MARINE stuurt dit najaar
1000 man eerder naar huis
Belastingen
brachten 14%
meer op
Ook advocaat
in beroep tegen
nieuw vonnis
Van der Lubbe
HOFNAR
Motivering per brief
voor mr. Van Hall
Felle kritiek
van NVV op
werkloosheid
liet zich niet lokken
Aller ogen zijn
gericht op.
Dwangmethoden
BOUQUET
Meer stroomlijndoor vermindering
van aantal dienstvakken tot 31
Geen algehele
verkorting
van diensttijd
Eeuwenoude
molen in de as
gelegd
oude...
of jonge...
klare is
toch maar
fe ware!
Monument' voor
mgr. Bekkers
hofnar producten uitsluitend T4e4Af
Urenlange jacht
in Limburgs
dorp
Premier verhuisd
naar Catshuis
Koningin opent
Beneluxtunnel
TOELOOP
GEEN VERSCHIL
Landbouwvergiften
worden beperkt
GOEDE BASIS
KERN ONDERZEEËR
„DEMONSTRATIES"
ONTSLAGEN ALS BURGEMEESTER
WACHTGELD
m.
GRIMASSEN
Partijvernieuwing
Spelling-nonsens
VRIJDAG 19 MEI 1967
ADVERTENTIE
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG De Koninklijke Marine zal dit najaar ongeveer duizend
dienstplichtigen van de zeemacht enkele maanden eerder met groot verlof
sturen.
Bovendien zal zoals uit de komende defensienota zal blijken de struc
tuur van de dienstvakken op de helling worden gezet. In de praktijk betekent
dat een geleidelijke vermindering van het aantal dienstvakken, dat nu 57 be
draagt tot 31. Deze vermindering gaat echter niet gepaard met het afstoten van
marinepersoneel. Veeleer moet de verandering worden uigelegd als een middel
om de marine nog meer „stroomlijn" te geven.
De vlagofficier personeel, cive-admi-
raal J. B. M. J. Maas, wijst een alge
hele verkorting van de diensttijd bij de
marine resoluut van de hand.
J. B. M. J. MAAS
dan
„Vergeet niet",
zegt hij op het
ministerie aan
het Lange Voor
hout, „dat onze
dienstplichtigen
in feite ook vrij
willigers zijn. Ze
hebben zelfs al
lemaal gevraagd
om bij de mari
ne te komen. Ze
staan gewoon te
dringen. Nie
mand is tegen
zijn zin bij de
zeemacht. We
kunnen meer
Jannen krijgen
dan we nodig
hebben. Waar
de diensttijd ver-
om zouden we
korten?"
Er glijdt een fijn lachje over het ge
zicht van de al wat grijs in de kuif zijn
de vice-admiraal. Hij erkent dat de ma
rine de laatste tijd, niet het minst door
dat ze in het Amsterdamse Centraal
Station van wanten wist, in het kraaie-
nest van de belangstelling is komen te
staan.
„Het gaat gesmeerd bij de marine.
De werving loopt goed. Ik kan niet zeg
gen of de stunt in het Centraal Station
van Amsterdam de toeloop heeft ver
sneld. Dat is best mogelijk.
Maar laten we nuchter zijn. Als er
in maart iets spectaculairs gebeurt kan
je in mei daarvan de resultaten nog
niet zien. Ik heb het eens aan academi
ci gevraagd. Die kwamen tot het in
zicht dat soms pas na een jaar een be
paalde gebeurtenis voor het personeels
bestand merkbare gevolgen heeft".
De vice-admiraal wordt weer hele
maal ernstig. Zijn oog valt op de Alge
mene Rekenkamer aan de overkant.
„Laten we wel zijn, als de marine de
diensttijd voor dienstplichtigen die
nu 21 maanden is zou verkorten, zou
ons dat acht miljoen gulden per jaar
kosten. We zouden dan meer jongens
moeten oproepen om de functies te vul
len die eerder openvallen.
Als dienstplichtigen en we kun
nen op dit ogenblik nog niet precies
zeggen wie dat zullen zijn vroeger
naar huis worden gestuurd, houdt dat
in dat wij hen verder kunnen missen.
Dan kunnen ze gaan als ze dat willen.
Als ze niet willen mogen ze hun 21
maanden blijven uitdienen".
„Bij de marine is het geen schele-
ogenspelletje tussen beroeps- en dienst
plichtig personeel", aldus de vice-admi
raal Maas. „Hoewel de verhouding drie
op één is, geldt bij ons het wachtwoord
„Samen uit, samen thuis". Er is btf de
marine voor zover ik weet ook geen en
kele schepeling lid van de Vereniging
voor dienstplichtige militairen. Ik vind
dat een compliment voor ons bedrijf.
De jongens hebben blijkbaar geen be
hoefte aan een vereniging.
Ik heb niets tegen die nieuwe club.
Alle mededelingen van de VVDM wor
den in onze kazernes en op onze sche-
v Van onze correspondent
TEGELEN Een felle brand heeft
gisternacht de Holtmühle in Tegelen in
de as gelegd. De brandweer is drie uur
tevergeefs bezig geweest om het ge
bouw, dat uit het begin van de acht
tiende eeuw dateert en op de lijst van
Monumentenzorg staat, te behouden.
Na gediend te hebben als watermo
len en houtzagerij werd de Holtmühle
vorige week door de gemeente Tegelen
tegen een symbolische prijs van één
gulden aan een antiquair verkocht.
g Van onze correspondent
ASSEN De minister van land
bouw ir. P. Lardinois heeft in Assen
gezegd, dat bepaalde landbouwvergif
ten zullen worden verboden. De mi
nister die sprak op een vergadering
van het Drents Landbouw Ge
nootschap, zei dat veel vogelsterfte
voortkomt uit het gebruik van land
bouwvergiften.
De vergiften die verboden zullen
worden zijn: aldrin, dieldrin en hep-
tachloor. Ir. Lardinois zei dat er ande
re goede bestrijdingsmiddelen voor
zaaizaden in de handel zijn.
De minister van landbouw deelde te
vens mee, dat nog deze week de gren
zen van Italië open zullen gaan voor
de export van kalfsvlees. Het gaat om
een proefperiode zodat nog niet kan
worden gezegd, hoeveel dieren mogen
worden ingevoerd en voor hoelang.
pen netjes opgehangen. Ik zou voor de
zeemiliciens, ,de dienstplichtigen dus,
veel meer zien in een onderafdeling
van de vereniging voor beroepsperso-
neel.
De Koninklijke Marine wil meevaren
op de golven van de moderne tijd. Ver
ouderde tradities worden overboord ge
gooid. Eén daarvan: de commandant
zeemacht Nederland schout bij nacht
jhr. W. C. M. de Jonge van Ellemeet,
zond, toen hij zijn functie aanvaardde,
de marineschildwacht weg die zijn huis
bewaakte. Aan een man die alleen eer
bewijzen brengt, heeft de zeemacht
niets, redeneerde hij.
„De marine is enkele jaren geleden
enthousiast aan het leerlingenstelsel be
gonnen", zegt de vlagofficier perso
neel. „Na het mikken van de pikbroek
in het ruime sop is het takenboek ter
hand genomen. Dat nemen de jongens
na acht weken militaire vorming en
een dosis theorie fluitend mee aan
boord. Op het schip krijgen ze dan een
jaar gelegenheid om onder leiding van
een leermeester dat takenboek vol te
maken. Doen ze dat goed dan worden
ze bevorderd. Zo kweken we vaklui bij
de marine.
Vice-admiraal Maas is trots op zijn
wapen: „Vijfentachtig procent van de
genen die vorig jaar bij de marine kwa
men, is gediplomeerd (tegen zeventig
procent in 1965). Van die 85 procent
heeft bijna twintig procent m.u.l.o. of
een gelijkwaardige opleiding. De jon
gens hebben dus een goede basis en zij
hebben een fraai vooruitzicht: de sche
pelingen kunnen straks de dienst uit
met een diploma dat in de meeste ge
vallen in de burgermaatschappij wordt
aanvaard.
De beroeps hebben dan ook geen
haast om weg te komen. Ze zingen hun
6 jaar uit en zijn maatschappelijk ge
wapend. Als ze bijtekenen kunnen ze
dat sinds kort voor eenmaal vier jaar,
tot vier keer toe. In het eerste geval
DEN HAAG De belastingen heb
ben in het eerste kwartaal van dit
jaar f4,32 miljard opgebracht. Dat be
tekent een stijging van bijna veertien
procent vergeleken met vorig jaar,
toen de fiscus f3,78 miljard binnen
bracht. De loonbelasting heeft in deze
periode van drie maanden het miljard
overschreden. Zij lag 33 pet. boven de
loonbelasting van hetzelfde tijdvak van
1966.
Ook de inkomstenbelasting vertoont
een krachtige stijging. Zij bedroeg
f971 miljoen tegen f726 miljoen vorig
jaar. Een juiste vergelijking is hier
echter niet mogelijk vanwege de ver
schillen in boekingstijdvakken. Een stij
ging is evenwel onmiskenbaar. Loon-
en inkomstenbelasting samen kwamen
in het eerste kwartaal boven de twee
miljard gulden en maakten zodoende
bijna de helft van de totale ontvang
sten uit.
Sterk gestegen zijn ook de benzine
en olieaccijns, de tabaksaccijns (ruim
veertien procent) en de motorrijtuigen
belasting die de opmars van de laatste
jaren onverdroten voortzet en over het
eerste kwartaal f 110 miljoen opbracht
tegen f94 miljoen vorig jaar.
De omzetbelasting bleef met f 892
miljoen zeven miljoen beneden de ont
vangsten van vorig jaar. Ook vergele
ken met de raming is zij achtergeble
ven en wel met f83 miljoen. De ta
riefsverhoging die op 1 juli van kracht
wordt, zal deze belastingsoort in het
tweede halfjaar verder opvoeren.
ADVERTENTIE
kleine glaasjes,
groot genoegen
echter krijgen ze een premie die twee
maal zo hoog ligt als bij de andere keu
ze. Het systeem van nog eens zes (of
drie) jaar bijtekenen heeft de marine
verlaten".
Zonder de Jannen in de watten te leg
gen heeft de marine ook het leefkli
maat van de militairen verbeterd: de
accommodatie heeft een fraaier aan
zien gekregen, de Jannen kregen lees
lampjes op bed, eigen schrijftafels in
de kamers zodat ze niet meer naar de
kantine hoeven te lopen, keuzemenu's
werden ingevoerd en er is de mogelijk
heid om 's avonds nog een koude hop
te eten. Admiraal Maas: „Het bierver-
bruik is met dat laatste gehalveerd".
De marine is een bedrijf dat volledig
in de greep van de techniek is geko
men. Admiraal Maas: „We zullen onze
eisen steeds hoger moeten stellen om
dat de technische ontwikkeling dat
vraagt. Nu al worden marinemensen
opgeleid en klaargestoomd voor taken
op de kernonderzeeër die, naar de ma
rine hoopt, in de jaren zeventig in de
vaart zal worden gebracht.
Die kernonderzeeër vraagt een be
manning van pakweg zeventig koppen,
maar ook buiten het schip zal in een
nucleaire sfeer moeten worden gedacht
en gewerkt. Ook als de kernonderzeeër
er niet zou komen is de kennis niet
weg. Vervangende schepen zullen toch
ook met op atoomkracht afgestemde at
tributen zijn uitgerust".
Van onze correspondent
BONN Niet alleen de Westberlijn-
se procureur-generaal, maar ook £e
advocaat van de Amsterdammer J. M.
van der Lubbe gaat in hoger beroep
tegen de uitspraak, waarbij het dood
vonnis van 1933 tegen wijlen Marinus
van der Lubbe postuum werd veran
derd in acht jaar tuchthuis.
Zowel de advocaat, dr. A. Brandt,
als de procureur-generaal, Hans Gün-
ther verlangt algehele opheffing van
de tegen Marinus van der Lubbe uitge
sproken straffen. Zij gaan daarbij ech
ter uit van geheel verschillende argu
mentaties.
Dr. Brandt is van oordeel, dat Van
der Lubbe de Rijksdagbrand van 1933
niet heeft gesticht, maar door de nazi's
was verdoofd en in het brandende ge
bouw neergezet om later als zondebok
te worden gebruikt.
De procureur-generaal daarentegen
verdedigt de opvatting dat Van der
Lubbe de brand inderdaad heeft
gesticht, maar daarmee een verdienste
lijke daad van verzet tegen Hitier
heeft verricht, zodat van strafbare
schuld geen sprake kan zijn.
Dr Brandt, de Westberlijnse advo
caat die optreedt namens de Amster
damse stiefbroer van wijlen Marinus
van der Lubbe, zal dezer dagen zijn
bezwaarschrift indienen tegen de
woensdag gepubliceerde uitspraak van
het Westberlijnse gerechtshof. Dr.
Brandt zei ons gisteren: „Ik ben ver
heugd over de intrekking van het
doodvonnis, maar ik kan mij niet ver
enigen met het opleggen van acht jaar
tuchthuis. Het is toch zonderling dat
het gerechtshof niet van deze vervan
gende straf heeft afgezien. De wereldo-
opinie zal dit niet kunnen begrijpen.
„Het is altijd al duidelijk geweest
dat Van der Lubbe nooit in zijn eentje
het enorme Rijksdaggebouw in brand
heeft kunnen steken. Ik kan zo nodig
bewijzen dat hij door de nazi's mét
behulp van verdovende middelen en
andere dwangmethoden tot een willoos
werktuig is gemaakt en in het
Rijksdaggebouw is neergezet terwijl
de nazi's de brand zelf stichtten. Van
der Lubbe is dus onschuldig.
„Zijn onschuld zal ik echter niet be
hoeven te bewijzen, want in mijn be
zwaarschrift zal ik bovendien aanto
nen dat het in strijd is met de wet om
na postume opheffing van een dood
vonnis tegen iemand die is geëxecu
teerd toch nog een andere, vervan
gende straf op te leggen. Op die gron
den zal ik volledige opheffing van de
straffen vorderen.
Overeenkomstig het Westduitse straf
procesrecht zullen de bezwaarschriften
van dr. Brandt en procureur-generaal
Günther worden behandeld in afzon
derlijke, zij het parallel lopende pro
cessen.
DEN BOSCH Een initiatiefcom-
mité, dat vorig jaar kort na het overlij
den van mgr. Bekkers werd opgericht,
heeft gisteren plannen ontvouwd voor
een „monument" ter gedachtenis aan
de overleden bisschop. Het comité
heeft in gedachten.
Öe stichting van een „Mgr. Bek
kershuis", een soort trefpunt waar
mensen en groepen elkaar kunnen tref
fen en leren kennen;
De stichting van een vakantiete
huis voor zwakzinnige kinderen, die
noodgedwongen thuis moeten worden
verpleegd.
Het initiatiefcomité meent dat deze
projecten het beste eerbewijs vormen
aan mgr. Bekkers.
Uit de samenstelling van het initia
tiefcomité blijkt al dat niet wordt ge
dacht aan een specifiek rooms katho
liek project. Behalve ds. Van den Akker
maakt ook de gereformeerde studenten
predikant in Eindhoven, ds. A. T.
Besselaar, deel uit van het comité.
bond van Vakverenigingen heeft gis
teren in Utrecht fel geprotesteerd te
gen het uitblijven van stimulerende
(regerings)-maatregelen ter verbete
ring van de werkgelegenheid. Het aan
tal werklozen ligt nu al 40.000 boven
dat van een jaar geleden en dit doet
volgens het verbond het ergste vrezen
voor de komende winter.
Voorzitter A. H. Kloon van het
N V.V. oordeelde: „Onze deviezenreser
ve van negen miljard gulden is ruim
voldoende voor activerende maatrege
len".
Voorzitter A. Buys van de Algemene
Nederlandse Bouwbedrijfsbond: „De re
gering begint het langzamerhand nor
maal te vinden dat er 25.000 werkloze
bouwvakarbeiders rondlopen".
Voorzitter Th. de Jong van de tex-
tielbond De Eendracht: „Als er niet
snel maatregelen worden genomen dan
zullen de komende maanden 5000
mensen in de Tilburgse wolindustrie
hun baan kwyt raken."
De heer De Jong vreest een verdub
beling of verdrievoudiging van de
werkloosheid in de textielindustrie, ten
zij de regering snel te hulp komt. „Ve
le rapporten en telegrammen liggen nu
al in Den Haag. We heben er al bijna
drie ministers mee versleten."
„Het tijdstip nadert dat de vakbewe
ging de arbeiders op straat moet halen
om de regering door demonstraties tot
handelen te dwingen", zo riep hij zijn
collega's-hoofdbestuurders toe, die in
de Domstad het jaarverslag van het
N.V.V. kwamen goedkeuren.
Het N.V.V. overweegt een demonstra
tief congres te houden over de werkge
legenheid in ons land. Het besluit daar
toe hangt af van het verloop van het
Tweede-Kamerdebat over deze
kwestie.
De drie vakcentrales zullen binnen
kort zelf met plannen komen die de
werkgelegenheid in ons land moeten
stimuleren. Zij willen gezien de situ
atie niet langer wachten op het ant
woord van de Sociaal - Economische
Raad. Uitgangspunt zal zijn een Raad
voor de werkgelegenheid, waarin over
heid, werkgevers en werknemers zijn
vertegenwoordigd.
(Van onze Amsterdamse redactie)
AMSTERDAM De burgemeester van Amsterdam, mr. G. van Hall, heeft van
de minister van Binnenlandse Zaken de volgende motivering van zyn ontslag
ontvangen:
„De regering heeft besloten u uit uw ambt te ontheffen, aangezien de toene
mende moeilijkheden b(j het beteugelen van ordeverstoringen en de kritiek, die
daardoor ontstond op de leiding van de politie, het vertrouwen in de gezags-
handhaving door u als burgemeester in hoge mate hebben aangetast.
„De gegevens welke terzake in het
eerste interimrapport van de commis-
sie-Enschedé voorkwamen, zjjn in het
licht van wat er later gebeurd is, zo
bezwarend voor uw positie als burge
meester, dat ontheffing uit uw functie
onontkoombaar was.
Het tekort aan vertrouwen bij de re
gering is zodanig acuut, dat het, met het
oog op de belangen van de gemeente
Amsterdam, niet verantwoord zou zijn
geweest een door u na publikatie van
het eerste en ook van het tweede inte
rimrapport van voornoemde commissie
in uitzicht gestelde verzoek van onthef
fing uit uw ambt af te wachten".
Voor burgemeester Van Hall wordt
een speciale regeling getroffen voor zijn
wachtgeld. Hij valt niet onder de rijks-
Van onze correspondent
VENLO Bjj kasteel Waterloo zit
een grote aap aan de rjjksweg. „Zoiets
is me nog nooit overkomen" meldde
een ietwat onthutste automobilist gis
teren even voor twaalf rur bjj de politie
in het Limburgse Reuver. De wacht
meesters Van Gaal en Spa dachten aan
een grap. „De man was echter zo opge
wonden dat we toch maar eens pools
hoogte gingen nemen", vertelde gister
avond wachtmeester Van Gaal.
Het was half zes eer ze naar het
bureau van de Rijkspolitie in Reuver
teruggingen. Met de aap.
Wachtmeester Van Gaal had het dier
na een urenlange achtervolging door
de bossen rondom het kasteel-restaurant
overmeesterd. In een hok van dieren
park Heiderust in Horn wacht de don
kerbruine 68 centimeter hoge baviaan
nu op zijn (gisteravond nog onbekende)
eigenaar.
Om half twee staakte wachtmeester
De aap zocht op zijn vlucht een
stevige boom uit.
Van Gaal de achtervolging, omdat een
verkeersongeluk in de buurt zijn aan
dacht vroeg. Twee uur later nam hij
opnieuw aan de jacht deel. Zijn collega
en een handvol voorbijgangers hadden
al die tijd tevergeefs op de baviaan ge
jaagd. Zelfs de als lokaas kwistig rond
gestrooide Deventer Koek liet de aap
onaangeroerd.
Hij verkoos zijn plaats hoog in de
bomen en keerde steeds terug naar de
rijksweg om grimassen te maken tegen
't voorbijsnorrende verkeer. De aap werd
ten langen leste de strijd moe en waag
de een uitval naar een van zijn be
lagers.
„Hrj was wel een meter lang toen hij
zo helemaal gestreekt op me afkwam
slingeren", wees wachtmeester Van
Gaal met beide armen aan.
„Ik ging niet opzij en greep het beest,
net toen hij wilde bijten, bij de kop
vast. Het lukte me die kop in een houd
greep onder mijn arm te draaien. Ande
ren hebben toen de poten bijeengebon
den".
regeling voor ambtenaren. Volgens ar
tikel 9 van het besluit rechtspositie
regeling van burgemeesters, maakt de
Kroon uit welk bedrag mr. Van Hall zal
ontvangen tot zijn pensioen en daarna.
Hierover zal de regering maandag mede
delingen doen tijdens de debatten in de
Tweede Kamer.
De vroegere hoofdcommissaris is het
allerminst eens met de conclusies, die de
ministers van Binnenlandse Zaken en
v n Justitie hebben getrokken uit het
eerste interimrapport van de commissie-
Enschedé.
„Een totaal verkeerde conclusie, die
ik o.a. in de bladen heb gelezen, is, dat
men het doet voorkomen, alsof ik als
hoofdcommissaris geen constructieve
maatregelen zou hebben genomen op de
avond van de 13e juni en op de ochtend
van de 14e, doch in plaats daarvan maar
apatisch en besluiteloos in de kamer
van de burgemeester zou hebben geze
ten. Dit is een pertinente onjuistheid. Ik
had mijn maatregelen wel degelijk ge
nomen".
In een vraaggesprek met de Haagse
Post verklaart mr. Van Hall waarom
hoofdcommissaris Van der Molen is ont
slagen wegens incompatibilité d'humeur.
Zou hij op andere gronden zijn ontslagen,
dan zou hij slechts een klein wachtgeld
hebben gekregen. „Bij een ontslag op
grond van artikel 122 krijgt hij vol
salaris tot de pensioengerechtigde leef
tijd". Mr. Van Hall vertelt er b(j dat dit
nooit rondverteld mocht worden, omdat
anders het ministerie van Financiën be
zwaar zou maken.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Minister-president De
Jong is gisteren toch nog verhuisd
naar het Catshuis in de Haagse Adriaan
Goekooplaan. Dezer dagen zal hij de
huur opzeggen van het koetshuis van
paleis Huis ten Bosch.
De heer De Jong die direct nadat hij
minister-president was geworden, niet
wilde besluiten of hij zou verhuizen,
vindt nu dat het koetshuis voor zijn
huishouden en werk minder geschikt
is. Tevens meent hij dat het onjuist is
het Catshuis, waaraan zoveel geld be
steed is, langer leeg te laten staan. De
huishoudelijke hulp die zijn echtgenote
in het Catshuis krijgt, vindt hij van
groot belang.
Van een onzer verslaggevers
VLAARDINGEN Voor de eerste
en de laatste keer zullen voetgangers
op zaterdag 3 juni in de gelegenheid
zijn een wandeling te maken door de
Beneluxtunnel, de eerste sterk geau
tomatiseerde toltunnel van ons
land.
Twee dagen later, op de avond van
maandag 5 juni, zal deze pure snelweg
onder de Waterweg voor het wegver
keer worden opengesteld. Koningin Ju
liana zal om half zeven als eerste na
de officiële opening een rit maken.
Twintig minuten later zal de vorstin
van Pernis uit de laatste afvaart mee
maken van het antieke wagenveer, dat
jarenlang een dienst op Vlaardingen
heeft onderhouden. Vanaf dat moment
zal de pont alleen nog maar voetgan
gers en fietsers overzetten, totdat het
veer op 1 januari 1968 voorgoed uit
de vaart wordt genomen.
In Vlaardingen werd gisteren de ver
wachting uitgesproken dat de maxima
le capaciteit van de Beneluxtunnel
zestigduizend voertuigen per etmaal
niet voor 1980 zal zijn bereikt. Bij de
ze voorspelling is er rekening mee ge
houden dat het verkeer tussen de oe
vers van de Nieuwe Maas en de Water
weg tegen die tijd nog beter zal zijn
gespreid, vooral door het gereedkomen
van de Blankenburgtunnel tussen
Vlaardingen en Maassluis.
De capaciteit van de Beneluxtunnel
kan zo nodig worden vergroot door de
aanleg van een tweede buis naast de
bestaande.
Bovendien is even ten oosten van de
Peneluxtunnel op beide oevers ruimte
gereserveerd voor een spoortunnel.
T")e werkgroep van christen-radica-
len, die zich aan politiek Neder
land heeft voorgesteld, wordt gedreven
door gedachten, die ongetwijfeld ook
bij vele andere christelijke kiezers le
ven, aldus „De Volkskrant" (r.k.). De
groep constateert terecht, dat wij na
de laatste verkiezingen opnieuw een
kabinet hebben gekregen, waarop de
kiezers geen enkele invloed konden uit
oefenen.
„De werkgroep van christen-ra
dicalen wil dat er bi' de volgende
verkiezingen een combinatie van
progressieve partijen aan de start
komt. De kiezers kunnen dan we
ten, dat als die combinatie de
meerderheid krijgt, zij ook zal
gaan regeren. Een dergelijke com
binatie zou ook moeten aangeven
wie zij als premier wenst en
wie er verder in haar kabinet zit
ting zullen nemen. Wij, die al zo
lang voor meer duidelijkheid en
een duidelijke keuze vooraf ge
pleit hebben, zijn uiteraard met
dit alles graag eens. Tegen het
plan van D'66 om de premier di
rect door de kiezers te laten aan
wijzen, hebben wij als bezwaar
aangevoerd, dat er niets mee wordt
opgelost, als er ook niet tegelijk
een meerderheid is waarop een
dergelijke rechtstreeks gekozen
premier kan steunen. In de opzet
van de werkgroep wellicht heeft
men zich hierbij geïnspireerd op
soortgelijke gedachten van oud-mi
nister Bogaers krijgt men het
een en het ander: de combinatie
met een gezamenlijk program, plus
de kandidaten voor het daarbij be
horende regeringsteam. Voor een
keuzemogelijkheid zou het nodig
zijn, dat naast de progressieve
combinatie ook een andersoortige
combinatie van meer behouden ka
rakter aantreedt. Maar ook aan de
progressieve kant, dat moeten we
wel voor ogen blijven houden, is
men er nog lang niet. Bij alle ge
dachten, die onderwijl over partij
vernieuwing zijn geuit, is al wel
duidelijk geworden, dat de idee van
een grote progressieve partij voor
hands moeilijk te verwezenlijken
zal zijn. De socialistische kiezers
zitten aan hun eigen sfeer vast,
voor de christelijke progressieve
kiezers geldt in meer of mindere
mate, hetzelfde. Daarom lijkt het
verstandig dat de christenradica
len ervan uitgaan, dat men voorlo
pig niet verder moet gaan dan een
combinatie van progressieve partij
en. Ook daarmee is echter nog
lang niet alles gezegd. Hoe „radi
caal" moet een gezamenlijk pro
gram zijn om de PvdA mee te
krijgen? Hoe staat Nieuw Links in
de PvdA daar tegenover? En wat
de christelijke partijen betreft zou
het in deze opzet onvermijdelijk
zijn, dat een meer behoudend deel
hoe groot dat zou zijn kan voor
lopig niemand weten zich gaat
afscheiden."
„Burgerrecht" (rechts-rad.) heeft
geen goed woord over voor de nieuw
ste voorstellen inzake de spelling van
de Nederlandse taal. De nieuwe spel
ling, zoals deze thans wordt aange
diend, verdient deze naam niet. Het
gaat hier immers alleen maar om een
nieuwe woordenlijst, die betrekking
heeft op woorden, die in onze taal uit
andere talen zijn overgenomen. De
spelling daarvan een vernederland
ste versie gebeurt niet in de laatste
plaats vanwege een beoogde harmonie
met de taal van het met ons bevrien
de Vlamingenvolk.
„Dit streven kan alleen maar als
nonsens worden gekwalificeerd.
Niemand kan werkelijk behoefte
hebben aan een harmonisatie tus
sen twee cultuurgebieden, die nau
welijks contact met elkaar onder
houden, de Benelux ten spijt. Maar
bovendien maakt men een grote
vergissing als men Nederlands en
Vlaams op dezelfde leest wil
schoeien. Elke taalkenner zal de
grote differentie tussen beide talen
onmiddellijk herkennen en aanvaar
den. Zo min als het Nederlands
vervlaamst moet worden, moet het
Vlaams worden vernederlandst.
Wat ons nu door de desbetreffen
de commissie ter adhesie wordt
voorgelegd, is niets anders dan het
meest onvervalste produkt van het
streven naar de meest laag-bij-de-
grondse communicatie. Blijkbaar
moeten we de massa nog meer te
gemoetkomen dan we nu al doen.
We moeten bepaalde woorden
waarbij we hun herkomst vergeten
gaan schrijven zoals de sjouwer
man ze pleegt uit te spreken. Want
aan de gewone man moet alles ge
makkelijk worden gemaakt. Weten
schap en traditie mogen daarbij in
hun hemd worden gezet. Dat maakt
niets uit. De auto moet oto worden
en om eerlijk te zijn, dit is nu een
woord dat een dergelijke degrada
tie wel verdient nu de oto het sta
tussymbool van de lagere standen
is geworden.
Tot de grootste opgaven der let
terkunde behoort het gebruikmaken
van het enorme taaireservoir, dat
haar ter beschikking staat. De letter
kunde moet niet alleen bepaalde
woorden en uitdrukkingen in de
circulatie houden, ze moet ook dur
ven teruggrijpen naar het verleden
en in onbruik geraakte taaiuitdruk
kingen opnieuw in omgang trach
ten te brengen. Een schrijver als
Bordewijk maar er zijn ook an
deren heeft daartoe in hoge ma
te bijgedragen. Hij heeft talloze in
onbruik geraakte beelden'tot nieuw
leven gewekt op de meest schilder
achtige wijze. Hij is er op schame
le wijze voor beloond, omdat
slechts weinigen zijn boeken lezen.
Terwijl in onze tijd de betekenis
der „cultuur" van de meest ver
scheidene propagandistische torens
wordt geblazen, wordt in de prak
tijk het taalbezit verder ontluisterd,
totdat we zo ver komen dat we
weer met elkaar verkeren met be
hulp van onomatopeeën."
ADVERTENTIE
