GEGREPEN DOOR DE RENSPORT
LIANE ENGEMAN WILDE
EEN RACE-WAGEN EN
ZIJ KREEG DIE OOK
Navito in
Houtrust
AMSTERDAM: vergaarbak
van probleem-jeugd
Fiat 125
in oktober
te koop
Niet bang voor
kalfsvlees
TROOST IN DEZE DAGEN VAN SPANNING
Danny Kaye in
klassiek stuk
lie uitnodiging kwam
als een geweldige verras
sing. Nauwelijks een jaar
actief als vrouwelijk cou
reur werd de Haarlemse
Liane Engeman (23) door
de KLM uitgenodigd voor
de twaalf-uursrace op het
circuit van Sebring in Flo
rida. In haar klasse (1000
tot 1300 cc) eindigde ze
als tweede en ze legde in
't totaalklassement beslag
op de 23ste plaats.
Ze keerde terug uit Ame
rika met twee bekers en
een filmcontract en heeft
inmiddels uitnodigingen
gekregen voor de vier-
uursrace in 't Amerikaan
se Daytona Beach (juli) en
de 1000-kilometerrace van
Monza in Italië (eind april)
Over deze vrouw in een
sport van mannen gaat het
volgende verhaal.
Nauwelijks kans
9 Nare gevolgen
Nieuws
Startbewijs
Bluf
Protest
Toevallig
Verzegeld
Gemiddelde
Si
Uitgebreid
Zwaar
Spanningen
op een meisje letten ze allemaal.
vooral die stoere mannen.
.en eigenlijk is het ook hun sport.
HAARLEM Aanvankelijk voelde Cornelia Catharina Johanna Maria
Engeman zich nauwelijks aangetrokken tot het kille staal van brullende race
wagens. Gedreven door de van benzine en heldhaftige moed doortrokken ro
mantiek waarmee roekeloos voortrazende autocoureurs doorgaans zijn omge
ven, wandelde zij echter toch vaak naar het dreunend hart van het circuit in
Zandvoort: de pits. Liane Engeman: „Niet om de auto's, maar om de sfeer".
Vaak gekleed in uitbundig gekleurde, opvallende jurken, trok de vrolijke
Liane Engeman met haar lange blonde haren en uiterst levenslustige manier
van voortbewegen snel de aandacht in deze uit overwegend mannen bestaande
gemeenschap. Aldus goed thuis rakend in nationale racekringen werd zij steeds
vaker opgemerkt in Rob Slotemakers rensportschool, waar van snelheid be
zeten amateurs tijdens het weekeinde het gaspedaal van hun auto's eens tot de
plank konden intrappen.
De kans op het uitblijven van zwan
gerschap door het nuttigen van vlees
van kalveren die zijn ingespoten met
hormoonpreparaten, zogeheten oestro-
genen, is te verwaarlozen klein. Veel
nadeliger voor de vrouw is in dit
opzicht het gebruik van schoonheids-
miifdelen waarin dergelijke preparaten
zijn verwerkt.
Dit is de mening van dr. O. de Bruin
van het research laboratorium van
N.V. Philips-Duphar in Weesp, deskun
dige op het gebied van verbindingen
met geslachtshormonale werking. Wij
vroegen dr. De Bruin om commentaar
op een vraag van ir. H. Vredeling, lid
van het Europese parlement, aan de
commissie van de E.E.G. over een
mogelijke anticonceptionele werking
van vlees van clandestien ingespoten
kalveren. Ir. Vredeling had namelijk
het oordeel van de commissie van de
E.E.G. gevraagd over de verhouding
van het risico van het innemen van de
anticonceptiepil, die volgens hem grote
doses oestrogenen bevat, en het eten
van het gewraakte kalfsvlees.
„Er is maar 'n betrekkelijk kleine
hoeveelheid oestrogenen overgebleven
wanneer clandestien ingespoten kaive-
ren worden geslacht", zegt dr. De
Bruin. Vrouwen die alleen af en toe
eens kalfsvlees eten hebben volgens
hem niets te vrezen. Veel hangt er
natuurlijk wel af van de hoeveelheden
oestrogenen waarmee kalveren worden
ingespoten, maar ook i» het ongunstig
ste geval is er nauwelijks kans op
uitblijven van zwangerschap. Die kans
zou er alleen zijn voor vrouwen die
een gehele cyclus lang elke dag kalfs
vlees aten.
Dr. De Bruin vindt het ongehoord
dat leken de kans krijgen kalveren
met hormonenpreparaten in te spui
ten. Indien daaraan niet spoedig paal
en perk wordt gesteld zouden er vol
gens hem toch wel gekke dingen kun
nen gebeuren.
Hij noemt de nare gevolgen, ver
scheidene jaren geleden in de Verenig
de Staten, van het inspuiten van
pluimvee met te grote doses oestroge
nen, en spreekt de hoop uit dat streng
overheidstoezicht spoedig een einde zal
maken aan de kwalijke praktijken van
clandestiene inspuiters in ons land.
Ook de sluikhandel in hormonenprepa
raten moet krachtig worden aange
pakt. Die preparaten worden niet ge
leverd door de bonafide Nederlandse
industrieën.
Gedurende het seizoen van 1967 zal
het accent van het Chichester Festi
val Theater vooral gelegd worden op
de komedie, dat zijn hoogtepunt zal
bereiken in het optreden van de Ame
rikaanse komiek Danny Kaye in zijn
eerste rol in een klassiek stuk. Se
dert het theater in juli 1962 onder het
directeurschap van Sir Laurence Oli
vier werd geopend, heeft het steeds
veel succes geboekt. Verleden jaar
nam de acteur John Clements het di
recteurschap over en zijn eerste sei
zoen bleek een record seizoen te zijn
geweest met een opbrengst van
f 1. 280.000.
9 „De schoonheid van een vrouw
is geen burgerlijke instelling. De
vrouw is de mooiste schepping van
de natuur. Het hele volk, mannen
zowel als vrouwen, heeft die schoon
heid nodig". Deze opzienbarende re
gelen zijn van de 68-jarige Russische
dichter Ilia Selvinski.
Liane Engeman had over het alge
meen weinig moeite een van de mannen
over te halen zijn auto tijdelijk aan haar
af te staan en met overgave racend
over het hete beton in Zandvoort
nam het ondernemende Haarlemse meis
je, sinds de Mulo onafgebroken en wis
pelturig zoekend naar „iets spannends"
en allang uitgekeken op sporten als
zwemmen, atletiek, hockey en voetbal,
haar besluit: Ze zou coureur worden.
„En wanneer ik eenmaal ergens mijn
zinnen op heb gezet," zegt ze agressief,
„dan zal het gebeuren ook."
Altijd vlot bereid van werkkring te
veranderen en hunkerend naar actie
hoefde Liane Engeman dan ook niet
lang na te denken toen haar in januari
'65 een baan werd aangeboden bij een
Engels racingteam. Ze kreeg te maken
met in het vak groot geworden man
nen als Clark, Steward en Hill. „Ik
voelde me geen buitenstaander meer.
Met de coureurs praatte ik toen ook
veel over races. Ze zijn voor het racen
geboren, net als een pastoor of een
dokter. Maar over mijn plannen om
.zelf te gaan rijden was bijna niemand
enthousiast. Sommigen vonden zelfs dat
ze eigenlijk niet eens vrouwen op het
circuit moesten toelaten."
Zich behelpend met een skelter hield
de wat teleurgestelde Liane Engeman
het precies een jaar vol in Engeland.
Toen keerde ze het Britse koninkrijk
haar rug toe en liet zich bij de pas
geopende Formule V-school als leerlinge
inschrijven. Na zes lessen slaagde ze
voor het examen van de Koninklijke
Nederlandse Automobiel Club (KNAC)
en veroverde daarmee haar nationaal
onbeperkt startbewijs.
In een van de school geleende wagen
maakte doodnerveuze Liane Engeman
in april '66 ten slotte haar debuut in
Zandvoort. „Ik moest die eerste keer
meteen iets presteren," betoogt ze.
„Want op een meisje letten ze allemaal.
Eigenlijk moest ik nog een beetje beter
r\jden dan de mannen, want wanneer
je als vrouw ergens achterin eindigt
sta je voor schut." Liane Engeman
deed het goed, werd zesde en stond
niet voor schut. Nu had ze alleen nog
maar een wagen nodig, een knellend
probleem waar alle minder gefortu
neerde privérijders mee worstelen.
Vlijtig knipte vastbesloten Liane En
geman alle stukjes over haar geslaagde
entree in de vaderlandse rensport uit
de Nederlandse kranten, vloog onver
wijld naar Engeland en blufte: „Jullie
wilden me toch geen wagen geven, hè?
Nou, die heb ik nu niet meer nodig.
DEN HAAG Een zwembad van
kunststof, een moderne speeltuin, bo
ten, caravans, tenten en gymnastiek-
toestellen, zullen van 28 april tot en
met 7 mei een deel vullen van de
internationale tentoonstelling voor
sport en recreatie, die dan in de
Houtrusthallen in Den Haag wordt
gehouden.
De Navito, die gepaard gaat met
een groot aantal sportwedstrijden
(ook enkele interlands), zal volgens
haar organisatoren de grootste expo
sitie zijn, die ooit op het gebied van
sport en recreatie werd samengesteld.
Op een oppervlakte van 35.000 vier
kante meter komen meer dan 120
stands te staan, die door binnen- en
buitenlandse firma's en door in
stellingen worden gevuld met de meest
uiteenlopende sport- en hobby-artike
len of met een grote hoeveelheid do
cumentatie.
Er zal op de tentoonstelling o.m.
voorlichting worden gegeven door zes
tien nationale sportbonden en twee
ministeries (Landbouw en Visserij en
Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk Werk).
Speciale attracties en evenementen
zijn er te over op de Navito. In een
vijver zal de castingsport worden ge
demonstreerd en in een groot bassin
willen leden van de Nederlandse On
derwatersportbond het record onder-
waterzitten verbeteren. In de stand
van Biologica Maritima zal *n unieke
verzameling schelpen, koralen en
wieren te zien zijn.
Kijk maar, ik kan nu auto's genoeg
krijgen." En omdat een erg hard
rijdende blondine commercieel gezien
toch wel aantrekkelijk is keerde Liane
Engeman na enig onderhandelen ten
slotte terug naar Nederland met een
tweedehands Mini Cooper 998 cc. Twee*
keer startte ze er mee in Zandvoort,
twaalf keer in Engeland, al doende met
fraaie vierde en vijfde plaatsen haar
aanleg demonstrerend. Toen achtte zij
zich rijp voor het wat betere werk.
Groot was daarom haar vreugde toen
de op dat moment door een ongeluk
tijdelijk uitgeschakelde Engelse cou
reur Keith St. John getroffen door
de verschijning en de prestaties van
het Nederlandse meisje zijn eigen
Formule 3-wagen ter beschikking stel
de. Onmiddellijk begon Liane Engeman
opgetogen te trainen. Totdat het tele
gram binnenkwam, waarin de KNAC
maar mededeelde dat zij een Mini-
Cooper voorlopig mooi genoeg vond
voor een meisje dat nog geen jaar aan
races deelnam.
Hevig verontwaardigd over dit start
verbod snelde Liane Engman naar
Nederland, leverde bij wijze van pro
test haar met zoveel moeite verkregen
startbewijs van de KNAC weer in en
vroeg vervolgens een Engels startbe
wijs aan. Hetgeen ze vrij gemakkelijk
kreeg, waarmee de merkwaardige si
tuatie was gecreëerd dat zij in Neder
land nu nog slechts mag deelnemen
aan internationale wedstrijden. Hoe
dan ook, Liane Engeman kon twee
weken later starten in haar Formule 3
en eindigde op een niet onverdienste
lijke veertiende plaats.
Sinds Kerstmis verloofd met Keith
St. John verdeelt Liane Engeman nu
haar tijd tussen de circuits in Enge
land en haar ouderlijke woning in
Haarlem. Veel van de romantiek, die
haar zo aantrok in de autorensport, is
inmiddels verloren gegaan. Liane En
geman: „De coureurs in Nederland zijn
nog wel aardig tegen me, hoor, maar je
kunt toch merken dat sommigen ja
loers zijn. Dat heb je in racekringen
trouwens toch heel erg. Op het circuit
vind je overal haat en nijd en ze
hebben allemaal ruzie met elkaar."
In de slotfase van het emancipatie
proces dringen de vrouwen nu ook de
bij uitstek mannelijke wereld van
racewagens binnen. Begrijpende Liane
Engeman: „Ik kan me voorstellen, dat
je het als man niet zo leuk vindt om
door een vrouw te worden gepasseerd.
En eigenlijk is het ook hun sport.
Maar ze zullen zich toch eens moeten
neerleggen bij het feit dat er ook
vrouwen zijn die een racewagen kun
nen besturen. Omdat je een vrouw
bent proberen ze je tijdens een wed
strijd vaak weg te drukken. Hé, een
meisje, .denken ze dan. Die zullen we
eens even bang maken."
En strijdlustig: „Maar ik laat me
toevallig niet opzy duwen."
iedere willekeurige plaats in Ne-
derland kan men een schutting
plaatsen zonder dat de NTS zich ge
roepen voelt daarover uitgebreid in het
journaal te berichten, behalve op de
Dam in Amsterdam. Het gebeurde en
kele jaren geleden. Voor het paleis
werd een schutting geplaatst. Het ANP
zette het op de telex en de filmers van
de NTS brachten de zaak uitgebreid
in beeld.
In iedere Nederlandse gemeente zal
men blij zijn wanneer een grote bank
instelling daar belangrijke investerin
gen wil doen, behalve in Amsterdam.
Er volgen protestacties, adressen aan
de raad, teach-ins en radio en 'televisie
sturen teams om alles verbaal en
visueel vast te leggen. Kan men na
gaan wat er gebeurt als er rellen
komen, bommen ontploffen en stakin
gen uitbreken.
NA het parlement zorgt Amsterdam
voor het meeste binnenlandse nieuws.
Het betreft echter in hoofdzaak nega
tief nieuws: gebeurtenissen die (te
recht) nieuws werden omdat ze niet
hadden mogen gebeuren of omdat er
iets niet in de haak was.
Bij velen is daardoor de neiging
ontstaan te spreken over „dat eeuwige
Amsterdam" en „die vervelende, lastige
Amsterdammers". Ingezonden-brie
venschrijvers in onze krant hebben
laten weten dat ze schoon genoeg
hebben van dat gedoe in Amsterdam.
De stad en haar inwoners beginnen in
den lande een slechte reputatie te
krijgen.
WAT is er dan aan de hand met die
Amsterdammers? Wat zyn die specifie
ke eigenschappen die al dat negatieve
nieuws veroorzaken? We zouden dat
het best kunnen waarnemen by de
gekozen vertegenwoordigers van die in
woners: de raad.
We zien dan een praatgraag college,
dat zijn werk zeer ijverig en nauwge
zet doet. Het enige wat opvalt is de
scherpe verdeling in rechts en links.
Boeren en communisten mogen zich in
Amsterdam in een ruime aanhang
verheugen. Bij de laatste verkiezingen
werd de CPN met bijna vijftien per
cent van de stemmen de tweede partij
achter de PvdA.
In de raad werkt men echter voor
beeldig samen, want in B. en W. zit
zowel een communistische als een
liberale wethouder. Mooier kan het
Flat hééft éen grote broer voor de
124 uitgebracht. De nieuwe Fiat 125
lykt sterk op de 124, maar hij is groter
en hy heeft een veel sterkere motor.
De 125 wordt omstreeks oktober in
Nederland verwacht. Over de prijs is
nog niets bekend, zo meldt de impor
teur. Deze zegt echter ook dat de 125
in het Fiatprogramma tussen de 1500L
en de 1800B zal passen. De 1500L kost
8900 gulden, de 1800B kost 9890 geil
den. Dat zou op een prijs kunnen dui
den van omstreeks 9500 gulden voor
de 125.
De importeur zegt verder met veel
nadruk dat de produktie van de 1500
Comfort gewoon wordt voortgezet. Hij
zegt er echter niet bij voor hoe lang.
Redelijk lijkt het te verwachten dat de
1500 Comfort op den duur uit de pro
duktie sal worden genomen ten behoe
ve van de 125, net zoals de 1300 uit de
produktie werd genomen nadat de 124
een tijdje mee draaide.
Redely k
Redelijk lijkt het ook bij de prijs-
voorspelling meer af te gaan op het
verschil in auto tussen de 125 en de
eveneens nieuw geconstrueerde 124
dan op de plaats van een nieuwe auto
tussen twee oude modellen. Ten op
zichte van de 124 zou de 125 best een
duizend tot vijftienhonderd gulden
meer mogen kosten, wat dan op een
prijs van maximaal 8500 gulden zou
neerkomen.
De 125 heeft een viercilinder motor
in lijn van 1608 cc met twee boven
liggende nokkenassen die worden aan
gedreven door een getande riem. De
motor is goed voor 90 Din-pk. by
5600 toeren. De topsnelheid van de
125 is 160 km/u. De auto heeft vier
schijfremmen.
toch niet, zou men denken.
Maar hoe zit het dan met de „brede"
lagen van de bevolking? Zijn ze lastig,
luidruchtig, humoristisch? Wij hebben
die kwaliteiten nooit veelvuldiger op
gemerkt dan bij welke andere stadsbe
volking ook.
Jordaan-bewoners gelden als de meest
typische volksgroep. Zy zijn zeer aan
elkaar gehecht en voor de rest valt al
leen op dat het sentimentele operalief
hebbers zyn. Velen van hen houden dui
ven en zijn bovendien zeer op het ko
ningshuis gesteld. Voorwaar geen eigen
schappen om een stad een negatieve re
putatie te bezorgen.
DE Amsterdamse tramconducteur
staat te boek als humoristisch. Wij
hebben een dergelijke functionaris nog
nooit iets leuks horen zeggen of men
moet het bevel „doorlopen in de wa
gen" een kostelijke grap vinden. Zelfs
al zijn de conducteurs toch humoris
tisch, dan zegt dit nog niets over de
Amsterdammers, want de meesten ko
men uit provincies als Drente en Fries
land.
Is het politiekorps zo typisch Am
sterdams? De ontslagen hoofdcommis
saris is geboren en getogen in Gronin
gen en de meeste agenten komen uit
de provincie, om van de assisterende
marechaussee maar te zwijgen. We
vinden in het typisch Amsterdamse
volkseigen (voorzover aanwezig) geen
afdoende verklaringen voor de rellen.
OM de werkelijke oorzaken te ach
terhalen, moeten we terug in de histo
rie. Sinds eeuwen oefent Amsterdam
aantrekkingskracht op onbegrepenen,
uitgestotenen en zoekenden. Dat geldt
tot de dag van vandaag, in verminder
de mate.
Daar komt bij dat het uitgebreide,
oude centrum een elastische opvangca
paciteit heeft. Historisch gegroeid is
ook, dat de stad beschikt over een
arsenaal van onderwijsinstellingen,
mode- en reclamebedrijven, galerijen,
publiciteitsorganen en kunstinstellin-
gen, die een grote aantrekkingskracht
blijken te bezitten voor de Nederlandse
jeugd.
Honderden wereldbestormers zoeken
jaarlijks hun geluk in Amsterdam. En
kelen slagen en boeken successen, die
voor velen weer aanleiding zyn ook hun
geluk in Amsterdam te zoeken, enz.
Wat gebeurt er met de overgrote
meerderheid, die geen succes boekt?
Ze hebben een geweldige troost. Ze
voelen zich niet verloren, want welke
bizarre opvattingen ze ook hebben, ze
vinden zeker soortgenoten.
Als het lastige eigenwijze jongetje
uit Geldrop wegloopt, is er een goede
kans dat hij in Amsterdam terecht
komt, maar zeker niet in Coevorden,
De onbegrepen jongen, met vage artis
tieke ideeën uit Holwerd, probeert het
in Amsterdam en zeker niet in Was
senaar. Een aanzienlijk deel van Ne
derlands botsende jeugd ontmoet el
kaar in Amsterdam, dat daardoor auto
matisch iets van een slagveld krijgt.
DE onlustgevoelens ten opziêhte
van Amsterdam zijn de laatste tijd
weer merkbaar geworden, bij voor
beeld toen er een bom werd geplaatst
bij het Van Heutsz-monument. De bom
werd echter gemaakt en geplaatst door
een student uit Rotterdam.
Hetzelfde geldt voor de rel in het
Centraal Station. Veel jongelui die
daar bijeenkomen, bleken van huis te
zijn weggelopen. De marine-mannen
die erop in hakten, kwamen duidelijk
uit Den Helder.
Toch: dat eeuwige Amsterdam. Want
neem nu de typisch Amsterdamse pro
vo's. Mis. De provo-braintrustRoel
van Duvn, Hans Tuvnman en Bernard
de Vries zyn alle drie volbloed Hage
naars. Tot voor enkele jaren hebben ze
een keurig Haags bestaan geleid. Rob
Stolk komt uit Zaandam.
Kortom, het gaat hier niet om pro
blemen van de Amsterdamse jeugd
alleen, maar om die van de Nederland
se jeugd. Natuurlijk levert ook Am
sterdam zijn aandeel.
De mensen die Amsterdam zo nega
tief beoordelen, moeten misschien eer
der blij zijn dat de onrust zo ver van
hun voortuintje verwijderd blijft, want
volgens de statistiek hebben ze zeker
ook recht op een stukje rel in hun
straat. Als men dus leest over moei
lijkheden met de jeugd in Amsterdam,
bedenk dan, dat het ook gaat om de
zoon (van u niet natuurlijk), maar laat
ons zeggen: om de zoon van uw buren.
AUTOCOUREUR LIANE ENGEMAN
procent slaagt voor
het eindexamen
ARNHEM De handelsdagscholen zijn als „koplopers" gestart. Zij wer
den op de voet gevolgd door de leerlingen van de hbs-a en de kandidaten voor
het staatsexamen hbs-a. De grote stroom komt op gang: er zitten ongeveer
dertigduizend jeugdige vaderlanders aan kleine tafeltjes overal verspreid in
Nederland te zwoegen aan het bewijs, dat zij niet vruchteloos jarenlang een
middelbare school of een gymnasium hebben bezocht.
De schriftelijke eindexamens voor
h.b.s., gymnasium, m.m.s. en handels
scholen worden gehouden.
Ter ontspanning van alle zenuwen die
als vioolsnaren zijn gestrekt in deze
moeilijke dagen: het moet vreemd
gaan als eind juni niet meer dan 85
procent van de nu beproefden het di
ploma krijgt uitgereikt. Vorig jaar
slaagde 88 procent van het aantal kan
didaten en dat is een normaal gemid
delde voor Nederland.
Dr. W. H. Capel in Arnhem draagt
de loden last van de verantwoordelijk
heid voor de hele organisatie van de
eindexamens, maar hij gaat er niet
zichtbaar onder gebukt.
Hij is de voorzitter van de commis
sie van zes coördinerende inspecteurs;
deze commissie is weer een onderdeel
van het college van 21 inspecteurs
voor voorbereidend hoger en middel
baar onderwijs.
De commissie van coördinerende
inspecteurs is vooral belast met de or
ganisatie van de mondelinge eindexa
mens. Daarmee begint men al in no
vember met het rondsturen van uitno
digingen aan gecommitteerden (voor
de gymnasia en de m.m.s.) en aan de
deskundigen (voor h.b.s. en handels
scholen): „Een kwestie van titulatuur,
die niets voorstelt", aldus dr. Capel.
Wie het hele mondelinge examen als
gecommitteerde of deskundige wil op
treden, is 33 dagen kwijt. „Velen heb
ben zoveel tijd niet", zegt dr. Capel,
„en we zijn al bijd als men een deel
van de examens voor zijn rekening
wil nemen".
Hoewel de schriftelijke examens cen
traal van Den Haag uit worden gere
geld verzegelde enveloppen met op
gaven, die op het aangegeven uur in
alle examenlokalen van Nederland te
gelijk moeten worden geopend is de
commissie van coördinerende inspec
teurs wel verantwoordelijk voor het
goede verloop van de schriftelijke exa
mens.
Vorig jaar was bij de wiskun-
de-opgave iets weggevallen en dat
gaf nogal wat opschudding. Ko
men dergelijke incidenten veel
voor?
„Het voorval van vorig jaar waï
een hoge uitzondering, maar wij zijn
er natuurlijk wel altijd op gedacht".
Gebeuren er tijdens de exa
mens andere onverwachte dingen?
„Doorgaans verlopen de examens
zonder incidenten. Zelfs „spieken"
komt hoogst zelden voor, want de
kandidaten wordt tevoren goed in
gescherpt, dat zij onherroepelijk van
het examen worden uitgesloten als
zij worden betrapt".
„Er heerst nogal eens misverstand
over de vraag wat er gebeurt met
een kandidaat die vlak voor of tij
dens het examen ernstig ziek wordt.
Zo'n kandidaat kan het examen en
kele weken later overdoen. Gebeurt
het tijdens de mondelinge examens,
dan kunnen zij in het uiterste geval
nog staatsexamen doen, want de
mondelinge staatsexamens beginnen
ruim een maand later dan de school
examens".
Zijn de schriftelijke examens achter
de rug, dan wordt het werk door de
scboolleraar of lerares en door de
gecommitteerde of deskundige nage
zien. De waarderingsnormen voor de
b-vakken en de handelsvakken wor
den vastgesteld door de inspectie.
Voor de vertalingen geschiedt dit
door de Vereniging van leraren in
de levende talen In overleg met de
inspectie. Voor het werk van de gym
nasia, dat altijd door academici
wordt nagezien, gelden geen vast
gestelde normen.
De leraar of lerares en de gecom
mitteerde of deskundige stellen sa
men het cijfer vast. Wordt men het
niet eens, dan wordt bij h.b.s.-werk
het gemiddelde genomen; bij het
werk van m.m.s. en gymnasium
beslist de gecommitteerde.
Ontstaat een dergelijk verschil
van mening bij het mondeling exa
men, dan kan de voorzitter van de
examencommissie om advies worden
gevraagd. Wordt men het dan nog
niet eens, dan kan de inspectie erbij
worden betrokken, maar dat is een
theoretische mogelijkheid. Doorgaans
bereikt een verschil van inzicht de
voorzitter van de examencommissie
niet eens.
Ruimer
Komt het voor dat het schrifte
lijk examen over de hele linie als te
zwaar moet worden beschouwd?
„Het komt alleen voor dat een be
paald vak wat pittig is uitgevallen,
maar zelfs voor de vakken afzonder
lijk zijn de fluctuaties nooit bijzon
der groot. Is een bepaald vak te
zwaar geweest bij het schriftelijk,
dan kan men de normen wat ruimer
stellen en kan men wat speciale aan
dacht aan zo'n vak bij het monde
ling examen geven."
Zijn pech en geluk grote fac
toren by de examens?
„Neen. Het percentage dat volgens
le algemene schoolbeoordeling had
moeten slagen en dat toch zakt, is
uiterst klein. Het omgekeerde komt
ook niet zo erg veel voor."
y;.
c/
DR. W. H. CAPEL
topman
Acht u het huidige examenstel
sel bevredigend?
„Het werkt niet slecht, al is het
inzicht gegroeid dat de examens te
veel vakken omvatten, waardoor de
hoeveelheid ten koste van de kwali
teit gaat. Bij de toepassing van de
Mammoetwet zal het aantal examen
vakken aanzienlijk dalen."
Zyn de examens niet aanzienlyk
zwaarder geworden in de afgelopen
jaren?
„Bij veel vakken is de stof
drastisch uitgebreid. De kunst is, vol
doende van het oude programma te
laten vallen. Een andere mogelijk
heid die bijvoorbeeld voor natuur
kunde wordt toegepast is de stof
doorwerken, maar slechts in een be
paald. tevoren bekend deel te exami
neren."
Komt er op een eindexamen een
ander soort kind dan byvoorbceld
twintig jaar geleden?
„Ja. De kinderen worden in deze
tijd erg afgeleid door dingen buiten
hun studie. Bovendien is het middel
baar- en voorbereidend hoger onder
wijs voor een veel grotere groep kin
deren toegankelijk dan twintig jaar
geleden. Dat is een groot goed, maar
de kinderen die een milieusprong
maken, hebben het dikwijls bijzon
der zwaar, omdat er soms thuis niet
voldoende begrip en medewerking
voor hun studieleven is."
Dr. Capel is 61 jaar. Hij promo
veerde in Leiden tot doctor in de
natuurkunde en hij gaf negentien
jaar les aan het Tweede Vrijzinnig
Christelijk Lyceum in Den Haag
de laatste negen jaar daarvan was
hij conrector.
In 1958 werd dr. Capel benoemd
tot inspecteur en vier jaar later tot
coördinerend inspecteur. Hij is nu
twee jaar voorzitter.
Dr. Capel weet dat het eindexa
men ellendige s panningen mee
brengt, maar het percentage van 88
kan de kandidaten in de komende
dagen sterken, meent hij. Na enig
nadenken omschrijft hij zijn werk
als „een helpende, dienende en con
trolerende functie."