Maatregel treft 305 personeelsleden;
oorzaak is de dalende export
Personeel vandaag
officieel op de
hoogte gesteld
p
^mz:
:i
Veiling Septer Tiel
Oude huizen in de Dorpsstraat van Renswoude
Antieke blaasbalg onthulde
iets over de eerste smeden
van het kasteeldorp
,o,25
Comité-Israël
opgericht
WAS JAN WILLEMWEL
ECHT DE EERSTE SMID
Vliegend
gebak
Geslaagd
Inbraak met
valse sleutel
Bromfietser
aangereden
VEENENDAAL Met ingang van maandag 17 juli zal er bij de
Nederlandse Maatschappij van Kogellagers SKF N.V. aan de
Groeneveldselaan een werktijdverkorting van twintig procent
van kracht worden, die zal gelden voor in totaal 305 personeels
leden. De werktijdverkorting, waarover gisteren de onder
nemingsraad officieel door de directie werd ingelicht, is voor
lopig aangevraagd vooi een periode van zes weken. De mogelijk
heid is niet denkbeeldig, dat de maatregel zich echter over een
langere periode zal uitstrekken. Veel hangt in dit verband af van
de ontwikkelingen op de internationale markt. De werknemers
voor wie de werktijdverkorting is aangevraagd zullen daarvan
de eerste zes weken geen nadelige financiële consequenties onder
vinden. Na overleg met de vakbonden heeft de directie meege
deeld, dat er een aanvulling op het bruto loon zal worden uit
gekeerd tot honderd procent.
..e
REPUBLIQtfE
FRANCAISE
Eerste smid
Secretaris
door
S. LAANSMA
WOENSDAG 7 JUNI 1967
WERKTIJDVERKORTING BIJ SKF
PóSTES
I LEGRAND PONT DE BORDEAUX
SKF heeft een personeelssterkte
van ongeveer zeshonderd man- Bij
het personeel dat na de vakantie kor
ter zal gaan werken behoren dertig
beambten. De resterende 275 perso
nen werken allen in de produktie-
sector. Het administratieve perso
neel dat onder de aangekondigde
maatregel valt verricht werkzaam
heden, die direct in verband staan
met de produktie.
In de praktijk komt het er op neer,
Opgave na klasse mm maat.
Appelen
x Golden Delicious k.l
x Golden Delicious k.2
Goudreinet
Jonathan k.l
Jonathan k.2
75/opw 70/75 65/70 60/65
125-133 131-139 127-131 113-117
124-132 123-130 118-125 106-115
55/60
124-126 122-124 114-116
102-106 107-109 100-110
Glasaardbeien per doosje van 2 ons 66-93 48-77
Kersen
Vroege van de markt per doosje van 250 gram 55-85 39-59
Groenten
Kroten per bosje 25-29; rabarber 24-30; rode kool 17-25 5-8
Spitskool 19-24; spinazie 26-35
Sla per 100 r krop 12.60-16.20 4.00-7.50
Peulen 4.00-4.60; uien per bosje 21-23 wp; wortelen per bosje 70-72
Aardappelen middel 10-16
Bloemen
Asters per stuk 15-17
Afrikanen 11-18
Ageratum 13-18
Begonia's 35-37
Dahlia's 14-21
Lobelia's 13-31 4-9
Salvia's 24-26
x Is hoofdaanvoer
Alles in centen per kg tenzij anders vermeld.
126-131
dat er voor de genoemde 305 man
een 35-urige werkweek wordt inge
voerd. Na 17 juli zal men per week
acht uur en drie kwartier korter gaan
werken.
De oorzaak van de werktijdverkor
ting moet gezocht worden in de dalen
de omzetten van de internationale
automobielindustrie. SKF Veenendaal
exporteert ongeveer 93 pet van haar
totale produktie; de resterende 7 pet
is bestemd voor de binnenlandse markt.
Het Veenendaalse bedrijf maakt
deel uit van een wereldomvattend
Zweeds concern, waarvan het hoofd
kantoor in Gothenburg is gevestigd.
De werktijdverkorting in Veenen
daal mag beschouwd worden als een
maatregel, die men vanuit Zweden
heeft opgelegd. Wanneer de produk
tie op het huidige niveau zou worden
voortgezet, zou dat een verdere
voorraad vorming tot gevolg hebben.
Al vanaf het begin van dit jaar zag
SKF de omzet in het buitenland da
len. De vraag vanuit het buitenland
naar kogellagers nam af en omvang
rijke orders, die een belangrijke bron
van inkomsten zouden hebben bete
kend werden geannuleerd.
SKF levert rechtstreeks aan de auto
mobielindustrie.
CORRECT
Volgens de vakbonden is SKF in
wezen kerngezond; men beschouwt
de werktijdverkorting als een tijde
lijke maatregel, waarvan de duur op
dit moment met geen enkele zeker
heid kan worden gesteld.
Van vakbondszijde bestaat waarde
ring voor de wijze, waarop de direc
tie in onderhandeling is getreden.
Vandaag zal het personeel officieel
worden ingelicht. „De directie heeft
begip getoond voor de moeilijkheden,
waarin de betrokken personeelsleden
zouden kunnen geraken. Er is op zeer
correcte wijze gehandeld", aldus
luidde het commentaar dat de vak
bonden gisteravond gaven-
De directie zal haar standpunt be
kend maken in een officieel commu
niqué, dat vandaag zal verschijnen.
De personeelschef van het bedrijf,
drs. H. J. van Aller zei gisteren de
werktijdverkorting niet te ontkennen,
maar hij wenste zich wel van verder
commentaar te onthouden, omdat hij
op de officiële verklaringen van de
directie niet vooruit wilde lopen.
Naast de ongunstige ontwikkelin
gen, die zich in de automobielindus
trie hebben voorgedaan, is wellicht
de concurrentie die wordt ondervon
den van landen achter het ijzeren
Gordijn en van Japan een factor die
tot de werktijdverkorting heeft ge
leid.
In de Veenendaalse industrie wer
den al eerder massale werktijdver
kortingen van kracht tot op heden
echter alleen in de textielT en wolbe-
drijven. Voor velen komen de maat
regelen van SKF dan ook als een
verrassing.
VEENENAAL Na eindexamens
aan het Chr. Lyceum slaagden van de
afdeling MMS de volgende kandidaten:
Lies Beimers, Veenendaal; Nenna van
den Brandhof, Veenendaal; Jessie de
Haas, Kesteren; Jobje Heij, Veenen
daal; Gerda Jansen, Veenendaal; Hen-
nie de Kruyk, Scherpenzeel; Marijke
Kijne Rhenen; Cornelie van Leeuwen,
Veenendaal; Anneke Rozemeijer, Vee
nendaal; Liesbeth Ruttenberg, Eder-
veen; Ineke van Schuppen, Veenendaal
en Miek Treffers, Rhenen.
Drie kandidaten moesten worden af
gewezen.
VEENENDAAL Tot nu toe onbe
kende personen hebben maandagavond
ingebroken in het zomerhuisje van de
heer Jansen uit Den Haag. Zij ont
vreemdden een butagasstel met fles en
regelaar, 8 wollen dekens en enig ge
reedschap. De heer Jansen heeft aan
gifte gedaan bij de politie. De recher
che zal een nader onderzoek instellen.
Men vermoedt dat de daders zich met
een valse sleutel toegang tot het huisje
hebben verschaft.
Ter gelegenheid van de herdenking
van Amelia Earhart gaf de Surinaam
se posterijen twee zegels zonder toe
slag uit. Datum van uitgifte 3 juni. De
Nederlandse Antillen geeft op 4 juli een
Hedenmorgen ten
gemeentehuize
VEENENDAAL Vanmorgen is er
in Veenendaal een actie-comité „Israël"
opgericht dat ten doel heeft de bevol
king van dit land financieel by te
staan.
Voorzitter van dit comité is Veenen-
daals burgemeester mr. dr. J. Hazen
berg. Verder hebben in het comité zit
ting vertegenwoordigers van de plaat
selijke industrie, de vakbonden en van
het convent van predikanten.
Er zullen binnenkort enkele acties
worden gevoerd, waaronder op a.s. vrij
dag een huis-aan-huis collecte in de
hele gemeente, die van twee uur 's mid
dags tot 8 uur 's avonds gehouden zal
worden. In dezelfde tijd kan men op
vijf punten in de gemeente zijn giften
storten in speciaal voor dit doel opge
stelde bussen.
VEENENDAAL Gistermorgen werd
op de Kerkewijk, hoek Raadhuisstraat
de bromfietser J. W. van de B. uit
Utrecht aangereden. De heer J. W. V.
uit Vreeswijk reed in zijn auto m
noordelijke richting. Hij wilde linksaf,
de Raadhuisstraat inrijden en verleen
de daarbij geen voorrang aan de brom
fietser, die rechtdoor wilde oversteken.
"Er was alleen materiële schade.
We moeten zuinig worden op het kleine beetje oude woningbezit van
Renswoude. De monumenten staan uitgezonderd de boerderijen alle
aan de Dorpsstraat. Wie thans Renswoude, uit de richting Scherpenzeel,
binnenkomt, ziet links en rechts bedrijvigheid van in aanbouw zijnde fa
brieken en magazijnen. In een flits ziet men enkele nieuwe huizenrij-
achter zich liggen. De historieliefhebbers, of zij die een oog hebben voor
achter zich liggen. De historie liefhebbers, of zij die een oog hebben voor
wat oud en schoon is, hebben dan de Hervormde Koepelkerk, de schil
derachtige, maar vervallen nieuwe Buut en het Kasteel gezien. Doch er is
meer. In voorgaande artikelen werd er iets over geschreven. Thans zal
het over de oudste smederij gaan, die Renswoude (nog) rijk is.
Kort na de bevrijding in 1945 stop
te voor de smederij van Van Voorst
(Dorpsstraat 74) een grote Ameri
kaanse slee. Een heer stapte uit en
trad geinteresseerd de oude winkel
binnen. Hij verzocht de smederij nog
eens te mogenzien, want, zo zei hij
zijn voorvader was nog smid geweest
in dezelfde hoefstal. Wie dat dan wel
was? Wel, een zekere Davelaar, die
nog voor de smeden Van Essen dit
pand met zijn hamerslagen had ge
vuld.
Al was dit dan meer dan 125 jaar
geleden, men kende ook in smederij
Van Voorst deze naam. Overlevering
of een sterk verhaal van een sterke
smid? Niets van dat alles; de herin
nering was jarenlang aangebleven
door een simpele blaasbalg. U weet
wel, zo'n ding waar het vuur mee
werd aangewakkerd.
Deze blaasbalg nu lag zo'n 100
jaar in de smederij. De eerste ja
ren zal hij nog wel gebruikt zijn
door de opvolgers van Davelaar, die
met vaardige hand zijn naam op de
blaasbalg had geschilderd.
Het is een trieste, doch natuur
lijke zaak, dat alles wat oud wordt,
slijt. En zo ging het ook met de
blaasbalg: hij kwam in een verge
ten hoekje terecht en sleet daar let
terlijk en figuurlijk zijn jaren. Tot
dat een grondige schoonmaak hem
voor de dag bracht en hij als waar
deloos prul tenslotte bij de vodden-
boer belandde. Het was spijtig voor
de nakomeling van Gerrit Davelaar,
maar goed, de smederij stond er
tenminste nog en tot op heden is zij
zelfs schoon in haar ouderdom!
Jammer dat drie van de vier
muurankers verdwenen zijn; slechts
het vierde anker, een zeven is nog
aanwezig en dat klopt: het huis da
teert van, 1700 en zoveel.
Bijbelvaste Valleilezers zullen bij
dit opschrift even glimlachen en den
ken, de eerste smid was Tubal-Kan,
de vader van de smeden. De eerste
bekende Renswoudse smid, die woon
de in de thans nog bestaande sme
derij aan de Dorpsstraat was Ger
rit Davelaar. Als zodanig wordt hij
genoemd in het oudste bevolkingsre
gister van Renswoude en dat da
teert van omstreeks 7195. Hij had
drie kinderen en bewoonde de smid
se tot 1818. Of de smederij voor zijn
komst al bestond, staat wel vast
(het huis dateert van ongeveer 1750)
maar wie voor Davelaar smid was
is helaas niet meer na te gaan.
De eerste smid was een zekere
Jan Corsze. Omstreeks 1640 verricht
te hij smeedwerkzaamheden aan de
Hervormde kerk; eerlijkheidshalve
moet erbij vermeld worden dat
kerckeboeck van Renswoude schrijft
„aen Jan Corsze de smit in Venen-
dael". Kennelijk had men ter plaat
se nog geen smid die het zware
werk aan de kerk kon verrichten.
Maar een hoefsmid was er toch wel?
Ik kan me niet voorstellen dat de
Heer van Renswoude en de boeren
hun paarden in Veenendaal lieten
beslaan. En dan spreek ik nog niet
eens over de herstelwerkzaamheden
die aan huis, hof en materialen ver
richt moesten worden.
Bij het verder doorlezen van de
kerkrekeningen stuit ik op een ker-
keraadsvergadering van 23 mei 1658.
Een van de punten die op deze ver
gadering besproken werden was het
volgende:
„Alsoo de kerekmeesters van
Renswoude aangesproken sijnde
van Jan Willemsen tot betalinge
van sijn reeckeninge over gelevert
ijser en arbeytsloon aan kerek en
predikantshuijs, nu al eenige jaren
geleden, deselfde niet konden vol
doen, vermits sij geen penningen
in handen hadden, is dese saacke
den kerekenraadt voorgehouden,"
enz.
Om een lang verhaal kort te ma
ken, de Heer van Reede van Rens
woude werd in de zaak gemengd en
Jan Willémsen kreeg zijn geld. Be
langrijk in dit bericht is echter het
feit dat Jan Willemsen ijzer heeft
geleverd en er mee heeft gewerkt,
aangezien hij arbeidsloon vraagt, 't
Lijkt mij dus niet denkbeeldig dat
De smederij in vogelvlucht zoals
de situatie ruim 10 jaar geleden
was.
Jan Willemsen smid was. En aange
zien hij zowel in de lidmatenlijst als
in het doopboek van Renswoude
voorkomt was Jan Willemsen dus in
gezetene van het dorp en, totdat het
tegendeel blijkt zullen we Jan Wil
lemsen de eerste smid van Renswou
de noemen.
Het zou interessant zijn als ook de
oorspronkelijke smederij nog eens
werd ontdekt. Of zou de tegenwoor
dige smidse op dezelfde plaats zijn
blijven staan?
Na Gerrit Davelaar, die dus reeds
in 1795 smid was aan de Dorpsstraat
en die in 1809 in het erfpachtregis-
ter voorkomt, kwam de smederij
aan het geslacht van Van Essen.
Op 31 oktober 1818 verkreeg Cor-
nelis van Essen, ijzersmid, het huis
met toebehoren in eigendom. Corne
lls was in 1785 in Epe geboren. Hij
kwam naar Renswoude en huwde er
met Feitje van Altena, dochter uit
de bekende molenaarsfamilie, die in
een vorig artikel reeds besproken is.
De enige zoon uit dit huwelijk, er
waren twee kinderen, de zoon Ge
rard Richard en de dochter Evert je,
volgde zijn vader op in de smede
rij. Dit duurde tot 1879; hij werd
toen namelijk gemeente-secretaris
en de smederij werd enkele jaren
daarna verkocht.
Op 11 december 1882 verkocht ge
meente-secretaris (oud-smid) Gerard
Richard van Essen ,,'n huis, schuur-
berg met hoefstal, erf en tuin, staan
de en gelegen te Renswoude", die
hij met zijn inmiddels ongehuwd-
overleden zuster Evertje had ge-
erfd, aan Hendrik van Voorst Dirks-
zoon, smid te Ermelo.
Van Voorst kon „het goed" in ge
bruik nemen op 1 januari 1884. Als
hij de smederij echter eerder wilde
gaan gebruiken moest hij Van Es
sen daar drie maanden van te vo
ren van op de hoogte brengen. Een
andere bepaling, vastgelegd in het
koopcontract, besliste dat de verko
per en zijn huisvrouw gedurende
hun leven het aangrenzende perceel
blijven bewonen en dat zij het recht
behouden „om met paard en rijtuig
te mogen rijden over den uitweg
naar den publieken weg achter het
verkochte huis gelegen, welken uit
weg vrij en onbelemmerd moet zijn
wanneer zij van hun regt willen ge
bruik maken". De koopsom bedroeg
f 3.000,-.
Tot op heden is de smederij ei-
Een oude opname van de eerste
smederij.
gendom van de familie Van Voorst.
Er is echter wel iets aan het uiter
lijk veranderd. Op bijgaande foto is
duidelijk te zien dat de smidse toen
aan het huis grensde. Nu vindt men
op deze plaats een keurige galante
riewinkel. De brede openslaande
deuren en het grote hoge raam heb
ben plaats moeten maken voor twee
nette winkelramen en de er tussen
gelegen winkeldeur. Het huis heeft
gelukkig zijn oude vorm behouden.
Tenslotte nog een enkele opmer
king over het hoge uit twee verdie
pingen bestaande herenhuis naast
Van Voorst (links op de foto), dat in
bovengenoemde koopakte voorkomt
als „het aangrenzende perceel".
Ook dit huis is oud, waarschijnlijk
zo'n 200 jaar. We weten helaas wei
nig van de bewoners af. Omstreeks
1810 woonden er een familie Tente.
Een 50 jaar later kwam de familie
Van Essen er wonen; enkele doch
ters uit dit geslacht hielden er voor
1940 een postagentschap. Daarna
kwam het huis aan de familie Van
Son en de tegenwoordige eigenaar,
die het huis in keurige staat heeft
gebracht, is de heer Vogtschmidt.
Daarmee zijn we door de oude
huizen aan de Dorpsstraat te Rens
woude heen. In een slotartikel nog
iets over de „herbergen".
serie van vier zegels uit voor de so
ciaal-culturele instellingen. Toeslag 6
plus 3, 10 plus 5, 20 plus 10 en 25 plus
11. Nederlandse munt f 1,80.
De Belgische posterijen heeft een bij
zondere zegel uitgegeven ter herden
king van de staatsman Paul-Emile Jan-
son. Paul-Emile Janson werd te Brus
sel op 30 mei 1872 geboren. Op politiek
gebied werd hij in 1914 tot volksverte
genwoordiger gekozen voor het district
Doornik en bleef ononderbroken een
parlementair mandaat in Kamer of se
naat uitoefenen, Tijdens de laatste we
reldoorlog was hij in ballingschap in
Nice, waar hij in 1943 wordt aangehou
den om vervolgens opgesloten te wor
den te Fresnes. Daarna wordt hij weg
gevoerd naar Duitsland, waar hij in
1944 in het kamp van Weimar over
leed.
Uit de grote hoeveelheid van Franse
zegels lichten we er een paar uit. Op
acht mei werd een zegel uitgegeven
met de voorstelling van de Grand Pont
de Bordeaux (Grote brug van Bordeaux)
ook wel de vierstedenbrug genoemd.
Deze brug verbindt Brussel-Parijs-Ma-
drid-Lissabon. Deze brug is een aanslui
ting op de oude brug Pont de Pierre,
die op bevel van Napoleon in 1822
werd gebouwd. De brug heeft zeven
tien bogen. Pont de Bordeaux heeft
een capaciteit van 7000 auto's per uur.
De dagcapaciteit is rond 36.000 auto's.
Onder de brug gaan de zeeschepen
door. Lengte 870 meter, hoogte (hang
brug) 53 mtr., breedte 20 meter met
vier autobanen, twee fiets- en twee
voetgangerspaden. Voor de constructie
werd gebruikt 7700 ton staal en 116.000
m3 beton. Een andere groot-formaatze
gel is een herdenkingszegel ter gelegen
heid dat twee vliegers met hun tweedek-
kertje „de Witte Vogel" probeerden
een verbinding tot stand te brengen
tussen Parijs en New York. Helaas
ging vliegtuig en bemanning verloren.
De derde groot- formaatzegel toont
het gebouw Hotel Goüin. Dit hotel werd
in 1470 tot een museum gemaakt en
kreeg een Gotische voorgevel. In late
re jaren is in twee fasen weer restau
ratie uitgevoerd wat tot gevolg had dat
het gebouw versierd werd met twee
voorgevels. Eén in de Middeleeuwse en
één in de Renaissancestijl. Beide stij
len zijn behouden gebleven, toen het
hotel in 1956 weer hersteld werd van
de geleden oorlogsschade. Tevens wordt
er al een groot-formaatzegel uitgege
ven voor de Olympische winterspelen in
Grenoble in 1968. Wat dat betreft wil
Frankrijk zeker de eerste gouden plak
in de wacht slepen.
In vogelvlucht de nieuwe uitgaven
van de rest van de wereld. Engeland
Bloemenserie (6) eveneens met fosfor-
strepen. Canada: heel bescheiden een
zegel van de EXPO- Brazilië: Uno-Me-
teo dag (1), Poolse Madonna (I). Bul
garije: Antieke munten serie (6), Chi
li: Congres geboortebeperking (2). Cu
ba: Helden der revolutie (3), Pre histo
rische mens (7) Denemarken: 800 jaar
Kopenhagen. Finland: Windmolen Uusi-
kaupunki (1), anto TBC- serie (3). Al
giers: Twee luchtpostzegels voorstel
lende landschappen. Irak: Ha jeer jaar
(1). Iran: Bezoek koning van Tailand
(1), Schermen (1), Nat. olie-industrie
(1). Japan( Museum (1), Week van de
Filatie (1). Jordanië: Dierenserie
(6), UNO 20 jaar (1), UNO-gebouw in
Geneve (2). Israël: Herdenkingsmonu
ment (1), Luchtmacht (3). Luxemburg:
50 jaar Lions club. Polen: herdenking
martelaren '40-'45 (3), intern, wieler
ronde (1). Portugal: Fatima (4). Mona
co: Int. honden tentoonstelling (1), Mi
gratie (1), Rotary conventie (1) UNO
int. toerisme-jaar (1), Auto's, sportwa
gens (15). Rusland: Ruimtevaartdag
(3), Lenin herd. (5), Partisanen (3).
Dat was dan weer een kleine greep
uit de zeer grote aantallen nieuwe ze
gels die de afgelopen weken weer op
de postzegelmarkt verschenen.
Chef Toorenburg, werkzaam in de
keukens van het restaurant op Ouwe
hands Dierenpark, is beslist niet voor!
een kleintje vervaard. Maar de
zer dagen dacht hij toch werkelijk,
dat het in zijn domein spookte. Toen
hij toevallig in de gebakafdeling keek,]
zag hij tot zijn niet geringe verbazing
zo maar een gebakje door de lucht
„vliegen" Toen hij zijn ogen goed had\
uitgewreven zag hij achter het gebak
je zowaar een doodgewone huismus.
De brutale vogel had het gebakje van
een plaat „gepikt" en was er mee aan
de haal gegaan toen hij onraad hoor-,
de. „Het was een komisch gezicht",]
zegt chef Toorenburg, „dat taartje te;
zien vliegen. Ik moest werkelijk goed
kijken om te ontdekken dat er ook
nog een mus aan vast zat."
In een ander deel van de keuken
hebben meesjes al eerdere malen een!
nestje gebouwd en daar hun jongen
uitgebroed. Daar ze te lastig werden]
heeft het keukenpersoneel nu maat-,
regelen genomen om toekomstige nes
tenbouwers de pas af te snijden. Een]
ander mezenpaar heeft jongen ter we
reld gebracht in een holle tafelpoot
op het terras van het restaurant, waar!
dagelijks honderden bezoekers om
heen zitten, zonder dat de vogeltjes
zich daaraan storen. Of zouden ze
soms weten dat ze in een dierentuin
wonen.
