IK WAS ER ZELF BIJ JONGE VROUW WAS CHARMANTE BREIN ACHTER INTERNATIONALE BENDE VALSE MUNTERS Op 20 mei interessante teach-in in Deventer Het begin De val In de wol Fiets op dak Netwerk M Jeugdwerk na de dood van het jeugdwerk Philips en A.C.E.C. Als dit motto van onze nieuwe serie criminele gevallen op iemand van toe passing is, dan is dat ongetwijfeld v hoofdcommissaris G. J. C. J. Eissens van V Tilburg. In zijn jarenlange politie-carriè- re heeft hij menige zaak onderzocht en tot oplossing gebracht. Een van de meest spectaculaire zaken daarvan was de affaire-Odette: een wijdvertakte m handel en smokkel in valse bankbiljetten, 1 waarmee hij werd geconfronteerd toen i hij nog commissaris van politie in Venlo was. „Ais hoofdcommissaris ben je meer be drijfsleider dan politieman", zegt de heer Eissens, die op 1 december van dit jaar met pensioen gaat. „Zeker, als hoofdcommissaris van Tilburg heb ik een interessante tijd gehad. Tilburg heeft na de bevrijding een grote ontwikkeling doorgemaakt. Het politie-apparaat is meegegroeid". „Dat vergde heel veel voorzieningen: meer personeel, nieuwe afdelingen, een nieuw politiebureau en een arsenaal aan technische apparatuur. Als hoofdcom missaris moet je vechten om al die din gen te verwerven. Je moet de autoritei ten van het nut en de noodzakelijkheid ervan overtuigen". „Maar als het er allemaal is, dan kom je als hoofdcommissaris er bijna niet meer aan te pas wat het echte politie werk betreft". De heer Eissens vindt, dat hij politieel gezien zijn mooiste en interessantste tijd in Venlo heeft doorgebracht. Daar zat hij midden in het politiewerk, eerst als inspecteur, naderhand als commis saris van politie. Daar ook kreeg hij te doen met de affaire-Odette. Appnartuur voor Mek t VenuarvUa&i vuncliMs Hoofdcommissari Eissens AFFAIRE-ODETTE ooie Odette werd de vrouw genoemd die het brein was ach ter een internationale bende val semunters. Mooi was ze, en jong. Daar maakte zij een han dig gebruik van. Zelfs toen zij in Venlo tegen de lamp was ge lopen, probeerde zij met haar charmes nog te redden wat er te redden viel. De Nederlandse po litiemannen beten zich echter, toen zij eenmaal lucht van een grote zaak hadden gekregen, in de zaak vast. Zo werd van Venlo uit een van de spectaculairste vervalsingsaffaires opgerold. In Venlo, Utrecht, Den Haag, Am sterdam en in nog een aantal kleinere plaatsen werden meer dan twintig arrestaties verricht. Voor het meren deel ging het om tussenhandelaars, vervoerders en bewaarders van valse bankbiljetten. In Venlo zelf legde de politie de hand op drie hoofdfiguren, onder wie de mooie Odette de belang rijkste was. Zij had de internationale contacten. Zij ook verzorgde het transport van de valse bankbiljetten van Parijs naar Venlo. Op aanwijzing van de Venlose politie werd in Parijs de drukkerij van de valse bankbiljetten gevonden. Ook daar werden de hoofdfiguren uit de circulatie genomen. Massa's valse Duitse Marken, Ame rikaanse dollarbiljetten, Zwitserse franken en Spaanse peseta's werden achterhaald. De lijnen en vertakkingen van deze bende valse - munters liepen over heel Europa. In Venlo en Parijs waren de twee belangrijkste centrales gevestigd. Na het succesrijke optreden van de politie in Venlo kon overal grote opruiming worden gehouden. Het oprollen van dit omvangrijke vervalsingskomplot begon op 22 april 1949 in Venlo, toen daar bij een cafeetje mooie Odette met twee van haar belangrijkste Nederlandse mede werkers in de val liep. „VOOR het zover kwam, was er al heel wat voorbereidend werk verricht'", zegt de heer G. J. C. J. Eissens, hoofdcom missaris van politie te Tilburg, die in die tijd commissaris van politie was in Venlo. „In feite was de zaak al begonnen in februari 1949, hoewel er toen nog geen sprake was van een internationale bende". „Bij die aanhouding in februari leek het er op alsof wij te doen hadden met een simpel geval van uitgifte van een vals twintig-markbiljet. Er werd toen een man bij de grens gesnapt, die bij het wisselen van geld een vals biljet van twintig mark aanbood. Hij en zijn vrouw werden aangehouden". „Wij hadden er nog geen vermoeden van, dat wij toen al de mooio Odette van het valse-munterskomplot in han den hadden. De man werd opgesloten en vervolgd. De vrouw moest worden vrijgelaten, omdat uit niets bleek, dat zij ook maar iets met dat valse bankbiljet te maken had. Het was alsof zij er toevallig bij was." Hoofdcommissaris Eissens, die de zaak van het begin heeft meegemaakt en het onderzoek heeft geleid, herin nert zich nog hoe onschuldig het er allemaal uitzag. „In Venlo gaat nu eenmaal heel veel Duits geld om. Er was toen een enorme schaarste aan deviezen. Er waren allemaal beperken de bepalingen voor het meenemen van geld". „Dat bracht weer mee, dat geld een belangrijk smokkelartikel was. Er wa ren toen heel wat mensen die een beetje met vreemd geld zaten te rom melen". „Onze arrestant was een gewone man, die met een Frans vrouwtje was getrouwd. Ze woonden in Blerick. De man was na de bevrijding met Franse soldaten mee naar Frankrijk getrok ken. In de buurt van Parijs was hij in een dorpje bij een familie onderdak gekomen. In dat gezin was ook een aardige dochter". „Enfin, het gewone liedje. Spoedig was de negentienjarige Odette ge trouwd met de fietsenmaker A. H. uit Venlo. Niet lang daarna werd een baby geboren." „De Venlose fietsenmaker kon echter in Frankrijk niet aarden. Hij kreeg heimwee en het jonge paar verhuisde naar Venlo. Daar kon Odette weer niet wennen, zodat de vrouw vaak terug ging naar haar dorpje in de buurt van Parijs. Haar man zocht intussen wat vertier in de grenscafeetjes rondom Venlo". „In die tijd was er ook een levendige handel in nylonkousen. Wie nylons te pakken kon krijgen, kon er zeker in de grensstreek geld mee verdienen. Fietsenmaker Arie verzeilde langza merhand in dit randmilieu, dat nog niet misdadig is, ofschoon het wel op het kantje af gaat". Uit zijn jarenlange politie-ervaring weet hoofdcommissaris Eissens waar kruimelsmokkel toe kan leiden. In 1932 werd aan de grens bij Venlo een Met enkele voorbeelden van de valse bankbiljetten zijn twintig hoofdverdachten uit de affiare Odette samenge bracht. Bovenaan in het midden Odette zelf, die dé centrale figuur was van dit komplot in Nederland. De man in het midden onder het valse dollarbiljet van honderd dollar is de Parijse Arabier José, die in Frankrijk de centrale figuur was. De overigen hadden een belangrijk aandeel in de verspreiding van het valse geld, dat in ons land het eerste werd ontdekt. Deze ontdekking leidde tot de liquidatie van het komplot vervalsers. wasmand vol wapentuig in beslag genomen. De wapens werden naar Duitsland gesmokkeld voor de sinds kort optredende S.A., de eerste stoot troepen van Hitier. De wapenzending was verzorgd door een smokkelaartje dat begonnen was met boter en koffie. „De man van Odette was zeker geen misdadiger," zegt de heer Eissens. „Hij zat in het verkeerde milieu. Voor hem een boeiende afleiding in het gewone dagelijkse leven. By haar bezoeken aan Venlo voelde het capricieuze vrouwtje Odette zich in deze sfeer eveneens buitengewoon behaaglijk". „Zij had alras een aardige bijver dienste met het smokkelen en verhan delen van nylons. Later heeft zij verteld, dat zij dit allemaal veel te tam en te weinig winstgevend vond. Zij breidde haar assortiment uit met pols horloges en al spoedig kon zij vals geld bemachtigen." TOEN zijn na de ar restatie in februari 1949 werd vrijgela ten, vertrok zij met haar kind naar Frankrijk. Nadien werden steeds vaker valse markbiljetten ontdekt." „Dat bevestigde de aanvankelijke mening, dat Odette en haar man bij toeval zo'n vals biljet in handen had den gekregen. Er moest dus een andere bron zijn en daar hebben wij lang op geloerd. Nachten hebben wij op allerlei plaatsen gepost. Vaak zaten wij uren in de stromende regen weggedoken." „Na enkele weken kregen wij succes. Wij hadden een paar aanwijzingen tegen enkele mannen, die behalve aan gewone smokkel, ook aan smokkel in deviezen deden. Of daar vals geld bij was, wisten wij nog niet." Met medewerking van de politie van Rotterdam nam een pseudokoper van Duitse marken contact op met één van die Venlose smokkelaars. Deze kreeg een telefoontje uit Rotterdam (dat ging toen nog via de telefoniste). De Rotter dammer vroeg om Duits geld en de man uit Venlo zei dat hij daar wel voor kon zorgen. Er werd een afspraak gemaakt. Een ontmoeting volgde in een café te Rotterdam op vrijdag 22 april 1949, 's morgens om half elf. De Venlose smokkelaar verscheen daar in gezel schap van Odette! In de keuken van het café werd de zaak besproken. Al spoedig kwam uit, dat het om valse bankbiljetten ging. Odette en haar begeleider hadden enkele „monsters" bij zich: valse bank biljetten van twintig mark en valse dollarbiljetten van vijftig dollar. De pseudokoper speelde zijn rol goed. Hij deed nogal vervelend. Hij wilde niet direct met het tweetal in zee gaan. Eerst wilde hij bekijken of de verval singen wel zo goed waren, dat hij niet in de gaten zou lopen. Odette en haar metgezel hadden daar begrip voor. Zij gaven de Rotterdam mer van alle valse coupures waar zij de beschikking over hadden, een monster. Dat waren: een biljet van twintig mark en een van honderd mark; een honderd-dollarbiljet en een van vijftig dollar. Afgesproken werd dat zij elkaar diezelfde avond weer zouden ontmoe ten. Zo werd de afspraak gemaakt voor de ontmoeting in het cafeetje bij Venlo 's avonds om acht uur. „Die avond sloegen wij onze grote slag," vertelt hoofdcommissaris Eissens. „Wij werkten al enige tijd samen met de afdeling falsificaties in Den Haag. Daar werden de biljetten ook onder zocht. Besloten werd, dat die avond twee rijksrechercheurs naar de ont moetingsplaats zouden gaan en% even tueel tot de eerste actie zouden over gaan." „Zelf zat ik met enkelen van mijn mensen ook ergens verdekt opgesteld. De pseudokoper was er op het afge sproken tijdstip. Hij wachtte naast zijn auto, die de handelaars al in Rotter dam hadden gezien. Precies om acht uur reed de B.M..W van de valse munters naar het café. De wagen werd bestuurd door de man die 's morgens met Odette in Rotterdam was geweest. Odette zat ook in de auto." AF6 „Het tweetal had geen vals geld bij zich. Het wilde zich eerst oriënteren en zich ervan overtuigen dat de koper voldoende geld bij zich had. Toen dat was gecontroleerd, reed het tweetal weer weg, nu om het valse geld te halen." „Om half negen kwam de B.M.W. terug. Nu zat er een man naast de chauffeur; Odette zat achterin. Afge sproken was, dat de feitelijke trans actie in de auto van de koper zou worden gesloten." „Zover is het niet gekomen. Op het moment dat de wagen naast de auto van onze man stopte, sprongen de twee rijksrechercheurs te voorschijn. De arrestatie verliep zonder haperen." „Odette probeerde in de consternatie een wit pakje onder een van de voorzittingen te verbergen. Wij vonden daarin 101 valse bankbiljetten van honderd mark en 713 briefjes van twintig mark, in totaal 24.360 mark. Dat getal stond ook op de achterkant van een sigarendoos die in de tas van Odette werd gevonden." „Achteraf is gebleken, dat de bende leden elkander steeds controleerden. Telkens als het valse geld was nageteld en door iemand werd meegenomen voor verkoop, werden de totaalbedra gen opgeschreven zodat er bij de afrekening geen misverstanden konden ontstaan. Niettemin hebben zij elkaar vaak bedrogen." Na de arrestatie van de drie hoofd personen volgden weldra tientallen aanhoudingen in verscheidene andere plaatsen. Daarbij spoorde de politie verrassend grote partijen vals geld op: 75.000 valse marken; 5600 valse dollars. Later werden nog grote hoeveelheden vervalste Zwitserse franken gevonden en tenslotte enkele pakken met nage maakte duizend-peseta biljetten. ODETTE bleek de centrale figuur van deze wijdvertakte handel in Nederland te zijn. Zij bleek op kleinere schaal •C\XN\ s Machine Ma/toni, Drukpers Madiöte frotyer^ bezig te zijn geweest toen zij samen met haar man bij Venlo aan de grens werd aangehouden. Na haar vrijlating had zij de zaken grootser en geraffi neerder opgezet. In Parijs kocht zij bundels valse bankbiljetten van een Arabier, José. De pakjes bracht zij naar Nederland verborgen in knotten breiwol. Zoals bijna elke Frangaise zat zij altijd ijverig te breien, ook in d etrein. Óp de heenreis van Venlo naar Parijs smokkelde zij in haar breiwol het Nederlandse geld mee, waarmee zij tegen een voordelige koers valse bank biljetten kocht. José stond op zijn beurt in contact met de geheime drukkerij in de kelder van een oud huis in het hartje van Parijs. In dat souterrain deed de Franse politie een inval op aanwijzing van commissaris Eissens en .de heer J. Schelters van het bureau criminele voorlichting in Den Haag. Zij waren samen met al hun gege vens naar Parijs gereisd, toen de zaak in Nederland zo goed als rond was. In en buiten Parijs arresteerde de Franse politie een groot aantal mensen. De inval in de geheime drukkerij was een spannende onderneming. Be kend was, dat in het souterrain vlak voor de zware kelderdeur waarachter de eigenlijke drukkerij was, altijd twee wachtposten stonden met een stengun in de aanslag. Dank zij een list van de Parijse politie is het niet tot een schietpartij gekomen. De wacht posten werden overmeesterd. De man nen in de drukkerij zelf werden vol komen door de politie verrast. Er stonden zeer moderne drukpersen en cliché-apparaten. Er waren zeer vakkundige zincografen aan het werk. Ook stond er een automaat die de serienummers op de bankbiljetten aan bracht en er werden ontstellende hoe veelheden versgedrukte en half afge werkte valse bankbiljetten gevonden. Er waren ook nieuwe drukproeven van weer andere munteenheden. Op aandringen van Odette was José bezig geweest met de voorbereiding voor het nadrukken van Nederlandse bankbil jetten van duizend gulden. De briefjes van honderd, die Odette het liefste had, waren te moeilijk geweest om na te maken. Hoewel de duizendjes moei lijker in omloop te brengen waren, meende José dat het met die bankbil jetten misschien wel kon lukken. VERSCHEIDENE arrestanten waren onkundig van de vervalsingen. Zij meenden, dat zij slechts de deviezen- bepalingen ontdoken. Een van deze deviezenontduikers was zelfs tweemaal bij de neus geno men. Na enkele aankopen van Duitse marken, was hij er achter gekomen dat het geld vals was. Via een relatie in Venlo die hem in contact met Odette en een van haar helpers had gebracht, kwam hij ongeweten weer met een andere handlanger van Odette in aan raking. Deze wist maar al te goed, dat de man vals geld had gekocht, maar hij deed net of hij daar onkundig van was. Hij was zo vriendelijk het valse Duitse geld te ruilen voor dollars. Bij de aanhouding van deze koper vernam hij van de politie, dat ook de dollars vals waren! Een directeur van een groot bedrijf die veel zaken in Duitsland deed, kwam in ernstige moeilijkheden toen de marken die hij buiten de deviezen- regeling had gekocht, bij uitgifte in Duitsland vals bleken te zijn. Hoewel hij de hand had gelicht met de deviezenbepalingen, was hij te goeder trouw wat de falsificaties betrof. Niet temin werd zijn bedrijf sindsdien in Duitsland geboycot. Kort voor haar definitieve arrestatie had Odette met hulp van een steeds groter wordende kring medewerkers een zo omvangrijk net opgebouwd, dat Muurtje Druk- peczï, hüÉ, de aanvoer van vals geld in knotten breiwol niet meer toereikend was. Zij vond een nieuwe methode waardoor grotere aanvoer mogelijk werd. Haar trouwste medewerker bestelde een taxi voor een meerdaagse reis naar Parijs. Voor deze toer was een wielren ner in het complot opgenomen, die vaak in het buitenland in wielerwed strijden uitkwam. Zijn racefiets werd op het dak van de auto vastgezet als de onschuldige vlag die de lading moest dekken. De wielrenner was als zoveel ande ren op onverkwikkelijke wijze in de macht van Odette geraakt. Privé had hij in het buitenland over meer geld willen beschikken dan volgens de de viezenbepalingen mogelijk was. Daar toe had hij buitenlands geld gekocht van een oude schoolvriend, niet weten de dat deze hem valse bankbiljetten had verkocht. Toen de wielrenner voor een volgen de reis opnieuw om geld aanklopte, werd hem onomwonden te verstaan gegeven, dat hij de vorige keer vals geld had uitgegeven. Odette en haar vriend maakten hem duidelijk, dat hij daarmee gevangenisstraf had geris keerd. Zij zouden hem bij de politie aangeven als hij niet precies zou doen wat zij van hem verlangden. Zo begon nen de geheime geldtransporten met de racefiets als camouflage. Ook de chauffeur van de taxi was tijdens de eerste rit onkundig van de ware toedracht. In Parijs ontmoette men Odette, die dezelfde dag per trein uit Venlo naar Parijs was vertrokken. Twee dagen werden daar besteed aan het rijden naar een groot aantal adres sen. De derde dag werd de tocht herhaald. Op die dag werd het valse geld afgeleverd. Die avond ging men naar een dorpje even buiten Parijs. Terwijl de argeloze chauffeur feestelijk werd onthaald met eten en drinken, hoorde hij opeens een autoband leeglopen. Hij ging achter het huis kijken, waar zijn wagen stond. De koffer van zijn auto stond open. Het reservewiel was er uit. Tenslotte kwam hij er achter, dat Odette samen met haar broer en haar metgezel in de kelder bezig waren de band van het reservewiel af te halen. Tussen velg en band werden witte pakjes gestopt, waarna de band weer werd opgepompt. Hoewel de chauffeur niet wist dat het pakjes valse bankbiljetten waren, stemde hij er in toe, ze op die wijze over de grens te smokkelen. Zo kwam ook hij in de macht van het complot. Odettes macht steunde op chantage, bedreiging en charme. De een overrom pelde zij met haar charmes, de ander kreeg te horen, dat zij altijd een lijf wacht in de buurt had. Die zou dodelijk toeslaan als de bedreigde ook maar met één woord over deze smokkel of handel zou kikken. Met een verbazingwekkende ver scheidenheid aan middelen en metho den had zij een netwerk opgebouwd met vertakkingen in België en Duits land. Voor het valse geld en zichzelf had zij op tal van plaatsen schuiladres sen. Zij betaalde een hoog bewaarloon: driehonderd tot zeshonderd gulden. Ook voor tips van marktverkenners, die ko pers zochten, betaalde zij dik. „Het gaf ons telkens weer een triomfantelijk gevoel als wij een van die geheime bergplaatsen hadden opge spoord", herinnert zich hoofdcommis saris Eissens. „Op al die adressen was het geld weer op andere manieren verborgen. Nu eens lagen de bundels tussen de dakpannen, dan weer waren de biljetten onder het vloerzeil uitge spreid". „Eens hebben wij een blikken trom mel met valse bankbiljetten opgegra ven in een tuin. De eigenaar wist niet dat er iets in zijn tuin begraven was." Vier maanden lang heeft de politie in een groots gecoördineerd onderzoek de omvangrijke zaak haarfijn uitgeplo zen. Hier en in Frankrijk zijn de hoofddaders tot lange gevangenisstraf fen veroordeeld. In het buitenland gingen deze straffen vaak nog gepaard met hoge geldboeten, die tot in de miljoenen liepen. En die hebben de vervalsers met echt geld moeten betalen! In samenwerking met de Stichting Overijssel w.o. de jeugdraad voor de provincie Overijssel provinciaal opbouworgaan en de provinciale jeugd- en sportraad in de provincie Gelder land, organiseert de Nederlandse Bond voor Sociaal-Cultureel Vormingswerk district Oost Nederland: Op zaterdag 20 mei van 10.30 16.00 in de Buitensociëteit te De"enter een teach-in onder de titel „Jeugdwerk na de dood van het Jeugdwerk". Drie genodigden zullen op basis van eigen visie, betrokkenheid en deskun digheid in circa 10 a 15 minuten de ge legenheid krijgen om op een duidelijke uitdagende en scherpe wijze de deel- nemenden aan de teach-in tot discus sies aan te zetten. Dit zijn: Drs. H. Brentjes, sociaa1 psycholoog te Heerlen, hoofdredacteur DUX. Drs. R. Kroes, socioloog te Amster dam, stafmedewerker sociologisch in stituut van de Gemeente Universiteit. Drs. H. Mol, sociaal psycholoog te Veur mAufo»iMtc4i£> i&uwtmers ofode sehunkkiljctte*^' v .drukte- Muurtje' TafeL rrr- Roiojpint waar valse pesFkvhiheHiei o op !A?erdCM,ijecirukt. Plattegrond van de Parijse kelder, waarin de drukkerij van de valse bankbiljetten was gevestigd. Maastricht, medewerker „Ontbijt op Bed" en „Instant Art" labo- atorium. In de eerste fase (circa 1-lVa uur) van de teach-in zullen een 5-tal obser vers nauwlettend de discussies volgen om na een lange pauze met betrekking tot d- tweede fase te adviseren om trent de daarin aan de orde te stellen onderwerpen. Door deze procedure te volgen achten de organisatoren de kans, om tot een voor de praktijk zinnige discussie te komen, vergroot. Deze observers-taken zullen worden waargenomen door: Mej. drs. R. A. E. Zijlman, sociaal pedagoge te Amsterdam, o.m. weten schappelijk medewerkster van de NBV. Drs. W. v.d. Brink, socioloog te Bun- nik, en Dhr. N. Torenstra te Amsterdam, beiden stafdocent aan de sociale aca demie Amsterdam. De Stichting Overijssel en de pro vinciale jeugd- en sportraad Gelder land zullen ieder nog een stafmede werker aanwijzen. Indien de discussie in de tweede fa se v.d. teach-in om één of andere re den mocht „verzanden", dan zullen de observers aangevuld met enkele deel nemers een panel vormen, waardoor belangwekkende onderwerpen, gezichts punten, ideeën d.m.v. een gewijzigde discussiemethode uitgekristalliseerd kunnen worden. De socioloog P. Thoeres, te Leiden, hoogleraai aan het Internationaal In stituut of social -studies te 's-Graven- hage, zal mede met behulp van een 4- tal microfoons, die in het midden van de zaal op verhogingen zijn opgesteld, het discussie-verkeer regelen. Een aantal kunstenaars zullen naar ideeën en o.l.v. de „ruimtelijke" pop- penmaker en ontwerper, Roderic de Pijper, te Deventer aan de vooravond (evt. nacht) de grote zaal van de Bui tensociëteit d.m.v. wand-collages en staketsels een speciaal accent geven. De liedjeszanger Ronnie Potsdammer en de disc-jockey Ad van Weezenbeek verlenen „vooraf en tussendoor" hun medewerking. EINDHOVEN Philips en de Bel gische Ateliers de Constructions de Charleroi A.C.E.C. hebben een ge meenschappelijke onderneming opge richt onder de naam Elphiac. Het doel is een bundeling van ervaring en activiteit op het gebied van elektro- warmte voor industriële toepassingen. De nieuwste technieken zullen door de onderneming op de wereldmarkt wor den geïntroduceerd.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 10