Ons ware verhaal
MET DE RUG TEGEN
DE MUUR (3)
1
m+u
m
m M
WJ
Gemarteld,
geschopt,
geslagen
Dr. L. W. Nauta over Jean-Paul Sartre
DENK ER EENS
Door Rik Valkenburg
SCHAKEN f
DAMMEN
BRIDGE
CRYPTOGRAM
door H. KRAMER
door J. M. BOM
door H. W. FILARSKI
Mei 1944. Er staat een trein op het
station te Utrecht. Honderden reizi
gers stappen in. Niemand weet dat
er ook Duitse S.S.-ers ingestapt zijn,
met een ander doel dan de normale
reizigers. Er zal namelijk weer eens
een trein-razzia gehouden worden.
Elke reiziger zal worden gefouilleerd i|&
en, o wee, als er iets wordt aange
troffen wat de Duitsers niet zint.
Weldra wordt het vertreksein ge
geven en davert de trein naar het
westen des lands. Ook dominee Van
Enk reist, zich nergens van bewust,
met deze trein mee.
„Terwijl ik tussen mijn mederei
zigers in de trein zit, komen plotse
ling enkele Duitsers ons appartement
binnen. Ieder wordt gefouilleerd. Bang
ben ik niet, want mijn valse papieren
zijn goed in orde. Het geeft dan ook
geen moeilijkheden. Dan doorzoeken
ze mijn aktentas. Ik kan me niet her
inneren dat er iets bezwarends in zit.
Eén van de kerels haalt een boek uit
mijn tas en bladert er in. Plotseling
schrik ik me een hoedje. Er steekt 'n
blaadje uit van een illegaal pamfletje
dat ik vergeten heb te verwijderen.
Ik hoop dat de vent het niet zal zien.
Het is een ijdele hoop. De preciesneus
haalt het blaadje eruit, ontdekt wat
het is, alarmeert zijn collega's en ik
ben er gloeiend by. „Kommen Sie mit",
wordt er gecommandeerd en ik heb
maar te volgen. Medelijdende blikken
van de andere reizigers worden mij
nageworpen. Er komt vrees in mijn
hart. Gelijktijdig ruist de stem uit
Gods Woord door mijn hart: Ten dage
als ik vrees, zal ik vertrouwen (Ps.
56).
Ik kom terecht in de gevangenis
„Het Haagse Veer" te Rotterdam. Er
zitten nog een stuk of dertien gevan
genen, o.a. de bekende heer Kupers.
We maken er een slechte tijd door,
omdat we geen van allen weten waar
we aan toe zijn. 's Morgens is het ons
allen bang te moe. Dan komt een be
waker en die leest een lijstje voor van
de mensen die deze dag voor het ver
hoor moeten komen. Doodsbleek wor
den dan de opgeroepenen weggeleid
en even later horen wij verschrikke
lijke kreten. Dan worden de onder
vraagden tijdens het verhoor gemar
teld, geschopt en geslagen"...
Ds. D. VAN ENK
gevangenen een preek te houden. Het
mocht. Overal gingen de deuren open
en in een ommezien waren de gangen
vol met gevangenen. Daar waren ook
vrouwen bij. Uit onze cel miste ik er
een: de Jehova-getuige! Ik ging naar
hem toe en probeerde hem over te ha
len, te komen luisteren. Hij prakki-
zeerde er niet over. Hij moest niets
van de kerk hebben. Toen zei ik dat
het een mooie gelegenheid was om
zijn vrouw te spreken te krijgen, want
die zat ook in deze gevangenis. Dit
argument mocht ook niet baten. De
man weigerde hardnekkig en bleef op
zijn ingenomen standpunt staan. Hoe
wel ik het helemaal niet met hem
eens was, vond ik zijn standvastig
heid toch wel respectabel... Het litur
gisch centrum bestond uit een gewo
ne stoel. Dat was alles. Ik klom er
op en promoveerde op deze wijze het
meubel tot preekstoel. Ik bad of God
me wou bewaren iets onverstandigs
te zeggen. Toen begon ik te preken.
Ik schrijf de preek altijd uit. Ik kan
niet zonder. Maar toen, toen stroom
den de woorden uit mijn mond en ik
weerhield mijn lippen niet. Wat mach
tig is dat, als je zo rechtstreeks Gods
Woord mag brengen"....
Kamp
De Franse commando-troepen die
hier tijdens de oorlog door gene
raal De Gaulle worden geïnspecteerd,
toonden bij de invasie wat ze waard
waren.
eens stiekem naar Veenendaal. Maar
dan was het wel uitkijken geblazen.
Er hoefde maar weinig te gebeuren,
of je was er weer bij"...
Eind 1944, beter bekend in Veenen
daal als de „Todt-tijd", kwam domi
nee Van Enk weer definitief naar
Veenendaal. Ook toen brak er een
moeilijke tijd aan, omdat hij uiterst
voorzichtig moest zijn. Hij stond al
tijd nog op het lijstje van de Gestapo
te Utrecht. In het openbaar preken
kon hij dus niet. „Op een keer liep
ik langs „Repos Ailleurs" en daar
kwam plotseling een Duitser op me
af. Ik dacht Dirk, daar ga je. Het viel
gelukkig alles mee, maar het had
evengoed mis kunnen lopen. Het hele
schoolbestuur van de Nieuwewegse
School, inclusief Gert van Schuppen en
O
Iemand uit de illegaliteit bezig met
het vervalsen van persoonsbewij
zen etc. Met fijne instrumenten en
veel geduld werden goede resultaten
bereikt.
dominee Bakker, zaten een keer op
„Repos Ailleurs". De heer Brouwer
werd er toen ook binnengebracht. Toen
hij het schoolbestuur zag zitten in de
hal, riep hy laconiek: „Hé, jongens,
zijn jullie er ook?" Heel wat Veenen-
dalers maakten tegen hun zin kennis
met de Duitsers op „Repos Ailleurs",
tegen het'eind van de oorlog. De „ken
nismaking" liep uiteraard niet voor
iedereen evengoed af"...
Gast
Promoveren
Dominee Van Enk vertelt aan één
stuk door. Er glijdt een trek van ver
wondering en bewondering over zijn
gelaat als hij het heeft over die ene
gevangene, die nooit bang was om
verhoord te worden. Het was een fa
natiek gelovige. Hij zei altijd dat hij
hoopte op het lijstje te staan voor het
verhoor. Daar kon hij smaadheid lij
den voor Christus, wat hij een eer
achtte te zijn. Deze gevangene was
een Jehova-getuige.
...„We hadden er ook wel een fijne
tijd", gaat de postor verder. „We
voerden soms hele gesprekken en al
tijd kwam dat weer op het geloof te
recht. Er waren ook enkele humanis
ten die het hadden over hun geloof in
de vooruitgang. Aan de hand van de
bijbel en de barre realiteiten uit die
tijd, probeerden we aan te tonen dat
hun standpunt wel erg aanvechtbaar
was. We wilden naar elkaar luisteren
en zo ontstonden er soms fyne gesprek
ken. Toen brak mijn verjaardag aan,
28 mei 1944. Op de eerste pinksterdag
dus. Ik verzocht de gevangenisdirec
teur of hij mij wilde toestaan voor de
Eskaders Engelse bommenwerpers
bestoken Duitse verbindingslijnen.
Het eind van het liedje was dat do
minee Van Enk met een hele groep
gevangenen op transport ging naar 't
concentratiekamp Amersfoort. Iemand
stuurde snel bericht naar zijn vrouw
in Veenendaal. Deze stond tijdig op
het station in Amersfoort met diver
se lekkernijen. Een dergelijke ontmoe
ting werkt sterk ontroerend in de ge
geven situatie. Aan de ene kant werkt
het bemoedigend, aan de andere kant
kom je daardoor weer meer tot het
besef van wat je mist.
De gevangenen werden in een grote
groep, lopend van het station Amers
foort naar het concentratiekamp ver
voerd.Over de heg zagen we men
sen lopen die allen een kaal gescho
ren hoofd hadden. Een weinig aanlok
kelijke aanblik. Toen we er binnen
kwamen, werden we een voor een
naar voren geroepen. Merkwaardig
genoeg hoorde ik dat twee Duitsers
mijn naam riepen. Wat zou dat te be
tekenen hebben? Ik meldde me en
kreeg te horen dat ik weer terug
moest naar de gevangenis. Toen ik
vroeg waarom, antwoordde de Duit
ser: ,.Er wird erschossen". Zo, dat
wist ik dan. Ik zou dus worden dood
geschoten. Het drong niet erg tot me
door, eerlijk gezegd. Het liep trou
wens ook heel anders uit. Iemand uit
Veenendaal had op de een of andere
manier mijn invrijheidstelling bq de
Gestapo kunnen bewerkstelligen. Al
een dag later was ik vrij. Natuurlijk
dook ik weer onder, want de kust was
nog lang niet vrij. Toch ging ik wel
In de beruchte en verschrikkelijke
aprildagen van 1945, was dominee v.
Enk tien dagen te gast bij dominee
Kok in de Hoofdstraat. „Het was on
danks alles een schone en mooie tijd.
Elke morgen knielden wij ieder voor
een stoel neer en de „pater familias"
ging voor in gebed. Ik hoor Kok nog
bidden. Plechtig, ernstig en gelovig.
Na het gebed mocht elk kind een lied
opgeven, dat we samen zongen. Des
avonds ging het er weer net zo aan
toe"...
We vroegen dominee Van Enk, of hij
samen met zijn collega van de toen
malige Gereformeerde Gemeente in
Veenendaal, nog iets bijzonders beleefd
had in die laatste oorlogsdagen. Dat
bleek inderdaad het geval te zijn
T^r. L. W. Nauta, Jean-Paul Sartre.
Serie Wijsgerige Monografien. Het
Wereldvenster, Baarn, 1966. 136 blz.
Geb. f 8,90.
Het deeltje uit de bekende reeks
over de Franse existentie-filosoof
Jean-Paul Sartre houdt door zijn uit
stekende kwaliteit de naam, die de
serie terecht heeft, hoog. Er is over
Sartre veel geschreven, ook populair-
wetenschappelijk; heel wat meer bij
voorbeeld dan over de Duitse wijs»
geer Martin Heidegger.
Dit is te begrijpen: want worden de
wijsgerige werken van Sartre in het
algemeen alleen door mensen van het
vak gelezen, zijn literaire werk, ro
mans en toneelstukken, is mede door
vertalingen, alom bekend.
Het boekje van Nauta is een zeer
oorspronkelijke studie geworden, die
de leek op voortreffelijke wijze in
leidt in de moeilijke gedachtenwereld
van een belangrijk hedendaagse den
ker en ook voor de vakman op menig
punt verrijkend zal zijn.
T)e auteur maakt in deze filosofische
monografie streng onderscheid
tussen Sartre als literator en als fi
losoof. Dat is uitzonderlijk in de lite
ratuur over Sartre. In feite komt in
deze wijsgerige studie het literaire
werk alleen in het hoofdstuk over de
ethiek ter sprake, het gebied waar taal
en wijsgerig woord elkaar omwille
van de handelingswaarde van het
laatste beïnvloeden.
Zijn eerste hoofdstuk besteedt Nau
ta echter aan de verbanden tussen de
schrijver en de wijsgeer Sartre. Voor
deze is de literatuur beslist niet een
middel om de consument van filoso
fie tot kopen te dwingen. Daarvoor is
hij zelf te zeer geëngageerd filosoof.
Maar juist omdat filosofie doorlich
ting is van, reflexie op de werkelijk
heid, vooral de menselijke werkelijk
heid, dient het uitgangspunt genomen
te worden in een accurate beschrij
ving van die werkelijkheid. En hier
benut Sartre ten volle zijn literaire
gaven, is hij een briljant tenomeno-
graaf, een beschrijver der verschijn
selen. Maar fenomenografie is nog
niet fenomenologie en geen wijsbe
geerte. Want wijsbegeerte is toch nog
altijd wetenschap en volgens Edmund
Husserl, de stichter der fenomenologie,
een strenge, ja meest strenge weten
schap, die zich tot doel stelt tot alge
meen geldende uitspraken ook al
zijn ze antropologisch te komen.
En dan moet men, dacht ik, consta
teren dat Sartre een slecht fenomeno-
loog en dus een slecht wijsgeer is.
Dat is natuurlijk een nogal ongenuan
ceerde uitspraak, die duidelijk tegen
gesproken wordt door het boekje van
dr. Nauta. Men zal, na lezing ervan,
toch moeilijk zich kunnen onttrekken
aan de overtuiging dat men iets zeer
wezenlijks geleerd heeft over een
wijsgeer. Nauta is zeker een kritische
gids. Dat blijkt vooral in het zeer oor
spronkelijke eerste hoofdstuk. Van een
werkje van 125 bladzijden tekst mag
men trouwens niet verwachten dat
diep ingegaan wordt op de proble
men.
Maar in al zijn noodzakelijke be
knoptheid geeft dit werkje toch de
grote thema's van Sartre's denken in
diens ontwikkeling tot en met zijn
laatste grote werk „Critique de la
Raison dialectique" weer en zet hij
die in een eigen oorspronkelijk licht.
Het zal voor velen een zeer betrouw
bare inleiding kunnen zijn.
SEDERT de totstandkoming van de
Israëlische staat heerst er in dat
land een zeer bloeiend schaakleven. Dat
is geen wonder wanneer men bedenkt
dat vele grote meesters uit verleden en
heden tot het „oude volk" behoren. Stel-
nitz en Lasker waren joden, evenals be
roemdheden als Rubinstein, Splelmann
en Mleses om maar enkele namen te
noemen. Van de generatie van vandaag
zijn er te veel om op te noemen. Een
willekeurige greep: in Amerika Fischer
en Reshevsky, in Zuid-Amerika Najdorf
en Pilnlk, in de Sowjetunie Botwlnnik.
Flohr, Smyslov. Bronstein en Bo-
leslavsky.
In Israël zijn al verschillende belang
rijke toernooien gehouden. Het hoogte
punt was wel de schaakolympiade te Tel
Avlv in 1984. VÖbr deze zomer staat de
wedstrijd om het jeugdwereldkampioen-
schap op het programma, maar het staat
te bezien of deze wedstrijd, gezien de in
het Midden-Oosten heersende fcpannin-
gen. door zal gaan.
Dat is trouwens ook de vraag wat
betreft het interzonale toernooi dat in
Tunis zal worden gehouden (september).
Kort voor het uitbreken van de oorlog
tussen Israël en de Arabische landen
werd in Haifa eep wedstrijd gespeeld
om het landskampioen der Kibboetsim.
De wedstrijd werd gewonnen door U.
Geiler (niet te verwarren met de
Russische grootmeester van dien naam!).
In deze wedstrijd werd het volgende
korte, maar bijzonder interessante, par
tijtje gespeeld. Het wekt herinneringen
op aan de onsterfelijke partij van An
dersen.
Wit: M. BARUCH. Zwart: I. SELA.
(Haifa 1987.)
Aangenomen Damegambiet.
1. d2d4. d7d5 2. c2—c4. d5xc4 S.
Pblc3.
(Staat als minder sterk te boek en
terecht. Het sterkste antwoord is nu 3.
e5 4. dxe5, Dxdlt 5. Pxdl. Pc6. of 3.
a6 4. a4. e5! 5. dxe5, Dxdlt en nu
heeft zwart na 6. Pxdl, Pc6 de beschik
king over het belangrijke punt b4.)
3c7c6.
(Een slim antwoord: aldus voorkomt
zwart dat hij zijn tegenstander in de
kaart speelt met een variant die hij
waarschijnlijk van haver tot gort kent
en bereikt hij niettemin een voor zwart
goed bekend staande variant.)
4. e2—e4, e7e5.
(Na 4b5 herovert wit zijn pion
door 5. a4, b4 6. Pa2.)
5. Pgl—f3. e5xd4 6. Pf3xd4.
(De boeken over de openingen geven
alleen 6. Dxd4. Dxd4 7. Pxd4 aan.)
6Lf8b4.
(Beter lijke 6b5 7. a4, b4 8. Pa2,
La6.)
7. Lflxci. Pg8—f6 8. Lel—g5!?. Dd8—a5
9. Lg5xf6
(Een schitterende combinatie. Tot goed
begrip diene. dat wit hier ook rustig 9.
Ld2. Dc5 10. Db3! kan spelen.)
9Lb4xc3t 10. b2xc3, Da5xc3t 11.
Ddld2, Dc3xalt 12. Kei—e2, Lc8-g4t
13. Ke2e3, Dalxhl.
(Het slot lijkt op de Israëlische actie
ln de Sinai-woestijn.)
14 Pd4—e6! Pb8d7 15. Pe6—c7t.
Ke8—f8 16. Dd2d6t. Kf8—g8.
De opgave van de week: hoe dwong
SELA
XI
liHftliKi
A® T*
1
a&o
P H j
b c
d e f g h
BARUCH
wit in de diagramstelling de winst af?
De oplossing kunt u vinden ln de volgen
de rubriek.
OPLOSSING VORIGE PROBLEEM
De stand was:
Wit: Kgl, Dh3, Tb3 en fl. Lel. Pg5.
pionnen a4, d4. e5. f2. h2, h7.
Zwart: Kg7, Dc7. Ta8 en h8. Pe7 en
b8. pionnen a7. b7. c6, e6. f7, g6.
Er volgde (Najdorf-Rollansky): 24.
Dh3xe6!, Pe7—d5 25. Pg5xf7!. Th8xh7 (of:
25Dxf7 26. Lh6t!> 26. Pf7—d6 en
zwart gaf het op.
Een van de meest merxwaardige
verschijnselen ln de laatste grote in
ternationale tournooien is de herleving
van de eertijds zo gevreesde ..Molimard"
aanval. De geschiedenis van deze atta
que gaat terug naar de prille historie
van het wetenschappelijk dammen, want
de eerste partijen zien we al in dit
systeem in de jaren rond de eeuwwisse
ling toen 1e bekende Amsterdamse vir
tuoos Cardozo het al toepaste. Molimard
vervolmaakte de speelwijze in theore
tisch opzicht, doch de na-oorlogse aan-
valsschool lanceerde door een snele liqui
datie een dusdanige veelheid van fronta
le tegenaanvallen, dat ze vrijwel geheel
uit de wedstrijd-openingen verdween.
De huidige opbloei van de omsinge-
llngs-tactiek heeft als het ware een re
naissance tot gevolg gehad van veel ar
chaïsche openingen zoals deze Molimard
„aanval". Hieronder een uiterst conse
quente vorm ervan, voorgekomen in het
laatste grote internationale tournool in
Den Haag:
Wit: J. Leclalr; Zwart: W. Tsjegolev.
1. 32—28 18—23 2. 38—32 12—18 3. 33—29
2024; 4. 29x20 15x24; 5. 42—38 7—12: 6.
47_42 2—7; 7. 39—33 10—15; 8. 44—39
14—20; 9. 28—22. De inleiding tot de Moli
mard aanval die tot doel heeft via
de „kerkhof" voorpost een wig tussen
de beide zwarte vleugels te drijven. 9
17x28: 10. 33x22 18x27; 11. 31x22 5—10:
12. 34—30 10—14; 13. 50—44 12—18; Vanaf
dit ogenblik begint zwart een uitput
tingsactie. die vroeger door de theorie
werd afgekeurd, maar hier toch weer
bijzonder effectief is: 14. 37—31 Ook
32—27 wordt veel toegepast en is o.i
sterker. 14. 18x27; 15. 31x22 8—12; 16.
42—37 wit richt zich in op een zo lang
mogelijk beletten van (16—21) dat de
positie van de voorpost sterk aan kracht
doet inboeten. 16. 1218; 17. 37—31
18x27; 18. 31x22 7—12; 19. 41—37 12—17:
verzwakt het witte centrum: 20. 38—33
17x28; 21. 33x22 3—8 22 43—38 8—12 23.
46—41 1—7 24 49—43 12—18 25. 37—31
18X27; 26. 31x22 7—12: 27. 41—37 12—17:
28. 38—33 18x27 29. 33x22 (zie diagram)
De strijd is door belden uiterst conse
quent gevoerd en het schijnt, dat wit
succes zal hebben. Een schitterend bere
kende actie van zwart vanuit de dia
gramstand brengt de Amerikaan tot wan
hoop: 30. 48—42 beter, doch niet voldoen
de om de zwarte contra-attaque te stui
ten is 36—31. 30 - 11—16; 31. 42—38
410!! Laat wit maar één zet: 32. 38—33
23—29! 33. 33—28 (Of?) 20—25! 34. 37—31
er is niet beter 25x34; 35. 39x30 21—27;
36. 32x21 16x18 37. 28—23 19x28: 38. 30x8
9—13 39. 8x19 14x23; Zwart heeft de
aanval geheel overgenomen. 40. 44—39
29—33 41. 31—27 33x44; 42. 40X49 10—14;
43. 37—31 14—19: 44. 31—26 19-24; 45.
45—40 15—20 46 26—21 6—11: 47.
49—44 24—29 48. 44—39.
Aan de lezers de opdracht na te gaan
hoe zwart gewonnen zou hebben na 48.
21—16.
In de partij volgde nog: 48. 1116!
49. 39—34? Nu is meteen uit door: 49.
18—22: 50. 27X18 23x12: 51. 34x32 16x49!
Oplossing vorige maal:
ctanr)
vil UVA/1 vd w UI VI0V
lijk 35—30. Op (24—30) volgt 35x24! en
daarna 22-18 dus gedw. (12—18) 22—171!
(24—30 Of?) 35X24 (29x20) 37-31! (26x37)
32x41 (23x32) 38x27 en de sterke voor
post op 17 besliste na enkele zetten de
strijd!
LANG niet altijd gaat het op, dat
men bij het spelen „honneur op hon-
neur" moet zetten. De belangrijkste rede
nen om het niet te doen zijn de volgen
de twee. Ie) Men kan met zekerheid
géén lagere kaart bij zichzelf of partner
vrijspelen, of 2e) men wil partner ln de
gelegenheid stellen later nog een kaart
van die kleur te kunnen naspelen.
Deze tweede reden is het moeilijkst te
onderkennen en in het Deense dames-
partijtje van vorige week werd dat dan
ook herhaaldelijk misgedaan.
B 7 6
H B 6
O H V 2
V B 9 8
4» 10 3
C? 109 8 5
<C> B 10 9 5
H 4 2
4» H V 8 4 2
V 3
863
A 7 6
4» A 9 5
C? A 7 4 2
O A 7 4
4-10 5 3
Zuid gever, niemand kwetsbaar. Zuid
speelde drie Sansatout en daar oost de
schoppenkleur had geboden, kwam west
met schoppen tien uit. In noord moet
natuurlijk schoppenboer worden gelegd,
laten we aannemen dat oost de vrouw
speelt ln welk geval zuid duikt! Oost
heeft geen betere kans dan schoppen
door te spelen en zuid maakt schoppen
negen. Nu gaat zuid tot de klaveraanval
over: neemt oost de klaver tien met het
aas om schoppen door te spelen, dan
wint zuid negen slagen. Na de derde
schoppen genomen te hebben speelt zuid
weer klaver die west kan nemen met de
heer maar west is ongevaarlijk. NZ
maken tenminste twee schoppens, drie
ruitens, twee klaveren, twee hartens (en
zelfs drie. zonder snijden).
Ga nu even na wat er gebeurt wan
neer oost in slag 1 de schoppenboer niet
met de vrouw dekt. Noord blijft aan
slag en klaver wordt aangevallen, welke
west neemt met de heer. West heeft nu
nog een schoppentje, speelt dat en nu
dwingt oosts schoppenvrouw het aas
eruit. Waarna oost nog klaveraas heeft
om aan slag te komen en OW krijgen
tenminste twee klaverslagen en drie
schoppenslagen. Drie Sans gaat thans
dus down. Zeg niet: dit is erg eenvou
dig. Op papier misschien wel, ïn de na
tionale Deense kampioenschappen echter
niet en daar spelen toch echt geen klei
ne bridgekinderen mee!
Venezuela dat vorig Jaar In St. Vin
cent op de derde plaats (van vijf deelne
mende landen) bij de wereldkampioen
schappen beslag wist te leggen, moest
dit Jaar in Miami de rode lantaren dra
gen De Zuid-Amerikanen hadden dan
ook een minder sterk team dan het vo
rig jaar en maakten vele principiële fou
ten. In onderstaande situatie in de
wedstrlid Frankrijk-Venezuela ging het
ook mis. Doet u het beter?
H V 8 4
542
O B10 8
4- H 4 2
B 2
HB73
A52
4» B 8 7 6
N
W O
Z
Oost gever, OW kwetsbaar. Oost paste,
de Franse zuidspeler opende met één
Sansatout (16—18 punten), west paste,
noord drie Sansatout, einde.
West speelde harten drie voor. Oost
legde de vrouw en zuid harten negen.
Oost speelde harten acht na, zuid harten
tien, west hartenboer, noord harten vier.
In slag 3 speelde west weer harten, le
dereen bekende en zuid won hartenaas
ln sla" 4 volgde kleine ruiten uit zuid.
noord won de tien, oost ruiten zeven. In
slag 5 kwam ruitenboer uit noord, oost
ruiten drie, zuid kleine ruiten en west
ruitenaas. In de zesde slag speelde west
zijn vrije harten, noord ruimde ruiten
op en oost de schoppen drie. zuid klaver
negen.
Vraag: Gegeven zijnde dat OW met
normale (klassieke) signalen spelen, wat
moet west dan nu naspelen? Antwoord
volgende week.
Horizontaal:
1. zulk een bekoorlijk meisje
doet toch aan iets geks denken (3)
4. en zij praat en zij praat en zij
praat (7)
10- een laan in het zuiden (3)
11. Zuidhollandse waterloop aan
een halmpje (3)
12. noot aan noot brengen hulde
(3)
13. dat brengt ons op de aarde
terug (7)
15. maling (3)
16. als het heel ls, Is het ver (3)
17. slot van menige verkering (2)
18. muziekinstrument om in te zit
ten, al is dat niet leuk (3)
21. insektenkleutertje (4)
24. kliekje (11)
26. het insekt in Brabant (4)
27. in zo'n trein hoor je de drank
(3)
28. voor velen de belangrijkste
persoon (2)
29. Baba is zijn van (3)
32. zoiets jaagt de Engelsen de
dampen in (3)
34. geheugensteuntjes (7)
37. verwarde belofte in Gelder
land (3)
38. als het zo zit, boft men (3)
39- als het strafwerktuig in el
kaar is geslagen, kan men er ergens
altijd nog mee betalen (3)
40. zoiets wordt gestuurd (7)
41. keukengod (3)
Verticaal:
1. van die plaats is het centrum
maar één pas groot (7)
2. de drank is in Jacobs vrouw
verward geraakt (3)
3. zo'n man is in Frankrijk het
einde (3)
4. voorganger der moordenaars
(4)
5. looptuig op wielen (11)
6. bar, maar geen kroeg (3)
7. in die stad laat men, om zo ie
horen, de klok niet los (7)
8. als men de maat keert duurt
het een hele tijd (3)
9. de rivier met een gaatje (3)
14. niet zoo maar een (2)
17. als men die boze geest door
elkaar rammelt blijkt dat hij laf is
(3)
19. als dit meisje zich keert, groet
zij op vreemde wijs (3)
20. ruimte scheppen (7)
22. dit beest laat op zich liggen
(3)
23. oplichten van glas (7)
25- elastiek in de gymzaal (3)
30. daar kan wat bij (4)
31. modieus (2)
32. kwastdrager op het hoofd (3)
33. ongewoon lied (3)
34. een Franse vriend (3)
35. de afsluiting op het hoofd (3)
36. die vogel laat zich omdraaien
(3)
Oplossing vorige
kruiswoordraadsel
Verticaal: 1. bowl, 2. Eli, 3. sme
rig, 4. konijn, 5. om, 6. oma, 7. re, 8.
drama, 10. treden, 11. eis, 12. rats.
14. lev, 15. dra, 18. lagen, 20. raden,
22. neg, 23. Sem 24- weggaan 26.
mos, 28. kielzog, 29. teelt, 30. Lisse,
32. motet, 33. Elten, 36. set, 37. dal,
44. Etten, 45. Lek, 47. treem, 50. na
dien, 51. Ran, 52. les, 54. onpaar, 56.
rente, 57. tanen, 59, sar, 61. ges, 63.
lor, 64. Beek, 66. era, 67. lijm, 69.
dra, 72. R.M., 73. de.
Horizontaal: 1. Best, 4. koord, 9.
ster, 13. olm, 14. lommerd, 16. Ria,
17. wielen, 19. arrest, 21- ravijn, 23.
smaad, 24. wig, 25. Nemea, 27. dek,
29. tegel, 31. gom. 32. menie, 34. eg,
35. nis, 37. Don, 38. el, 39. ego, 40.
Sem, 41. gat, 42. alt, 43. la, 44 Est,
46. Let. 48. ze, 49. tante, 51. rel, 53.
troon, 55. nat, 56. raket, 58. eng, 60.
degen, 62. salep, 65. seinen, 68. no
made, 70. are, 71. strijder, 74. are.
75. rand, 76. Emmer, 77. prak
