van
ARTISTIEKE LENTE
IN BEELDENTUIN
Academische opleiding voor een
rol in de reclame-televisie
H* is nog maar lente in het Kröl-
ler-Müllermuseum. Ook artis
tiek zal de bloei pas volkomen
zijn, als straks van 6 mei tot 2
juli de beelden van Paolozzi en
Caro er in een speciale expositie 'n
plaatsje zullen hebben gevonden.
TOBBEN
MONITORS
REDELIJK
VERRE OOSTEN
ILLUSIES
Het was geen vraag in de gebruikelijke trant van de tiener-
problematiek. Er kwamen geen conservatieve oudelui, schuchtere
vrienden van broers en zelfs geen afgunstige vriendinnen aan te pas. Het
jonge meisje in kwestie had in feite eigenlijk niets te vragen. Zij was
blijkbaar het type dat haar persoonlijke aangelegenheden meestentijds in
eigen beheer opknapte.
Wat niet wegnam of misschien juist bevorderde dat zij haars ondanks
af en toe met haar omgeving overhoop kwam te liggen.
En dit was haar nu blijkbaar dermate hoog gaan zitten dat zij eindelijk
zichzelf had toegestaan iemand anders om advies te vragen. Een volslagen
vreemde, dat sprak vanzelf. Iemand die haar noch haar omgeving kende:
zon half anonieme oudere en ervaren tante van een vragenrubriek.
Voor die waagde zij op papier te zetten wat haar al zo lang op het hart
brandde: ledereen zegt dat ik verschrikkelijk verwaand loop. Volgens mij
loop ik alleen maar rechter dan de meeste meisjes. Toch zeggen zelfs mijn
twee vriendinnen dat ik bovendien nog ..arrogant" kijk. Ik begrijp
daar niets van".
Wie zoiets, als louter belangstellende buitenstaanster, leest moet wel even
glimlachen. Niet omdat de klacht zo onbeduidend of eigenaardig is,
maar omdat deze zo echt de verwonderde ervaring van een heel jong men
senkind weergeeft. Dat zich verbluft afvraagt wat een lichaamshouding
met karakter heeft te maken.
WIE WAT LANGER in de wereld heeft rondgekeken kan zich de situatie
zo levendig indenken. Een jong en waarschijnlijk niet onaantrekkelijk
meiske, dat zich aangewend heeft met geheven kin en rechte rug door het
leven te stappen. Misschien omdat iemand haar van kind af aan
daarop gewezen heeft, en er mogelijk streng de hand aan gehouden. Een
leidster op de gymnastiekles, een moeder, of mogelijk zelfs een grootmoeder.
Zo eentje die nog is opgevoed bij stoelen met harde rechte ruggen, die
vooral niet bestemd waren om ertegen te leunen. En die in haar
meisjesjaren minstens tien keer per dag te horen kreeg: Rechtop, anders
word je een hoepeltje.
Hoe het zij, deze jongedame heeft door vermaning van ouderen of eigen
aanvoelen stelselmatig de juiste houding leren aannemen en volhouden.
En die brengt vatizelf een geheven hoofd, achteruitgetrokken schou
ders en een gestrekte rug mee. Gepaard aan een fikse, resolute stap en, dat
kan niet anders, een wat hooghartig lijkende blik. Men kan nu eenmaal
slecht de kin heffen en tegelijk wazig of schuchter kijken.
En ziedaar de wandelende uitzondering op de helaas algemene regel.
Want het is treurig maar waar dat het gros van zelfs onze j&ige meisjes
zich met vlijt schijnt toe te leggen op het aankweken van een ronde rug,
een ingedrukte borstkas en doorgezakte knieën. Nog afgezien van de
weinig elegante aanblik is deze houding wel de zekerste manier om zich al
vroeg van een slecht figuur, een onvoldoende ademhaling,
een belemmerde bloedsomloop, een serie voet- en rugklachten en nog
het een en ander te verzekeren.
WIE NIET RECHTOP en veerkrachtig loopt doet zichzelf dus aanmerke
lijk te kort, en ziet er al vroeg veel ouder uit dan zij werkelijk is.
Maar dat bliijkt alles geen beletsel om iemand die wel op haar
houding en gang let een soort aanstelster te vinden en voor verwaand te ver
slijten.
Nu lijkt mij dat .verwaand" weer een staaltje van slordig taalgebruik, en
zal die kritiserende buitenwacht eerder hoogmoedig" of zelfs „trots"
bedoeld hebben.
Want een verwaand mens etaleert, een hoogmoedig en trots mens
trekt zich terug in zichzelf. En deze indruk wekte, zonder enige opzet, dit
jonge meisje dat alleen maar op haar lichaamshouding bedacht
was. Naar zij meende want zij was in wezen wel degelijk een gesloten
karakter dat niet gauw iets van haar innerlijk prijsgaf. En ook dat was
vooral geen pluspunt op haar gedragsbriefje.
In elk geval kan men als oudere bij zo'n ontboezeming meelevend het
hoofd schudden en denken: Lieve kind, wat zul jij het nog moeilijk
krijgen in het leven.
Omdat jij, zonder enige opzet, je anders gedraagt dan de anderen. Hoe ouder
jij wordt, hoe eenzamer je je zult gevoelen. Want je hebt, gelukkig maar,
teveel karakter en gevoel van eigenwaarde om tenville van je rust
een standpunt te laten varen dat je als het juiste voorkomt.
En die instelling zal je niet alleen wat je lichaamshouding betreft
in botsing brengen met je omgeving, maar ook je keuze van kleren, je
liefhebberij en je omgang met de andere sekse. Het is daarom te hopen dat je
een verstandige moeder hebt getroffen, die je althans de kunst leert
om er een eigen weloverwogen standpunt op na te houden zonder
daarbij al te veel van je omgeving tegen je in te nemen.
Dat, zo zal zij je inprenten, kun je onder arid ere alleen bereiken door in
de straffe wijn van je overtuiging af en toe een behoorlijke scheut wa
ter van ontwapende humor te gieten. Een kunst, dat wie zij ook, die
een gesloten karakter heel moeilijk leert.
Alleen vrees ik dat je deze moeder niet beschoren is, waar je steun moet
Zoeken bij een vreemde.
Hoe de temperatuur ook moge
zijn (toen wij deze reportage
maakten, was het vrij koud): de
lente heeft bezit van ons land geno
men. De merels zijn niet meer van
de televisiemasten weg te jagen en
de tuinen en tuintjes bloesemen vol,
terwijl moeder natuur het groen
als Zwitserse kaas tussen de takken
van de bomen strooit. Ook het Na
tionale Park „De Hoge Veluwe"
deelt weer in de weelde. De liggen
de figuur van Henry Moore op het
heuveltje in de beeldentuin van het
Rijksmuseum Kröller-Müller heeft
gezelschap gekregen van een prach
tige stoet trompetnarcissen. Zij
schijnen de bezoekers toe te willen
tetteren, dat er achter deze heuvel,
in het nieuwe gedeelte, ook sprake
is van een artistieke bloei: de nieu
we aanwinsten van het museum.
J^n daar staat zij dan als het wa
re te dansen onder de hoge
bomen: de zilverkleurige „Medea"
van Paolozzi. Zij lijkt haar vele be
nen en haar twee nauwelijks zicht
bare armen te bewegen onder, bo
ven en achter een rechthoekig
schild. Een nog wat verhulde, maar
niettemin onverholen uiting van
vreugde over de nieuwe lente.
„Picadores" van Mastroianni.
Voor de „Picadores" van Mas
troianni vervaardigd in 1965,
een jaar later dan Paolozzi's „Me
dea" lijkt het reeds helemaal
zomer te zijn. Zij vormen een brok
tomeloze, en door de strakke com
positie toch goed in toom gehou
den, beweging. Een fraai genuan
ceerd beeldhouwwerk van brons,
maar met een warm houten uiter
lijk.
Een prachtig contrast met al de
ze bewegelijkheid vormen de Vijf
Bollen van Lucio Fontana. Zij lig
gen als vormen van volmaakte rust
in het verse, groene gras en wek
ken de suggestie dat zij eeuwenlang
op deze wijze zullen blijven boeien.
0ok in het Rietveld-paviljoen is
sprake van nieuwe artistieke
bloei. De directie van het museum
heeft een aantal beelden verworven
van de vermaarde Engelse kunste
nares Dame Barbara Hepworth,
aan wier oeuvre enkele jaren gele
den ter gelegenheid van de opening
van het paviljoen een grote ten
toonstelling werd gewijd. Het werk
van Hepworth lijkt als het ware ge
schapen te zijn voor het Rietveld-
paviljoen. Het bouwwerk is iets
„ruiger" van aard dan het beeld
houwwerk, maar vormt als zodanig
een ideale beschutting, zonder dat
de sculpturen aan eigen kracht in
boeten. Integendeel, de Tweeledige
Vorm komt juist in het licht en de
schaduw binnen het paviljoen
prachtig uit en het vorig jaar uit
marmer vervaardigde, op het pavil
joen geïnspireerde beeld zorgt voor
een boeiend samenspel met de
wand waarvoor het is geplaatst.
Dit neemt niet weg, dat met na
me de beeldentuin reeds nu de
moeite van een bezoek waard is.
Ook in 't nieuwe gedeelte kan men
nu plaatsnemen op zitbanken en
rustig genieten van (hopelijk) mooi
weer en mooie beelden, van de zo
volmaakt mogelijke harmonie van
natuur en cultuur.
J. VAN DER KLEIJ.
Boven: „Tweeledige Vorm" van Barbara
Hepworth, een van de nieuwe aanwinsten
voor het Rietveldpaviljoen in de beeldentuin
van het Rijksmuseum KröUer-Müller op de
Hoge Veluwe.
Beneden: „Medea" van Eduardo Paolozzi
Op het televisiescherm trekken de ko
medianten van de gefilmde reclame
boodschap dagelijks aan u voorbij. Het
meisje met de limonade, de mevrouw met
het pakje boter, de meneer met zijn rol
vloerbedekking.... ze komen allemaal
glimlachend, vermanend, uitleggerig, be
zwerend en poeslief de huiskamer binnen
om het tekstje te zeggen, dat nijvere co
pywriters voor hen bedachten.
U kijkt naar ze met aandacht mis
schien of u honoreert dat commerciële
optreden met een vluchtige blik. Waar
geen enkele kijker echter ooit bij stil
staat, is het feit dat al deze dragers van
een spot" (zo heet dat in vakkringen) stuk
voor stuk een korte lijdensweg afleggen.
Het tonen van een voorwerp en het aan
prijzen van een artikel voor de filmcame
ra is immers een vak, dat in ons land nog
door weinigen wordt beheerst.
Aanvankelijk gingen de heren van de
■^reclame van 't standpunt uit dat een ge
routineerd fotomodel (vaak een mooi meis
je, maar bijvoorbeeld ook een man van
veertig met donkere ogen, getaand ge
zicht en een grijze sik) het ook wel in het
bewegende beeld zou doen. De praktijk
heeft het omgekeerde bewezen. Film is nu
eenmaal iets geheel anders dan fotogra
fie en zodoende werd en wordt er bij het
vervaardigen van de reclame-spots heel
wat afgetobd.
In een poging dit lijden te verzachten is
er nu een bescheiden instituut van de
grond gekomen, dat zich aandient als „de
Akademie voor filmmodel en casting". Met
dit laatste woord (bekend als een aandui
ding voor het precisie-werpen in de hen
gelsport) wordt in dit geval de rolbezetting
van een reclamefilmpje bedoeld. Deze Aka
demie nu, gevestigd aan de Groenburg
wal 24 te Amsterdam, is heel voorzichtig
op 3 april jl. van start gegaan. Christ.
Stuur, voormalig regisseur van de NCRV,
is de initiatiefnemer en hij heeft de su
pervisie in handen.
Wat nu is precies de bedoeling?
Er wordt een driemaandelijkse cursus
van dertien avondlessen gegeven. Per klas
worden maximaal veertien leerlingen toe
gelaten. Om toegelaten te worden, onder
werpt Stuur ze eerst aan een selectief voor
onderzoek. Wordt een leerling(e) zwaar ge
noeg bevonden en is hij of zij bereid het
lesgeld van 240 gulden te betalen dan
wacht hem of haar „het diepe". Aan het
eind van de cursus ontvangen ze een soort
diploma, door de Akademie een vliegbre
vet genoemd. Voordat men zich aan de
selectie onderwerpt, is er de gelegenheid
een proefles bij te wonen.
'T'ijdens de cursus wordt onder meer les-
gegeven in bewegingsleer, mime, dictie
en grime. Tevens worden er kledingadvie
zen gegeven. Als docenten zijn aan de Aka
demie verbonden: Hanna van de Linde (be
wegingsleer en mime), de acteur Detlev
Pols, reclameregisseur Bob Chrispijn,
kostuumspecialist Vincent van der Kraan,
grimeur Henk van Dreummel, fotograaf
Jacob de Vries en Christ. Stuur als alge
heel leider en instructeur. Belangrijk in
strument bij de cursus is de Sony Video
apparatuur: drie of meer monitors, die de
camerabeelden registreren, maar die ze
ook kunnen terugdraaien, vertragen en
zelfs „bevriezen". Een soort elektronische
wondermachine dus, die vrij recent uit
Japan in ons land is geïmporteerd.
Hoewel ik niet van plan ben ooit met
een pakje waspoeder op de beeldbuis te
verschijnen, noch enige aspiratie koester
om voor welke „casting" ook in aanmer
king te komen, heb ik mij ter kennisma
king met de atmosfeer dezer dagen aan
zo'n proefles onderworpen. In de van vele
schijnwerpers gloeiend hete studioruimte
legde Christ. Stuur in zijn inleiding uit,
dat we in ons gewone leven een fagade
hebben opgebouwd, die wanneer men
eenmaal voor de camera staat dient
te worden afgebroken. Je moet er je ge
voelens een plaats kunnen geven en iede
re overbodige gedachte overboord kunnen
zetten. Waarna ik onder de lampen, voor
de camera's en ten aanschouwe van de
echte leerlingen de volgende opdracht
kreeg: je loopt in een museum; alle
schilderijen vervelen je; plosteling echter
draai je je om en zie je een beeldhouw
werk, dat volledig je aandacht trekt.
Ik deed het driemaal, kreeg een stroom
van aanwijzingen en bekeek vervolgens
het resultaat op de Videorecorder. Er
was inderdaad duidelijk verschil tussen de
eerste en de laatste keer en de docent
was in mijn geval zo beleefd om te zeg
gen, dat de derde opname heel redelijk
was. Dichter bij de waarheid was de
man, die de recorder bedient. Hij wees
op de vertraagde beelden en zei: kijk,
dat doen ze nou op de reclametelevisie
ook allemaal. Ze spelen en doen niet ge
woon. Daar zit nou de hele kneep van het
vak. Zelfs toneelacteurs kun je meestal
niet in een spot gebruiken.
Nadat ik vervolgens (met lege handen)
nog een kostbaar voorwerp had neerge
zet en er bij het weglopen met mijn ge
dachten bij had moeten blijven en nadat
ik ontspannend op de grond liggend „wak
ker" had moeten worden om langzaam
tot bewustzijn te komen, begreep ik, dat
er voor mij althans geen vliegbrevet zou
zijn te behalen. Hetgeen, zoals gezegd,
ook niet de bedoeling was.
Laten we tot slot Christ. Stuur aan het
woord. Met zijn 31 jaar raakte hij door
het verblijf in een Jappenkamp nogal
achter. Terug in Nederland moest hij de
lagere school „bijspijkeren", daarna een
middelbare opleiding, de filmacademie,
de mimeschool van Marceau in Parijs en
een jaartje toneelschool in Amsterdam.
Hij is nog steeds op het Verre Oosten
georiënteerd en doet aan yoga. Bij de
NCRV was hij enkele jaren regisseur-pro
ducent, maar op den duur kon hij er
toch zijn draai niet vinden. Als regisseur
is hij free-lancer, met nu en dan opdrach
ten voor het programma Monitor.
„De Akademie, die we nu zijn begon
nen, staat natuurlijk nog helemaal in de
kinderschoenen. Maar ik heb er veel ver
trouwen in. Wat ik bij de voorselectie
doe? Ik stel een reeks vragen om iets
van het karakter van de aspirant-leerling
te weten te komen. Zoals: waar bent u
in het leven het meest van geschrokken?
en: wat is de volledige naam van deze
onderneming Zeven van de tien weten
dat niet en ook: wat voor karakter denkt
u dat ik heb?"
„Als ik het er niet in zie, zeg ik het
eerlijk en zo voorzichtig mogelijk om de
mensen niet te kwetsen. Wanneer iemand
vraagt: denkt u dat ik na de cursus mijn
brood kan verdienen in de reclame-tele
visie?, antwoord ik: geen korrel. Wat we
hier doen, is de mensen enig zelfvertrou
wen voor de filmcamera bij te brengen.
Loze illusies horen daar beslist niet bij.
Wanneer het allemaal goed gaat, zullen
we straks wel een archief van geslaagde
leerlingen aanleggen. Daar kan de recla-
me-TV dan eventueel van profiteren.
Maar meer ook niet!"
CONSTANT WALLACH
-slliliï?::?:;:
