Rotterdamse graanhaven heeft
vertrouwen in de toekomst
West-Europa's grootste
distributiecentrum
Blijde gebeurtenis werpt
haar schaduw al vooruit
Dramatische staking
vormde het begin
■1
m
MILITAIREN OEFENEN SALUUTSCHOTEN
OOK IN UTRECHT TENT VOOR DE PERS
Liberty werd
bulkcarrier
Claus' moeder
komt niet
jf Fout pessimisme
Minder keuze
jf Franse tarwe
Jf Buikpijn
Schandaal
CAVALERIE
COMBINATIE
TOEKOMST
ROTTERDAM Met een aanvoer van 6,4 miljoen ton graan In 1966 is
Rotterdam onbetwistbaar het grootste distributiecentrum van granen in West-
Europa. Deze 6,4 miljoen vormt een derde van de totale aanvoer van granen
bi de zes landen van de Europese Economische Gemeenschap (Frankrijk, Ita
lië, West-Duitsland en Benelux). In de Amsterdamse haven wordt ruim twee
miljoen ton aangevoerd. Antwerpen, Le Havre, Hamburg, Genua en Marseille
volgen.
6&AN
Zo sterk ls Rotterdams positie, dat
de prijzen hier maatgevend zullen zijn
voor de vaststelling van de heffingen
In de gemeenschap. Van het Neder
landse aandeel van 8,5 miljoen ls
overigens slechts 4,5 miljoen voor
eigen gebruik bestemd. Het resterende
deel verdwijnt weer naar Engeland, de
Scandinavische landen en Duitsland.
De voorzitter van het comité van
graanhandelaren en van de Vereniging
„De Nederlandse graanhandel", de
heer W. J. de Vries, was aanvankelijk
beslist niet optimistisch over de gevol
gen van een gemeenschappelijk land
bouwbeleid voor de Nederlandse han
del. Dat pessimisme is niet bewaar
heid, constateert hij nu, niet zonder
vreugde. Sinds 1958 is de aanvoer van
toen drie miljoen ton met vijftig pro
cent toegenomen en dan met name de
overlading.
De heer De Vries meent, dat de
grote vlucht van de graanhandel me
de te danken is aan de unieke positie
van Rotterdam. De haven kan de
grootste schepen in het snelste tempo
lossen. De Engelse havens, bijvoor
beeld van Tilbury, komen straks niet
verder dan 35.000 ton.
Ook de Britten menen dat de grote
graanschepen Rotterdam als overslag
haven zullen blijven aandoen. Voor
Rotterdam is het dan wel zaak, dat het
bijblijft, want de heer De Vries vraagt
zich af: „Gaan we niet naar schepen
van 100.000 ton toe?"
De vrachtkosten zijn uiteraard laag
door de komst van de steeds grotere
schepen. Er is echter ook een nadeel.
De handel had vroeger een grotere
keuze uit het veel grotere aantal klei
nere schepen dat onderweg was.
Het optimisme van de heer De Vries
over de toekomst van de Nederlandse
positie in de Europese graanhandel is
stevig gefundeerd, maar toch niet zor
genvrij. De marktverstoring, die als ge
volg van de komst van de E.E.G. werd
gevreesd, heeft niet die omvang ge
kregen, die men haar toedacht. Ver
onderstelde men, dat de hoge gemeen
schappelijke prijzen de produktie met
name in Frankrijk zou opjagen, de
ontwikkeling gaat in werkelijkheid nog
geen bewijs leveren voor die stelling.
Vraag is natuurlijk c4 4e huidige
prijzen gehandhaafd blijven. De Duit
se boeren bijvoorbeeld zullen straks
vijftig mark per ton minder ontvangen.
Er is meer ongerustheid bij de graan
handel. De heer De Vries noemt:
1 De Invoer van de Franse tarwe
neemt toe. Het Franse soort is
beter dan het Nederlandse. Er be
staat bovendien een neiging, dat
Frankrijk rechtstreeks met
voorbijgaan van de tussenhandel en
door de binnenwateren ook met
voorbijgaan van Rotterdam aan
de verbruikers gaat leveren.
t. Nederland krijgt voor deze ontwik
keling een overschot aan inlandse
tarwe. De handel wenst nu dat de
exportdeur wagenwijd wordt open
gezet om tenminste de kans te heb
ben de overschotten elders te slij
ten, mede als compensatie van de
wegvallende invoer. De handel is
er niet zo gerust op, dat het zal
lukken. De Nederlandse regering
kan de inlandse tarwe immers ook
tot veevoer degraderen en in eigen
land houden.
I. Er is nog steeds geen duidelijk
beeld hoe het gemeenschappelijk
vervoersbeleid zal uitvallen. Steun
aan de binnenvaart betekent, dat
de producenten de voorkeur aan de
binnenschepen zullen gaan geven,
binnenschepen die Rotterdam niet
zullen aandoen.
4- De invoervergunningen worden nog
steeds per land afgegeven. De Ne
derlandse handel zou wensen dat 'n
vergunning voor de gehele ge
meenschap zal gelden.
Buikpijn heeft de tarwe de heer De
Vries gegeven. De subsidie op de uit
voer is stopgezet (een miljoen ton
waarvan 351.000 ton inlandse tarwe).
De regering vond het niet verantwoord
twintig gulden per ton subsidie te ge
ven, terwijl zij maar twee gulden ont
ving bij de invoer.
„Er is te veel naar het nadelig ver
schil gekeken", vindt de voorzitter van
het comité van graanhandelaren. De
handel heeft geprotesteerd, tevergeefs.
Men hoopt nu dat de subsidie zal wor
den hervat, zodra het geld niet uit de
nationale maar uit de gemeenschappe
lijke schatkist moet worden gehaald.
Trouwens wat de graanhandel zwaar
weegt: „Het gaat niet om ons alleen,
De graanhandel is een nationaal be
lang. Niemand heeft nog uitgerekend
welke bedrijvigheid het graan in Rot
terdam teweeg brengt Dat willen we
nu eens narekenen."
„Rondweg een schandaal" vindt de
heer De Vries, dat wel bekend is dat
op 1 juli de gemeenschappelijke prij
zen voor granen in werking moeten
treden, maar dat nog steeds geen be
slissingen zijn gevallen over de uit
voeringsbesluiten, de aanpassingen en
dergelijke.
„Dat kunnen ze ons toch niet een
paar dagen van te voren op onze tafels
leggen."
Alle zorgen, alle verontwaardiging
ten spijt: de heer De Vries gelooft in
de graanhandel, in de Rotterdamse
haven. Rotterdam is het grootste dis
tributiecentrum, en kan het blijven.
Het nieuwe graanoverslag- en opslagbedrijf aan de Botlek bij Rotterdam, dat dezer dagen door prins Bernhard is geopend.
Y)ezer dagen opende prins Bernhard het nieuwe graanoverslag-
en opslagbedrijf in de Botlek te Rotterdam. Schepen met een
inhoud van 60.000 ton worden er in twee etmalen gelost. Hun la
ding gaat via lopende banden naar kleinere pieren, waar Rijnsche
pen of kustvaarders worden beladen.
Het zijn twee naamloze vent nootschappendie hier nauw samen
werken: de Graan Elevator Maatschappij, die de overslag ver
zorgt en de Graansilo Maatschappij, die het opslaan en reinigen
van graan voor haar rekening neemt.
De tekening toont deze samenwerking en zij toont de „gang"
van zaken bij het graan, de weg van schip naar schip of van schip
naar silo.
De foto toont de 425 meter lange pier, waaraan de zeeschepen
worden gelost door vier pneumaten op de wal. Aan de waterzijde
liggen nog enkele drijvende elevatoren, die het graan rechtstreeks
van het zeeschip in de Rijnschepen brengen, het beeld van de me
chanische overslag, zoals die tn 1905 in de Rotterdamse haven
werd ingevoerd.
Van haar oprichting af ongeveer
zestig jaar geleden garandeert da
Graan Elevator Maatschappij (G.E.M.)
een lossing van ten minste drieduizend
ton per etmaal. Vorig jaar haalde zjj b(J
het leegzuigen van bulkcarriers een ge
middelde van vijftienduizend ton per
uur. Dit is dus vijf keer zo snel. Het ty
peert de ontwikkeling van de technische
mogelijkheden. Daartoe behoort ook de
ontwikkeling van het scheepstype dat
wordt gebruikt voor het vervoer van los
gestorte granen en vele soorten veevoe
ders.
Na de Tweede Wereldoorlog voeren
er duizenden Libertyschepen over alle
wereldzeeën. Met deze in de oorlogsjaren
als het ware aan de lopende band ge
bouwde eenvoudige vrachtvaarders
kreeg ook de G.E.M. te maken toen zij
in Juni 1945 weer aan de slag ging.
Een nieuwe ontwikkeling openbaarde
zich in 1962: de komst van het speciaal
voor gestorte lading geconstrueerde
schip de bulkcarrier. In dat jaar
brachten negentig van deze schepen an
derhalf miljoen ton lading. Vorig jaar
was deze vloot b(j de G.E.M. geroeid tot
222 schepen met 5,1 miljoen ton. Deze
hoeveelheid is veel meer dan de helft
van alles wat de elevators en pneumatea
in 1966 verwerkten.
Intussen groeit ook de toimenmaat
van de bulkcarriers. In 1965 vervoerden
z(j gemiddeld 19.000 ton per schip, vorig
jaar 23.000 ton.
Het merendeel van bulkcarrier»
brengt tussen twintig- en dertigduizend
ton lading aan. In 1966 ontving de
G.E.M. een reus met een draagvermogen
van zestigduizend ton die met vijftigdui
zend ton sojabonen was geladen. Lang
zamerhand zijn vijftigduizendtonners
normale verschijningen geworden.
mmm
- ,x' •..•.•••h'.'--- i Hl
/~kp diverse plaatsen worden de laatste
dagen al voorbereidingen getroffen
in verband met de a.s. heuglijke gebeur
tenissen in het kroonprinselijk gezin.
De bovenste foto hiernaast toont de
artilleriebatterij, die na de geboorte van
de baby van prinses Beatrix op het Haag
se Malieveld 101 (prins) of 51 (prinses)
kanonschoten zal lossen. De batterij van
de Gele Rijders oefent iedere dag op het
terrein van de Nieuwe Alexanderkazerne
in Den Haag in het zo snel mogelijk aan
trekken van de gala-uniformen en in het
in stelling brengen van het geschut.
Als het prinsenkind niet op kasteel
Drakensteijn maar in de kliniek van prof.
Plate in Utrecht wordt geboren, zuNen
journalisten het nieuws over de geboorte
in de op de onderste foto afgebeelde
tent doorbellen naar binnen- en buiten
land.
De tent staat in de Nicolaas Beets-
straat. In dit perscentrum staan 28 stem
hokjes die dienst doen als telefooncellen.
Er- zijn twee telefoto-, vijf telex- en 28
telefoonlijnen.
Verder is ruimte opengelaten voor ze
ven munttoestellen die van Lage Vuur-
sche naar Utrecht worden overgebracht
als de baby niet op kasteel Drakensteijn
wordt geboren.
Ook in de Lage Vuursche is een pers
centrum ingericht.
HITZACKER „Ik word hier hele
maal met rust gelaten", zei ons in Hitz-
acker mevrouw Gösta von Amsberg,
de moeder van prins Claus. Ze zal niet
naar Nederland komen om de geboorte
van haar zevende kleinkind mee te ma
ken.
In Hitzacker zullen onmiddellijk
na het bekend worden van de ge
boorte van een prins of prinses 21
saluutschoten worden gelost. De scho
ten zijn dan voor de inwoners te
vens het sein om straten, pleinen,
huizen en gebouwen te versieren en
overal de vlag uit te steken.
De plaatselijke harmonie zal een
mars door de stad maken. Na een
kort dankgebed van de plaatselijke
predikant begint een grote manifesta
tie op het marktplein. De plaatsver
vangend burgemeester zal de geboor
te dan officieel bekendmaken en een
gelukstelegram voorlezen. De procla
matie zal worden omraamd door ge
zang en dans, muziek en spreekko
ren, waaran alle verenigingen in
Hitzacker zullen deelnemen.
FAKKELOPTOCHT
De sportclubs, schutterijen, zangko
ren en andere verenigingen zullen
als besluit van het officiële gedeelte
van het feest met brandende fakkels
door de stad en langs Gut Dötzin-
gen, het geboortehuis van prins
Claus, trekken. Daarna zal Hitzacker
zich in een onofficieel feestgewoel
storten, waarbij nog enkele verras
singen op het programma staan. „We
wachten de geboorte met spanning
af", aldus de burgemeester van Hiitz
aoker.
De eerste graan-elevatoren maakten een stormachtige entree in de Rotterdams»
haven in 1906. Het waren twee drijvende sulgmachlnes, die het graan sneller uit
de schepen konden halen dan de zwoegende en swetende havenarbeiders, die tot
dat ogenblik in de ruimen van de schepen mandjes vol graan schepten en die op
hun rug moeizaam overbrachten naar een Rtynschip.
Afnemers van graan in het Duitse
achterland vonden dat mandjes-trans
port maar een ouderwets gedoe. „Jullie
raiken achter bij de moderne Hamburg-
se haven", waarschuwden zij, en zij
bevalen de Rotterdammers de aankoop
van twee Lüther-zuigmachines aan.
In 1904 richtte het Nederlandsche
Veem samen met enkele reders een
maatschappij op tot exploitatie van
drijvende elevators en de twee
bestelde machines kwamen in 1905.
Het was meteen mis.
Er brak een van de meest drama
tische stakingen in de haven uit,
want de havenarbeiders vreesden
brodeloosheid door de invoering van
de machines.
Cavalerie en Speenhof kwamen er
aan te pas, de gewapende macht met
paarden om de rust te verzekeren,
de volkszanger met zijn gitaar en
liedjes om de onrust onder de arbei
ders te bezingen.
Tot overmaat van ramp deugden
de controle-schalen van de elevato
ren niet. Dat hielp niet mee het ver
trouwen te winnen van de graan-af-
nemers.
In 1908 begon men met een schone
lei. Er werd opgericht de Graan Ele
vator Maatschappij, waarin de ma
chines van de eerste maatschappij
werden ondergebracht. Aandeelhou
ders waren graanhandelaren en graan-
verbruikers, reders, cargadoors en stu
wadoors.
Maar de GEM bleef niet de enige
elevator-exploitant. Er kwamen
meer maatschappijen met drijvende
zuigmachines, maar door fusies met
de GEM, kwam nog voor de oorlog
bijna alles in een hand.
Bijna, want twee machines werken
nog altijd voor Furness (De Rotter
damse Stuwadorsmaatschappij) maar
zij zijn met de machines van de GEM
in een pool ondergebracht.
In de jaren 1960-61 begon de GEM
te zoeken naar een oplossing van het
probleem hoe de snel in grootte toe
nemende graanschepen efficient te
lossen en het graan over te slaan in
rijnschepen. Men vond de oplossing
in een gecombineerde bouw van een
nieuwe graansilo en een overslagbe
drijf en een scheiding van de los- en
laadplaatsen.
In de Botlek verrees een nieuwe
installatie, waar zeeschepen tot
60.000 ton kunnen worden gelost.
„Zijn er nog grotere graanschepen
te verwachten?" vroegen wij aan
mr. G. M. Bierman, naast de heer P.
J. G. Furnée directeur van de GEM.
Na een carrière bij Spoorwegen en
Heineken kwam hij na de oorlog bij
deze maatschappij.
„Wij bestuderen de mogelijkheid
van schepen van 200.000 ton" zegt
hij. „Maar daar moeten meer voor
waarden voor vervuld worden dan
alleen het zoeken van een nieuw»
vestigingsplaats met pieren voor
schepen van die grootte. In Euro
poort of op de Maasvlakte zou dat
wel kunnen, maar er is bv. geen en
kele traditionele graanhaven aan de
andere kant van de Oceaan, waar
schepen van 200.000 ton beladen kun
nen worden.
Bovendien zullen schepen van
200.000 ton de graanhandel in Rotter
dam in bijzondere mate gaan
beïnvloeden. Het komt er bij zulk»
massale aanvoeren op neer, dat de
produktiegebieden in feite worden
verplaatst naar de Rotterdamse ha
ven en dat er hier gekocht wordt en
niet langer in de VS of in La Plata."
Over de toekomst van Rotterdam
als graanhaven en dus van zijn be
drijf is mr. Bierman niet pessi
mistisch gestemd, al weet nog nie
mand, hoe de EEG-regelingen in de
praktijk voor gevolgen zullen hebben,
ben.
„Ik ga van de volgende punten uit,
zegt hij: 1. Bij een groeiende bevol
king is meer graan nodig, 2. Bij een
groeiende welvaart zijn meer graan-
produkten nodig om (via kip en koe)
vlees te kunnen produceren, 3. Ame
rika zal op een of andere manier
zijn graan kwijt moeten, het is de
Achilleshiel van de Amerikaanse eco
nomie. 4. Als Duitsland zijn auto's
naar Amerika wil blijven exporteren,
zal het graan als betaling moeten ac
cepteren".
I»groot&-toenenen4& sJtepe*t~
