Prof. Plate:
duizenden
baby's, nu
een Oranje
Kind van prinses Beatrix
tweede in rij erfopvolging
DOCHTERS EN ZOONS ZIJN BIJ
PLAATSVERVULLING GELIJK
Het is nog rustig
om „Drakesteyn
Ook als er een dochter ivordt geboren:
TITEL: PRINS
OF PRINSES
VAN ORANJE
H
GEEN INKOMEN UIT
DE SCHA TKIS E
Titel
Belang
Geen inkomen
Bij de foto's
(Van een onzer verslaggevers)
pussen de drieduizend en vier
duizend baby's heeft prof.
Plate (65) in de kleine veertig jaar
dat hij gynaecoloog was ter wereld
geholpen. Nu hij van zijn AOW ge
niet, komt daar dan nog een Oran
jetelg bij: de baby van prinses Bea
trix.
In de tijd dat prof. Plate een hand
je hielp bij de geboorte van al die
kleine Nederlandertjes, is er veel ten
I goede veranderd. Er werd bereikt
I dat rhesus kindertjes in leven bleven.
I
I Er werd een antibioticum tegen
j kraamvrouwenkoorts uitgevonden.
Prof. Plate ondergaat de geboorte
j van een kind steeds weer als een
I nieuw wonder. Op de geboorte van
de kleine Oranje bereidt hij zich al
enkele maanden in alle rust voor.
Wie hem vraagt of het nu een jon
getje of een meisje zal worden,
kreeg steevast hetzelfde antwoord:
„Er is vijftig procent kansToch
wordt gefluisterd dat prof. Plate via
ingewikkelde berekeningen een
prognose heeft gemaakt wat de
meeste kans maakt. Maar daar laat
hij zich niet over uit.
SPEOATTST
Prof. Plate is een vriend van prof.
Nnboer. die geacht wordt de huis
arts van de koninklijke fami'ie te
ziin. Hij geldt in de medische we
reld als een gezaghebbende specia
list op het gebied van verloskunde
en vrouwenziekten. Te Utrecht is
hif voorzitter van het Stedeliik
Kraamcentrom en van de Vereni-
mne tot Bescherming^ van Zuige
lingen. ïn 1961 vertegenwoordigde
hij de Koninklijke Nederlandse
Academie voor Wetenschannen op
het connres van de Internationale
Federatie van Verloskundigen te
Wenen.
De gynaecoloog die prinses Beatrix
zal assisteren bij de bevalling werd
op 17 maart 1902 geboren in Mod-
jokerto op Java. Hij is getrouwd
met mevrouw Wilhelmina Plate-de
Vries en woont te Utrecht. Op 27
maart 1928 promoveerde hij te
j Amsterdam op het proefschrift Bij
drage tot de kliniek en therapie der
spildraaistoornissen.
Van november 1930 tot september
1939 was hij tweede hoofdassistent
aan de universitaire vrouwenkliniek
te Amsterdam en van 1939 tot 1948
eerst hoofdassistent. Van 1930 tot
1948 had hij 'n specialistische prak
tijk in Amsterdam. Als opvolger
van prof. Snoo is hij van 1948 af
hoogleraar in de verloskunde en de
leer der vrouwenziekten aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht.
Diverse publikaties verschenen van
zijn hand op het gebied van de gy
naecologische pathologische anato
mie en de gynaecologische endocri
nologie.
Prof. Plate is ridder in de orde van
de Nederlandse Leeuw.
et kind, dat uit het huwelijk van prinses Beatrix en
prins Claus wordt geboren, zal de tweede plaats in
een zoon zou woTden geboren, verliest de dochter haar
tweede plaats ten gunste van haar jongere broer. Want
nemen in de rij der erfopvolging. Of dit kind nu een -de Nederlandse Grondwet houdt nog steeds de bepaling
dochter of een zoon zal zijn, maakt hierbij geen ver- in, dat bij de erfopvolging mannen voor vrouwen gaan.
schil. Alleen in het geval, dat het een dochter is en later
Dat een dochter van prinses Beatrix tweede gerechtigde tot. de troon wordt,
is een uitvloeisel van de grondwetsherziening van 1963, die het beginsel van
de plaatsvervulling, dat tot dan toe alleen gold voor zoons van de koning, ook
van toepassing verklaarde op de dochters van de koning. Dochters zijn dus,
wat de plaatsvervulling betreft, sinds 1963 met zoons gelijkgesteld
Zou de vroegere regeling nog gel
den, dan bleef prinses Margriet twee
de in de rij van de erfopvolging en
prinses Christine derde als het kind
van prinses Beatrix een dochter zou
zijn. Prinses Irene is, zoals bekend,
van de opvolging uitgesloten, omdat
zij een huwelijk heeft aangegaan zon
der toestemming van de Staten-Gene-
raal. De nieuwe regeling brengt met
zich mede, dat niet alleen een zoon,
maar ook een eventuele dochter van
prinses Beatrix de prinsessen Mar
griet en Christine van hun plaatse
in de rij verdrijft.
Het beginsel van de plaatsvervul
ling heeft als logisch gevolg, dat in
dien prinses Beatrix onverhoopt zou
komen te overlijden, haar eventuele
dochter eerste in de rij van de erfop
volging zou worden. Bij overlijden of
afstand doen van koningin Juliana
zou dan deze dochter van prinses
Beatrix automatisch koningin van
Nederland zijn, maar eerst feitelijk
kunnen regeren ais zij achttien jaar
zou zijn, de leeftijd waarop de koning
volgens de grondwet meerderjarig is.
Zolang de dochter van prinses
Beatrix nog geen achttien zou zijn,
zou het koninklijke gezag door een
regent worden waargenomen.
Wij zouden dan een zelfde situatie
hebben als in november 1890 toen ko
ning Willem III overleed en zijn doch
ter Wilhelmina nog slechts tien jaar
was. Koningin-moeder Emma regeer
de toen het land als regentes tot 1898,
het jaar waarn kon:ng'n Wilhelmina
volgens de grondwet meerderjarig
werd.
Het kind van prinses Beatrix en
prins Claus krygt de titel of
prinses der Nederlanden, prins of
prinses van Oranje-Nassau. Wan
neer er een zoon wordt geboren,
dan krijgt hij de titel van prins van
Oranje, maar eerst als prinses Bea
trix de troon heeft bestegen. De
grondwet noemt in artikel 27 de
oudste van des konings zonen, of
verdere mannelijke nakomelingen,
die de vermoedelijke erfgenaam is
van de Kroon: ,,des Konings eerste
onderdaan" en voegt daar onmid-
dellijk aan toe: „hij voert de titel
van Prins van Oranje".
Wat deze titel betreft, kent de
grondwet dus nog altijd een onder
scheid tussen man en vrouw, een on
derscheid, dat bij de herziening van
1963 in de overige artikelen inzake de
Kroon en de troonopvolging is ge
schrapt. Want de oudste dochter van
de koning, die de vermoedelijke erf
genaam is van de Kroon, op dit ogen
blik prinses Beatrix, bezit niet de ti
tel van prinses van Oranje.
De commissie van geleerden in het
staatsrecht stelde in haar vorig jaar
verschenen „Proeve van een nieuwe
Grondwet" voor. het artikel over de
prins van Oranje te laten vervallen.
Niet dat zij aan deze titel geen bete
kenis zou hechten integendeel
maar omdat zij meende, dat door het
niet opnemen van deze bepaling in
een nieuwe grondwet, de koning zelf
de titel van prins of prinses van
Oranje aan de vermoedelijke erfop
volger zal kunnen toekennen met in
gang van het tijdstip, dat hem daar
voor in de concrete situatie gewenst
voorkomt.
De titel van prins van Oranje da
teert al van de grondwet van 1815. De
Proeve erkent, dat aan deze titel een
belang kan worden toegekend. De ti
tel accentueert immers, aldus de
Proeve, de bijzondere plaats van de
prins in het koninklijk huis en daar
mee in de lijn van de troonopvolging.
„Naarmate de troonopvolger meer in
de openbaarheid treedt, kan de titel
prins van Oranje daarom dienstbaar
zijn aan de verdieping van het besef
van een nationaal koningschap. Hand
having van de titel is daarom van ge
wicht." De Proeve wijst er terecht
op, dat deze overwegingen ook gelden
voor de vermoedelijke vrouwelijke
erfopvolger. In het verleden is daar
om wel overwogen in de grondwet te
bepalen, dat de vermoedelijke vrou
welijke erfopvolger de titel van prin
ses van Oranje zal voeren. Hiertegen
kan echter, zo meende de commissie,
het bezwaar worden aangevoerd, dat
die titel weer verloren zou gaan met
de geboorte van een mannelijke erf
opvolger.
Het lijkt gewenst op te merken,
dat de jonggeboren prins of prinses
Qrie echtparen en tegelijk drie
generaties uit de koninklijke fa
milie met hun oudste en in twee
gevallen enige dochterlinks
prinses Juliana en prins Bern-
hard met prinses Beatrix als blo
zende baby in 1938; rechts bo
ven koningin Wilhelmina en
prins Hendrik met prinses Ju
liana als eenjarig kleutertje in
1910 en daaronder koning Wil
lem III en koningin Emma met
hun dochtertje prinses Wilhel
mina omstreeks 1885.
Foto links onder: Het reeds drie
dochters tellende prinselijke ge
zin in 1943 in Canada gefotogra
feerd ter gelegenheid van de
doop van prinses Margriet.
Staande op de bank tussen vader
en moeder prinses Beatrix; links
prinses Irene.
geen inkomen uit de schatkist zal
genieten. Nog altijd leeft bij velen
het hardnekkige misverstand, dat
alle kinderen van de koningin of le
den van het koninklijk huis een in
komen ontvangen uit 's ryks kas,
een stelsel, dat wel in andere lan
den, met name in Engeland, be
kend is.
In Nederland genieten alleen de
volgende leden van het koninklijk
huis een inkomen uit de schatkist:
1) de regerende koning(in);
2) de gemaal van een regerende ko
ningin (prins Bernhard);
3) de prins van Oranje, zodra hij
achttien jaar is;
4) de dochter des konings, die de
vermoedelijke erfgenaam is van
de Kroon, zodra zij achttien jaar
is (prinses Beatrix)
5) de gemaal van de dochter des ko
nings, die de vermoedelijke erfge
naam is, indien bij de wet toe
stemming tot het huwelijk is ver
leend (prins Claus)
6) de koningin-weduwe;
7) een inkomen kan worden toege
kend aan de koning of koningin,
die afstand van de Kroon heeft
gedaan;
8) de gemaal van een koningin of van
een prinses, die de vermoedelijke
troonopvolgster is, behoudt zijn in
komen zolang hij weduwnaar is en
de staat van Nederlander behoudt.
Uit het bovenstaande blijkt, dat de
prinsessen Irene, Margriet en Chris
tine geen inkomen uit de staatskas
genieten en ook nooit hebben genoten
en dat dit evenmin het geval zal zijn
met de kleinkinderen van koningin
Juliana, zolang prinses Beatrix haar
moeder niet heeft opgevolgd en het
kind van prinses Beatrix en prins
Claus, dat de vermoedelijke troonop
volger is, achttien jaar is geworden.
gen grootmajoor van de Gele Rijders en een kapitein van dit legeronderdeel zijn
dezer dagen de legertent binnengestapt, die is opgetrokken op het weiland aan
het eind van de Karnemelkseweg in het bosgehucht Lage Vuurscjie, recht tegen
over de hoofdingang van kasteel „Drakesteyn", waar prinses Beatrix en prins
Claus wonen. In de legertent wordt het internationale perscentrum van de Rijks
voorlichtingsdienst ingericht ten behoeve van de berichtgeving over de komende
geboorte op het kasteel.
Voorlopig is er alleen nog de tent met
daarin enkele houten hokjes, die zater
dag voorzien moeten zijn van telefoon-
en telextoestellen. De grootmajoor
kwam informeren of hij op het weiland
de kanonnen kon opstellen, die hij no
dig heeft om na de geboorte vreugde
schoten te lossen. De uit de rust van
hun nietsdoen in de houding gespron
gen soldaten in de legertent zwegen.
Een monteur, die als particulier bij de
inrichting van het perscentrum werkt,
hield zijn mond niet. „Hoe komt u er
bij meneer Zestien minuten lang ka
nonschoten en dat vlak naast een zeil
doek, waarachter telefoons roodgloei
end zullen staan". De grootmajoor be
loofde voor zijn kanonnen een ander
terrein in de buurt van Lage Yuursehe
te zoeken en verdween
Het is nog rustig in Lage Vuursche.
Rondom de beide hotels tegenover
..Drakesteyn" staan tientallen auta's.
ook van Duitsers en Fransen, maar
die zijn van „gewone" mensen
die in de uitgebreide bossen rondom
komen wandelen. De nationale en inter
nationale publiciteit laat nog verstek
gaan. Officieel begint de belangstelling
pas zaterdag, wanneer het RVD-cen-
trum wordt geopend.
De eenzame marechaussee voor het
hoofdhek van het kasteel en die aan het
zijhek staren nog niet op groepen nieuws
gierigen. „Drakesteyn" zelf ligt nauwe
lijks zichtbaar achter de bomen. Over
enkele weken - twee misschien, wan
neer de geboorte wordt verwacht zal
er zoveel groen zijn uitgekomen, dat
van het kasteel niets meer te zien zal
zijn. Zelfs niet de standaard van prin
ses Beatrix, die deze dagen constant op
de punt van het dak zwaait.
De standaard is het teken of de prin
ses wel of niet thuis is. Ze is de laat
ste dagen altijd thuis, zeggen de bewo
ners van Lage Vuursche. „De Prins
gaat normaal naar zijn werk. Wij ho
ren hem wegscheuren. Dat hard rijden
heeft hij van zijn schoonvader. Maar
als het een prinsje wordt, kan hij geen
kwaad bij ons doen."
Hotel „Kastanjehof" wordt straks
ook een publiciteitsknooppunt. Radio en
televisie gaan er een provisorische stu
dio inrichten. Via Den Haag wordt er
aan gewerkt, dat prins Claus onmiddel-
lik na de geboorte naar de „Kastanje
hof" komt om voor de microfoon en
camera iets te zeggen.
In Hilversum, zes kilometer verder
op, wordt inmiddels druk gewerkt aan
de voorbereiding van de speciale ra
dio- en tv-uitzendingen na de geboorte.
De radio houdt er rekening mee, dat de
geboorte *s nachts plaats kan hebben.
Om zeven uur 's ochtends komt er dan
op beide middenzenders een nationaal
programma van een uur met nieuws,
toespraken, e.d. Daarna neemt de Ned.
Radio Unie bezit van de zenders voor
feestuitzendingen tot middernacht. De
andere zender houdt zijn gewone pro
gramma.
Is de geboorte na 12 uur 's middags,
dan loopt het NRU-programma tot mid
dernacht, met stukken vervolg in de
loop van de volgende dag. „We rekenen
op 17 uur programma. Daar zal uiter
aard veel muziek bij zijn, maar ook
aan enkele speciale programma's
wordt gewerkt. Een klankbeeld over de
geboorte van prinses Beatrix in 1938.
Een programma met gedichten over
Oranjetelgen, die in vroeger eeuwen
zijn geboren. Enzovoorts".
Bij de verschillende omroepvereni
gingen en bij het korps freelancers :n
het land wordt een team van ongeveer
dertig reporters bijeen georganiseerd,
opdat een legertje radionieuwsgaarders
direct na de bekendmaking van de ge
boorte over het land kan uitzwermen
voor het maken van reportages over
plaatselijke plechtigheden en feesten.
Bij de NTS weet men nog niet pre
cies wat men allemaal gaat doen. De
PTT heeft zekerheidshalve alvast een
straalzender neergezet, vlak bij de le
gertent in Lage Vuursche. In Utrecht,
bij de kliniek van prof. Plate, komt er
ook een.
