. Door het opbollen van de rubber flap wor den de deksels openge duwd. Eenmaal ont plooid, sluit de stuw, als 'n enorme worst dwars In de bedding liggend, 't boezemwater af. Wanneer de dijkbreuk is hersteld kan de stuw ten dele worden leegge pompt waardoor het wa ter er overheen stroomt en de bedding weer vult. Als het boezemwater weer tot het oorspronke lijke peil is gestegen, wordt de stuw geheel leeggepompt. Hierdoor zakt de flap vanzelf weer in de roos terug en de beide deksels worden ten slotte gesloten. (Aan dit in-de-schulp-kruipen ont leent de schulpstuw zyn naam). In gesloten toe stand vormt de stuw in het geheel geen hindernis voor de scheepvaart om dat de metalen doos aan de bovenzijde gelijk ligt met de bedding van de boezemvaart. Proefnemingen hebben uitgewezen dat de schulp stuw zelfs bjj grote stroomsnelheden zonder bezwaar in gebruik kan worden gesteld. De aanschaffingskos- ten van de stuw (die vrij wel geen onderhoud vergt) zijn laag. In dit opzicht steekt deze wa terkering zeer gunstig af tegen eerder ontworpen constructies. Er zullen dan ook in de toekomst meer van deze dammen worden geïnstalleerd, aan het*>og onttrokken, maar niettemin een belangrijke bijdrage vormend tot de beveiliging van onze pol ders. Natuurlijk heeft het niet aan kritiek op de buitenissige activiteit van de predikant ontbroken. Betwijfeld werd of de combinatie dominee-zakenman wel erg gelukkig is. De hoogste ker kelijke gezagsdragers en ook de Deense minister voor Eredienst, me vrouw Bodil Koch, staan van ganser harte achter het project. Volgens verantwoorde prognoses zullen zich dit jaar 170.000 cliënten aanmelden, een stijging met 70.000. Nu reeds heeft „Tjaereborg Rejser een jaaromzet van 150 miljoen Deen se kronen, een som gelds die schril afsteekt tegen het bescheiden trakte ment van een dorpsdominee. Ds. Kro gager is echter even bescheiden ge bleven als voorheen; het succes van zijn onderneming is hem niet boven het hoofd gegroeid. Trouwens het meeste werk wordt nu verricht door employés. Zelf is hij een slechte klant. Met zijn gezin trekt hij in de vakantie al tijd naar een zomerhuisje in Noord- Jutland, ver van alle toeristische drukte. MÜNCHEN De ongeveer twee mil jard Rhodesische ponden, die een Duitse firma ha'" gedrukt voor de rebellenrege- rlng van premier Ian Smith, zullen hun bestemming niet bereiken. Vertegenwoordigers van de Duitse drukkerij en functionarissen van de Bank van Rhodesië in Engeland zijn dit overeengekomen in 'n minnelijke schik king. Hiermee is tevens een einde geko men aan de gerechtelijke procedure die tegen de Duitsers was aangespannen. De Bank van Rhodesië in Londen voert aan dat zij de enige wettige in stantie van die naam is en dat de Rho desische rebellen een niet erkende versie hebben opgericht. BONN De Westduitse zuivelfabrie ken zullen door hun vervaardigde kaas niet langer „Zwitsers" mogen noemen Anderzijds zullen Zwitserse brouwe rijen niet langer „Duits" bier mogen brouwen. Dit is een gevolg van een te Bonn ge tekende overeenkomst, die het bedrijfs leven in beide landen beschermt tegen een etikettering, die de indruk geeft dat goederen, gemaakt in het ene land uit het andere afkomstig zijn. De on derhandelingen hebben meer dan twee jaar geduurd. De fabrikanten krijgen tijd genoeg om de nodige maatregelen te nemen, aangezien de beide parlementen de overeenkomsten niet voor het voorjaar van 1968 zullen kunnen ratificeren. toe kreeg ik wel eens de indruk, dat hij die romantiek ook daar zag, waar eigenlijk helemaal niets te vertellen viel. Dan werd het verhaal een ge dicht uit plicht. Maar in het alge meen werd de emotionele Van Kam pen toch gemakkelijk meegesleept door zijn belevenissen en dan moest hij schrijven, vertellen, in zijn uitbundige, niet te stuiten woorden stroom. Maar nu, hier in de binnenlanden van Brazilië, heeft hij een paar on derwerpen gevonden, die hem te machtig waren. De vlotschrijvende journalist werd geconfronteerd met toestanden waarvan hij, nóch wij ooit hadden gedroomd. Wat een vrij tam me toeristische trip door een weinig bekend land had zullen worden, werd voor Van Kampen de ontmoeting van zijn leven met mensen, die zich to taal geven om ellende en nood te le nigen en anderer schuld te boeten. Het werd in feite de ontmoeting van Van Kampen met zichzelf. Want de vlotte schrijver, die een smakelijk verhaal wist te vervaardi gen over de oppervlakte der dingen, bleek een warmvoelend mens te zijn, die op deze nood eenvoudig geen ant woord meer had dan zijn eigen daad. Hij is gaan schrijven en hij deed dat bijzonder sober en slaagde er op deze manier in, andere mensen te doordringen van de noodzaak van hulp, vooral financiële. Hij heeft het werk van de paters van de Congrega- ie van de Heilige Geest in de binnen landen van Amazonas beschreven en het lukte hem, de ongelovige, zijn diepe eerbied voor deze priesters, die i de eerste plaats medemens zijn, op anderen over te dragen. „Het land dat God vergat" is het relaas van een journalist over zijn tochten door Amazonas. Het spit niet diep, het zoekt geen wetenschappelij ke verl laringen, het blijft aan de op pervlakte, het constateert en het ver raadt het gevoel van de schrijver voor het kleurrijke, pakkende detail. Van Kampen zou zichzelf niet zijn, wanneer dat niet af en toe toch weer naar boven kwam. Maar hij toont zich in zijn boek wel de gedrevene, de bewogene. In zijn keus van de details typeert hij vaak een situatie beter dan in een lang betoog. In zijn relaas openbaart hij zich echter in de eerste plaats als mens, die zich oprecht geschokt en ontzet voelde door wat hij zag. Waar die ontzetting het sterkst is, werd zijn verhaal het soberst. Van Kampen heeft zich terecht niet uitgeput in het zoeken naar pakkende woorden en aangrijpende omschrij vingen. De weergave van de naakte feiten werd op zichzelf al verbijste rend genoeg. Tevens werd het boek van Van Kampen het heldendicht van die Nederlandse paters, die alles heb ben achtergelaten om daarginds in het oerwoud van Brazilië hun roe ping te volgen die het Westerse comfort opgaven om de materiële en geestelijke nood te helpen dra gen van hen die niets hebben. Let terlijk niets. Men moet het boek van Van Kam pen hebben gelezen, om enigermatè te beseffen wat het wil zeggen, in een achtergebleven gebied te wonen en eenvoudig te worden vergeten door de autoriteiten van het land, waarvan men staatsburger heet te zijn. In die zin is het boek ook zij het nie* na drukkelijk en openlijk een aan klacht tegen de Braziliaanse autori teiten, die dit gebied zonder meer aan zijn lot overlaten, die niets doen tegen de zwendel met Amerikaanse hulpgoederen in de grote havensteden en die kapitalen besteden aan de bouw van een nieuwe, hypermoderne hoofdstad ergens in het binnenland. „Het land dat God vergat" werd in de eerste plaats het boek van de jour nalist, die zijn eigen verantwoorde- l'kheid zag en die omzette in een ctad, die zijn talenten dienstbaar deed zijn aan een hulpactie vooi hen, die helemaal niets meer hadden. Dat is misschien wel, wat me er nog het meest in heeft gepakt. Hoewel ik door zijn artikelen al wist wat hij te vertellen had, heb ik Van Kampens boek toch weer achter elkaar uitgelezen, meegesleept door zijn verhaal. De schrijver heeft voor een schat aan fotomateriaal gezorgd, ten dele geleend van pater De Vries, ten dele zelf vervaardigd. De foto's ondersteu nen het betoog van de schrijver uit stekend. De uitgeverij zorgde voor een goede uitvoering. Misschien heeft de wel pakkende omslag nog iets te veel glamour in vergelijking tot de inhoud van het boek. Maar dat is een kwestie van verkooptactiek, die de kern van de zaak niet raakt. NEW YORK Het oosten van de Verenigde Staten is vandaag geteisterd door wervelstormen in de zuidelijke staten en slagregens en sneeuw in het noordoosten. Honderden gezinnen in Virginia, Penn sylvania en Kentucky moesten hun on dergelopen huizen verlaten. Een man die over een weg trachtte te zwemmen kwam om het leven en een jongen ver dronk in de Tugrivier. In Alabama kwa men een vrouw en een jongen om het leven in een wervelstorm. In het centrum van Union town in Ala bama veegde een tornado een stuk van vijf stratenblokken bij twee blokken schoon zonder dat er slachtoffers vielen. In de staat New York en New Eng land lag op sommige plaatsen meer dan dertig centimeter sneeuw, zodat vele scholen moesten sluiten. Boston werd vanmorgen bedekt met een 25 cm dikke laag natte sneeuw. In de stad New York viel tussen mid dernacht en zeven uur 's morgens 40 m regen, zodat vele wegen blank kwa men te staan. Bij het aanbreken van de dag regende het nog steeds. In Boston raakten meer dan 60 men sen gewond bij een botsing tussen twee treinen van de ondergrondse in een zwa re sneeuwstorm.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 9