A,
M.
w
Volgende maand gaat
E-35 helemaal open
w
H
B
O
w
mm.
mm.
VELUWEZOOM
.an de westelijke Veluwe-
room trekken Nederlandse water- en we
genbouwers op het ogenblik gezamenlijk
hun kaarsrechte bouwsels. Het lijkt wel
of het hard tegen hard gaat, wie er het
éérst is. Enorme happers van Zuiderzee
werken zijn voor de Veluwekust bezig aan
de laatste kilometers dijk van Nederlands
jongste polder: Zuid-Flevoland. Leem,
zand en keien vormen samen de dam die
straks de grote ring rondom de polder zal
sluiten. Het zijn de laatste loodjes geen
zware, want de vroegere zee voor de Ve
luwekust van Putten en Ermelo is niet
diep. Daarom gaat het flink snel met die
dijk. Misschien nog een maand of drie en
dan valt het laatste gat dicht, als de laat
ste hap zand tussen deze polderdam en
de Knardijk in het water is geplonsd.
Waarschijnlijk op hetzelfde ogenblik is
het „malen" geblazen. En wéér wordt er
dan zo'n vijftigduizend hectare land toege
voegd aan de totale oppervlakte van Ne
derland.
Ja, het lijkt wel een wedstrijd daar.
Maar toch, de wegenbouwers die op nog
geen vijfhonderd meter afstand van de
dijkbouwers bezig zijn, zullen het eerst
aan de finish zijn. Dat wordt einde van
de volgende maand nèt voordat de
bouwvakkers met vakantie gaan. Waar
schijnlijk met enig feestelijk vertoon komt
dan de E-35 tot nu toe het pronkjuweel
tje van de Nederlandse snelwegen he-
leméal voor 't verkeer open en is Amers-
foort-Hoevelaken, kruispunt van verbin
dingen naar alle windstreken, heel wat
kilometers dichter bij Zwolle gekomen. De
beruchte route van Amersfoort dwars
door Nijkerk, Putten en Ermelo zal het
dan heel wat rustiger krijgen; het zal er
veiliger worden ook.
.et beide foto's op deze pagina
willen wij onze lezers vandaag iets laten
zien van wat er zich aan de uiterste
Veluwezoom in het Westen afspeelt en
waartoe dit alles in de toekomst zal lei
den.
Dat Amersfoort nu heel wat dichter bij
Zwolle komt te liggen, is eigenlijk maar
één facet van deze activiteiten op de grens
van land en water. Een uniek facet ove
rigens wel, want de E-35 is een zeer bij
zondere weg. Dat was ze al toen Zwolle-
Harderwijk gereed kwam. Men noemde
dat stuk al gauw de mooiste snelweg van
Nederland.
Harderwijk-Zwolle loopt door 'n prach
tig stuk natuurgebied van de Noord-West
Veluwe met heuvels, bossen, heide en
zandverstuivingen. Dat kreeg de E-35 van
nature mee en daar hebben de wegenbou
wers extra profijt van getrokken.
Die schitterende „parkway" heeft nu
ten zuiden van Harderwijk een even uniek
vervolg gekregen in een totaal, maar dan
ook totaal ander landschap, namelijk die
van de polder aan het water.
De overgang gaat vrij abrupt. Pal ten
zuiden van Harderwijk schiet men straks
zo ineens van de bossen over twee via
ducten (één over de oude Zuiderzee
straatweg en de ander over de spoorlijn)
de immense vlakte in van weide en water.
Zo ineens van het geel-witte stuifzand met
het donkere naaldhout in sappig agra
risch groen. Zo ineens van het tafereel
van een picknickende familie op een bed
van naalden naar een vergezicht over een
watersportgebied. Zo ineens van de onge
reptheid in het gecultiveerde. Noem ons
nog eens zo'n weg in Nederland
TT e hebben voor alle hoge auto
riteiten uit het precies vijftien kilome
ter lange stuk door de polder van Arkem-
heen bij Nijkerk, via Nulde (Putten) en
Horst (Ermelo) naar Harderwijk gereden.
Het is er op deze nieuwse Nederlandse
autobaan nog wat rommelig. Viaducten in
aanbouw, taluds in bewerking, allerlei
wegenbouwmachines en nog niet gladge
streken hopen zand geven nog geen goed
beeld. De E-35 is druk bezig met de ma-
ke-up en daarom hebben we na onze tocht
per auto, nog even enige afstand geno
men van de nog niet getoiletteerde rijks
weg. Tweeduizend voet zevenhonderd
meter is ver genoeg.
En daar lag het dan de rand van
ons gewest met vrijwel parallel aan el-
kaar de wedijverende werkers aan weg en
water.
TT at gaat hier gebeuren? En wat is
er gebeurd?
Men kan zich nauwelijks voorstellen hoe
het er enkele jaren geleden, daar bene
den in het polderland, nog uitzag. De we
genbouwers zijn namelijk niet zomaar
dwars door de weilanden gegaan nee,
zij legden hun vier banen over de rietkra
gen van de vroegere Zuiderzee en hier en
daar zelfs over het ondiepe water. Door
die ondiepte op te spuiten met zand uit
het meer tussen dijk en land raakte men
eigenlijk drie vliegen in één klap. Ja, heel
kien was dat. Goede cultuurgrond werd
gespaard, de weg kreeg een stevig zand-
bed en tegelijkertijd ontstond er een breed
strand...
Dat brede strand is het andere facet
van de E-35. Wie de foto's op deze pagi
na goed bekijkt, kan toch wel duidelijk
zien, dat er hier een handreiking heeft
plaats gehad. Een afspraakje. Het resul
taat is dat er voor de kust van Ermelo
en Putten een recreatiegebied is ontstaan
voor vele tienduizenden mensen. Eigenlijk
is dit strand het eerste werkelijk goede
en grote recreatiegebied dat tot nu toe
tot stand kwam in samenwerking met de
poldermensen.
Van Harderwijk naar Elburg langs de
dijk loopt ook een flinke strook recreatie
water, maar het moet gezegd worden,
dat in de tijd dat de polder Oost-Flevo
land werd aangelegd men nog niet wist
welke betekenis dat woord recreatie in la
tere jaren zou krijgen.
Ja, uit deze handreiking is iets heel
aparts tevoorschijn gekomen.
Wie verder in de richting Ermelo-Harder-
wijk wil, gaat terug naar de afslag bij
Nulde om daar weer op de autobaan te
komen.. Alleen fietsers, voor wie naast de
strandweg nog een apart fietspad zal
worden aangelegd, kunnen verder rijden
in de richting Horst en Harderwijk.
Nu is uiteraard alles nog kaal en vlak,
maar het is de bedoeling de stroken tus
sen parallelweg, fietspad en autobaan (de
laatste twee worden gescheiden door een
brede sloot) flink te beplanten. Vrachtwa
gens vol aarde zijn nu al bezig met de
voorbereidingen voor die beplantingen.
Bij de afslag Horst (foto onder) komt
eveneens een restaurant aan het water.
Ook daar zien we de lussen die het ver
keer op de snelweg gelegenheid bieden
aan het strand te komen (of naar
rechts af te slaan naar Ermelo.
ekijken we de foto's wat nader.
De dubbele autobaan komt links op de
foto (boven) van de richting Nijkerk.
waar de E-35 al gereed was ter hoogte
van Salentijn. Rechts op de foto in de in
ham bovenaan, ligt Harderwijk waar
de E-35 aansluiting krijgt op het gedeel
te naar Zwolle dat al enige jaren gereed
is.
De opgespoten zandstranden strekken
zich in hoofdzaak uit over de oever van
Nulde (Putten) en wat noordelijker over
die van Horst (Ermelo). In deze gebieden
rekent de Recreatiegemeenschap Veluwe,
die op dit luisterrijke idee kwam, op een
accommodatie van (aanvankelijk) 30.000
dagtoeristen en later op zeker 40.000 tot
50.000 mensen.
Wat zullen die dagjesmensen aan 'het
Veluwemeer vinden? In de eerste plaats
kilometers zand, vanaf de vroegere zee
dijk van Putten (donkere strook geheel
links) tot ver voorbij Horst (op de foto
rechts boven bij de bocht naar rechts).
Dan komt er bij Nulde een grote jacht
haven voor ongeveer 250 schepen. De
aanleg van deze jachthaven is duidelijk
te zien: twee dammen, een smalle en een
brede, lopen al een eind het water in.
Aan de voet van de breedste dam komt
een restaurant en verder ten noorden en
ten zuiden er van enkele paviljoens met
accommodaties voor de badgasten. Dan
zijn er nog gepland parkeerplaatsen, speel
weiden en toiletgebouwtjes en verder veel
groenvoorzieningen.
m het strand te kunnen bereiken,
zijn óp de vijftien kilometer tussen Nij
kerk en Harderwijk twee „afslagen" ge
maakt. Op de bovenste foto is de afslag
van Nulde duidelijk te zien. Daar kan het
verkeer op de snelweg afslaan en onder
een viaduct door op de strandweg komen
die parallel aan de autobaan loopt. Ook
het verkeer uit de richting Putten (en
achterland) kan via deze afslag op het
strand komen. Op de foto is de strand
weg duidelijk te zien naast de snelweg.
Halverwege Horst loopt de strandweg
dood in een lus met parkeergelegenheden.
.et is niet de bedoeling bij Erme
lo een jachthaven aan te leggen. Liefheb
bers van speedboot-racen krijgen hier
echter vermoedelijk een mooie kans, om
dat voor Horst de strook water wat rui
mer wordt in verband met het feit. dat
de dijk van Zuid-Flevoland hier plotseling
van het land afbuigt (foto onder). Dat
afbuigen heeft een speciale bedoeling,
namelijk om een grote baai te vormen
voor de kust van Harderwijk. Planologen
hebben die baai bepleit omdat vermoede
lijk tegenover Harderwijk, binnen de dijk
van Zuid-Flevoland, een „tweede Har
derwijk" zal komen. En voor al die nieu
we „stedelingen" moet flink wat water
gereserveerd worden!
De onderste foto op deze pagina is on
geveer 5 7 kilometer noordelijker geno
men dan de foto bovenaan Op beide pla
ten is de nieuwe dijk, bij Putten ongeveer
500 meter uit de kust, goed te zien. Ook
aan deze dijken worden strand voorzien in-
gen getroffen voor hen die straks zullen
deelnemen aan het verkeer over deze
dijk. Het betrekkelijk smalle randmeer
ligt dus aan twee kanten open voor de
recreatie. De vaargeul voor het scheep
vaartverkeer ligt ongeveer in het midden.
De opening van de E-35 kan jammerge-
noeg niet gepaard gaan met de opening
van de recreatiestranden. Voorlopig is het
werk daar nog lang niet klaar, afgezien,
van de accommodaties waarmee eerst het
volgend jaar begonnen kan worden. Daar
om zullen, na einde juni. bij de afritten
van Nulde en Horst borden worden ge
plaatst met: „Werk in uitvoering - toe
gang tot het strand voor eigen risico".
Dat zijn niet zulke sympathieke bor
den, maar het kan niet anders, hoorden
we.
Enfin, met de E-35 en (straks) de lan
ge, brede zandstranden langs het rand
meer met accommodaties zoals men die
nauwelijks vindt langs de Noordzeekust,
is de aantrekkelijkheid van de Veluwe
als toeristisch oord nog groter geworden.
at toch een prachtig stuk van Ne
derland onze Veluwe in het hart
bebost op een hoog plateau, omringd door
heel wat landschappelijk mooie parkgebie-
den, die langzaam overgaan in weidse pol
ders langs IJssel. Rijn. en Randmeer.
Men kan er samen zijn. met duizenden
bij elkaar als men dat wil; men kan er
met enkelen zijn en tenslotte ook hele
maal alléén
