Modernste techniek
helpt politie bij de
opsporing van
Britse treinrovers
raket
kijk
R ussen zetten
in Parijs te
Verbazing over structuur
en energie van motoren
Geen voorschrift
voor kubus-
margarine
Nieuw spoor
Om 25 miljoen
Signalement
Aan het venster
Verfspatten
¥n snel toenemende mate krjjgt
de politie de beschikking over
hulpmiddelen voor het ophelderen
van misdrijven. Een grote rol spe
len hierbij elektronische appara
tuur, computers, infrarode foto's en
de toepassing van kernenergie en
radioactieve isotopen. De Britse re
gering heeft verscheidene laborato
ria voor wetenschappelijk onder
zoek ten dienste van de politie inge
richt, één ervan in een vooraan
staand studiecentrum voor atoom
energie. Toch zijn al die hulpmid
delen nutteloos als zij niet worden
gebruikt in combinatie met de gron
dige vakkennis van de individuele
speurder.
Scotland Yard te Londen beschikt
bij de afdeling Opsporing Misdrijven,
het wereldberoemde „Criminal In
vestigation Department" over een
aantal rechercheurs en technici, die
tot de bekwaamste en meest ervaren
experts op dit terrein mogen worden
gerekend. Als zij, gebruikmakend van
de wetenschappelijke hulpmiddelen,
hun vakkennis in de strijd werpen,
kan de misdaad op werkelijk doeltref
fende wijze worden bestreden. Dat is
wel bijzonder duidelijk aangetoond bij
het intensieve speurwerk na de be
faamde „Grote Treinroof".
Bij dit onderzoek, gericht op het
bijeenbrengen van wettig en overtui
gend bewijsmateriaal, is van zo'n
ideale combinatie sprake geweest.
Het resultaat was, dat een aantal
mannen, die aanvankelijk slechts als
eventuele verdachten konden worden
beschouwd, met volstrekte zekerheid
als de daders konden worden ontmas
kerd.
wachting van de overval en nader
hand toen zij de buit binnen hadden.
Ja, zij waren druk in de weer ge
weest met speelgoedgeld, terwijl op
een paar meter afstand 25 miljoen in
de vorm van echte bankbiljetten lag
opgestapeld!
Ten aanzien van Biggs getuigde in
specteur Ray tijdens het proces, dat
een duimafdruk zestien kenmerkende
bijzonderheden bevatte, terwijl twee
vingerafdrukken zeer scherp tien pun-
en van overeenstemming vertoonden.
Ook het alibi van James Hussey en
dat van Brian Field kon door het
bewijsmateriaal van de inspecteur
worden ontzenuwd.
Dr. Holden had in die tussentijd de
aangetroffen verfsporen onderzocht.
Het was duidelijk, dat de leden van
de bende de gele verf hadden ge
bruikt om de auto's een ander aan
zien te geven. Bij dit werk moest ech
ter de vrachtauto achteruitrijdend
een halfvol blik verf hebben geraakt,
waarbij dat was omgevallen. Niet al
leen was verf tegen de onderkant van
de auto gespat, doch er waren ook de
nodige sporen op de grond achterge
bleven. Een van de bendeleden had
gedacht slim te zijn door de verfspat
ten met een handvol aarde te bedek
ken. Dit was echter juist een kolfje
naar de hand van dr. Holden, die niet
voor niets als een van de grootste ge
rechtelijke deskundigen van Scotland
Yard wordt beschouwd.
Centimeter voor centimeter werd
de grond rondom de auto's afge
zocht. Daarbij werden sporen verf
aangetroffen op grassprietjes en
tussen de aarde op het erf van de
boerderij. Monsters werden geno
men. Nadat deze waren geanaly
seerd, kwam dr. Holden tot de con
clusie, dat iemand door de verfvlek
ken moest zijn gelopen. Dit werd
bevestigd doordat minuscule spoor
tjes verf werden ontdekt op de pe
dalen van een Landrover.
Waar kwam de verf vandaan? In
het laboratorium werd de verf met
gebruikmaking van de modernste
hulpmiddelen nader onderzocht. Di
verse verffabrikanten werden inge
schakeld. Tenslotte kon met absolute
zekerheid worden vastgesteld, dat de
verf deel had uitgemaakt van een be
paalde partij, geproduceerd in een
met name bekende fabriek.
Terwijl het onderzoek nog in volle
gang was, werd een van de mannen
op de lijst van verdachten, Gordon
Goody, aangehouden en geducht aan
de tand gevoeld. Hij kon echter vlieg
tickets laten zien om duidelijk te ma
ken, dat hij ten tijde van de overval
in Ierland had vertoefd. Getuigen
zouden dat trouwens nader kunnen
bevestigen. Goody beweerde; dat hij
nooit van zijn leven in de buurt van
de boerderij was geweest.
Iedereen zal zich die „Grote
Treinroof" herinneren. Een post
trein uit Glasgow in Schotland naar
Euston, Londen, werd in de nacht
van 8 augustus 1963 nabij Chedding-
ton in het graafschap Buckingham
shire tot stilstand gebracht, waar
bij een bedrag van 25 miljoen gul
den in bankbiljetten werd buitge
maakt. De bende had een schuil
plaats ingericht in een boerderij,
Leatherslade Farm, en het was
daar dat de politie op het spoor
kwam van interessant bewijsmate
riaal.
Evenals verscheidene andere En
gelse graafschappen heeft Bucking
hamshire een eigen politiekorps. De
treinroof was echter zo'n ingewikkeld
geval, er was zó duidelijk sprake van
het optreden van vakmensen uit de
onderwereld, dat de hoofdcommissa
ris aanstonds een beroep deed op de
bijstand van ervaren speurders van
Scotland Yard. Te Londen werd toen
een speciaal team voor de affaire van
de treinroof in het leven geroepen.
Twee geduchte speurders, Gerald
McArthur, inspecteur van de recher
che, en John Pritchard, brigadier
rechercheur, trokken er meteen op
uit.
De meeste politiemensen, die bij
het onderzoek werden ingeschakeld,
waren reeds jarenlang lid van de
„vliegende brigade" en als zodanig
voortreffelijk op de hoogte van de
topfiguren in de onderwereld. Zij
wierpen zich allereerst op de taak,
een zo volledig mogelijke lijst van
potentiële verdachten samen te stel
len, een enorm karwei. Maar alleen
gebruikmaking van wetenschappelij
ke hulpmiddelen heeft uiteindelijk tot
een positieve identificatie geleid. Het
overtuigende bewijsmateriaal, dat
vele alibi's heeft ontzenuwd, bestond
uit vingerafdrukken en spoortjes verf.
Dat juist dit materiaal beschikbaar
kwam, was in de eerste plaats te dan
ken aan de vakkennis van Maurice
Ray, inspecteur van de recherche, en
dr. Ian Holden.
Terwijl deze beide speurders van
de „Yard" de boerderij en de om
geving ervan aan een minutieus
onderzoek onderwierpen, hadden
inspecteur McArthur en het spe
ciale commando reeds een lijst van
verdachten samengesteld. Op deze
lijst stonden onder meer de namen
van Charles Wilson, Ronald Biggs,
Gordon Goody, Bruce Reynolds,
Charles White en Ronald „Buster"
Edwards. Gedetailleerde signale
menten en foto's van deze mannen
werden via Interpol naar politie
korpsen in de gehele wereld ge
stuurd voor het geval het de man
nen zou zijn gelukt uit Engeland te
ontsnappen. In tal van landen
kwam de politie in actie. Voortdu
rend ondervond de „Yard" daarbij
volle medewerking.
In Engeland worden vingerafdruk
ken doorgaans alleen als aanvullend
bewijsmateriaal erkend, waarbij de
experts dan terdege dienen aan te to
nen dat de afdrukken die op de plaats
van het misdrijf zijn gevonden en de
vingerafdrukken van de verdachte
zelf een voldoend aantal punten van
overeenkomst bezitten. De mensen
van Scotland Yard gaan ervan uit,
dat als zestien punten van overeen
komst zonneklaar kunnen worden
aangetoond, het overtuigend bewijs
van identiteit eigenlijk wel is gele
verd. De „Yard" werkt overigens al
zestig jaar lang met deze methode en
daarbij is wel gebleken, dat zelfs tien
punten van overeenkomst in vele ge
vallen al toereikend zijn, met name
als er sprake is van bijzonder karak
teristieke lijnen in de afdruk van een
duim, een wijsvinger of een complete
handpalm.
In de boerderij van Leatherslade
trof de politie grote hoeveelheden in-
Maurice Ray, inspecteur van de recherche, de expert bij uitstek van Scotland
Yard op het gebied van vingerafdrukken. Dank zij zijn activiteit kon het eerste
spoor worden ontdekt, dat rechtstreeks heeft geleid naar de ontmaskering van de
bende van de grote treinoverval.
geblikte levensmiddelen, werktuigen
en slaapzakken aan, afgezien nog van
de nofcmale inboedel. Het was duide
lijk, dat een doorgewinterde vakman
dit alles eens geducht onder de loep
moest nemen. Daarom werd een be
roep gedaan op inspecteur Ray, een
man met 31 jaar ervaring op dit ge
bied.
Inspecteur Ray merkte meteen, dat
de leden van de bende bijzonder hun
best hadden gedaan om vingerafdruk
ken overal zo goed mogelijk uit te
wissen. Zij hadden echter buiten de
waard gerekend! De inspecteur ver
diepte zich geruime tijd in de vraag,
wat de bende al die tijd in de boerde
rij kon hebben uitgevoerd. De aan
zienlijke hoeveelheid levensmiddelen
en de omvang van de uitrusting
vormden immers een duidelijke aan
wijzing, dat de misdadigers zich op
een langdurig verblijf in deze schuil
plaats hadden ingericht.
De rovers moesten dan gebruik
hebben gemaakt van de badkamer,
het toilet, kookspullen, kopjes en
kannen, messen en vorken en de
afwasbak in de keuken. Voorts kon
worden verwacht, dat leden van de
bende om de beurt de wacht had
den betrokken achter het venster.
Zij zouden dan vast wel af en toe
onbewust de hand hebben gelegd op
het raamkozijn.
Verfijnde apparatuur werd naar de
boerderij gebracht om bij het onder
zoek te worden ingeschakeld, appara
tuur waardoor vingerafdrukken zicht
baar worden door teruggekaatst licht,
belichting van een donkere achter
grond en verticale belichting. Inspec
teur Ray en zijn medewerkers zoch
ten de hele boerderij systematisch af,
een lastig en tijdrovend onderzoek.
Prisma's en speciale spiegels wer
den gebruikt om de gewenste lichtef
fecten te verkrijgen. Behoedzaam
werden flessen gevuld met gekleurde
vloeistof kalium-permanganaat is
een voortreffelijk middel om zo'n
kleur te krijgen teneinde eventueel
aanwezige vingerafdrukken duidelijk
te doen afsteken. Papiersnippers wer
den „uitgerookt", dat wil zeggen be
werkt met damp van sterk verhitte
jodiumkristallen. Op deze wijze wer
den onder meer stukken pakpapier,
waarin gestolen bankbiljetten waren
gebundeld, scherp onderzocht. Als
een vingerafdruk op zo'n manier aan
het licht komt, blijft het beeld slechts
heel even zichtbaar, zodat onverwijld
de nodige foto's dienen te worden ge
maakt.
Deze hoogst moderne opsporings
methoden werden toegepast als on
derdeel van de beproefde werkwijze
bij een methodisch onderzoek. Drie
dagen lang had inspecteur Ray er
zijn handen vol aan. Ofschoon de le
den van de bende zich bijzonder had
den uitgesloofd om alle sporen uit te
wissen, gelukte het vijf afdrukken
van vingers en twee afdrukken van
een handpalm op te sporen. Nader
hand konden twee vingerafdrukken
en een afdruk van een handpalm wor
den geïdentificeerd als die van Char
les Wilson, twee vingerafdrukken als
die van Ronald Biggs en een afdruk
van een handpalm als die van Tho
mas Wisbey. Maar er was méér!
In de bijgebouwen van de boerde
rij waren een vrachtauto en twee
auto's van het type Landrover aan
getroffen. Bij een nauwgezet onder
zoek kwam opnieuw een afdruk
van een handpalm aan het licht.
Deze bleek later afkomstig te zijn
van James Hussey. De aandacht
van de speurders werd echter voor
al getrokken door sporen van gele
verf. Toen werd dr. Holden aange
trokken om monsters in ztfn labo
ratorium te onderzoeken.
Het onderzoek van de vingerafdruk
ken ging intussen onverdroten voort.
Afdrukken van vingers van Wilson
waren aangetroffen op een busje met
tafelzout, op een vensterbank en op
het cellofaan omhulsel van een pakje
verbandgaas. Tijdens de rechtszaak
getuigde inspecteur Ray later, dat in
één afdruk zestien typische kenmer
ken waren ontdekt en dat twee ande
re afdrukken elf karakteristieke pun
ten vertoonden die volkomen in over
eenstemming waren met Wilsons
vingers. Hij verzekerde de rechtbank,
dat geen twijfel mogelijk was. Daar
mede was Wilsons bewering, dat hij
nimmer in de buurt van die boerderij
had vertoefd, van de tafel geveegd.
Wat betreft Ronald Biggs waren
duidelijke afdrukken gevonden op een
kookplaat in de keuken, op een flesje
ketchup en op de doos van een Mono-
poly-spel, waarmee de leden van de
bende de tijd hadden gedood in af-
Een vrachtauto en twee Landrovers,
die een rol hebben gespeeld bij de
overval op de posttrein op 8 augustus
1963, een misdrijf dat de Britse geschie
denis is ingegaan als „The Great Train
Robbery". Zij staan hier nog op het erf
van de boerderij in het graafschap Buc
kinghamshire, die een tijdlang als hoofd
kwartier van de bende heeft gediend.
Zo werd de Wostokdraagraket door
de Russen op Le Bourget te kijk ge
zet. Duidelijk zijn twee van de vier
„aanjagers" zichtbaar die langs de
eerste trap zijn aangebracht. Het
voorste deel met de initialen van de
Sowjet-Unie is de laatste (derde) ra-
kettrap mét het ruimteschip dat door
een neuskegel wordt beschermd. Die
kegel valt in de ruimte af, zodat de
bolvormige cabine vrijkomt.
O
dingsruimten van de motoren zijn
aangebracht. In deze kamers worden
brandstof en zuurstof, die uit aparte
tanks komen, in de ideale verhouding
gemengd alvorens via tientallen klei
ne ventielen in de motorkap te wor
den gespoten. De Amerikanen bren
gen brandstof en zuurstof recht
streeks in de raketmotor.
Ook omtrent de besturing van de
Sowjetrussische raketten is nu veel
duidelijk geworden. Tot voor kort
werd nog verondersteld dat de vlieg
richting van de raket werd beïnvloed
met behulp van in de uitlaatstraal ge
plaatste grafietroeren. Zo gebeurde
dat ook bïj de V-2. Maar nu blijkt dat
de Russen, evenals de Amerikanen,
gebruik maken van draaibare raket
motoren. Hetzelfde principe past ook
Von Braun toe in zijn Saturnus-5
maanraket. Overigens heeft die 120
meter hoge reus een stuwkracht van
3750 ton waarvoor slechts vijf moto-
rep nodig zijn!
Het lijkt erop dat de Russen plot
seling hun koers totaal hebben om
gegooid. Op Le Bourget lieten zij
behalve hun Wostokraket en bijbe
horend ruimteschip een keur van
satellieten zien: enkele exemplaren
uit de mysterieuze Kosmos-serie,
waarover tot nu toe uiterst weinig
bekend is gemaakt, de zwaarge
wicht Proton (12,2 ton), de Loena'i
9 en 10. Ook present was een model
van de gigantische Molnia, een ver
bindingssatelliet die zal worden ge
bruikt voor een wereldomvattend
televisieprogramma waarbij ook
Amerikaanse communicatiesatellie
ten zullen worden ingeschakeld.
Wij konden niet aan de indruk ont
komen, dat de Russen met hun gro
tere openhartigheid een massa good
will winnen. In elk geval stalen zij de
men en trokken zij met hun satellie-
men en trokken zij met hun satellie
ten heel wat meer bekijks dan dt
Amerikanen, die als enige forse in
breng een Apollocapsule tentoonstel
den.
Eerlijkheidshalve moet hierbij wél
worden aangetekend dat de Amerika
nen grotendeels met materiaal kwa
men dat in de toekomst zal worden
gebruikt, terwijl de Russen veelal
juist zaken exposeerden die inmiddels
door nieuwe ontwikkelingen volkomen
in de schaduw zijn gesteld. Zo is het
zeker dat de nieuwste raketmotoren
van de Russen heel wat sterker zijn
dan de exemplaren die in de Wostok
raket werden toegepast. Het is zelfs
zeer waarschijnlijk dat reeds in 1961,
toen Gagarin zijn eerste ruimtevlucht
maakte, krachtiger motoren beschik
baar waren. Vermoedelijk heeft men
de voorkeur gegeven aan een wat
zwakker maar meer beproefd type,
waardoor de kans op mislukking aan
zienlijk werd verkleind.
door
T. A. SANDROCK,
politie-verslaggever van de
„Daily Telegraph", Londen
BRUSSEL De EEG-commissie
streeft naar een oplossing van de pro
blemen als gevolg van verschillende na
tionale voorschriften inzake de verpak
king van levensmiddelen in de EEG.
Zij is er echter geenszins van over
tuigd, dat de bescherming van de con
sument tegen fraude en vervalsing
of het risico van vergissingen bij het
kopen van levensmiddelen gezocht
moet worden in een regeling voor de
vorm van de produkten.
De commissie heeft dit verklaard in
antwoord op een Europese parlementai
re vraag van de Nederlandse afgevaar
digde ir. Vredeling, over bericht dat de
mogelijkheid zou worden besproken om
voor margarine een verpakking in ku
busvorm voor te schrijven.
Het probleem van de verpakking van
levensmiddelen is wel een van de vele
kwesties die men bezig is te harmoni
seren, aangezien de nationale regelin
gen op dit punt vaak sterk uiteenlopen,
aldus de EEG-commissie. Voor marga
rine is dit probleem van bijzonder be
lang omdat vijf EEG-landen een bepaal
de vorm voor de verpakking voorschrij
ven-
Tweeëndertig uitlaten telt de Wostok
draagraket. De grote motoren hebben
slechts een stuwkracht van 25 ton, even
veel als de V-2.
Uit de gegevens die nu mét de
Wostokraket zjjn beschikbaar ge
steld, blijkt duidelijk de opbouw en
de werking van het gevaarte.
De raket is als volgt samengesteld:
1. Een eerste centrale trap met
vier vaste motoren benevens vier
kleine draaibare uitlaten voor de be
sturing
2. Vier afwerpbare „halve trap
pen". Dit zijn complete kegelvormige
raketten die om de eerste trap zijn
gegroepeerd. Zij worden tegelijk met
de centrale trap gestart, doch vallen
af als zij leeg gebrand zijn. Ook deze
raketten hebben elk vier hoofdmoto
ren. Bovendien zijn zij uitgerust met
twee kleine draaibare motoren voor
de besturing;
3. Een tweede trap met een iets
grotere diameter dan de eerste.
Waarschijnlijk heeft deze tweede trap
dezelfde voortstuwingsbronnen als de
eerste;
4. De derde trap met één motor en
vier kleine besturingsraketten. Deze
trap komt samen met het ruimte
schip in een grote baan om de aarde.
De expositie op Le Bourget heeft
nieuw licht geworpen op bepaalde
constructieprincipes van de Russische
raketten. Zo is gebleken dat de Rus
sen gebruik maken van zogenaamde
vóórmengkamers, die op de verbran-
Er werd huiszoeking gedaan in de
kamer, die hij geruime tijd had be
woond. Daarbij werd onder meer een
paar schoenen voor onderzoek in be
slag genomen. Tussen het stiksel van
een van de zolen vonden de speurders
verdachte vlekjes. Onder de micro
scoop kwam aan het licht, dat er
sprake moest zijn van twee soorten
verf. Eén bleek bij voortgezet onder
zoek volkomen te kloppen met de gele
verf, die op het erf van de boerderij
was aangetroffen, de andere stemde
geheel overeen met verf op een van
de auto's die daar hadden rondgere
den. Ook het alibi van Goody was
daarmee van de baan.
Hiermede had het „commando-
treinoverval" prachtig materiaal in
handen gekregen om de andere ver
dachten uit te horen. Het spoor leidde
tevens naar mensen die nog niet eer
der bij het onderzoek waren betrok
ken.
Eén man die de politie eigenlijk al
meteen in hoge mate heeft verdacht
is nooit gevonden. Het is Bruce Rey
nolds. Aangenomen wordt, dat hij al
geruime tijd in het buitenland ver
toeft. Twee anderen, Wilson en Biggs,
zijn naderhand uit de gevangenis ont
snapt en zullen nu ook wel ergens
veilig zijn ondergedoken.
Het zal niet gemakkelijk zijn Rey
nolds door de knieën te krijgen na zo
lange tijd, gesteld dat hij alsnog
wordt aangehouden. Als Wilson of
Biggs echter in het buitenland wor
den gegrepen ook Interpol speurt
naarstig verder! dan zullen de vin
gerafdrukken van Scotland Yard op
nieuw het wettig en overtuigend be
wijs bij het vaststellen van de identi
teit moeten leveren.
(Van een medewerker)
De indruk die deskundigen op de
lucht- en ruimtevaartshow te
Parijs hebben gekregen van de gro
te trekpleister van de tentoonstel
ling, de Russische Wostokdraagra
ket, is volkomen tegengesteld aan
die van het publiek. Iedere argeloze
bezoeker móest wel in de ban ko
men van de futuristische vormen
van het meer dan 38 meter lange,
hei-wit geschilderde projectiel, dat
met zijn 32 goudglanzende uitlaten
geen twijfel liet bestaan aan zijn
vermogen. Maar de deskundigen
er liepen heel wat al dan niet ge-
uniformeerde druk fotograferende
Amerikanen rond de op een knalro
de spoorwagen opgestelde Sowjet-
ruimtetroef reageerden totaal
anders.
Juist dat grote aantal raketmotoren
torpedeerde de voorstelling, die velen
zich tot nu toe hadden gemaakt van
de kracht van de Russische raketmo
toren. Immers, de totale stuwkracht
van de Wostokdraagraket bedroeg
zoals Titow eens heeft onthuld 600
ton. Deelt men dat getal op de 24
hoofdmotoren (verscheidene kleine
motoren voor de besturing buiten be
schouwing latend) dan komt men op
25 ton per motor. Dat is precies de
stuwkracht van de V-2, waarmee de
Duitsers in de oorlogsjaren Londen
en Antwerpen bestookten.
Met één klap waren daarmee de
verhalen over super-stuwkracht en
dito brandstoffen van de baan. De sa
menstelling van de stuwstof van de
Wostokraket werd trouwens óók ont
huld op de 2ste „Salon Aéronautique
et Spatial": vloeibare zuurstof en
koolwaterstoffen.
Het blijkt nu ook, dat de Russen
zich van een voor het Westen mislei
dende terminologie hebben bediend,
toen zij in de afgelopen jaren sum
miere gegevens over hun „superra
ket" verstrekten. Begin mei 1962 zei
kosmonaut Herman Titow bij zijn be
zoek aan Washington, dat zijn raket
bestond uit zes motoren, samen 600
ton sterk. Deskundigen van het Ame
rikaanse ruimtevaartbureau NASA
trokken daaruit de conclusie, dat de
eerste trap van de draagraket vier,
de tweede twee motoren zou bevatten
van elk 100 ton vermogen. Nu pas
blijkt dat de Russen ook een bundel
van vier motoren een „motor" noe
men.
Eens te meer is dit een bewijs dat
de Russen ware meesters zijn in het
formuleren of zo men wil: camou
fleren van hun „onthullingen". Te
gelijkertijd is het een waarschuwing.
Men kan niet voorzichtig genoeg zijn
met het interpreteren van Russische
gegevens!
