Onthullend boek over
Rost van Tonningen
UITBREIDING VAN
STAATSDEELNEMING
IN DE K.L.M.
is autorijden een rekensommetje?
eflAT
FIAT-AGENT
Vreemdelingen
uit O.-Nigeria
x gaat van a naar b.
Kroniek van ondergang van mateloze ambitie en kuiperij
Overvaller deed
zich voor als
politieman
Bruidegom stal
snoep voor feest
BOSBRANDEN
TEISTEREN
CANADA
Stuntvlieger
neergestort
zwaar gewond
Koningin opende
Benelux-tunnel
VeenendaalJ. JANSEN EN ZOON
Kinderen
verdronken
Strijd
Geldingsdrang
Omkeer
Onthullend
Beschamend
Lijk van schipper
aangespoeld
FRANSE KERNPROEF
CONTINUÏTEIT
AANBOD
PER SCHIP
DOOR BOMEN
NIEUW TEAM
Pyromaan richtte in
Ridderkerk bijna
miljoen schade aan
Twee Nederlandse
bloemenhandelaren
„plukten" struiken
in Antwerpen
Beloning voor goede
tip in moordzaak
Die X bent U. Van A gaat U naar B met 110 felle kilometers per uur.
In een auto die met 767 cc snel optrekt, rap inhaalt en pittig door
rijdt. Vier mensen en hun bagage worden door 32 pk's veilig voort
gestuwd. De prijs is 4245 gulden en de naam is Fiat 600. En daarmee
wordt een dubieus rekensommetje opeens een onwrikbare formule.
Een axioma: „de kortste weg met f 4245.- naar echt, eerlijk en
oprecht autogenot is altijd een Fiat 600". Dat is een van de vele
auto-formules van de grote Fiat fabrieken!
lang niet kinderachtig!
m
DINSDAG 6 JUNI 1967
De titel van het boek dat vandaag door het Rijksinstituut voor Oorlogsdo
cumentatie wordt gepubliceerd is was ontmoedigend en ongeïnspireerd: Cor
respondentie van mr. M. M. Rost van Tonningen, deel I.
Het boek, uitgegeven bij Martinus Nijhoff in Den Haag, telt duizend blad
zijden en het bevat slechts een keuze uit de correspondentie van M. M. Rost
van Tonningen tot mei 1942 het tweede deel dat over enkele jaren zal ver
schijnen, zal een weerslag van de corespondentie uit de laatste levensjaren van
deze Nederlandse topnazi bevatten.
HASSELT Zondagmiddag is het 3-
jarig zoontje van de familie H. de
Bruin uit Hasselt op het Zwartewater
overboord geslagen uit het jachtje, dat
zijn vader bestuurde. De rijkspolitie te
water had zondagavond het lijkje nog
niet gevonden.
In de polder Mastenbroek vlaic bij
Hasselt is een tweejarig zoontje van de
familie J. Kroes in een sloot bij de ou
derlijke woning verdronken.
Men kan zich afvragen of dit alles
niet wat veel aandacht is voor de
schrifturen van een der betrekkelijk
veel Nederlandse landverraders, want
zo op het eerste gezicht is M. M. Rost
van Tonningen een gewone NSB'er
geweest die in de oorlog president van
de Nederlandsche Bank werd een
baantjes-jagende profiteur naar het
schijnt.
M. M. Rost van Tonningen is ech
ter veel meer geweest: in zijn figuur
krijgt de grote strijd achter de scher
men tussen de Nederlandse landverra
ders gestalte.
Ook in een bezettingstijd is er zel
den een zwart-wit-situatie: niet alle
Nederlanders waren of helden, of ver
raders, of kat-uit-de-boom-kijkers.
Niet alle actieve Duitsers waren bru
te rechtsverkrachters.
Dat alles wordt bijzonder duidelijk
in de zeer gedetailleerde inleiding die
de historica mevrouw drs. E. Fraen-
kel-Verkade is samenwerking met A.
J. van der Leeuw aan de correspon
dentieverzameling vooraf heeft laten
gaan.
Aanvankelijk was mr. M. M. Rost
van Tonningen een ambitieuze jonge
man, die als jurist bij de Volkenbond
terceht kwam en daar niet onverdien
stelijk werk deed.Hjj ontmoette de
groten van zjjn tijd: Mussolini, Doll-
fuss, Schuschnigg, Von Papen. Als
volkenbondsautoriteit was hij in staat
een zekere invloed op het wereldge
beuren uit te oefenen en hij deed dat
niet onintelligent, al spreekt uit zijn
correspondentie toch telkens weer een
overmatige bezorgdheid voor eigen
baat.
Om betere toekomstmogelijkheden
te bemachtigen, verdiepte hij zich een
aantal jaren in bankzaken, maar zijn
geldingsdrang bezorgde hem vele vij
anden. Als volkenbondsvertegenwoor
diger in Wenen maakte hij de moord
op kanselier Dollfuss mee en in zijn
dagboek gaf hij uiting aan de smart
om deze moord, want hij was een per
soonlijke vriend van Dollfuss geweest.
In zijn dagboek schreef hij op 30 juli
1936: „Zoo reis ik naar Genève af en
eerst gedurende de reis als ik rustig
kan denken valt het besef van het ver
lies van Dollfuss met volle zwaarte
op mij. Hij was een nobel, dapper en
gaaf mensch."
Omdat door toedoen van Duitse na
zi's zijn vriend was vermoord, was
Rost van Tonningen een felle tegen
stander van Hitier en zijn misdadi
gers, totdat vrij plotseling de grote
ommekeer kwam: hij ontmoette
Himmler wiens beschermeling hij
werd en Hitier. Hij sloot zich aan
bij de NSB, verliet de Volkenbond en
werd hoofdredacteur van de NSB-
krant Het Nationale Dagblad.
Bijna onmiddellijk na die benoe
ming begon tussen hem en Mussert
een splijtzwam te groeien: Mussert,
het in wezen ondermaatse mannetje,
meende dat hij Nederland een zekere
zelfstandigheid zou kunnen bezorgen
in een nazi-Duitse statenbond Rost
van Tonningen wilde Nederland in het
Groot-Duitse Rijk laten opgaan.
De gedegen inleiding van mevrouw
Fraenkel-Verkade is voor de strijd
binnen de Nederlandse nazipartij ont
hullend. Deze strijd leek principieel,
maar was dikwijls vol eigenbaat, want
op het terrein van arrogantie en
machtsbelustheid vonden Mussert en
Rost van Tonningen elkaar als waar
dige partners: uit de correspondentie
komen walgelijke figuren naar voren,
die elkaar konkelend de buit misgun
nen.
De inleiding vertelt echter meer dan
de geschiedenis van opportunistische
mannetjes: zij geeft een verrassende
doorkijk naar het leven in bezet Ne
derland, dat minder goed duidelijk
was voor de Nederlanders die er niet
direct bij betrokken waren: het lijde
lijk verzet van goede vaderlanders,
de ondergang van de socialistische or
ganisaties, de revolutie in het sociaal-
economische leven in Nederland.
Vooral aan dat laatste facet is veel
aandacht besteed in de inleiding en
men komt al lezende tot de ontdek
king dat niet alles wat tijdens de oor
log ontstond na de bevrijding negatief
is beoordeeld vele bezettingsmaat
regelen op sociaal-economisch gebied
zijn na de ooFlog overgenomen.
Hoewel Rost van Tonningen in het
hele boek centraal staat, is er om zijn
schrale en tragische figuur een mach
tig brok bezettingsgeschiedenis ont
staan, die verhelderend werkt.
Rost van Tonningen zelf, die tijdens
de bezetting tevergeefs zocht zijn ma-
HEDEL. De Rijkspolitie van Tiel
heeft het afgelopen weekeinde een ben
de gearresteerd, bestaande uit de 37-jar-
rige M. P. van O., zijn negentienjarige
vriendin A. K., de 39-jarige J. S., de
37-jarige mevrouw Van O., haar negen
tienjarige zoon N. G. P. van O. en de
negentienjarige J. de M. Zaterdag had
de bende ingebroken bij de aannemer
M. van Eek uit Gameren. De buit was
veertigduizend gulden.
Op 19 mei hadden leden van de ben
de een overval gepleegd op de hout
handelaar V. van Bogert uit Hedel.
Daarbij had -S. zich uitgegeven als lid
van de Rijkspolitie. Hij had een soort
uniform aangetrokken met een witte
koppel.
De houthandelaar, die met zijn wa
gen naar huis reed, kreeg een stopsein
omdat hij een verkeersovertreding zou
hebben begaan. De „agent" stapte daar
na ook in de wagen en reed naar een
afgelegen plek, zogenaamd voor rem
proeven. De heer Van Bogert werd
toen besprongen door Van O. en door
het meisje A. K., dat zich als man had
verkleed. Bij de worsteling werden de
drie gestoord en namen zij de benen.
Meinout Rost van Tonningen, derde
van links met vest temidden van de
opper-plunderaars, zoals FischbÖck, de
onlangs in Duitsland ontdekte in weelde
levende, uitschudder van de Nederlandse
joden (eerste links).
O
teloze geldingsdrang te bevredigen, is
na de oorlog ellendig en op een voor
Nederland beschamende wijze aan
zijn einde gekomen: als politieke ge
vangene in Scheveningen is hij door
zijn Nederlandse bewakers zo ernstig
mishandeld en vernederd hij werd
onder meer herhaaldelijk met 't hoofd
in een gierton gehouden dat hij in
wanhoop zelfmoord pleegde, nog voor
het proces tegen hem kon worden ge
opend. Dat trieste levenseinde zal in
deel II worden behandeld.
De correspondentie van Rost van
Tonningen overleefde de oorlog bijna
geheel. Uit de tienduizenden brieven,
die alle door mevrouw Fraenkel-Ver-
kade werden gelezen een werk van
vele jaren is voor deel I een keuze
gemaakt van ruim driehonderd docu
menten, die op goede wijze het model
geven van een wonderlijk leven en in
wijder verband: van de drijfveren,
die een groep mensen tot misdaad
dreven omdat zij op macht hoopten.
Het boek zal geen bestseller worden
daarvoor is de prijs (f 60,-) te hoog
en de inhoud te gespecialiseerd. Wel
zal het boek voor geïnteresseerden en
vaklieden een rijke bron van informa
tie zijn, waarvoor het Rijksinstituut
waardering verdient.
SOEST Om de kosten van zijn
bruiloftsviering enigszins te drukken
plunderde de 18-jarige A. L. W. uit
Soesterberg enkele weken voor zijn
huwelijk een afgelegen restaurant bij
Soest. Ten behoeve van het huwelijk
werd een enorme hoeveelheid snoep,
koeken, drank e.d. buit gemaakt.
Maar de vingerafdrukken, die hij
achterliet, zijn hem tenslotte noodlot
tig geworden, mede omdat W. al eens
eerder met de justitie in aanraking
was geweest.
Precies tien dagen na zijn huwelijk
werd de jongeman in zijn woonplaats
gearresteerd. De politie heeft ook de
23-jarige A. W. W. uit Zeist aange
houden onder verdenking van mede
plichtigheid. In zijn woning werden
goederen afkomstig van andere inbra
ken gevonden, alsmede een revolver en
zelfgemaakte wapenstokken.
SIOUX LOOKOUT (Reuter).
Ruim honderd bosbranden teisteren
sinds enkele dagen de Canadese pro
vincie Ontario. Het meest bedreigd
werd gisteren het gebied om Sioux
Lookout in Noordwest-Ontario. Daar
brandt twintigduizend hectare. De
vlammenzee werd aangewakkerd door
een felle noordwestenwind. De meeste
van de 2.700 inwoners van het stadje
zijn geëvacueerd.
De mannen die de brand bestrijden,
staan vrijwel machteloos tegen de snel
uitbreidende vuurhaard. Iedere
beschikbare man werd opgeroepen
mee te helpen. De communicatie in het
gebied wordt bemoeilijkt doordat som
mige kabels zijn doorgebrand. Honderd
vijftig leerlingen van een school ia
een indianenreservaat konden alleen
nog per kano over de rivier ontkomen
aan de vuurdood.
DEN OEVER Het stoffelijk over
schot dat enige tijd geleden drijvende
werd aangetroffen ter hoogte van Ande
ren bij de Duitse kust in de Sylt, is
waarschijnlijk dat van schipper S. Lont
van de Wieringer kotter WR 6 Pieter
Albert. De weduwe van de schipper
heeft kledingstukken en een horloge
herkend al» afkomstig van haar man.
Er worden momenteel pogingen in het
werd gesteld het stoffelijk overschot
naar Hippolytushoef over te brengen
voor nadere identificatie. De kotter,
waarvan men sinds 11 januari van dit
jaar niets meer heeft vernomen, had
behalve schipper Lont ,og drie be
manningsleden aan boord.
PARIJS De Fransen hebben
gisteren een kernproef de eerste
van een serie genomen in het zui
delijke deel van de Stille Oceaan, zo
is in Parijs bekendgemaakt.
In een regeringsverklaring wordt
gezegd, dat het ging om een proef
met een kernapparaat van geringe
explosieve kracht. De proef werd ge
nomen boven de atollengroep, bekend
onder de naam Moeroeroa.
DEN HAAG Btf de Tweede Kamer is een wetsontwerp ingediend dat be
oogt de deelneming van het r(jk in het aandelenkapitaal van de N.V. Koninklij
ke Luchtvaart Maatschappij uit te breiden met ruim vijftig miljoen gulden.
De minister van Verkeer en Wa
terstaat, drs. J. A. Bakker, schrijft
in de memorie van toelichting op het
ontwerp, dat het herstel van de zware
verliezen die de KLM in het tijdvak
1961 t/m 1964 heeft geleden sneller
heeft plaatsgevonden dan werd ver
wacht.
Als oorzaken hiervan kunnen wor
den genoemd de zeer levendige vraag
naar luchtvervoer in de wereld in
de laatste jaren welke groter was dan
voorzien en verder de grote inspan
ning van het bedrijf zelf om tot een
efficiënte gestroomlijnde organisatie
te komen. Voorts kon als gevolg van
de technische ontwikkeling de kost
prijs per geproduceerde tonkilometer
steeds meer omlaag worden gebracht,
ondanks het klimaat van stijgende
prijzen en lonen, waarin ook de lucht
vaartmaatschappijen moeten opere
ren.
De financieringspolitiek, zo ver
volgt minister Bakker, was in de ver-
liesperiode uitsluitend afgestemd op
het handhaven van een minimale li
quiditeit. Stelt men echter de conti
nuïteit van de onderneming bij de fi
nanciering voorop hetgeen zonder
meer een vereiste is dan kon men
daarmee niet blijven volstaan. De
financiële basis diende zodanig te
worden verbreed, dat een gunstige
verhouding vlottende activa/vlottende
passiva werd bereikt, althans gunsti
ger dan het geval was. Dit en een ver
betering in de verhouding eigen ver
mogen/vreemd vermogen doen de
onderneming beter bestand zijn te
gen eventuele tegenslagen en verho
gen de kredietwaardigheid.
Toen door de bankiers van de
KLM het aanbod werd gedaan de
plaatsing van f24.744.000 gewone aan-
LAGOS (AP) Buitenlanders in
Oost-Nigeria zoeken een veilig heenko
men nu deze staat, die zich vorige
week losmaakte van de Nigeriaanse fe
deratie, een algemene mobilisatie heeft
afgekondigd. Vliegtuigen brengen
vreemdelingen onder wie Nederlan
ders, naar Lagos, de zetel van de fede
rale regering van Nigeria. Amerika en
Engeland houden schepen bij de hand
die zonodig eveneens evacués mee kun
nen nemen.
Het merendeel van de mensen die
tot nu toe uit Oost-Nigeria, dat zich
sinds zijn afscheiding republiek Biafra
noemt, zijn geëvacueerd, zijn vrouwen
en kinderen van employés van aard-
oliebedrijven in het gebied om Port
Harcourt. Velen van hen hebben de
Amerikaanse nationaliteit.
West-Duitsland heeft een
vrachtschip uit Kameroen naar Port
Harcourt gedirigeerd, Frankrijk zal
zijn onderdanen eveneens per schip in
veiligheid brengen.
De Nigeriaanse charge d'affaires in
Nederland, A. R. Lapido, gaf gisteren
in Den Haag een overzicht van de
toestand in zijn land. Sprekend over
wat hij noemde de rebellie van luite
nant-kolonel Ojoekwoe van Oost-Nige
ria, deelde hij mee dat Nigeria buiten
landse mogendheden heeft verzocht de
nieuwe republiek op geen enkele ma
nier te steunen of te erkennen.
delen bij het publiek tegen de koers
van 200 te garanderen, heeft de KLM-
directie, in overleg met de ambts
voorganger van minister Bakker en
diens ambtgenoot van Financiën, dit
aanbod geaccepteerd. Hierbij heeft
hun zeer duidelijk voor ogen gestaan
de noodzaak het meerderheidsaandeel
van de staat in de KLM te handhaven.
Dit aandeel in het gewone aandelen
kapitaal bedroeg 50,5 en staat na de
emissie, doordat de staat heeft deel
genomen voor 252.435 aandelen, op
hetzelfde percentage. Totaal zijn
thans geplaatst 2.499.375 gewone aan
delen, waarvan bij de staat 1.262.175.
EINDHOVEN Een vlieger van het
Nederlandse stuntteam Whisky Four
ontsnapte gistermiddag op het nippertje
aan een gruwelijke dood toen zijn toe
stel, een Republic F-84-F, in de buurt
van de vliegbasis Eindhoven te pletter
sloeg>
De vlieger, de 25-jarige luitenant P.
C. Schuur uit Putten, kon zijn loodrecht
naar beneden suizende vliegtuig nog
precies op tijd met de schietstoel verla
ten. Ernstig gewond werd hij in het
Eindhovense ziekenhuis opgenomen.
Het ongeluk gebeurde om ongeveer
kwart voor drie. Het stuntteam werkte
een oefenprogramma af. dat eindigde
met de zgn. „Bomburst": een manoeu
vre waarbij de vier vliegtuigen lood
recht tot grote hoogte klimmen om daar
na in verschillende richtingen uit elkaar
te vliegen. De toestellen maken daar
bij een steile duik naar beneden.
Bij deze stunt kwamen drie vliegtui
gen gistermiddag op veilige hoogte,
4500 meter, weer in horizontale positie.
Het toestel van vlieger Schuur echter
kon niet meer' op tijd recht komen. Met
brullende motoren dook de straaljager
op de grond af.
Nadat de vlieger met zijn schietstoel
op waarschijnlijk geringe hoogte naar
buiten was gesprongen, raakte het toe
stel een boom en een loods van het bij
de vliegbasis gelegen Pantser Infante
rie Rijopleidingen Centrum (Piroc) van
de landmacht. Van de loods werd het
dak weggeslagen. De straaljager had
inmiddels zoveel hoogte verloren, dat
hij nog driehonderd meter door de top
pen van de bomen raasde. Tenslotte ex
plodeerde het toestel in de buurt van
een munitiedepot, nadat het tegen enke
le betonnen palen terecht was gekomen.
Binnen enkele minuten was de brand
weer van de vliegbasis op de plaats
waar het toestel was neergekomen. In
korte tijd werd een begin van brand ge
blust.
Het stuntteam Whisky Four kwam
medio 1965 in het nieuws toen tijdens
een demonstratie bij de vliegbasis
Woensdrecht twee van de viervliegtui-
gen neerstortten. Aanvankelijk werd het
stuntteam daarna opgeheven, tot dat in
april van dit jaar enkele ervaren straal
jagerpiloten van de vliegbasis Eindho
ven werd gevraagd een nieuw team sa
men te stellen.
Na het ongeluk van gisteren heeft de
bevelhebber der luchtstrijdkrachten, ge
neraal A- B. Wolff, opdracht gegeven
voorlopig alle oefenvluchten van het
nieuwe team te staken. Ook de demon
stratie die op 25 juni boven het Brus
selse vliegveld Melsbrouck zou worden
gegeven ter gelegenheid van de Belgi
sche dag van de luchtvaart, gaat niet
door.
ROTTERDAM Met klinkende mun
van koningin Juliana is gisteravond Ne
derlands eerste toltunnel, de Benelux-
tunnel tussen Vlaardingen en Pernis, ge
opend. Met een zwierig gebaar wierp zij
vanuit een rijdende autobus een rinke
lende rijksdaalder in het mandje van
één van de tolstraten op het op de zui
delijke kant gelegen Tolplein, waarna
het verkeerslicht op groen sprong en de
bus kon doorrijden.
Nadat mr. J. Heusdens, president-
commissaris van de Beneluxtunnel NV,
de vorstin een voor een liefdadig doel
bestemde cheque had aangeboden,
maakte zij de laatste tocht met het wa
genveer tussen Pernis en Vlaardin
gen.
Het veer zal nog tot eind dit jaar in
de vaart blijven voor personenvervoer,
hetgeen verscheidene mensen ertoe aan
gezet heeft de tunneldirectie er in brie
ven toe te bewegen een pendeldienst
met opstapwagens voor voetgangers,
fietsers en bromfietsen in te stellen. De
directie heeft zich hierover nog niet uit
gelaten.
Drs. J. A. Bakker, minister van Ver
keer en Waterstaat, zei in een toespraak
na afloop van de openingsplechtigheid
dat zijns inziens toltrajecten in ons
land een uitzondering moeten blijven.
RIDDERKERK De totale brand
schade in Ridderkerk bedroeg in 1966
rond de f 660.000.De helft hiervan
moet op rekening worden geschreven
van de pyromaan, die in de nacht van
6 op 7 april 1966 twee boerderijen in
brand stak.
Het jaar ervoor bedroeg de schade
door branden in Ridderkerk bijna 1,1
miljoen, waarvan het grootste gedeelte
ook op rekening van de nimmer gegre
pen pyromaan kwam te staan. Een en
ander blijkt uit het dezer dagen ver
schenen rapport van de vrijwillige Rid-
derkerkse brandweer.
BRUSSEL Twee Nederlandse bloe
menhandelaars zijn in Antwerpen ver
oordeeld omdat zij onlangs op een do
mein bij Wuustwezel een duizendtal
rododendronstruiken hadden „geplukt"
en op hun vrachtwagen geladen met het
oog op verkoop in Nederland, zo meldt
het Brusselse blad ,Het Laatste Nieuws'.
Een kreeg zes maanden gevangenis
straf, waarvan vier voorwaardelijk, en
een boete van 600 gulden, de ander drie
maanden waar van twee voorwaarde
lijk en een gelijke boete. De vrachtau
to werd verbeurd verklaard.
AMSTERDAM Drieduizend gul
den ligt klaar voor degene die aanwij
zingen kan geven die leiden tot de ar
restatie van de moordenaar van de
37-jarige Cobi van der Voort. Haar
lijk werd op de middag van woensdag
3 mei gevonden in de woning van de
vrouw aan de Prinsengracht in Amster
dam.
Hoewel nog altijd meer dan tien re
chercheurs aan de moordzaak werken,
is de politie bitter weinig met haar
onderzoek opgeschoten. Eén ding weet
zij zeker: de naam van de moordenaar
kwam voor in de agenda van de
vrouw. Even zeker is echter, dat de
moordenaar het boekje heeft meegeno
men toen hij Cobi van het leven had
beroofd.
De politie is ervan overtuigd dat er
nog mensen zijn die goed bruikbare
tips kunnen geven, maar die tot
dusverre niets van zich hebben laten
horen om bijvoorbeeld zichzelf
niet te compromitteren. Vandaar de be
loning van drieduizend gulden.
4 cil., 767cc, 32 pk, 110 km/u., centrifugaal oliefilter, autokachel en defrosters, ruiten
sproeiers, neerklapbare achterbank, carrosserie met Aqualit-behandeling (anti-roest).
OOO
NIEUWEWEG 188-190
TELEFOON 08385-2536
