KENNEDY-RONDE TOCH EEN TELEURSTELLING Pensioenen van politieke ambtsdragers Schipper Oomens kent de fijne vis plekj es DEENSE IN SPAANSE STIJL Naar Marokko en Staphorst LUCHTREUS IN 1974 KLAAR Onderling gekrakeel schaadt EEG-belofte VS BEGINNEN MET BOUW SUPERSONISCH VLIEGTUIG Nieuwe kathedraal voor Liverpool Het mag niet te gek worden Dagje op de Grevelingen Volkswagen werkt aan nieuw model Voor anker Koene woorden Meningen lopen uiteen Driekwart Desillusie Gebonden Optimist Pinksteren Gedecimeerd 1 Zaterdag zouden vijftig handtekeningen hebben moeten prijken onder j het akkoord over de Kennedy-ronde, het nu al vier jaar voortslepende ge- sprek over verruiming van de wereldhandel. In 1963 begonnen de eerste j besprekingen die moesten voorkomen dat de Verenigde Staten niet uit hun afzetgebieden zouden worden verdreven door een machtige EEG, waar- j van ook Engeland deel zou uitmaken. (Van een onzer redacteuren) YS7AT de Eerste Kamer vorige week heeft gedaan met de pensioenen van ministers, staatssecretarissen, Tweede-Kamerleden alles bij elkaar de zogenaamde politieke ambtsdragers zal stellig nog heel wat stof doen op. waaien. De senatoren vonden het on aanvaardbaar, dat de optelsom aan pensioenen voor deze mensen onder wie er heel wat zijn die ook recht heb ben op een ambtelijk pensioen zulke uitzonderlijk hoge bedragen oplever de. Vanwege die bezwaren heeft minis ter Beernink de hele zaak teruggeno men. Applaus van allerlei kanten! De Eer ste Kamer had het sociaal rechtvaar digheidsgevoel bevredigd en boven dien iets ontdekt dat aan de Tweede Kamer was ontgaan. ER zit echter nog een heel andere kant aan deze zaak. In de eerste plaats kan de Eerste Kamer het verwijt treffen, dat zij weer eens op verkapte wijze gebruik heeft gemaakt van het recht van amendement. Dit is het parlementaire recht om, in overleg met de minister, iets te veranderen in een wetsvoorstel. Dat recht komt uitslui tend toe aan de Tweede Kamer. De Eerste Kamer kan een wet slechts aanvaarden of verwerpen. Evenals in 1961, toen de Senaat bedenkingen had tegen enkele gedeel ten in de Toto wet en de Archiefwet en daarom die voorstellen afstemde, waarop de regering later met „verbe terde" wetsontwerpen kwam, is nu bij de pensioenen een bepaald onderdeel bij de kop genomen: de onbeperkte uitkering van het totaalbedrag aan ambtelijke en politieke pensioenen. Dit is een principiële staatsrechtelij ke zaak, maar er zit ook een princi piële kant aan die pensioenen zelf. De onbeperkte cumulatie is al lang gele den door het parlement als principe aanvaard bij de nieuwe regeling voor de ambtelijke pensioenen. Sinds 1 januari 1966 geldt er geen maximum meer voor de pensioenen van het burgerlijk overheidspersoneel, de militairen en de spoorwegmensen. Het voorstel om ook de politieke pensioenen volgens dit principe te behandelen, lag dus helemaal in die lijn. Dat zal ook wel de reden zijn geweest waarom er in de Tweede Kamer wat dit betreft geen vuiltje aan de lucht was. Het ging om een kwestie van rechttrekken. EEN voorbeeld kan duidelijk maken hoe het zou zijn geworden als de Eerste Kamer haar fiat had gégëven. Een minister diè vier jaar aau het bewind is geweest, voordien twintig jaar lid van de Tweede Kamer was en op zijn 65ste jaar recht zou hebben op een ambtenarenpensioen van zeg 21.000 gulden hij kan ergens gemeentese- cretarus zijn geweest zou een totaalbedrag aan pensioen van 52.609 gulden in handen krijgen. Zijn Kamer pensioen beloopt twintig maal Sy2 procent van zijn jaarlijkse schadeloos stelling van twintig mille, dat is veer tienduizend gulden en zijn ministers pensioen is vier maal vijf procent van zijn salaris (ruim 88 mille), dat is samen ruim 17.600 gulden. Maar nu blijft voor de politieke pensioenen vooralsnog de beperking bestaan, dat in totaal niet meer aan overheidspensioen mag worden geno ten dan het maximale pensioenbedrag uit de hoogst bezoldigde functie. Een minister kan ten hoogste acht pen sioenjaren krijgen en in ons voorbeeld zou hy dus maximaal acht maal vijf procent van 88.044 gulden krijgen, het geen 35.128 gulden oplevert. Nu wordt in ons voorbeeld het pen sioen voor het ministerschap als volgt 17.609 x 35.218 11.788 gulden. 52.609 En de beperking op het Kamerpen sioen: 14.000 x 35.218 - 9.372 gulden. 52.609 Het ambtenarenpensioen is echter niet aan een maximum gebonden en blijft dus 21.000 gulden. Het totaal wordt dan 42.160 gulden, wat bijna tien mille minder is dan zou worden uitge keerd als de Eerste Kamer er geen stokje voor had gestoken. Alleen omdat er voor het ambtenarenpensioen geen maximum meei geldt, komt onze mi nister nog ongeveer zeven mille beter uit dan hij had gekregen volgens de oude regeling. ER zijn veel sterkere voorbeelden te bedenken, die niet eens onzinnig zijn, maar wij hebben nu maar een gemiddelde genomen. Er zijn echter heel wat ministers die recht hebben op acht pensioenjaren. Die zouden bij een onbeperkte samenvoeging dus op aan zienlijk hogere pensioenbedragen uit komen. De deskundige ambtenaren kunnen nu aan het puzzelen gaan. Zy moeten een regeling bedenken die voldoet aan het reeds aanvaarde principe van de onbeperkte opeenstapeling, zonder dat dit leidt tot uitzonderlijk hoge pen sioenuitkeringen. Er moet een plooi worden glad gestreken. Die politieke pensioenen moeten van hun oude breuken af. Maar het mag niet te gek worden. WOLFSBURG Naar gisteren op een persconferentie in Wolfsburg naar aanleiding van het verschynen van het jaarverslag over 1966 werd meegedeeld, heeft Volkswagen vorig jaar in binnen- en buitenland 1.650.487 auto's geprodu ceerd, 55.626 stuks of 3,5 pet meer dan in 1965. Zestig k zeventig pet van de produktie werd uitgevoerd. De omzet van Volkswagen bedroeg vorig jaar ongeveer 10 miljard DM. Dit jaar wil Volkswagen 850 t 870 miljoen DM (1965 680 min DM; investeren. Een deel van dit recordbedrag is bestemd voor het ontwerp van een nieuw model wagen van de middenklasse, die ver- moedeiyk midden volgend jaar zal ver schynen. Volkswagen zal deze investe ring voor 95 pet zelf financieren. TFIJN vrouw heet Johanna Maria en daarom gaat 7.ijn nieuwe hengelaars- schip Joma heten. Schipper Gerrit Oomens van Bruinisse, vermaard hengelaarsgids op de visrijke wateren van de Grevelingen, kijkt met liefko zing in zijn ogen over het voorschip van het verbouwde vrachtscheepje: Ze is best naar mijn zin! Zeker, schipper; de ex-Raffi, die een jaar of wat suikerbieten en pulp gevaren heeft, zal als Joma stellig duizenden hengelaars een gouden dagje op de Grevelingen kunnen be zorgen. Een kittig schip, met een dek dat alleen maar voor het gemak van de hengelaar is ingericht. Een snelle loper bovendien met die motor van 150 pk. En het ligt stabiel, wat voor de hengelaar heel belangrijk is; stoer getuid aan twee ankers, wei nig vatbaar voor de draaiing van vloed- en ebstroom en als straks dertig ton grind voor ballast in het ruim gestort zal zijn ligt de Joma helemaal als een rots in de Greve lingen. En denk erom: er staat een «chipper in de stuurhut die weet waar de vis zwemt en die op een metertje nauwkeurig de diepe kreken weet op te speuren waar doorheen met vloed de bot en de aal naar on diep komen. J*#,1™)*'1* We hebben het weer eens beleefd. Het was van ebbe in het ochtenduur en dus gingen we voor anker op diep water; de slikken waren nog niet te genaken. „Er zal een scharretje zwemmen", zei Schipper Oomens, „en een enkel scholletje, maar voor het echte vis vangen zullen we moeten wachten tot de vloed goed doorzet, dan gaan we de geul van het slik in." Het was krek zo; er werd gevan gen die eerste paar uur, maar het hield niet over. Klein goed, aarzelend bijtend. Af en toe bewoog er wel drif tig een hengeltop, maar dan werden er zeedonderkoppen uit het water ge haald en mensen, wat een grote! Je vangt die dingen wel vaker en uw dienaar heeft er een hekel aan want het is meestal een teken dat de vis, waar het om gaat, niet te best bijt, maar gewoonlijk zijn het dan mon stertjes van vijftien centimeter of daaromtrent; de helft van die lengte is trouwens bek, een brede, platte bek in een kop vol stekels. Maar daar op het diep van de Grevelingen, mensen, wat een donderpadden wa ren dat! Stekelmonsters van een pond en meer, en achter mekaar! Gooi je die weg? Allicht! Je bent niet goed wijs. Stoven, man, in witte wijnsaus. Deze koene woorden waren van ze kere Wout, beroepshalve groot ken ner van de vis, en met welbehagen liet hij de ene grote zeedonderkop na de andere in zijn leeftnet glijden. Hij zal er 's anderdaags een anker tje witte wijn voor nodig gehad heb ben... De vloed kwam in het water en omtrent het middaguur zei schipper Oomens: Ik durf het wel aan. En daar schoven we, behoedzaam dat nauwe baantje in dat een man alleen te vinden weet als hij het wa ter kent als zijn broekzak. De peilstok erbij, nog een tikkie voor uit... laat gaan die ankers! Mensen, mirakels! Achter mekaar begonnen de hen- geltoppen te trillen, achter mekaar werden er botten van heb ik jou daar aan boord getild. Vismakker Piet, in het dagelijkse leven al maan denlang geplaagd door personeelsge brek en tijdnood en deswege met de LIVERPOOL Liverpool krijgt op Pinksterzondag een nieuwe kathe draal, die past in het kader van het ruimtetijd perk en bij het beeld van Liverpool als de meest moderne stad van Engeland. Kardinalen, aartsbisschoppen en bis schoppen zullen op de 14e mei by een- komen om getuige te zijn van de con secratie van de r.-k. kathedraal van Christus-Koning, een cirkelvormig ge bouw op een heuvel, vanwaar slanke torenspitsen als vingers naar de hemel zullen reiken. De „scouses" zoals de inwoners van Liverpool zichzelf noemen, heb ben deze jongste aanwinst van hun stad reeds de ruimtecapsulege doopt, om van vele andere benamin gen maar niet te spreken. Een van hen noemde het op een dag: „Iets dat is ontworpen voor de Expo 1967". Maar de 58-jarige Frederick Gib- berd, de Britse architect, die er ver antwoordelijk voor is, heeft er geen spijt van. „Als iedereen het gebouw mooi vond, zou ik ontmoedigd zijn ge weest", zeide hij. „Als veel publiek iets aanvaardt is dat gewoonlijk een zwak compromis." En met een knipoog liet hij hierop volgen: „Het is in elk geval een gaaf werk, dat moet men toegeven." Het uit gewapend beton, door lucht bogen gesteunde en met een koepel van gekleurd glas bekroonde bouw werk, laat zien wat hij wilde bewerk stelligen. Het brengt een gemeente van meer dan 2000 mensen dicht rondom een hoofdaltaar om hun per soonlijke deelneming aan de mis te vergemakkeli j ken. Schipper Gerrit Oomens weet de weg op de Grevelingen. O cynische blik der vermoeiden in 't morgenuur aan boord gestapt begon zijn vroegere zelf te hervinden: met elegant gebaar tilde hij vis na grote vis uit het water en zijn stem her vond het timbre van zijn betere ja ren... Ja, mensen, en dan een goed bakje koffie erbij van de schippersvrouw wier namen ik u verraden heb, en een koel windje, en de weergaloze wijdheid van de Grevelingen om je heen, niets dan de wind en een verlo ren meeuwenkreet, en soms de roep om je heen: Dat is een hele beste... Zo is het leven best uit te houden. Hengeldagen duren altyd te kort. Zelfs bij Oomens, die waarachtig niet op een uurtje kijkt. Behouden vaart, schipper De Jo ma verdient het. Een beste bot. een van de vele. De Boeing-SST, het nieuwe supersonische vliegtuig voor de burgerlucht vaart waarvan Boeing binnenkort twee prototypen gaat bouwen, zoals de ontwerper het op papier zette. Links boven en rechts onder is hetzelfde vlieg tuig afgebeeld, echter met verschillende vleugelstanden. De vleugels zijn be weegbaar, waardoor de stand ervan tijdens de vlucht aan verschillende om standigheden kan worden aangepast. WASHINGTON De Amerikaanse vliegtuigfabriek Boeing begint bin nenkort aan de bouw van twee prototypen van een supersonisch vliegtuig voor de burgerluchtvaart, de Boeing-SSR. President Johnson heeft toestem ming gegeven voor de bouw. Omstreeks 1974 zal het in gebruik kunnen wor den genomen. Johnson noemde het besluit om over te gaan tot de bouw van de prototy pen een grote stap voorwaarts op het gebied van het burgerluchtverkeer. De Boeing-SSR wordt 'n concurrent van de Frans-Britse Concorde en de Rus sische Toepolef-144, die beide in 1971 klaar moeten zijn voor gebruik. Volgens Alan S. Boyd, de Ameri kaanse minister voor Transport, zal de wereld naar schatting twaalfhon derd supersonische vliegtuigen van al le soorten kunnen kopen. De meest optimistische raming is, dat de Ver enigde Staten er daarvan negenhon derd leveren. Het nieuwe Amerikaanse vliegtuig zal sneller zijn dan de Concorde, die 2320 kilometer per uur kan vliegen. Het wordt vervaardigd van staal met KOPENHAGEN: Zelfs de deftigste Spaanse „GRANDE" zou moeilijk deze lieftallige „SENORITA" en haar ogen kunnen weerstaan. Het betreft hier overigens slechts een Deense mannequin die een hoed in Spaanse stijl toont titanium, waardoor het bestand zal zijn tegen de wrijvingshitte die ont staat bij een snelheid van 3200 kilome ter per uur. De Concorde wordt ge maakt van aluminium. Dit vliegtuig kan maximaal 142 passagiers vervoe ren, de Amerikaanse Boeing-SSR zal er 300 of mogelijk 350 kunnen bergen. f^ja de eerder verschenen Portretten van Zwitserland en van Tunesië, heeft de Bossche uitgeverij Klaroen een nieuwe paperback uitgegeven, met als titel „Portret van Marokko" door J. Dominicus. Dit Mohamme daanse land aan de poort van Afrika is momenteel „in" voor vakantiegan gers, die een handzame gids zeker goed zullen kunnen gebruiken. Het boek geeft k raison van f 8,90 uitge breid informatie over land en volk van Marokko en bovendien duidelijke routebeschrijvingen, royaal geïllus treerd met foto's en kaartjes. Dichterbij huis bleef Margrit de Sablonière, die een verhandeling over het Overijsselse dorp Staphorst heeft geschreven (uitgave Wereldbiblio theek; prijs f 6,-), met vele foto's en tekeningen van karakteristieke bouw en folkloristische kledij. De Nederlander heeft in 't algemeen van Staphorst een indruk als van een nog al conservatieve en hypocriete sa menleving. Mej. De Sablonière zet in haar boekje uiteen hoe het allemaal zit met die zeden en gewoonten en zij neemt de Staphorsters krachtig in bescherming tegen de „onwetende en op sensatie beluste»' buitenwacht. Die strijd tegen het „kwalijk denkende onbegrip" wordt af en toe op agres sieve toon gevoerd. Het is duidelijk, dat het goedverzorgde boekje geschre ven is door iemand, die weg is van alles wat „Stappers" is en daardoor doet het niet erg objectief aan. Voorts ontvingen wij van de N.V. Arbeiderspers een tweetal grote ABC pockets. Het eerste „In ieder ge val actief blijven" door George Rooth werd twee jaar geleden bekroond met de Herman van Kuilenburgprijs voor romans. Het is een bizar verhaal over vier mensen, die een lift zijn binnengestapt voor een nooit meer eindigende reis een reis, die in werkelijkheid maar heel kort duurt en een fatale afloop heeft. Intussen wor den zij op indringende wijze met hun eigen en eikaars problemen geconfron teerd. Het andere is het uit het Duits ver taalde veelbelovende romandebuut van de 22-jarige Otto Jagersberg, na melijk „Wierook en roggebrood" een snaaks verslag van het leven van een Westfaalse boerenjongen, die een goed-roomse opvoeding krijgt, maar zich daar gaandeweg van losmaakt. Het leven in Munsterland wordt er raak in getekend en gezien de ver wantschap met deze streken zou het boek haast een Achterhoekse of Twentse streekroman kunnen zijn. Toen president Kennedy in 1961 het initiatief nam tot deze gesprek ken die zijn naam zouden dragen, leek het er inderdaad op dat de Britten tot de gemeenschap zou den toetreden. Het veto van presi dent De Gaulle verhinderde die uitbreiding, maar het staat vrijwel vast dat de Britten opnieuw op de Brusselse deur zullen kloppen, harder en hardnekkiger dan ooit tevoren. Zeker is wel dat de Kennedy- ronde op een teleurstelling is uit gelopen. Amerika denkt er voor lopig niet meer aan een dergelijk initiatief te nemen. De wijze waar op de E.E.G. het Amerikaanse aanbod heeft ontvangen, het tem po waarin de ministers in Brussel reageerden op de onderhande- lingsvoorstellen, de soms amper bedekte sabotage, zij hebben ge zorgd voor evenzovele desillusies, overigens niet alleen in Amerika. Het is natuurlijk niet zo dat de E.E.G. alleen als het zwarte schaap van Genève kan worden gekenmerkt. Onderhandelingen zijn onderhandelingen. Het is een kwestie van geven en nemen en iedereen, ook Amerika, is er op gebrand meer te nemen dan te geven. Het is een zakelijk spel, waarachter men overigens wel een ideaal mag zoeken. Een ideaal van verbondenheid van de weste lijke landen de plicht de ontwikke lingslanden een afzetgebied te ver schaffen en te helpen bij de voed selproblemen. Toen het plan voor een halve ring van de invoerrechten bekend werd, was het enthousiasme groot en waren de verwachtingen voor al onder de ontwikkelingslanden hoog gespannen. De wereld werd evenwel geplaatst tegenover onder handelaars van de Europese ge meenschap die, zeker in het be gin, met handen en voeten waren gebonden aan hun opdrachtgevers. En dat zijn ministers uit zes lan den, ministers die het op essentië le punten vaak volstrekt oneens zijn. Jean Rey, Belg en lid van de Commissie van de E.E.G., is ver antwoordelijk voor de Geneefse onderhandelingen. Hij en zijn Ne derlandse assistent Hijzen krijgen hun volmachten van de minister raad. Voor die mandaten goed en wel zijn opgesteld, weet echter ieder die het weten wil hoe die volmachten luiden, wat de voor stellen van de E.E.G. zijn, welke concessies kunnen worden ver wacht. Is mijnheer Rey in Genève aan gekomen, dan liggen de antwoor- m.umu den van de tegenspelers klaar en kan hij weer naar Brussel gaan. Nu is de Belg een optimist van de hoogste graad. Steeds heeft hij in Brussel verklaard dat de Kennedy- J ronde zou slagen en hij krijgt na- 1 tuurlijk ook wel gelijk. De vraag 1 is alleen wat noemt men een sue- 1 ces. In Genève heeft men de kans 1 gehad een reeks van vraagstukken te bestuderen en ook uit de weg 1 te ruimen. Men heeft de kans de j douanerechten met de helft te j verminderen. Men heeft de moge- lijkheid de ontwikkelingslanden j niet alleen hulp maar ook handel J te bieden. Wat er nu uit de bus J zal komen, lijkt wel het minste 1 dat men kon verwachten, nog net 1 voldoende om te zeggen dat er weer een succes ls behaald. Op 1 juli verlopen de volmach ten die het Amerikaanse parle ment aan zijn president en zijn medewerkers heeft gegeven. Voor die tijd moeten alle administra tieve en technische problemen zijn j opgeruimd. Moest men de verant- woordelijke mensen geloven dan j zouden de onderhandelingen zelf al in december moeten zijn afge sloten. Het werd vervolgens half februari, daarna eind april. Nu tracht men de zaak voor Pinksteren af te werken. Lang zaam maar zeker wordt de druk opgevoerd, opdat in een lange nachtzitting de laatste, noodzake lijke concessies op tafel komen. Die concessies moeten er ko- men, want er moet een einde ko men aan de Kennedyronde-onder- handelingen. Het moet mogelijk worden gemaakt dat in vijf fasen de douanerechten worden ver laagd. Zozeer is men na alle langzaam- aanacties beducht geworden voor de politieke en vooral psychologi sche consequenties van een' mis lukking, zozeer ook is men er in Europa van overtuigd dat een fa len direct een golf van protectio nisme in Amerika teweeg brengt, dat plots alles mogelijk schijnt. Concessies die bij nader inzien geen concessies zijn, worden lui de toegejuicht. De lijsten met ar tikelen die een speciale behande ling zouden moeten krijgen zijn gedecimeerd. Niet zonder succes schuift men Amerika de zwarte piet in handen, namelijk de „Ame rican Selling Price", de hoogst merkwaardige wijze waarop in voerrechten op chemische produk- ten worden geheven. Het is triast te ervaren dal een gemeenschap van zes landen geen waarachtig antwoord heeft kun nen geven op de uitdaging, die Kennedy-ronde heet. Het is een bewijs te meer dat de E.E.G. door het onderlinge gekrakeel nog niet bij machte is de beloften die zij aan de wereld heeft gedaan, waar te maken.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 9