OOSTERHOORN (DIRECTIE STENMAN)INTERNE FUSIE IS DE OORZAAK Nieuwe fabriek te klein Aantal vakmensen naar Veenendaal Pre-historie ligt in gang bijAdriaan P. de Kleuver Collectie stenen voorwerpen voor feest in Maurik Ook de oude Veenendaler Driekus had financiële moeilijkheden op het werk Uit oude de doos Agenda voor Arnhem Weekagenda Utrecht JAN v. SCHUPPEN Goodwill Jongen stak over en liep tegen auto Rik Valkenburg Een spat in het katoen La mmegiespap Spil m •:\:r De lommerd Actie in Amerongen „Eten voor India" had mager resultaat VERHUIZEN DONDERDAG 18 MEI 1967 VEENENDAAL De in aanbouw zijnde fabriek van Aug. Stenman Holland N.V. aan de Energielaan, waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd, is nu al te klein en zal bovendien wat het interieur betreft ingrijpend worden gewijzigd. Dit is noodzakelijk geworden omdat het produktie-pakket van het bedrijf, dat tot op heden in hoofdzaak hang- en sluitwerk voor deuren en ramen om vatte, zal worden uitgebreid met een afdeling die schroeven en kunststof fen gaat veryaardigen. Aug. Sten man heeft de gehele produktie van het Diemense bedrijf Nettlefolds overgenomen. Deze „interne fusie", zoals ir. J. Oosterhoom, een der di recteuren, het noemde, kreeg dezer dagen definitief gestalte. Een twin tig-tal vakmensen zal van Diemen naar Veenendaal worden overge plaatst; dit is minder dan de helft van het totale produktie-personeel van Nettlefolds. De overige perso neelsleden werden door de reorga nisatie overbodig of gaven de wens te kennen liever niet naar Veenen daal te willen verhuizen. Met de vak bonden is overeenstemming bereikt over een goede afvloeiingsregeling. De produktie, die momenteel nog plaats vindt in het oude fabriekspand aan de Schoolstraat zal rond de maand augustus worden overgebracht naar de nieuwe fabriek aan de Energie laan. Eén produktie-eenheid (voor speciale scharnieren) zal in het oude pand blijven. De overige ruimte zal dienst gaan doen als magazijn voor de eind-produkten. De overname van Nettlefolds heeft zich sneller voorgedaan dan men aanvankelijk van plan was. „Nettle folds en Stenman zijn zusterbedrijven en maken beide deel uit van het Guest, Keen en Nettlefolds Concern, dat vestigingen over de hele wereld heeft en dat rond 150.000 personeels leden in dienst heeft", aldus de heer Oosterhoorn. „De leiding van het concern besloot de produktie van de beide zusterbe drijven in Veenendaal te concentre ren, zo gauw de nieuwe fabriek die we nu aan het bouwen zijn, gereed is. Wij kwamen toen voor het pro bleem te staan dat die nieuwe fabriek niet groot genoeg is om er deze con centratie in onder te brengen...." Inmiddels is men begonnen het mo derne fabriekspand aan de Energie laan intern te verbouwen. „Er wor- AMERONGEN Zoals in het gehe le land is ook in Amerongen de op brengst van de actie „Eten voor In dia" ver achtergebleven bij de actie van vorig jaar. Was toen de opbrengst rond f 12.000.-, dit keer kwam er niet meer dan f 786,92 uit de bus. Dit bedrag is verdeeld als volgt: bus gemeentehuis f 106,77; bus Nederl. Pro testantenbond f 285,40; bus Gerefor meerde Kerk f 183,25; bus Ned. Her vormde Kerk f 211,50. Overigens kan men nog steeds zijn gaven storten op girorekening 100200, ten name van „Eten voor India". ADVERTENTIE exclusief by hcrenkledingspecialisten Voor VEENENDAAL is dat den hele wanden afgebroken om een heel nieuwe indeling te krijgen", zei de heer J. A. Goossens, die samen met de heer Oosterhoorn belast is met de dagelijkse leiding van het Net- tlefolds-gedeelte van Aug. Stenman. De fabriek zal bovendien uitgebreid moeten worden. Hiervoor heeft men voldoende grond ter beschikking. Naar men verwacht zal de nieuw bouw omstreeks 1 juli gereed zijn. Be gin augustus zal met de inrichting worden begonnen. De inventaris zal dan van de Schoolstraat naar de Energielaan verhuizen, een onder neming die in etappes zal verlopen, om de produktie niet te stagneren. In Diemen wordt de overplaatsing van Nettlefolds naar Veenendaal be treurd. „Vanzelfsprekend", is de re actie van de heer Oosterhoorn. „Maar wij beschouwen het als een verster king van onze positie. We maken een periode van expansie door en kunnen nog veel personeel gebruiken." Stenman heeft een grote adverten tie-campagne op touw gezet om per soneel aan te trekken. Diverse be richten, dat er wat Nettlefolds betreft, sprake zou zijn van slapte, worden dan ook pertinent door de beide direc teuren van de hand gewezen. „Inte gendeel, de fusie betekent een enor me uitbreiding van ons produktie-pro- gramma. Bovendien komt nu het hele verkoop-apparaat van het Die mense bedrijf naar Veenendaal...." De personeelsleden die in Veenen daal zullen komen werken hebben in middels met hun nieuwe woonplaats kennis gemaakt. Voor een aantal van Het oude pand van Aug. Stenman Hofland N.V. aan de Schoolstraat. hen is al huisvesting gevonden. De nieuwe fabriek is gebouwd vol gens het arbeidsbesparende pre-fab- systeem. Naast nog andere voordelen is het een winstpunt dat deze wijze van bouwen een „demontabel" geheel oplevert. Nu het pand in zijn oorspron kelijke opzet gewijzigd zal worden profiteert men hiervan. VEENENDAAL „Wat daar ligt, is iets heel aparts", zegt Adriaan P. de Kleuver op een paar rijtjes ste nen wyzend, die hy uitgestald heeft in een bovenvertrek van zijn woning. Zo op het eerste gezicht ziet de ar geloze toeschouwer echt niet wat het aparte is van die keitjes en steen- scherven, maar bij nadere beschou wing dringt het wel door, dat het ge bruiksvoorwerpen uit het stenen tyd- perk moeten zijn. Als de heer De Kleuver zo'n steen in de handen neemt, dan begint het te leven, dan doemen er visioenen op van oorlogen, die dui zenden jaren geleden uitgevochten zijn. Half aapachtige mensen sprin gen in het rond met een stuk steen in de handen, waarmee ze elkaar de hersens inslaan De Kleuver weet het allemaal heel precies. Bij de ver zameling, die bestemd is voor de ten toonstelling in Maurik, ter gelegen heid van het jubileum dat vrijdag en zaterdag daar gevierd wordt, zijn de voorwerpen afkomstig uit alle delen van de wereld, maar ook uit de omge ving van Veenendaal. De meeste voor werpen heeft De Kleuver geleend van de Rijksdienst voor het Oudheidkun dig Bodemonderzoek (ROB) te Amers foort. De stenen, die de heer De Kleuver thuishad vormden slechts een onder deel van de tentoonstelling in Maurik, die vrijdagavond na 7 uur en zater dag de gehele dag te zien zal zijn. Behalve de stenen voorwerpen zal er een herbarium te bezichtigen zijn, een groot aantal voorwerpen uit de middel eeuwen, waaronder een viertal kan nen en drinkbekers waarvan de oud ste uit ongeveer 1100 na Chr. dateert, een heel oud olielampje, dat licht gaf door 'n stukje droog mos in olie te leg gen, en dat aan te steken en een groot aantal fossielen. In feite kan men de geschiedenis van Maurik bezien van de vroegste tijden af, tot nu toe. Van elk voorwerp weet Adriaan de Kleuver wel wat te vertellen. Bijvoor beeld een rond stenen voorwerp, met een aantal uitsteeksels erop: „Dat is een „Goedendag" of „Morgenster" ongeveer 2500 jaar oud. Die heb ik gevonden in de Bennekomse Meent. Deze vondst is uniek en heeft de op lossing gebracht voor een probleem, waarmee de geleerden al lang wor stelden: de gaten, die men in hersen pannen aantrof. Nu blijkt, dat ze ver oorzaakt zijn door de uitsteeksels op deze steen. Het was met recht een moordwapen, iets verschrikkelijks. Bij de Rijksdienst hadden ze zoiets nog nooit gezien. Als de tentoonstelling af gelopen is, gaat hij er voor een poos je naar toe, dan kunnen ze hem be- studeren en natekenen." Bij de „voorraad" van Adriaan de Kleuver zijn ook stukken vuursteen, waar duidelijk te zien is, hoe men die steen bewerkte. Ook de oudste mes gen (vaktechnisch héét <^at „klingen gen (vaktechnisch heeft dat „klingen techniek"). Andere voorwerpen ko men uit Mesopothamië. „Je zou kun nen zeggen, dat deze uit het paradijs komen, al zijn ze dan wel ouder, als het paradijs uit de bijbel, namelijk ongeveer 250.000 jaar". Hij heeft ook een „vuistwig", een stuk gereedschap om bijlen en hamers te vervaardigen. Dat ding is naar schatting 400.000 jaar oud en is volgens De Kleuver enig in Europa. De verzekerde waarde van al die stenen, is 2.000,„maar", zo meent de heer De Kleuver, „voor waard". een liefhebber zijn ze nog veel meer Tussen al die oude voorwerpen ligt een bijzonder gaaf exemplaat van zwarte diabaas. Het blijkt echter na maak te zijn. „Die heb ik volgens de pre-historische methode gemaakt, om eens te kijken hoeveel werkuren er in gingen. Ik heb er 28 uur aan gewerkt, en als ze nu gemaakt moesten wor den zo\} zo'n ding bij een arbeidsloon van ƒ7,50 per uur op ƒ210,komen. Zo kun je begrijpen hoe kostbaar een dergelijk bezit voor de oermens was", vertelt de heer De Kleuver. „Moet je eens kijken", zegt de Vee- nendaalse geoloog, „wat een mooie rode steen de Neandertaler gebruik te". Hij wijst hierbij op een paar pijl punten. Eén van die pijlpunten heeft hij aan een stokje bevestigd. „Dat is een takje van een hazelaar, het origi nele hout, dat voor deze pijlen ge bruikt werd. Ik heb het er op de oude wijze met vlas en hars aan bevestigd, om te laten zien hoe het vroeger ge beurde. De punt is niet scherp, dat is ook niet belangrijk, het gaat om de zij kanten, als die maar scherp genoeg waren, kon men de pijl best gebrui ken", wijst hij. De heer De Kleuver is als bezeten van die historische voorwerpen. Hij spreekt er over alsof het levende din gen zijn, en als hij gaat vertellen, dan leven ze ook. Hij doet alles met een idealisme, dat verademend aandoet in deze nuchtere tijd, maar de mate riële belangen van zijn Veenendaal ziet hij niet over het hoofd: „Er is een grote goodwill voor Veenendaal, door dat ik zo actief ben", meent hij. In de Maurikse feesten heeft hij een groot aandeel. Dat begint vrijdag met het uitspreken van de feestrede, maar eigenlijk is het grote werk al door hem gedaan: Een historische be schrijving van het oude plaatsje. Het boek is bijna uitverkocht, vertelde hij en zal zeker herdrukt worden. De ten toonstelling, die hij heeft ingericht be handelt de mensen, dieren en voor werpen van de vroegste tijd tot de ijzertijd, via alle stadia van de steen tijd. Via uitvoerige bijschriften bij elk voorwerp wijst het de weg vanzelf. Als men de verzameling stenen langsgelo pen is, heeft men een heel verhaal afgewerkt aangezien ieder voorwerp in een logisch verband op het volgen de volgt. Toch is de tentoonstelling naar zijn gevoel niet helemaal af: „In Amersfoort zag ik een pracht van een sacrale wijnkan in de vorm van een lam. Die zijn heel zeldzaam, omdat de roomse kerk op een gegeven mo ment voorschreef, dat alle gebruiks voorwerpen van zilver of tin moesten zijn. Die kan was echter privé-bezit van die man en hoe graag ik hem ook meegenomen zou hebben, hij wilde hem niet afstaan, helaas". Bij het afscheid zei De Kleuver nog: „Zet er nou bij, dat die tentoonstel ling alleen vrijdag en zaterdag open is, want maandag moet de school waarin zij gehouden wordt weer ge bruikt worden. Als de mensen willen gaan kijken dan kunnen ze dat niet uitstellen". STADSSCHOUWBURG Zaterdag 20 mei 20 uur: Toneelgroep Theater met „Mac Bird". Dinsdag 23 mei 20 uur: Toneelgroep Theater met „Hoe groen is Julia". Woensdag 24 mei 20 uur: Balletstudio Winja Marova met een openbare uit voering. Vrijdag 26 mei 20 uur: Nederlandse Co- medie met een extra voorstelling van ,,'n Appel voor de dorst". Hoofdstraat 90 Veenendaal VEENENDAAL. Het 7-jarig zoontje van de familie G. uit Veenendaal werd woensdagmorgen gewond, toen hy op de hoek van de Valleistraat/G. van Schoonbekestraat tegen een auto aan liep. De auto werd bestuurd door de heer L. G. uit Rhenen. Toen de heer G. uit de Gilbert van Schoonbekestraat kwam en linksaf de Valleistraat in wilde rijden, stonden drie kinderen op het trottoir. Plotseling stak er een- de weg over, met het ge volg, dat de heer G. hem niet kon ont wijken. De arts die eerste hulp verleen de, achtte het noodzakelijk, dat het jon getje per ambulance naar het Juliana- ziekenhuis gebracht werd voor onder zoek. STADSSCHOUWBURG Zaterdag 20 mei 20 uur: Nederlandse Comedie met „Spoken in Spaanse kant". 2k>ndag 21 mei 20 uur: Nederlandse Co medie met „In wankel evenwicht". Maandag 22 mei 20 uur: Toneelgroep Ensemble met „Je went het toch niet meer aan". Dinsdag 23 mei 20 uur: Nederlandse Comedie met „In wankel evenwicht". Woensdag 24 mei 20 uur: Toneelgroep Theater met „Hoe groen is Julia". Donderdag 25 mei 20 uur: Toneelgroep Centrum met „Man is Man". Vrijdag 26 mei 20 uur: Nieuw Rotter dams Toneel met „Oom Wanja". CINÈ-CAVE Oude Gracht 156 Iedere woensdag 21 uur: Café-chantant en cabaret Domci-Domga. VtERFKELDER Oude Gracht 135 Iedere vrijdag, zaterdag en zondag 20.30 uur: Muzeval-cabaret met „Dat kar. je in je zak steken". NICOLAÏKERK Iedere zaterdag 19.30 uur: Orgelvesper. VEENENDAAL Terwijl Driekus z'n meisje Kee troost, nadat zij hem verteld heeft dat ze pech en boetes had gehad, fluistert hij haar ook iets in het oor.... Kee luistert verbaasd toe. Wat blijkt namelijk? Driekus heeft deze week eenzelfde soort ervaring opgedaan als zij. Of beter ge zegd, nog wat beroerder! zijn trop was heel wat groter. En nu had hij deze zaterdagavond nog wel getrakteerd. Wat was er eigenlijk met Driekus aan de hand geweest?.... Driekus had deze week enkele keren 'n „spat" in 't stuk katoen gehad, dat hij aan het weven was, Als er een draad breekt, wat elke dag tiental len keren gebeurt, dan valt deze draad tussen de andere draden van de schering. Zo ontstaat in sommi ge gevallen een „spat", een weef fout die niet altijd weggewerkt kan worden. De wever moet dit stuk ka toen als het meer „spatten" heeft dan zelf kopen. Dit brengt soms grote financiële moeilijkheden mee. Er is een rijks daalder of nog meer mee gemoeid! Driekus moest het stuk waar de „spatten" inzaten, overnemen voor drie gulden. Wat een strop! Hij had beteuterd staan kijken toen de baas ermee naar hem toe kwam. Hij dacht direct aan Kee. Wat zou het een teleurstelling voor haar zijn. Ze waren juist zo lekker aan het spa ren. In die tijd echter was de collegia liteit op de fabrieken een belangrij ke factor. Enkele mede-arbeiders boden Driekus gelijk aan om het stuk katoen samen te kopen. Het kwam zijn eer eigenlijk wel wat te na, maar tenslotte had hij erin toe gestemd, dat zij de helft zouden overnemen, terwijl hij de andere helft voor zijn rekening bleef ne men. Ja, in het oude Veenendaal werd het „geluk" maar al te vaak be dreigd door boetes en dergelijke... Als Driekus zijn verhaal aan Kee verteld heeft is het haar beurt hem te „troosten", wat ze overigens met élan doet!... Even later gaan ze weer huiswaarts en passeren het idyllische brugje bij de gerefor meerde kerk aan de Vaartbrug waar de gaslantaarn reeds brandde. Het kwam er toch van! Na heel wat jaartjes sparen en het zich al lerlei dingen ontzien, hadden ze nog een aardig kapitaaltje, enkele hon derden guldens (een formidabele som voor die tijd) bij elkaar gekre gen. Ze konden zich daardoor be hoorlijk „luxueus" installeren. De rietmatten stoelen waren er geko men en de gaatjesmatstoelen voor de „voorkamer" eveneens. Ja, het zag er piekfijn uit in hun huisje. Ook het trouwfeest was gul gevierd. Er waren zelfs wat taartjes op tafel gekomen. Boerenjongens (rozijnen op brandewijn) en boerenmeisjes (abrikozen op brandewijn) was er ook voldoende geweest. Niemand kon een „natte vinger" op de brui loft leggen. Het was allemaal goed voor elkaar geweest." Het huwelijk was nog maar nau welijks een jaar oud of het gezin Een fikse lap grond waar hij zijn werd uitgebreid met een forse baby. Ook dat gaf weer de nodige moei lijkheden. Maar ook dan is er weer de grote saamhorigheid. Wie fun geert er namelijk als baker? Het is Dien, de buurvrouw! Het gaat haar goed af. De andere buurvrouwen zorgen ervoor dat Kee elke dag, ne gen dagen lang „lammegiespap" krijgt (pap, bereid van melk met fijngemaakte beschuit en wat sui ker). Op hun beurt krijgen de bu ren en hun kinderen een beschuit met suikermuisjes. Tegenwoordig is dat een traditie-gebaar, toen ech ter een enorme traktatie! Er kwam een mooie tijd voor Driekus en Kee. Toen de baby, een jongen, wat groter werd, speelde vader Driekus maar wat graag met het jongske. Evenals tegenwoordig had ook hij er grote aardigheid in te bemerken dat het kleintje hem begon te kennen. Na een bepaalde tijd kirde het ventje de vadernaam al als Driekus thuis kwam. „Vao, vao, Wimpie peerd-rijden?" riep hij dan. Met een brede armzwaai zette Driekus het ventje dan op zijn schoot en begon, terwijl hij zijn be nen snel ritmisch op en neer be woog: Hop paardje, op een draf, Morgen is het zaterdag. Komen de rijke heertjes, Met hun bonte kleertjes. Dan komt de akkerman Die rijdt Wimpie achteran - eran - erdnü! Wat kraaide de kleuter dan van plezier. Hij had zeker zoveel pret als zijn leeftijdgenootjes nu hebben, met duur speelgoed. En de vreugde van het jochie was de blijdschap van zijn „vao". En moeder de vrouw, Kee, genoot niet minder bij het dagelijks aanschouwen van de ze tafereeltjes. Na nog weer een paar jaartjes mag Willem mee met vader naar het „land". De akker die ergens ligt en door Driekus naarstig wordt bewerkt. Hij bouwt zijn eigen aard appelen, boerenkool, andijvie, enz. Hij beschikt over 35 „roeden" land. handen aardig aan vol heeft. Maar de tuin kon je vroeger niet missen, waar moest je anders je eten van daan halen? Toen werd Driekus ziek. Het was in het voorjaar. Het land lag er troosteloos bij. Het moest nodig be mest worden en omgespit. Maar Driekus lag op ,bed met „spit in de rug". Hij zou er wel een week of 6 mee zoet zijn. Hij voelde zich verre van gelukkig als hij zijn buren er met schop, hak en greep op uit zag trekken, terwijl hij maar moest lig gen. Na een maand was hij weer zover dat hij een eindje kon lopen. Zijn eerste tocht was naar het land. Wie beschrijft zijn blijde verrassing als hij merkt dat zijn akkertje er keurig bijligt. Hij begrijpt onmid dellijk dat zijn buren dat hebben op- geknapt. Hij snapt alleen niet hoe ze het zo mooi voor hem verborgen hebben kunnen houden. Hij heeft nog een fles „jonge" in huis. Die gaat vanavond naar de buren. Dat is zeker De spaarcenten raken op. Zes we ken zonder uitkering is te lang. Zelfs voor verstandige mensen als Driekus en Kee. De spoeling wordt gaandeweg dunner. Sociale verzor ging is er praktisch niet. Eén ding was nog gunstig. Driekus was aan gesloten bij een ziekenkas en ont ving daaruit een rijksdaalder per week. Maar dat was zelfs voor die tijd onvoldoende. Hij moest tenslot te wel aankloppen bij de diaconie. Een moeilijke gang voor een man als hij. Kon hij maar weer .werken! Maar zover was het nog niet. De paar kwartjes die hij van de diaconie ontving (waar moesten zij 't ook vandaan halen) waren even min voldoende om een redelijk be staan te hebben. Daar kwam nog bij dat Kee hem in het oor fluister de dat zich weer een nieuwe bore ling gemeld had. En dat juist nu! Er was dan ook meer sprake van angstige, dan van blijde verwach ting. Nu waren Driekus en Kee diep gelovige mensen, die verrassende „uitreddingen" beleefden, waar we in dit bestek niet op kunnen ingaan. Maar toch dreigde er heel sterk de gang naar de „lommerd".... Wat was eigenlijk de lommerd? De lommerd .in „het Gelderland" was in deze dagen een druk bedrijf. Velen brachten er 's maandagsmor gens hun zondagse plunje heen. Za terdagsmiddags als het loon was gebeurd, werd het pand dan weer ingelost. Door de nood gedreven kochten soms ook arbeiders een lap stof op afbetaling: wekelijks werd een gedeelte van de prijs op hun loon in mindering gebracht. En met deze lap stof stapten ze regelrecht naar de lommerd- Op een keer was het zover dat Driekus zijn zondagse pak op maan dagmorgen naar de lommerd bren gen moest. Gelukkig begon hij deze week weer te werken. Zodoende kon hij zaterdags, uiteraard met het no dige verlies, z'n plunje weer terug halen. Een poosje werkte hij halve dagen en kreeg nog een paar dub beltjes van de diakonie. Uit meelij voor de kleine Wim kocht hij daarvoor een keer wat pinda's. Dan had dat jochie ook weer eens wat. Een beter gesitueer de broeder van zijn eigen kerkge nootschap ziet Wimpie pinda's pel len en vindt dat een verschrikkelijk „verbrassen" van het geld van de diakonie. De man gaat naar de do minee en vertelt daar wat hij ge zien heeft. Hij meent nu van de pre dikant wel een pluimpje te zullen ontvangen voor zijn attentheid. De dominee zegt hem echter dat pin da's een gezond voedsel is voor kin deren en dat hij er ook maar eens pinda's moet gaan bezorgen. Dat kan er bij hem wel af. De man voelt zich genomen en gaat moppe rend de pastorie uit. Gelukkig brak er voor Driekus en Kee weer een betere tijd aan. Het bleef goed gaan met de gezondheid en toen de dochter geboren werd een rijkeluiswens dus zag de toe komst er weer zonnig uit. En zo leefden de Veenendalers uit die tijd hun leventje, bedreigd door tal van verwikkelingen, maar te vens omgeven door 'n sterke saam horigheid. v

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 3