Groepje Rijpers wil verval in hun dorp tegengaan
Niet zo verrukt «ver
de nieuwbouw
Finse invloeden sieren
hotel in Brussel
Grootste dreiging
is verwaarlozing
PARTICULIEREN MAAKTEN
EEN BESTEMMINGSPLAN
Naar Biasca met de
autoslaaptrein
Bezoek aan Holland Huis
Vrouw draagt de
zwaarste last in
studentenhuwelijk
Nina Still: weinig tijd voor de kinderen
„Mijn man zorgde
voor de opdracht"
KROMMENIE
VINYL
Meisje vond
fortuin in
broekzak
Q Slaperig
Ergernis
Aansluiten
<K>
Primeur
Zadkine
Q Toekomst
Q Dochtertje
Q „Lach niet'
GEDREUN
VERKEERD
MCH1
ROTSEN
STEENBOK
VECHTEN VOOR DE GOUDEN EEUW
De dreiging dat deze houten balans-
brug de Kralingerbrug zou
worden vervangen door een stalen
bouwsel, bracht de stichting Redt De
Rijp in heftige beroering. De raad vo
teerde 81.000 gulden voor een metalen
brug: de stichting houdt het op 43 mille
voor een houten. B. en W. bestuderen
de zaak.
Een tafel vol plannen hebben Cor
de Jong (links) en Ronald van
't Hoff vergaard. Revolutionaire ideeën
voor De Rijpgeen verkeer meer door
het oude dorp, waar zware vracht
wagens de oude huisjes doen dansen,
geen nieuwbouwblokkendozen, maar
woonhoven die een eenheid vormen en
een gemeenschappelijk dorpscentrum
voor De Rijp en Graft.
Bij een studentenhuwelijk is de
vrouw dikwijls het meest getroffen.
Dit is de algemene conclusie van de
Nederlandse vereniging van huis
vrouwen. Gedurende de afgelopen
wintermaanden hebben de leden het
zo actuele vraagstuk „de gehuwde
student" intensief in hun discussie
opgenomen. In 56 verslagen brach
ten zij hun mening hierover naar vo
ren tijdens hun algemene vergade
ring in hotel Gooiland te Hilversum.
Op het ogenblik is twintig procent
van de Nederlandse studenten ge
huwd. Vooral, wanneer de vrouw ook
studeert, drukt als een zware last op
haar de huishoudelijke taak. Hoewel
die meer dan eens met de echtgenoot
wordt gedeeld, zo stelden sommige
leden vast. Maar over het algemeen
toch draait de vrouw voor het groot
ste deel van het huishouden op. Bo
vendien is zij genoodzaakt haar ei
gen studie af te breken, zodra er
kinderen komen. Ook is het voor de
vrouw bepaald niet gemakkelijk in
haar trotse houding te volharden:
armoe is nu troef; comfort komt voor
mij later wel.
Tegenover de negatieve gezuiden
over het studentenhuwelijk stellen de
Nederlandse huisvrouwen ook veel
positieve kanten. In het huwelijk
komt de student dikwijls geestelijk
en fysiek tot rust. Hij wordt beter
verzorgd, hetgeen zijn studie ten
goede komt. De student zal boven
dien de drang voelen zo spoedig mo
gelijk af te studeren teneinde in zijn
huwelijk financieel onafhankelijk te
kunnen zijn. Studeren man en vrouw
beiden, dan kunnen zij voor elkaar
een stimulans zijn.
Over het geheel genomen waren de
stemmen tegen het studentenhuwelijk
duidelijk in de minderheid. Wel was
men algemeen van mening dat het
huwelijk slechts dan moet worden
aangegaan wanneer de student al
behoorlijk met zijn studie is gevor
derd, wanneer het paar huwelijksrijp
is en het van een bepaald inkomen
is verzekerd.
Een vooral voor de oudere genera
tie van de Nederlandse vereniging
van huisvrouwen toch wel nieuw ge
zichtspunt is, dat het studèntenhuwe-
lijk moet worden gezien als een evo
lutieverschijnsel in opze maatschap
pij. Als zodanig is het geen verslap
ping van een eerlijke en gezonde mo
daal.
(Van een onzer verslaggevers).
|~\E RIJP. De driehonderd historische huisjes van
Noordhollands De Rijp staan berustend bijeen
afwachtend of de tijd hen zal vellen. Onverschillig of
ouderdom een eind zal maken aan het pittoreske bestaan
of de vernieuwingsdrang van gemeentelijke en provinciale
autoriteiten.
De ondergang staat voor de deur van menig pandje. Hier
en daar is al een huisje uit het zeventiende-eeuwse gelid
gevallen. Wat rot is, moet getrokken worden, luidt de leus.
En zo geschiedt. Alleen: Hoe lang nog?
Verrassend voor het gemeentebestuur is een klein groepje
Rijpers nieuwelingen die pas een paar jaar terug het
ongerepte dorpje in de Beemster hebben ontdekt op de
proppen gekomen met een plan dat het verval moet stuiten.
Niet zo maar een plan, maar uitgewerkte en gedetailleerde
ontwerpen voor restauratie van de dorpskern en betaalbare
nieuwbouwplannen voor de uitbreidingsplannen.
Vier man sterk zyn de initiatiefnemers: Ronald van 't Hof,
bedrijfsdirecteur, Cor de Jong, architect, Lucas Aten, inko
per en Joop van de Berg, hoofd van De Rijps openbare
school. Samen vormen zij het bestuur van de stichting Redt
De Rijp.
Cor de Jong (36), bewoner van een puik gerestuareerd huis
aan De Rijps verkeersader Rechtestraat, zegt: „De meeste
huisjes zijn niet van die geweldige monumenten. Het gaat
om het geheel. Van de driehonderd huizen in de dorpskern
zijn er tachtig beschermd, maar je hoeft er maar tien van
die moderne gele doosjes tussen te zetten om het beeld van
het dorp te verknoeien".
„We zijn nu in een kritiek stadium. Als er eenmaal een huisje
is afgebroken en vervangen, zegt de buurman allicht: Dat
doe ik ook. Zo komt er voor je het weet een nieuw bestem
mingsplan. Verder zijn we ook niet zo verrukt over de
nieuwbouw die zich hier ontwikkelt: een armoedig soort
woningwetbouw. Nu is de bedoeling van de provincie dat
het inwonertal in korte tijd zal groeien van zeventienhon
derd tot bijna achtduizend mensen en daardoor zijn we eer
der uit onze tent gelokt dan eigenlijk de bedoeling was".
BRUSSEL Duizenden glazen
met eon mistig teken HB klinken da
gelijks op Nina Still uit Helsinki. De
H. is van Hilton, de B. van Brussel.
Brussels Hilton is de officiële bena
ming van het pas geopende 74-ste
Amerikaanse hotel.
Hoog, bijna honderd meter, ver
heft zich het majestueuze pand boven
de volgebouwde stadskom van de
Belgische hoofdstad. Als curiositeit
in het over de hele wereld uniform
opgezette hotelbed rijf gelden het ex
clusieve interieur en de decoraties.
Artiesten van over de hele wereld
lieten hier hun invloed gelden.
In het Belgische zusterbedrijf heeft
vooral Nina Still uit Finland een grote
bijdrage geleverd aan de artistieke
vormgeving. Tienduizend HB-glazen
proeven haar stijl in veertig verschil
lende uitvoeringen. Van een hoge ar
tisticiteit getuigen haar wandversierin
gen in dé lobby die veel weg hebben
van sculptures.
„Op de hoogste, de 27ste verdieping,
de diner- en balzaal, verspreiden sta-
lagtietvormige lampen een schemerig
licht als in de grotten van Han. De in
Brussel wonende mevrouw Mc. Kin-
ney-Still ontwierp ook sierlijke kande
laars en vazen, hang- en leeslampen,
alsmede spiegels en een aantal tafels.
„Zelf vind ik sommige van mijn
wandlampen op slaperige oogjes lij
ken", zegt Nina met diep zwart haar
in pony en een krullend haarstukje als
een diamant op de kruin. Nog steeds is
de zeer levendige Finse bezig de
laatste hand te leggen aan de
werkstukken, die zij na twee jaar in
tensieve arbeid heeft afgeleverd. „Na
tuurlijk hebben mijn ontwerpen een
Finse stijl. Daar ontkom je niet aan
als je aan de academie in Helsinki
"hebt gestudeerd. Bovendien heb ik ve
le jaren in mijn eigen land als artieste
gewerkt
Na haar opleiding aan de academie
kreeg de jeugdig geklede Nina haar
leeftijd wil zij liever niet noemen
een beurs voor drie maanden studie in
Parijs.
Precies een jaar geleden stak het
viertal het eerst de hoofden bijeen.
Stuk voor stuk hadden ze de pé in
over het verval van het dorp. Een gro
te kastanjeboom bij de reeds ontluister
de entree van het dorp, die moest ver
dwijnen, gaf de stoot tot actie. Erger
nis over plannen van het gemeente
bestuur een zeventiende-eeuwse hou
ten balansbrug te vervangen door een
stalen gevaarte deed er nog een schep
je bovenop. Begin juli leek de tijd rijp
voor Redt De Rijp.
„De allergrootste dreiging vonden
we de verwaarlozing en de kleine on
derhoudsbeurt j es aan huisjes, die het
net verprutsten. Het is een proces dat
heel langzaam voortvreet. De echte Rij
pers er is een import van net vijf
tig mensen hebben dat gewoon niet
gezien. Het is schrijnend om oude foto's
te bekijken", zegt Ronald van 't Hoff
(28), bewoner van een magnifiek ge
restaureerd behuizinkje in een van De
Rijps buurten.
Eind vorig jaar gaf de stichting de
Amsterdamse architect Joop van Stigt
opdracht een bestemmingsplan te ont
werpen voor De Rijp. Drie voorwaar
den waren daaraan verbonden: de
bestaande sloten en vaarten moesten
worden behouden, de nieuwbouwwijk
moest in opzet nauw aansluiten bij de
zeventiende-eeuwse buurten van het
dorp en het plan zou in de woning
wetsector moeten kunnen worden uit
gevoerd.
Twee maanden geleden was de zaak
rond. Volgende week verschijnt een
boekje met een schat aan foto's, kaar
ten, illustraties, prenten, ontwerpen en
plattegronden. Verleden week werden
de plannen bij B. en W. op tafel gelegd.
Tussen alles door speelde inmiddels
een actie die honderden Rijpers met
de neus op de activiteiten van de stich
ting drukte. Inzet: de vervallen Kralin
gerbrug.
Ronald van 't Hoff: „Er was een
plan van B. en W. de oude brug te
ADVERTENTIE
IETS NIEUW:
0 Welgeteld 33 briefjes van dui
zend gulden haalde de dertien
jarige Rietje Tacke uit Velp uit
een pantalon die in het stomers-
filiaal, waar haar vader chef is,
werd aangeboden. Het geld is in
middels weer by de eigenaar. Zijn
vrouw had de broek zonder dat zij
wist dat er een fortuintje in de
zakken zat, naar de stomerij ge
bracht.
vervangen door een stalen. We hebben
toen een handtekeningenactie georga
niseerd die zeshonderd handtekeningen
opleverde tweederde van het aantal
stemgerechtigden voor een nieuwe
houten brug. We boden een petitie
aan, maar we hoorden er verder niets
meer van".
„Totdat we een paar dagen tevoren
hoorden dat begin deze maand in de
raadsvergadering opnieuw door B. en
W. zou worden voorgesteld een stalen
brug te bouwen, omdat een houten te
duur zou zijn. Toen hebben we in een
weekeind met hulp van deskundi
gen een plan en een begroting ge
maakt voor een houten brug, die toch
een stuk goedkoper zou zijn dan een
stalen. Op de dag van de vergadering
boden we het plan aan raad en college
aan. Wat gebeurde?"
„Met één hamerklap werd toch
beslist over het voorstel geld uit te
trekken voor een stalen brug. Wat wa
ren we teleurgesteld. Er is zelfs nog
„schande" geroepen door een van ons,
maar ja. 's Avonds hebben we vierhon
derd pamfletten verspreid om de bevol
king duidelijk te maken dat dit toch
eigenlijk niet kon".
Minder heetgebakerd dan tegenover
de brug staat de stichting tegenover
haar nieuwe plannen. „We kunnen ons
heel goed voorstellen", zegt Ronald
van 't Hoff, „dat een gemeentebestuur
het vreemd vindt dat er zo maar een
stichting opstaat en blijkt pretenties te
hebben. Het is misschien wel een pri
meur in Nederland dat een groep parti
culieren aankomt met een bestem
mingsplan."
„We verwachten ook niet dat het ge
meentelijk bouwbureau nu al zijn plan
nen snikkend in de prullenmand gooit,
maar ze kunnen ons plan niet zomaar
van tafel vegen. Daar is het te goed
voor, te veel geënt op De Rijp. En we
zouden het verdraaid leuk vinden als
er iets van verwezenlijkt zou worden'
Koel reageert De Rijps burgemeester
H. J. Over de Linden, zetelend in het
door Leeghwater ontworpen raadhuis,
gehuisvest in een veredelde woningwet
woning in de eerste nieuwbouwwijk.
„Het is nog moeilijk een oordeel te
vellen over de plannen, voordat ze uit
voerig zijn bekeken. Het is natuurlijk
een particuliere aangelegenheid van
die mensen. Ik heb weieens contact
met ze gehad".
„Vorige week hebben ze waarschijn
lijk een goed voorstel gedaan over de
vervanging van de Kralingerbrug. Al
leen hebben ze op het aannemen van
ons voorstel door de raad gereageerd
op een wijze die de goede verstandhou
ding niet bevordert. Ze hebben gewoon
niet begrepen dat het best mogelijk is
dat er toch nog een houten brug komt.
Dat wordt nog bekeken. Wat mij be
treft wordt het ding ook van hout. Ik
heb dat ook liever".
Toonbeeld van verval is de oude
Lutherse kerk, sinds zes jaar niet
meer door gelovigen bezocht. Volgens
de stichting is het gebouw tegen een
redelijke prijs te redden.
ADVERTENTIE
100% genot
„Ik kreeg daar les van Zadkine. Hij
zei mij: „Als je op je veertigste nog
niet bent getrouwd, ik was toen
dertig, dan verwacht ik iets groots
van je. Twee weken daarna ontmoette
ik mijn man", en zij wijst naar de
heer MC.Kinney, die aan de gloednieu
we bar op de hoogste etage een
HB-glas tussen de Amerikaanse vin
gers draait. „Na korte tijd was ik ge
trouwd. Hij, weer een knik naar de
bar, „zit in de scheepsbouw. Of ik dat
een nadeel vind voor mijn werk?"
Met de smalle hand, waaraan een
ring met een kolossale steen hangt,
wuift zij iets denkbeeldigs weg. „God
dank dat hij geen artiest is. Stel dat
hij beter zou zijn dan ik. Ik zou me
zelf voortdurend verwijten maken. Het
prettige is: mijn man laat me volko
men in rust werken. Daaruit blijkt
zijn volledige begrip voor mijn am
bacht."
De familie Mc. Kinney zit met één
probleem: de kinderen van twee, zes
en acht jaar. „We zijn dol op ze, maar
„Nou, en het dorp heeft inderdaad
veel monumenten. Het zal wel een
beschermd dorpsgezicht worden. Wat
er verder van de plannen terecht
komt, weet ik niet. De toekomst van
De Rijp ligt tenslotte al voor een groot
deel vast. Bovendien heb je altijdte
maken met een provinciale planolo
gische dienst en met Waterstaat. En
natuurlijk heb ik in de eerste plaats te
maken met onze eigen stedebouwkundi-
ge"
De tijd lijkt nog allerminst rijp voor
Redt De Rijp. Er is alleen geen tijd te
verliezen.
immm MWm I
Nina Still: vazen voor kamer zes. Kandelaars voor de eetzaal boven.
zelf heb ik weinig tijd voor mijn
kroost. Ik heb danook al jaren een
gouvernante in dienst. Het nadeel:
voor de kinderen kom je niet meer op
de eerste plaats. Als ze iets hebben,
verdriet of zo, lopen ze het eerst naar
de nurse."
„Maar wat zou ik anders moeten",
klinkt het bijna als een excuus. „Vijf
maanden per jaar ben ik op reis om
mijn ideeën te verkopen. Mijn man is
voor zijn werk vaak nog langer weg.
Wel zit ik met de kinderen dikwijls
wac te knutselen, te tekenen en te ont
werpen. Ik geloof", zegt Nina, en haar
donkerbruine ogen beginnen erbij te
stralen, „ik geloof dat één dochtertje
van me later dezelfde kant opgaat als
ik. 't Zit er in; dat zie je zo,"
Het perfectionisme dat in bijna alle
ontwerpen van Nina tot uiting komt,
manifesteert zich ook enigszins in de
opvoeding. „Ik spreek met de kinderen
nooit Frans of Engels. Stel je voor,
dan zouden ze die talen met een ac
cent leren. Ik hanteer thuis dus altijd
mijn moedertaal. Mijn man spreekt
Amerikaans met de kinderen en op
school leren ze Frans en Duits. Resul
taat", aldus Nany, „dat ze heel gauw
vier talen tegelijk leren."
Hoe mevrouw Mc.Kinney de op
dracht van Hilton heeft gekregen?
„Lach niet", lacht zij breeduit. „Mijn
man heeft er voor gezorgd. Net voor
dat ik mijn derde kind verwachtte is
hij bij het in aanbouw zijnde Brus
selse Hilton gaan informeren wie voor
de decoraties zorg zou dragen. Men
verwees hem naar de Deense ont
werpster, Inge Bech, die zich steeds
met het interieur van Hilton heeft be
ziggehouden. Via haar zijn de zaken
toen geregeld. We hebben erg veel sa
mengewerkt."
Eén compliment wil Nina Nederland
niet onthouden. „Meer dan in België
staat uw land open voor nieuwe
ideeën. Ik zou dan ook graag eens in
de NE van BENELUX gaan opereren."
BIASCA Met het inleggen van een autoslaaptrein naar Biasca in Zuid-
Zwitserland hebben de spoorwegen een nieuwe mogelijkheid geboden om een
vakantie met auto in een zonnige streek door te brengen zonder vooraf
gaande vermoeiende bergritten.
De zevenjarige Japanse prins Hiro (derde jongetje van rechts), zoon van
kroonprins Akihito en prinses Mitsjiko, met zijn klasgenootjes voor het
Holland Huis tijdens een rondgang door het Unesco-dorp in Tokorozawa,
even buiten Tokio.
De procedure is eenvoudig: de auto
wordt in Amsterdam-Amstel of in
Den Bosch op de trein gezet, de toe
rist maakt het zich gemakkelijk in
een coupé met zachte kussens, die
door een employé van Wagon-lits
met enkele eenvoudige handgrepen
tot een comfortabel bed kan worden
omgewenteld. De volgende morgen
stapt de vakantieganger fris en mon-
*ter in Biasca uit de trein. De rit
naar het vakantieverblijf is dan nog
maar een formaliteit. De Zuidzwit-
serse vakantiestreek, die bezaaid is
met campings en toeristenplaatsen,
ligt op geringe afstand van Biasca:
Locarno is ruim dertig, Lugano ruim
vijftig kilometer van Biasca verwij
derd.
Het hangt overigens van de struc
tuur van de toerist af in hoeverre
gesproken kan worden van fris en
monter uit de trein stappen. Voor
mijn vrouw bijvoorbeeld bleek de
reis in dit opzicht geert enkel pro
bleem op te leveren. Zij legde zich
in de buurt van Frankfurt te ruste
en ontwaakte toen de trein langs het
Vierwoudstedenrheer reed. Van de
reis van Frankfurt via Bazel naar
Luzern heeft zij geen weet gehad.
Ik daarentegen heb er geen seconde
van gemist.
Wat overdag als een genoeglijk
gedender wordt ervaren, schijnt
's nachts honderdvoudig te verster
ken tot een niet aflatend gedreun.
Tijdens het rangeren en het af- en
aanhaken van wagons had ik de
stellige indruk dat het treinpersoneel
aan mijn bed stond te sleutelen. Ik
ken nu het aantal wissels bij Karls
ruhe en bij Freiburg en ik weet dal
het douane-personeel in Bazel over
luidruchtige stemmen beschikt.
Afgezien van het slapen verliep
de eerste autoslaaptreinreis naar Bi
asca niet helemaal zonder stoornis
sen. In Wiesbaden was er iets mis
gegaan met rangeren. Wat er nu pre
cies scheef gelopen was, viel in Bias
ca niet meer te achterhalen, maar
op het Zuidzwitserse stationnetje
bleek de autowagen in de verkeerde
richting te staan. Het gevolg hiervan
was dat de passagiers hun auto's nu
achteruit de wagon af zouden moe
ten manoeuvreren.
Blijkbaar wat ongerust over de rij
vaardigheid van de Nederlandse en
Duitse treinreizigers namen de Zwit
serse autoriteiten in Biasca ruim de
tijd om de zaak te overdenken. Ten
slotte kwamen ze met een doeltref
fende oplossing uit de bus. Met be
hulp van een platte goederenwagen
slaagden ze erin de autowagon zoda
nig op te stelle'n dat de automobilis
ten er vooruit af konden rijden.
Het is een wonderlijke ervaring om
zo kort na het vertrek uit Nederland
plotseling door de Zwitserse ber
gen te rijden. De tocht van Biasca
naar Lugano levert overigens weinig
moeilijkheden op. De rit voert door
het prachtige dal van de Ticino. Er
ligt één berg met haardspelbochten
op het traject: de Monte Ceneri, vlak
bij Locarno.
VOI.
Lugano is een typische toeristen
plaats, een soort Zwitsters Valken
burg met een Rotterdamse verkeers
drukte en een Amsterdamse parkeer-
ellende. Het was er in deze meidagen
al aardig vol met vakantiegangers
„Het valt nu nog mee", verzekerde
ons de Zwitserse heer Fahrni, een
hoge beambte bij de Zwitserse spoor
wegen, zonder een zweem van sar
casme in zijn stem. „Van de zomer
is de verkeersellende no-" veel erger.
De doorgangsroute naar Italië loopt
door de stad heen. Dat betekenl
soms uren oponthoud".
Hij verwachtte dat vooral veel
Duitsers van de nieuwe autoslaap
trein naar Biasca gebruik zullen ma
ken. Heel veel vakantiehuisjes in de
buurt van Locarno en Lugano zijn ir.
Duitse handen.
„Het spaart ze veel tijd om met de
autoslaaptrein naar Biasca te komen,
zeker nu de pas over de St. Gotthard
nog weken dicht zal blijven", aldus
de heer Fahrni. „De autoslaaptrein
gaat volgens dienstregeling recht
streeks de Gotthardtunnel door.
Automobilisten die bij de Gotthard
aankomen moeten soms lang wach
ten, ook al voeren de Zwitserse
spoorwegen een pendeldienst uit".
Wie de moeite neemt om Biasca,
het eindstation van de autoslaaptrein,
door te wandelen, vraagt zich ver
baasd af waarom de toeristen eigen
lijk door willen reizen naar Lugano
of Locarno. Er zijn dan wel geen
spuitende fonteinen met wisselende
kleureffecten zoals in Lugano, maar
er is wel een wild kabbelend riviertje
met geweldige rotspartijen.
Biasca heeft geen Kurhaus, ook
geen exclusief hotel met obers in wit
te vesten, maar wel een gezellig te
gen een berg geklemd restaurantje
met een verrukkelijk uitzicht op de
bergen. Biasca mist de strakke wan
delpromenade van Lugano langs het
verlichte meer, maar er is een pad
dat naar de top van een berg voert,
ruig en moeilijk, langs watervallen
en losgelaten stenen en de kans op
schrikken door een plotseling weg
rennende steenbok.
Biasca heeft nog zoveel ongerepts,
dat onwillekeurig de vraag opkomt:
„Hoe lang nog?"
