KENNEDY-RONDE TOCH
EEN TELEURSTELLING
Pensioenen van
politieke
ambtsdragers
Schipper Oomens
kent de fijne
vis plekj es
DEENSE IN SPAANSE STIJL
Naar Marokko
en Staphorst
LUCHTREUS IN 1974 KLAAR
Onderling gekrakeel
schaadt EEG-belofte
VS BEGINNEN MET BOUW
SUPERSONISCH VLIEGTUIG
Nieuwe kathedraal
voor Liverpool
Het mag niet te
gek worden
Dagje op de Grevelingen
Volkswagen werkt
aan nieuw model
Voor anker
Koene woorden
Meningen lopen uiteen
Driekwart
Desillusie
Gebonden
Optimist
Pinksteren
Gedecimeerd
1
Zaterdag zouden vijftig handtekeningen hebben moeten prijken onder j
het akkoord over de Kennedy-ronde, het nu al vier jaar voortslepende ge-
sprek over verruiming van de wereldhandel. In 1963 begonnen de eerste j
besprekingen die moesten voorkomen dat de Verenigde Staten niet uit hun
afzetgebieden zouden worden verdreven door een machtige EEG, waar- j
van ook Engeland deel zou uitmaken.
(Van een onzer redacteuren)
YS7AT de Eerste Kamer vorige week
heeft gedaan met de pensioenen
van ministers, staatssecretarissen,
Tweede-Kamerleden alles bij elkaar
de zogenaamde politieke ambtsdragers
zal stellig nog heel wat stof doen op.
waaien. De senatoren vonden het on
aanvaardbaar, dat de optelsom aan
pensioenen voor deze mensen onder
wie er heel wat zijn die ook recht heb
ben op een ambtelijk pensioen zulke
uitzonderlijk hoge bedragen oplever
de. Vanwege die bezwaren heeft minis
ter Beernink de hele zaak teruggeno
men.
Applaus van allerlei kanten! De Eer
ste Kamer had het sociaal rechtvaar
digheidsgevoel bevredigd en boven
dien iets ontdekt dat aan de Tweede
Kamer was ontgaan.
ER zit echter nog een heel andere
kant aan deze zaak. In de eerste plaats
kan de Eerste Kamer het verwijt
treffen, dat zij weer eens op verkapte
wijze gebruik heeft gemaakt van het
recht van amendement. Dit is het
parlementaire recht om, in overleg met
de minister, iets te veranderen in een
wetsvoorstel. Dat recht komt uitslui
tend toe aan de Tweede Kamer. De
Eerste Kamer kan een wet slechts
aanvaarden of verwerpen.
Evenals in 1961, toen de Senaat
bedenkingen had tegen enkele gedeel
ten in de Toto wet en de Archiefwet en
daarom die voorstellen afstemde,
waarop de regering later met „verbe
terde" wetsontwerpen kwam, is nu bij
de pensioenen een bepaald onderdeel
bij de kop genomen: de onbeperkte
uitkering van het totaalbedrag aan
ambtelijke en politieke pensioenen.
Dit is een principiële staatsrechtelij
ke zaak, maar er zit ook een princi
piële kant aan die pensioenen zelf. De
onbeperkte cumulatie is al lang gele
den door het parlement als principe
aanvaard bij de nieuwe regeling voor
de ambtelijke pensioenen.
Sinds 1 januari 1966 geldt er geen
maximum meer voor de pensioenen
van het burgerlijk overheidspersoneel,
de militairen en de spoorwegmensen.
Het voorstel om ook de politieke
pensioenen volgens dit principe te
behandelen, lag dus helemaal in die
lijn. Dat zal ook wel de reden zijn
geweest waarom er in de Tweede
Kamer wat dit betreft geen vuiltje aan
de lucht was. Het ging om een kwestie
van rechttrekken.
EEN voorbeeld kan duidelijk maken
hoe het zou zijn geworden als de
Eerste Kamer haar fiat had gégëven.
Een minister diè vier jaar aau het
bewind is geweest, voordien twintig
jaar lid van de Tweede Kamer was en
op zijn 65ste jaar recht zou hebben op
een ambtenarenpensioen van zeg 21.000
gulden hij kan ergens gemeentese-
cretarus zijn geweest zou een
totaalbedrag aan pensioen van 52.609
gulden in handen krijgen. Zijn Kamer
pensioen beloopt twintig maal Sy2
procent van zijn jaarlijkse schadeloos
stelling van twintig mille, dat is veer
tienduizend gulden en zijn ministers
pensioen is vier maal vijf procent van
zijn salaris (ruim 88 mille), dat is
samen ruim 17.600 gulden.
Maar nu blijft voor de politieke
pensioenen vooralsnog de beperking
bestaan, dat in totaal niet meer aan
overheidspensioen mag worden geno
ten dan het maximale pensioenbedrag
uit de hoogst bezoldigde functie. Een
minister kan ten hoogste acht pen
sioenjaren krijgen en in ons voorbeeld
zou hy dus maximaal acht maal vijf
procent van 88.044 gulden krijgen, het
geen 35.128 gulden oplevert.
Nu wordt in ons voorbeeld het pen
sioen voor het ministerschap als volgt
17.609
x 35.218 11.788 gulden.
52.609
En de beperking op het Kamerpen
sioen:
14.000
x 35.218 - 9.372 gulden.
52.609
Het ambtenarenpensioen is echter
niet aan een maximum gebonden en
blijft dus 21.000 gulden. Het totaal
wordt dan 42.160 gulden, wat bijna tien
mille minder is dan zou worden uitge
keerd als de Eerste Kamer er geen
stokje voor had gestoken. Alleen omdat
er voor het ambtenarenpensioen geen
maximum meei geldt, komt onze mi
nister nog ongeveer zeven mille beter
uit dan hij had gekregen volgens de
oude regeling.
ER zijn veel sterkere voorbeelden
te bedenken, die niet eens onzinnig
zijn, maar wij hebben nu maar een
gemiddelde genomen. Er zijn echter
heel wat ministers die recht hebben op
acht pensioenjaren. Die zouden bij een
onbeperkte samenvoeging dus op aan
zienlijk hogere pensioenbedragen uit
komen.
De deskundige ambtenaren kunnen
nu aan het puzzelen gaan. Zy moeten
een regeling bedenken die voldoet aan
het reeds aanvaarde principe van de
onbeperkte opeenstapeling, zonder dat
dit leidt tot uitzonderlijk hoge pen
sioenuitkeringen. Er moet een plooi
worden glad gestreken. Die politieke
pensioenen moeten van hun oude
breuken af. Maar het mag niet te gek
worden.
WOLFSBURG Naar gisteren op
een persconferentie in Wolfsburg naar
aanleiding van het verschynen van het
jaarverslag over 1966 werd meegedeeld,
heeft Volkswagen vorig jaar in binnen-
en buitenland 1.650.487 auto's geprodu
ceerd, 55.626 stuks of 3,5 pet meer dan
in 1965. Zestig k zeventig pet van de
produktie werd uitgevoerd.
De omzet van Volkswagen bedroeg
vorig jaar ongeveer 10 miljard DM. Dit
jaar wil Volkswagen 850 t 870 miljoen
DM (1965 680 min DM; investeren. Een
deel van dit recordbedrag is bestemd
voor het ontwerp van een nieuw model
wagen van de middenklasse, die ver-
moedeiyk midden volgend jaar zal ver
schynen. Volkswagen zal deze investe
ring voor 95 pet zelf financieren.
TFIJN vrouw heet Johanna Maria en daarom gaat 7.ijn nieuwe hengelaars-
schip Joma heten. Schipper Gerrit Oomens van Bruinisse, vermaard
hengelaarsgids op de visrijke wateren van de Grevelingen, kijkt met liefko
zing in zijn ogen over het voorschip van het verbouwde vrachtscheepje: Ze
is best naar mijn zin!
Zeker, schipper; de ex-Raffi, die
een jaar of wat suikerbieten en pulp
gevaren heeft, zal als Joma stellig
duizenden hengelaars een gouden
dagje op de Grevelingen kunnen be
zorgen. Een kittig schip, met een
dek dat alleen maar voor het gemak
van de hengelaar is ingericht. Een
snelle loper bovendien met die motor
van 150 pk. En het ligt stabiel, wat
voor de hengelaar heel belangrijk is;
stoer getuid aan twee ankers, wei
nig vatbaar voor de draaiing van
vloed- en ebstroom en als straks
dertig ton grind voor ballast in het
ruim gestort zal zijn ligt de Joma
helemaal als een rots in de Greve
lingen. En denk erom: er staat een
«chipper in de stuurhut die weet
waar de vis zwemt en die op een
metertje nauwkeurig de diepe kreken
weet op te speuren waar doorheen
met vloed de bot en de aal naar on
diep komen.
J*#,1™)*'1*
We hebben het weer eens beleefd.
Het was van ebbe in het ochtenduur
en dus gingen we voor anker op
diep water; de slikken waren nog
niet te genaken.
„Er zal een scharretje zwemmen",
zei Schipper Oomens, „en een enkel
scholletje, maar voor het echte vis
vangen zullen we moeten wachten
tot de vloed goed doorzet, dan gaan
we de geul van het slik in."
Het was krek zo; er werd gevan
gen die eerste paar uur, maar het
hield niet over. Klein goed, aarzelend
bijtend. Af en toe bewoog er wel drif
tig een hengeltop, maar dan werden
er zeedonderkoppen uit het water ge
haald en mensen, wat een grote! Je
vangt die dingen wel vaker en uw
dienaar heeft er een hekel aan want
het is meestal een teken dat de vis,
waar het om gaat, niet te best bijt,
maar gewoonlijk zijn het dan mon
stertjes van vijftien centimeter of
daaromtrent; de helft van die lengte
is trouwens bek, een brede, platte
bek in een kop vol stekels. Maar
daar op het diep van de Grevelingen,
mensen, wat een donderpadden wa
ren dat! Stekelmonsters van een
pond en meer, en achter mekaar!
Gooi je die weg?
Allicht!
Je bent niet goed wijs. Stoven,
man, in witte wijnsaus.
Deze koene woorden waren van ze
kere Wout, beroepshalve groot ken
ner van de vis, en met welbehagen
liet hij de ene grote zeedonderkop
na de andere in zijn leeftnet glijden.
Hij zal er 's anderdaags een anker
tje witte wijn voor nodig gehad heb
ben...
De vloed kwam in het water en
omtrent het middaguur zei schipper
Oomens:
Ik durf het wel aan.
En daar schoven we, behoedzaam
dat nauwe baantje in dat een man
alleen te vinden weet als hij het wa
ter kent als zijn broekzak. De
peilstok erbij, nog een tikkie voor
uit... laat gaan die ankers!
Mensen, mirakels!
Achter mekaar begonnen de hen-
geltoppen te trillen, achter mekaar
werden er botten van heb ik jou
daar aan boord getild. Vismakker
Piet, in het dagelijkse leven al maan
denlang geplaagd door personeelsge
brek en tijdnood en deswege met de
LIVERPOOL Liverpool krijgt
op Pinksterzondag een nieuwe kathe
draal, die past in het kader van het
ruimtetijd perk en bij het beeld van
Liverpool als de meest moderne stad
van Engeland.
Kardinalen, aartsbisschoppen en bis
schoppen zullen op de 14e mei by een-
komen om getuige te zijn van de con
secratie van de r.-k. kathedraal van
Christus-Koning, een cirkelvormig ge
bouw op een heuvel, vanwaar slanke
torenspitsen als vingers naar de hemel
zullen reiken.
De „scouses" zoals de inwoners
van Liverpool zichzelf noemen, heb
ben deze jongste aanwinst van hun
stad reeds de ruimtecapsulege
doopt, om van vele andere benamin
gen maar niet te spreken. Een van
hen noemde het op een dag: „Iets
dat is ontworpen voor de Expo 1967".
Maar de 58-jarige Frederick Gib-
berd, de Britse architect, die er ver
antwoordelijk voor is, heeft er geen
spijt van.
„Als iedereen het gebouw mooi
vond, zou ik ontmoedigd zijn ge
weest", zeide hij. „Als veel publiek
iets aanvaardt is dat gewoonlijk een
zwak compromis."
En met een knipoog liet hij hierop
volgen: „Het is in elk geval een gaaf
werk, dat moet men toegeven."
Het uit gewapend beton, door lucht
bogen gesteunde en met een koepel
van gekleurd glas bekroonde bouw
werk, laat zien wat hij wilde bewerk
stelligen. Het brengt een gemeente
van meer dan 2000 mensen dicht
rondom een hoofdaltaar om hun per
soonlijke deelneming aan de mis te
vergemakkeli j ken.
Schipper Gerrit Oomens weet de
weg op de Grevelingen.
O
cynische blik der vermoeiden in 't
morgenuur aan boord gestapt begon
zijn vroegere zelf te hervinden: met
elegant gebaar tilde hij vis na grote
vis uit het water en zijn stem her
vond het timbre van zijn betere ja
ren...
Ja, mensen, en dan een goed bakje
koffie erbij van de schippersvrouw
wier namen ik u verraden heb, en
een koel windje, en de weergaloze
wijdheid van de Grevelingen om je
heen, niets dan de wind en een verlo
ren meeuwenkreet, en soms de roep
om je heen: Dat is een hele beste...
Zo is het leven best uit te houden.
Hengeldagen duren altyd te kort.
Zelfs bij Oomens, die waarachtig niet
op een uurtje kijkt.
Behouden vaart, schipper De Jo
ma verdient het.
Een beste bot. een van de vele.
De Boeing-SST, het nieuwe supersonische vliegtuig voor de burgerlucht
vaart waarvan Boeing binnenkort twee prototypen gaat bouwen, zoals de
ontwerper het op papier zette. Links boven en rechts onder is hetzelfde vlieg
tuig afgebeeld, echter met verschillende vleugelstanden. De vleugels zijn be
weegbaar, waardoor de stand ervan tijdens de vlucht aan verschillende om
standigheden kan worden aangepast.
WASHINGTON De Amerikaanse vliegtuigfabriek Boeing begint bin
nenkort aan de bouw van twee prototypen van een supersonisch vliegtuig
voor de burgerluchtvaart, de Boeing-SSR. President Johnson heeft toestem
ming gegeven voor de bouw. Omstreeks 1974 zal het in gebruik kunnen wor
den genomen.
Johnson noemde het besluit om over
te gaan tot de bouw van de prototy
pen een grote stap voorwaarts op het
gebied van het burgerluchtverkeer. De
Boeing-SSR wordt 'n concurrent van
de Frans-Britse Concorde en de Rus
sische Toepolef-144, die beide in 1971
klaar moeten zijn voor gebruik.
Volgens Alan S. Boyd, de Ameri
kaanse minister voor Transport, zal
de wereld naar schatting twaalfhon
derd supersonische vliegtuigen van al
le soorten kunnen kopen. De meest
optimistische raming is, dat de Ver
enigde Staten er daarvan negenhon
derd leveren.
Het nieuwe Amerikaanse vliegtuig
zal sneller zijn dan de Concorde, die
2320 kilometer per uur kan vliegen.
Het wordt vervaardigd van staal met
KOPENHAGEN: Zelfs de deftigste Spaanse „GRANDE" zou moeilijk
deze lieftallige „SENORITA" en haar ogen kunnen weerstaan. Het betreft
hier overigens slechts een Deense mannequin die een hoed in Spaanse stijl
toont
titanium, waardoor het bestand zal
zijn tegen de wrijvingshitte die ont
staat bij een snelheid van 3200 kilome
ter per uur. De Concorde wordt ge
maakt van aluminium. Dit vliegtuig
kan maximaal 142 passagiers vervoe
ren, de Amerikaanse Boeing-SSR zal
er 300 of mogelijk 350 kunnen bergen.
f^ja de eerder verschenen Portretten
van Zwitserland en van Tunesië,
heeft de Bossche uitgeverij Klaroen
een nieuwe paperback uitgegeven,
met als titel „Portret van Marokko"
door J. Dominicus. Dit Mohamme
daanse land aan de poort van Afrika
is momenteel „in" voor vakantiegan
gers, die een handzame gids zeker
goed zullen kunnen gebruiken. Het
boek geeft k raison van f 8,90 uitge
breid informatie over land en volk
van Marokko en bovendien duidelijke
routebeschrijvingen, royaal geïllus
treerd met foto's en kaartjes.
Dichterbij huis bleef Margrit de
Sablonière, die een verhandeling over
het Overijsselse dorp Staphorst heeft
geschreven (uitgave Wereldbiblio
theek; prijs f 6,-), met vele foto's
en tekeningen van karakteristieke
bouw en folkloristische kledij. De
Nederlander heeft in 't algemeen van
Staphorst een indruk als van een nog
al conservatieve en hypocriete sa
menleving. Mej. De Sablonière zet in
haar boekje uiteen hoe het allemaal
zit met die zeden en gewoonten en
zij neemt de Staphorsters krachtig in
bescherming tegen de „onwetende en
op sensatie beluste»' buitenwacht. Die
strijd tegen het „kwalijk denkende
onbegrip" wordt af en toe op agres
sieve toon gevoerd. Het is duidelijk,
dat het goedverzorgde boekje geschre
ven is door iemand, die weg is van
alles wat „Stappers" is en daardoor
doet het niet erg objectief aan.
Voorts ontvingen wij van de N.V.
Arbeiderspers een tweetal grote ABC
pockets. Het eerste „In ieder ge
val actief blijven" door George Rooth
werd twee jaar geleden bekroond
met de Herman van Kuilenburgprijs
voor romans. Het is een bizar verhaal
over vier mensen, die een lift zijn
binnengestapt voor een nooit meer
eindigende reis een reis, die in
werkelijkheid maar heel kort duurt en
een fatale afloop heeft. Intussen wor
den zij op indringende wijze met hun
eigen en eikaars problemen geconfron
teerd.
Het andere is het uit het Duits ver
taalde veelbelovende romandebuut
van de 22-jarige Otto Jagersberg, na
melijk „Wierook en roggebrood"
een snaaks verslag van het leven van
een Westfaalse boerenjongen, die een
goed-roomse opvoeding krijgt, maar
zich daar gaandeweg van losmaakt.
Het leven in Munsterland wordt er
raak in getekend en gezien de ver
wantschap met deze streken zou het
boek haast een Achterhoekse of
Twentse streekroman kunnen zijn.
Toen president Kennedy in 1961
het initiatief nam tot deze gesprek
ken die zijn naam zouden dragen,
leek het er inderdaad op dat de
Britten tot de gemeenschap zou
den toetreden. Het veto van presi
dent De Gaulle verhinderde die
uitbreiding, maar het staat vrijwel
vast dat de Britten opnieuw op de
Brusselse deur zullen kloppen,
harder en hardnekkiger dan ooit
tevoren.
Zeker is wel dat de Kennedy-
ronde op een teleurstelling is uit
gelopen. Amerika denkt er voor
lopig niet meer aan een dergelijk
initiatief te nemen. De wijze waar
op de E.E.G. het Amerikaanse
aanbod heeft ontvangen, het tem
po waarin de ministers in Brussel
reageerden op de onderhande-
lingsvoorstellen, de soms amper
bedekte sabotage, zij hebben ge
zorgd voor evenzovele desillusies,
overigens niet alleen in Amerika.
Het is natuurlijk niet zo dat de
E.E.G. alleen als het zwarte
schaap van Genève kan worden
gekenmerkt. Onderhandelingen
zijn onderhandelingen. Het is een
kwestie van geven en nemen en
iedereen, ook Amerika, is er op
gebrand meer te nemen dan te
geven. Het is een zakelijk spel,
waarachter men overigens wel een
ideaal mag zoeken. Een ideaal
van verbondenheid van de weste
lijke landen de plicht de ontwikke
lingslanden een afzetgebied te ver
schaffen en te helpen bij de voed
selproblemen.
Toen het plan voor een halve
ring van de invoerrechten bekend
werd, was het enthousiasme groot
en waren de verwachtingen voor
al onder de ontwikkelingslanden
hoog gespannen. De wereld werd
evenwel geplaatst tegenover onder
handelaars van de Europese ge
meenschap die, zeker in het be
gin, met handen en voeten waren
gebonden aan hun opdrachtgevers.
En dat zijn ministers uit zes lan
den, ministers die het op essentië
le punten vaak volstrekt oneens
zijn.
Jean Rey, Belg en lid van de
Commissie van de E.E.G., is ver
antwoordelijk voor de Geneefse
onderhandelingen. Hij en zijn Ne
derlandse assistent Hijzen krijgen
hun volmachten van de minister
raad. Voor die mandaten goed en
wel zijn opgesteld, weet echter
ieder die het weten wil hoe die
volmachten luiden, wat de voor
stellen van de E.E.G. zijn, welke
concessies kunnen worden ver
wacht.
Is mijnheer Rey in Genève aan
gekomen, dan liggen de antwoor-
m.umu
den van de tegenspelers klaar en
kan hij weer naar Brussel gaan.
Nu is de Belg een optimist van de
hoogste graad. Steeds heeft hij in
Brussel verklaard dat de Kennedy- J
ronde zou slagen en hij krijgt na- 1
tuurlijk ook wel gelijk. De vraag 1
is alleen wat noemt men een sue- 1
ces.
In Genève heeft men de kans 1
gehad een reeks van vraagstukken
te bestuderen en ook uit de weg 1
te ruimen. Men heeft de kans de j
douanerechten met de helft te j
verminderen. Men heeft de moge-
lijkheid de ontwikkelingslanden j
niet alleen hulp maar ook handel J
te bieden. Wat er nu uit de bus J
zal komen, lijkt wel het minste 1
dat men kon verwachten, nog net 1
voldoende om te zeggen dat er
weer een succes ls behaald.
Op 1 juli verlopen de volmach
ten die het Amerikaanse parle
ment aan zijn president en zijn
medewerkers heeft gegeven. Voor
die tijd moeten alle administra
tieve en technische problemen zijn j
opgeruimd. Moest men de verant-
woordelijke mensen geloven dan j
zouden de onderhandelingen zelf
al in december moeten zijn afge
sloten. Het werd vervolgens half
februari, daarna eind april.
Nu tracht men de zaak voor
Pinksteren af te werken. Lang
zaam maar zeker wordt de druk
opgevoerd, opdat in een lange
nachtzitting de laatste, noodzake
lijke concessies op tafel komen.
Die concessies moeten er ko-
men, want er moet een einde ko
men aan de Kennedyronde-onder-
handelingen. Het moet mogelijk
worden gemaakt dat in vijf fasen
de douanerechten worden ver
laagd.
Zozeer is men na alle langzaam-
aanacties beducht geworden voor
de politieke en vooral psychologi
sche consequenties van een' mis
lukking, zozeer ook is men er in
Europa van overtuigd dat een fa
len direct een golf van protectio
nisme in Amerika teweeg brengt,
dat plots alles mogelijk schijnt.
Concessies die bij nader inzien
geen concessies zijn, worden lui
de toegejuicht. De lijsten met ar
tikelen die een speciale behande
ling zouden moeten krijgen zijn
gedecimeerd. Niet zonder succes
schuift men Amerika de zwarte
piet in handen, namelijk de „Ame
rican Selling Price", de hoogst
merkwaardige wijze waarop in
voerrechten op chemische produk-
ten worden geheven.
Het is triast te ervaren dal een
gemeenschap van zes landen geen
waarachtig antwoord heeft kun
nen geven op de uitdaging, die
Kennedy-ronde heet. Het is een
bewijs te meer dat de E.E.G.
door het onderlinge gekrakeel nog
niet bij machte is de beloften die
zij aan de wereld heeft gedaan,
waar te maken.