„Ik dacht wel, dat ik de enige
ben die zo gek is....
Berend Jonker: al zestig
jaar bij het onderwijs
mayo
VOOR VIJF GULDEN
AL EEN JAPONNETJE
4/
„Nu wil ik
er toch
een punt
achter
zetten
Europa
zegels 67
Klap voor
textiel
markt
Kleding voor
grote maten
de
HET HALVE DORP
HEEFT HIJ OP
SCHOOL GEHAD
NA 34 MAAL WASSEN GEEN SLIJTAGE
ELEKTRISCH
AUTOOTJE
VOOR STADS-
GEBRUIK
GOOTSTEEN-
SPECIAAL
Meisjes erger
Acht uren
ijtHijven
Piekeren
Are Inefje
'n uitkomst voor
kamerbewoners
Kleine draai.
wê
GRAPILLOM
HANDIG VERPAKT
mm
Viscose
Uitkomst
Huishoudelijk
Van overal
Contouren
TN EEN voor één man immens
-*■ groot huis plant de meester de
handen in de zij, een man van staal
en ijzer in geruite pantoffels en een
grijs vest. „Ik zit, vraag maar op".
De heer Berend Jonker, geboren
in Warffum en nu de man die het
halve dorp Ter Aar, vlak bij Alphen
a/d Rijn, op school heeft gehad, zit
erbij alsof hij zojuist een forse portie
repetitiewerk heeft opgegeven.
Het wordt lang werken. Want de
heer Jonker, bijna tachtig jaar oud,
is deze maand precies zestig jaar bij
het onderwijs. En een dingetje daar
over moet hij eerst even kwijt:
„Dacht u, dat er meer zouden zijn
van zestig jaar? Ik dacht wel dat ik
de enige ben die zo gek is, niet". Het
gezicht onder het woud van witte
krulharen barst niet in lachen uit,
het glimlacht, om de binnenpret te
verbergen.
Vraag hem niet of hij kan schatten
hoeveel kinderen hij in die zestig
jaar naar een examen heeft geleid,
geduwd soms, als dat nodig was.
Want dan begint niet alleen het ge
zicht te lachen, maar heel de heer
Berend Jonker en dan doet zelf» de
dikke sigaar mee. Dat aantal schatten
kan hy niet. Hy zou het ook niet dur
ven. Maar onlangs op 'n vergadering
van 'n man of vijfhonderd is hem ge
zegd: „Meneer Jonker, we zitten er
zeker niet ver naast, als u al deze
mensen op school hebt gehad en hun
kinderen en straks hun kleinkinde
ren?"
Dat laatste valt misschien wel mee,
vermoedt de heer Jonker, want hij
heeft zich nu zo'n beetje voorgeno
men om er in de komende zomerva
kantie eindelijk eens die punt achter
te zetten. „Maar iedereen lacht me
uit", roept hij. „Eigen schuld, ik heb
al zo vaak gezegd dat ik er nu toch
echt eens mee moet stoppen".
Eerste repetitievraag voor u, me
neer Jonker. Waarom kunt u er niet
mee ophouden?
„Makkelijke vraag", roept hij,
„omdat het gewoon heel prettig wer
ken is. Als je in de klas maar orde
kunt houden. Orde houden, dat kun
je niet leren. Dat zit erin of het zit
er niet in. Weet u wat het is, als de
jongens een loopje met je gaan ne
men en je wordt kwaad, dan ben je
verloren. Is geen leven. Kwaad wor
den is het slechtste wat een onder
wijskracht kan doen. Maar er zijn
treiteraars bij, hoor. En ik heb me
latenvertellen dat dat bij meisjes nog
erger kan zqn dan bij jongens. Niet
dat ik zoiets zelf ooit heb meege
maakt, maar dat wordt door de col
lega's in het algemeen gezegd".
Hij is al lang gepensioneerd als
hoofd van de openbare lagere school
in Ter Aar, dat kon niet anders.
Maar de cursussen in land- en tuin
bouw is hy blyven geven, in Ter Aar,
buiten Ter Aar. En nu is hij leraar
met acht „uren" per week aan de La
gere land- en tuinbouwschool in zijn
dorp. Maar die acht lesuren worden
er meestal meer, omdat er wel eens
een collega ziek is en omdat de heer
Jonker het toch iüet kan laten om zo
veel mogelijk voor de klas te staan.
Met zijn tachtigste (bijna dan)
staat hij tegenover jongens die door
gaans een hoofd groter zijn dan hij,
die hij moet vertellen dat vroeger
werd aangenomen dat een weiland
nooit met stikstof of kunstmest mocht
worden, maar dat men nu tot de
conclusie is gekomen dat zoiets juist
wel goed is.
„Bemesten met zeven- tot achthon
derd kilo stikstof per bunder", ver
klaart hij. „In zestig jaar verandert
er heel wat; je moet het bij kunnen
houden. Veel lezen, veel studeren.
Als ik op school nog antieke dingen
stond te verkondigen, dat kan na
tuurlijk niet."
Wat ook niet meer kan, is dat
men zich voor het hoofd ener school
in het stof buigt. „Geg hè", zegt de
heer Berend Jonker, „vroeger had je
dat wel in een dorp. De meester
was net zoiets als de burgemeester
of de notaris. Bijna de alwetendheid
in eigen persoon. Of dat een prettig
gevoel was? Hmm. Niet dat de ou
ders van mijn leerlingen nu nooit
meer om advies komen vragen,
praat me er niet van. Niet dat ie
dereen nu maar langs je heen loopt
0 Meester Berend Jonker uit Ter Aar, na zestig 'jaar onderwijs: „Dan
zeggen ze: Dag meneer Jonker, kent u me niet meer? Maar die Piet
van de rekensommen heeft dan zo'n dikke kop gekregen en zo'n grote
auto, dat ik hem zo snel niet meer kan thuis brengen."
ADVERTENTIE
0 „Veranderd is er veel en toch ook weer niet zoveel. Maar zo'n klein
klapje om de oren, dat wil toch altijd nog wel eens beter helpen dan
al het andere. Als je er maar geen misbruik van maakt. Zelfs geen gé
bruik."
ik ben Piet die u in de jaren dertig
in de klas had, dat vervelende vent
je dat nooit rekensommen kon ma
ken. Oh ja, Piet denk ik dan. Maar
dat is allemaal al weer zo lang ge
leden en Piet heeft zo'n dik hoofd
gekregen en is eigenaar van zo'n
grote auto, dat ik dat allemaal niet
zo snel thuis kan brengen."
Net zoals met Jan Harteveld, van
wie hij nu de twee jongens ook al
weer in de klas heeft gehad, op de
Land- en tuinbouwschool. Net als de
vader, even snelle leerlingen. Zo
heeft hij al meegeholpen om in Ter
Aar zeker twee generaties op te lei
den.
En Arie Kunst, ook al niet meer
de jongen van zeventien, ook al met
zo'n dik nieuw gezicht. Maar mees
ter Jonker rent wel mee met de tijd
en zo'n gezicht bergt hij dan weer
in het privé archiefje in het achter
hoofd.
Nu even terug rennen met de tijd:
als negentienjarige is de heer Jon
ker begonnen als onderwijzer, in
Groningen. Hq is een tijdje geweest in
Pieterburen, ook in Oterdum („Weet
u wel waar dat ligt, bij Delfzijl na
tuurlijk. Uw aardrijkskundige kennis
bijhouden hoor"). Ook nog in Win-
sum (Het Groningse Winsum verklaart
hij). Daarna ging hij naar
„Ik maak het vaak genoeg mee,
dat ze zeggen: Dag meester Jonker.
Dan pieker ik me gek wie ik nu
weer tegenover me heb, maar het
schiet me niet te binnen. Ken je me
niet meer, meester, roepen ze dan
ADVERTENTIE
Ter Aar en daar is hij ge
bleven. Bij elkaar is dat nu al 51
jaar.
En ondertussen is de jeugd niets
beter en niets slechter geworden,
vindt hij.
„De jongens en meisjes weten al
leen iets meer dan vroeger", zegt
de meester van Ter Aar. „Dat komt
natuurlijk in de eerste plaats door
de televisie. Maar slechter of beter,
dat bestaat niet. Ikzelf was op school
ook wel eens een vervelend varken.
In iets andere omstandigheden, dat
wel."
„Iedere dag op de klompen naar
school en als er sneeuw en ijs lag,
deed je met die klompen net een
week. Bij ijs moest je glijden en dat
slijt, razendsnel. Normaal gingen
klompen wel twee weken mee. Gek
hoor, je had vaste tijden dat ze voor
schoenen werden verwisseld. Dat
was halverwege april en als grapje
mocht je dan de zondagse sokken
overdag dragen en breide je moeder
een paar nieuwe voor zondags."
Maar dat onderwijzers van vroe
ger strenger heten te zijn dan die
van nu, daar gelooft hij niet in.
„Dat valt mee, dacht ik. Kinderen
in de hoek zetten, daar heb ik nooit
aan meegedaan. Maar soms kan
een kleine draai om de oren beter
helpen dan wat ook. Niet werkelijk
hard slaan, zoals mijn bovenmeester
eens deed, zodat de steen uit zijn
ring vloog, maar gewoon. Een klap
je in het rustige. Als je er maar
geen misbruik van maakt. Zelfs geen
gebruik."
Zestig jaar bij het onderwijs en
dan te bedenken dat Berend Jonker
zeeman had willen worden. Spijt dat
het niet is doorgegaan, omdat zijn
vader hem opgaf voor de kweek
school
„Heeft u daar iets van gemerkt",
zegt hy. „En als ik straks ga rente
nieren sta ik in mijn tuin of kijk ik
een beetje postzegeltjes. Maar ze
zullen me wel weer uitlachen als ik
daarover begin.
Vanaf 2 mei t/m 2 juni of
zoveel langer als de voorraad
strekt zullen op alle Neder
landse postinrichtingen de Neder
landse Europazegels 19G7 ver
krijgbaar zijn in de waarden van
20 en 45 cent zonder toeslag. De
zegels zullen zowel op papier zon
der watermerk als op fosforesce-
rend papier met watermerk wor
den aangemaakt; de fosforesce-
rende zegels zullen uitsluitend op
de postinrichtingen in de distric
ten Rotterdam en 's Gravenhage
worden verkocht en voorts aan
alle filatelistenloketten in den len
de.
Als voorstelling werd voor dit
jaar door de postadministraties
van de bij de CEPT (Conféren
ce Européenne des administra
tions des Postes et des Télécom-
munications) aangesloten landen
het ontwerp gekozen van de heer
Oscar Bonnevalle uit Gent, België.
De afbeelding op de zegels, die
uitgevoerd zijn in de kleuren
blauw en paarsbruin, toont 2 gro
te tandwielen die de industriële
kracht van Europa symboliseren.
Zij draaien dank zij het centrale
wiel, dat de samenwerking van de
CEPT-landen wil utbeelden.
De prijs van elk van de series
is in Nederlandse munt f 0,65.
De zegels blijven voor Frank
rijk geldig t/m 31 december '68.
Bijgaande foto werd genomen
van het goedgekeurde ontwerp.
AMSTERDAM De wegwerp
kleding van papier die Amerika de
zer dagen met veel „tam-tam" in ons
land introduceerde, kan wel worden
afgeschreven. Het papieren snufje
wordt glansrijk overtroffen door een
geheel nieuw materiaal dat op Zwol
se bodem is ontworpen. Na tiental
len jaren van research en strikte ge
heimhouding presenteerde de N.V.
confectiefabriek Mulder te Zwolle
gisteren zijn vondst, die revolutionair
genoemd mag worden in.de textielin
dustrie over de hele wereld. De Ame
rikanen hebben dat zelfs al toegege
ven.
Flissu heet de basis van het nieu
we produkt. Het is een grondstof van
een Oostenrijks chemisch bedrijf. Be
werkt en bedrukt vormt deze flissu
een ideaal basis-materiaal voor het
vervaardigen van een duurzaam soort
„wegwerpkleding". Dat wil zeggen,
dat de prijs van een japon overeen
komt met die van een papieren mo
del: 5,- f 6,-. Na een paar maal
dragen is het kledingstuk echter nog
lang niet „rijp" voor de vuilnisbak.
Gezelligheid met volle teugen
alcoholvri j druivensap
(CEBR. STEUR N V.
LOS ANGELES Westinghouse
Electric Corporation heeft een twee
persoons, op batterijen lopende auto,
de Markette, geïntroduceerd. Het wa
gentje is uitsluitend vpor stadsgebruik
bestemd.
De Markette, een dichte, jeep-achti-
ge wagen met een maximum snelheid
van 40 km/u heeft een actieradius
van 80 km voordat de 12 zes-volts
lood-zuurbateerijen weer opgeladen
moeten worden. Dit opladen kan
's nachts geschieden. De Markette ge
bruikt per anderhalve kilometer elek
trische stroom ter waarde van een
dollarcent. De batterijen kunnen twee
jaar mee voordat zij vervangen moe
ten worden, dat kost dan 300 dollar
(1080 gulden).
Verwacht wordt, dat de eerste paar
honderd Markettes gekocht zullen
worden door personen die zich met
de stadsontwikkeling en research be
zig houden. De prijs blijft beneden de
2.000 dollar. In juli zal de produktie
beginnen. 10 Markettes per dag zullen
dan van de band gaan lopen.
Het is de eerste elektrische perso
nenauto, die in de laatste 40 jaar in
de Verenigde Staten in produktie komt.
De vraag naar een dergelijke wagen
is een gevolg van de vele klachten
over de luchtverontreiniging.
Het nieuwe materiaal, dat voor
100 pet. bestaat uit viscose, een cellu
lose kunstvezel, kan namelijk heel
goed worden gewassen (in een nor
male wasmachine) en eventueel ge
streken. Volgens de proefnemingen is
er zelfs na 34 maal wassen geen spra
ke van slijtage. Andere belangrijke
voordelen van de kunststof zijn: het
neemt vocht op tot 100 pet.; het kan
genaaid, gelast en gelijmd worden en
het is bestand tegen een temperatuur
van 170 tot 180 graden.
Onder de naam free-kick zal van
vandaag af een Nederlands warenhuis
met de verkoop van flissu beginnen.
Ook een groot aantal buitenland
se bedrijven hebben reeds op grote
schaal free-kick-kleding in voorraad
genomen. „Zolang de voorraad strekt
kan iedereen verder bij mij bestellin
gen doen", aldus de 44-jarige fabri
kant J. Mulder. Hij heeft met zijn
250 man tellend personeel op volle toe
ren doorgewerkt om de voortdurende
stroom binnenkomende orders zoveel
mogelijk af te werken.
Behalve voor mantels, japonnen,
rokken, blouses, cocktail- en kinder
kleding leent het kunstmateriaal zich
ook uitstekend voor huishoudelijk tex
tiel, zoals ontbijtlakens, gordijnen, la
kens en slopen. „Het komt er zo on
geveer op neer dat het bedrag dat
men betaalt voor een wasserij hoger
is dan de prijs voor het artikel", riep
verrast een bezoekster op de show
van free-kick in het Hilton te Amster
dam. Daar werd met vaart een fleu
rige collectie van het nieuwe produkt
getoond.
Ritsen komen er in de japonnen
niet aan te pas. Die zouden een der
de van de totale prijs uitmaken. Wel
worden er enkele dubbeltjes aan het
bedrag toegevoegd, wanneer de jurk
in een plastic zak uit een automaat
wordt getrokken. „Het beeld van de
toekomst", aldus weer de heer Mulder.
Het kan een vrouw de kop niet kosten, zo'n japon en mantel van kunst
vezel. De prqs van het nieuwe materiaal komt overeen met die van pa
pieren wegwerpkleding: f 5,tot f 10,Alleen kan men er veel langer
mee Dronken.
Onder de naam free-kick wordt de flissu-kleding in de verkoop gebracht.
De nieuwe kunstvezel leent zich zowel voor sportieve modellen als voor
joyeuze lange gewaden.
ADVERTENTIE
Als curiositeit liet hij de manne
quins een mini-beauty-case dragen,
waarin een tien tot twintig kleding
stukken zaten opgepropt. Voor wie
aarzelend tot de mini-lengte durft
over te gaan is een rok van flissu de
uitkomst. Elke week een centimeter
er af knippen en het been went van
zelf.
Over de toekomst zegt de heer Mul
der: „Ik kan het nog niet helemaal
overzien. Maar naar mijn idee zal toch
zeker 50 pet. van de textielmarkt ver
loren gaan. Over 10 jaar heeft de
vrouw dertig tot veertig japonnen en
pakjes in haar kast hangen, allemaal
voor een spotprijs.
Ingenieuze breinen in Engeland heb
ben zich verdiept in de gootsteen. Re
sultaat is de fabricage van een goot
steen speciaal, die onder de naam sink-
a-matic in de handel wordt gebracht.
De noviteit die voor de hui&vrouiven het
toppunt van comfort betekent, knapt
het afwaskarwei in een minimum van
tijd op en wast drie en een halve kilo
kleren in vijf minuten.
Met hulpstukken die op de pulsator
worden aangesloten, is het verder mo
gelijk voedsel te mixen, metaal te rei
nigen en vele andere huishoudelijke ta
ken vliegensvlug te verrichten. De goot
steen bestaat uit twee bakken. Hij is
niet groter dan het gewone model.
Amerika is op het „snufje" afgevlo
gen. Het heeft al 50.000 wondergootste-
nen in bestelling. Ook België ziet wat
in de nieuwe vondst: met een order van
vijfhonderd stuks maakt het een begin.
Verwacht mag worden dat ook de
Nederlandse vrouw binnenkort met het
Engelse produkt zal worden geconfron
teerd. Want welke huisvrouw telt niet
de vrije uren af.
MANTELS
zuiver
scheerwol
Verkoopadressen worden gaarne verstrekt door Stibbe Postbus 9041 A'dam
AMSTERDAM Krak! „Krek,
wat ik dacht; ik puil er uit. Steeds
groeit mijn vet. Waarom nou toch?
Laatst had ik nog dit maatje." (57!).
Verdriet van een vrouw in een paska
mer te Amsterdam. In het modezaak
je Margriet dat onder de leus „speci
aal voor grote maten" een groep van
flink geproportioneerde dames trekt.
Als priestergewaden hangen ruim ge
modelleerde japonnen en jassen in een
rek; met veel bloemen en ook effen,
met modieuze lijnen er in verwerkt.
Soms met zware decolleté's en open
ruggen. Geen mini.
„Nee, daar durfde ik niet aan",
zegt firmant D. Witteveen. Negen jaar
geleden is hy zqn speciaalzaak begon
nen. „Omdat ik steeds meer vraag
'*reeg naar grotere maten. Dikwijls
konden de dames in geen enkele zaak
dagen. Hier hebben zij een ruime
keus. Van de meeste maten brengen
wy vyftig tot zestig verschillende mo
dellen. Dat vinden ze nergens."
In het niet al te grote intieme pand
komen mensen van heinde en verre
hun garderobe aanvullen. „Grote ma
ten slijten snel", zegt de heer Witte
veen. „Vandaar dat mijn kanten dik
wijls nieuwe kleding moeten aanschaf
fen."
Twee dames komen binnen. Hun
vraag kinkt op de man af: „Een ja
ponnetje graag in 57." „Dat is een
pluspunt op zich", aldus de firmant.
„De mensen die hier komen voelen
zich op hun gemak. Daar is geen ver
koopster die ginnegappend naar hun
ongewone contouren kijkt. Maat 57 is
bij ons „in".
Een model in 42 is een uitzondering.
Veel vraag is er ook naar de heup-
maten. Die zijn bedoeld voor vrouwen
wier heupen aanmerkelijk breder zijn
dan hun bovenwijdte."
„Suiker heb ik", klinkt het fluiste
rend vanachter het gordijn. „Heus ik
kan er niets aan doen. Dat vet dat
blijft. Maar ik sta er zo toch goed
op?" Breeduit komt een zwaar geblon
deerde vrouw uit het hokje tevoor
schijn. „Nou Jan, hoe vind je hem?"
Hij, klein op een stoel in de hoek,
volgt de contouren. En knikt.
De gemiddelde omzet van de dikke-da-
telt de heer Witteveen, „die geen foun
dation dragen. Vooral in de zomer.
Die sturen we dan eerst naar huis
om een bh aan te doen."
Behalve het pand in Amsterdam is
er een soortgelijk filiaal in Haarlem.
De gemiddelde omzet van de dikke da
meskleding bedraagt per jaar gemid
deld zes ton. Tenzij de corpulentie
der vrouwen toeneemt zal de verkoop
van Margriet wellicht iets minder
worden. Want nog niet zo lang gele
den is een tweede zakenman in de
hoofdstad begonnen met het aantrek
ken van klanten van formaat.
Ook een zaak in Deventer floreert
door de klandizie van de zwaarge
wicht-figuren. Gezellig verkopen is
het zeker. „Nog nooit heb ik zo'n leu
ke baan gehad", aldus de verkoop
ster bij Margriet in Amsterdam.
