Vuilnisbelt in brand De gouden vleugels van onze vloot De Koning en Voogt resp. vierde en vijfde Vijfduizend man bij operatie Hartslag Andere tijden en andere taken - de Marine bleef in de lucht Zoo Mao Al kort na Soesterberg [kwam op Texel „De Mok" Allerhande Ouwehand Veldhospitaal met 400 bedden in Harskamp Yan de Brandhof op weg naar de titel Kinderboekenweek van 25 oktober tot 4 november Gouden Beer voor Belgische film Film mM-,- Provinciale kampioenschappen De Oost Oorlog Grote oefening van geneeskundige troepen Experiment met verbandpost in tientonners Deining Vliegtuigen zijn onbruikbaar voor oorlogs- werk" - deze conclusie stond te lezen in een rap port dat door een aantal Nederlandse officieren na enkele proefnemingen werd uitgebrachtDat was in 1909. Eigenlijk best te begrijpen: wie zou het ook in zijn hersens halen om met een wankel bouwsel van latten en linnenvoortge dreven door een gammele motor9 oorlog te gaan voeren? Dat was goed voor die waaghalzendie er op vlieg feesten stunts mee uithaaldenmaar in de krijgsmacht - neen9 daar hoorden ze niet thuis. êlSÊÈ:. RENSWOUDE Dammen HULP Zeeman in Polen vrijgelaten De amateurs moesten 142,5 km af leggen en vanaf het begin waren er ontsnappingen. Het werd pas ernst, toen een groep van 10 renners vooraan reed. Later werd deze groep uitge dund tot 4 renners, o.w. Jan Sand- brink (Willem van Middelaar had we gens een val een behoorlijke achter stand opgelopen en hij zou de strijd staken, terwijl Piet van den Top zijn frame brak en dus ook uitgeschakeld was). Met nog een kleine 40 km te rij den wisten 3 renners aansluiting bij de koplopers te krijgen, waarna de eindspurt de beslissing moest bren gen. Arie Versluis (Lexmond) werd kampioen 1967 in de tijd van 3 uur, 34 minuten en 38 seconden, met op de 2e plaats Albert van Midden (Hilversum), 3e Arie van Veenendaal (Zeist), 4e Jan Sandbrink (Amersfoort). Bij de nieuwelingen ontstond een he vige deining, toen Wim Klinkenberg (Utrecht en adspirantenkampioen 1966) en Matti de Koning (Scherpen- zeel) het hazenpad kozen. Direct kwam een 3-tal renners (Henk Zeeman, Hui zen, Arie Bakker, Soest en Arnold Voogt, Scherpenzeel) in actie. Zij kwa men bij de 2 koplopers en daarna is het aan niemand meer gelukt om aan te sluiten. Wel vielen er veel slachtof fers door het tempo, dat vrij hoog lag. In Ouwehands Dierenpark wordt nu al enkele jaren een doorlopende ten toonstelling gehouden van dierentuin affiches. Ze komen uit alle hoeken van de wereld. De directie van het Rhenense park schrijft elke winter naar alle dierentuinen om de nieuwste exemplaren te mogen ontvangen. Zo wordt de collectie tekens weer ver nieuwd en blijft de tentoonstelling in teressant. Tot nog toe was er nog nimmer antwoord ontvangen van de directie van de tuin uit Peking, de hoofdstad van Communistisch China. Tot voor enkele dagen Plotseling kwam er een pakketje binnen. Met veel belangstelling werd het op het directiekantoor bij Ouwe hand geopend. En wat kwam er wel uit Een keurig tijdschrift over Moa en het rode boekje in de Engelse taal. De begeleidende brief bracht ophel dering. Daarin stond alweer in het Engels geschreven, dat de directie van de Pekingse dierentuin Ouwehand helaas niet kon helpen aan een affi che. Ter compensatie had men nu maar het bewuste tijdschrift opgezon den en het rode boekje van Mao bij gesloten. De directie van de tuin uit Peking sprak daarbij de hoop uit, dat de vriendschap tussen beide volkeren op deze manier zal worden vergroot Het tijdschrift over Mao en zijn ro de boekje zijn echter niet op de ten toonstelling te vinden. De heer Ouwe hand heeft de zending opgeborgen in het archief, waar deze communis tische propaganda nu als curiositeit wordt bewaard. i m wmËm VEENENDAAL e— Dinsdagmiddag brandde de vuilnisbelt weer eens. De brand weer werd gewaarschuwd en heeft handenvol werk gehad om het vuur voor het oog weer te doven. Tot 's avonds tegen tienen is men bezig geweest. Tegen zes uur_dacht men de brand meester te z|jn, toen de vlammen aan de andere kant weer oplaaiden. De brand ging gepaard met een enorme rookontwikkeling, die in geheel Veenendaal zichtbaar was en die zoals de foto laat zien een grote hoogte bereikte. VEENENDAAL Te Hoogland organiseerde de Ren- en Toerclub .Amersfoort" voor de 7e maal in. successie de Provinciale Kampioenschappen Utrecht. Door de bijzonder mooie weersomstandigheden was er veel publiek, vooral in de buurt van de finish. Diezelfde weersomstandigheden waren er de oorzaak van, dat vele renners vroegtijdig opgaven. De warmte en de afstanden wonnen het in vele gevallen van de strijdlust en goede wil van de renners. Arie Bakker werd spurtwinnaar en kampioen 1967, Wim Klinkenberg 2e, Henk Zeeman 3e, Matti de Koning 4e en Arnold Voogt 5e. Van de 2e groep won Frans Kisner (Amersfoprt) de spurt om de 6e plaats voor Teus Valkenburg (Scherpenzeel). Op de 11e plaats Cees Boezaard (Amersfoort), 12e Jan van Beek (Barneveld), 13e Jan van Garde ren (Hamersveld), 14e Max de Vries (Amersfoort) en als 15e Henk van Vel- zen (Scherpenzeel). De winnaar had voor de 68 km 1 uur 46 minuten en 56 seconden nodig. Jan Zwaagman en Wim Pater (bei den uit Barneveld) wisten zich bij de adspiranten goed te handhaven en zij legden beslag op een 7e en 8e plaats. Kampioen werd hier Henk Stekelen burg uit Utrecht in de tijd van 48 min. en 35 seconden over de 28,5 km. De vogelstand, die in Ouwehands Die renpark in de vrije natuur voorkomt, is de laatste jaren wel zo aanzienlijk toegenomen, dat men al meer dan der tig niet alledaagse soorten heeft geteld. Het onderzoek wordt nog voortgezet. Waarschijnlijk zijn de meeste „vreem delingen" insekteneters. Uiteraard ko men'er op het dierenpark méér insek- ten voor dan in de uitgebreide bossen rondom het park. De ontdekte interes sante vogels komen vermoedelijk op dit ongerierte af. Ze vinden in de wijde omtrek niet zo'n goed gesorteerd voed- selareaal. De directie overweegt nu voor deze „gevederde opruimingsploeg" op verschillende plaatsen in het park nestkasten bouwen, opdat deze bij zond re vogelstand nog verder kan uitgroe ien. Het is altijd nog beter dat de vo gels de insekten opruimen, dan dat de mens met chemische middelen gaat spuiten, zo redeneert men. Ouwehands Dierenpark heeft de nieuwste film, getiteld „Schepselen van de vijfde dag", op de jubileumviering ter gelegenheid van het vijfendertigja rig bestaan van het park, ten doop ge houden voor personeel en genodigden. Deze prachtige kleurenfilm, die een beeld geeft van de dierentuin op de Grebbeberg in de vier jaargetijden, zal beschikbaar worden gesteld aan ieder een, die er belangstelling voor heeft. Joop van Essen is maker. Talrijke in stellingen en organisaties hebben al be langstelling getoond, waaronder de Holland Amerika Lijn. De heer Ouwe hand verwacht dat zelfs de KLM inte resse zal tonen. GEBOREN: Gerard Albertus, z.v. D. Heijting en A. A. van de Weerd; Jolanda Jannetta, d.v. G. van de Kaa en J. Harskamp; Cornelis Hendrik, z.v. C. Boonzaaijer en H. Moesbergen; Gerrit Christiaan, z.v. Z. Spies en W. Vonk; Hendrik Ja cob, z.v. J. van de Vliert en H. van den Brink; Hendrik Nicolaas, z.v. G. Val kenburg en B. de Jager. Maar gelukkig waren er ook of ficieren die verder vooruit keken: generaal C. J. Snijders en kapi tein H. Wallaard Sacré waren twee van hen. Zij vonden dat het leger vliegtuigen moest hebben en dank zij hun volhouden kwam in 1913 door een koninklijk besluit de luchtvaartafdeling van het le ger tot stand die weliswaar heel bescheiden op Soesterberg begon te vliegen, maar tenslotte uitgroeide tot de Koninklijke Luchtmacht zoals wij die nu ken nen. Een andere man met een voor uitziende blik was de luitenant- ter-zee A. E. Rambaldo. Als fer vent luchtvaart-enthousiast gaf hij onder meer in 1907 de stoot tot de oprichting van de Nederlandse vereniging tot bevordering van de luchtscheepvaart, nu alom bekend als de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart. Hij was zelf een enthousiast ballon vaarder, maar hij dacht verder: ook de vloot moest vliegen. Im mers, ook bij de oorlogvoering ter zee zouden vliegtuigen een be langrijke taak kunnen vervullen. Maar overtuig daar in 1909 maar eens iemand van! Rambaldo heeft het allemaal niet mogen beleven. Een ongeluk tijdens een ballonvaart in Neder- lands-Indië in 1911 maakte een ontijdig einde aan zijn leven. Maar de gedachte die hij gepropageerd had bleef voortleven. In 1914 be gon men op Texel met de inrich ting van een marinevliegkamp, dat de naam „De Mok" kreeg. Een viertal marine-officieren (een van hen was de latere schout-bij nacht Karei Doorman) werd op Soesterberg gedetacheerd om bij het leger de vliegkunst te leren. In 1916 kreeg de marine haar eer ste eigen vliegtuigen, een zestal in Amerika gekochte Martin twee dekkers op drijvers, die werden gestationeerd opeen klein wa tervliegkamp ten noorden van Amsterdam: Schellingswoude. Op 18 augustus 1917 tenslotte, nu dus 'n halve eeuw geleden, verscheen er opnieuw een koninklijk besluit: ditmaal kondigde het de officiële oprichting aan van de Marine Luchtvaartdienst. Europa zat toen midden in de eerste wereldoorlog en evenals de luchtvaartafdeling op Soesterberg kreeg ook de Marine Luchtvaart dienst van tijd tot tijd een vlieg tuig toegeschoven dat van een vah de oorlogvoerende partijen afkomstig was en een- noodlan ding op Nederlands gebied had gemaakt. Het bonte allegaartje dat aldus kwam binnenvallen werd meer voor de curiositeit dan voor de praktische bruikbaarheid aangehouden: veel had men er niet aan. Maar voor Nederland zelf was de Marine Luchtvaartdienst niet van direct belang. Zijn voornaam ste taak kreeg hij in de komende jaren toebedeeld in wat men toen dikwijls aanduidde als „de Oost": Nederlands-Indië. Een gebied zo groot als Europa, bezaaid met meer dan duizend grote en kleine eilanden, was immers een ideaal operatieterrein voor marinevlieg tuigen. In 1918 werd er, aarzelend nog, begonnen in Tandjong Priok bij Batavia, het tegenwoordige Djakarta. Maar al gauw verhuis de men naar Soerabaja, waar in de volgende jaren de grote mari nebasis Morokrembangan ver rees, destijds de grootste en best geoutilleerde in het verre oosten. Van hieruit zwermde men uit over de hele archipel, eerst met de Van Berkel tweedekkers, later met Dornier Wals, tweemotorige Fokkers en tenslotte de driemoto- rige Dornier DO-24's. Dikwijls bleef men dagen weg, gebruik ma kend van overal ingerichte een voudige steunpunten, zelf de toe stellen verzorgend en reparerend (grondpersoneel was er niet op de buitenposten) en op allerlei ma nieren improviserend. Het was vredestijd, maar er was genoeg te doen. Er werden patrouille- en verkenningsvluchten gemaakt, scheepvaartbewegingen gecontro leerd, jacht gemaakt op smokke laars, zieken en gewonden ver voerd en onbekende gebieden in kaart gebracht. Zo ontdekte in 1936 op een dergelijke karterings- vlucht boven Nieuw-Guinea de luitenant-ter-zee Wissel de sinds dien naar hem genoemde Wissel meren. Nederland deed bij dit alles vrij wel alleen dienst als opleidings basis. Wie af gelest was als mari nevlieger vertrok naar Neder lands-Indië en ging daar verder dienst doen. Pas de mobilisatie van 1939 bracht daar verandering in, want toen kreeg de Marine Luchtvaartdienst de taak toege wezen om langs de Nederlandse territoriale wateren te patrouil leren en schepen en vliegtuigen van de oorlogvoerende partijen op een afstand te houden. Het duurde maar acht maariden, toen werd Nederland zelf door de Duit se inval direct in de strijd betrok ken, en binnen vijf dagen was het los van de Nederlandse strijd krachten beslist: Nederland werd bezet gebied. Gelukkig was een groot aantal marinemannen met hun vliegtui gen ontkomen en konden zij de strijd vanuit Engeland voortzet ten. Zij vormden het bekende 320 squadron, dat eerst met Fokkers, later met resp. Hudsons en Mit chells, de Duitsers op allerlei ma nieren het leven zuur bleef ma ken, helaas ten koste van vrij grote verliezen. Een ander Ne derlands marinesquadron, 860 squadron, opereerde met Sword- fish tweedekkers vanaf tot vlieg- dekschip verbouwde tankers om in de Atlantische Oceaan de Duit se onderzeeboten op een afstand te houden. In 1941 werd de oorlog voor de Marine Luchtvaartdienst een „totale oorlog", want toen be gon Japan zijn aanval op Neder lands-Indië dat na drie maan den bittere strijd moest opgeven. Maar ook hier ontkwamen mari nemannen met hun vliegtuig en aan de greep van de vijand en vanaf Ceylon zette een andere marinesquadron, no. 321, de strijd voort, eerst met Catalina vliegbo- ten, later met viermotorige Libe rators. Zo kwam 1945 en met een tus senruimte van drie maanden streken zowel Duitsland als Ja pan de vlag. De oorlog was voor bij, de wederopbouw begon. Val kenburg werd in Nederland de voornaamste marinevliegbasis en de vliegers van de vloot kregen al gauw een noviteit: een eigen vliegdekschip. De eerste „Karei Doorman", een klein schip dat van de Britse vloot werd ge leend, vertrok al gauw met een squadron Fireflies naar Ne derlands-Indië, waar nog niet al les rust en vrede was. Morokrem bangan was hier weer in gebruik genomen en voorlopig leek het er op of de voor-oorlogse routine min of meer hervat zou worden. Maar in 1950 werd Nederlands-In dië de republiek Indonesië en met uitzondering van westelijk Nieuw- Guinea was er voor de marine vliegers niets meer te doen. In 1960 werd ook dit laatste steun punt aan Indonesië overgedragen. De vliegende marine kreeg nu een geheel andere taak. Neder land was lid geworden van de NAO en in het kader daarvan werd de marine luchtvaartdienst belast met het opsporen en be strijden van onderzeeboten. De nieuwe, grotere „Karei Door man", die later geheel gemoder niseerd werd, deed daarbij als grote drijvende basis dienst, maar ook aan de vaste wal werden onderzeeboot-bestrij dings - vliegtuigen gestationeerd: de Neptunes met twee zuiger- en twee straalmotoren en een bijzon der groot vliegbereik, waarmee men grote stukken zee kan be strijken. Verder werden vliegtui genen helikopters van de marine beschikbaar gesteld voor de op- sporings- en reddingsdienst. Dag en nacht staan er toestellen klaar om direct te vertrekken en menigeen is al in de loop van de jaren door de vliegende marine mannen uit een hachelijke situatie gered. De tijden veranderen, ook bij de Marine Luchtvaartdienst. De „Karei Doorman" zal over enkele jaren verdwijnen; fregatten met helikopters, nieuwe mannen aan het roer en in de cockpits. Maar de geest en de traditie van een veelbewogen halve eeuw zullen altijd dezelfde blijven. De tijden zijn veranderd en de taken zijn veranderd: tijdens een vloot- schouw in de dertiger jaren voor Scheveningen vlogen de drijver-vlieg tuigen vol trots over de oude pier. Dienst in Nederland deden ze niet want de M.L.D. opereerde in feite alleen in Nederlands-Indië. Nu is het allemaal anders. De Sikorsky-Seabats, landend aan boord van ons vlieg kampschip „Karei Doorman" (foto links) zijn in Nato-verband belast met het opsporen van vijandelijke onder zeeboten. EDE Sinds maandag is in de provincies Gelderland, Overijssel, Noord brabant en Limburg onder de codenaam „Hartslag" een grote militaire oefening gaande van geneeskundige troepen in samenwerking met andere legereenheden. Aan deze oefening, die tot vrijdagmiddag twaalf uur duurt, nemen ongeveer vijfduizend man deel, voorzien van een indrukwekkende hoeveelheid materieel. In afwijking van voorgaande jaren zijn mobilisabele legerkorpseenheden en territoriale troepen ditmaal niet afzonderlijk, en op verschillende tijdstippen, maar gezamenlijk op herhaling. Het gaat om de geneeskundige afvoer en verpleging van gewonden, zoals deze moeten functioneren na het uitbreken van gevechtshandelingen- De oefening Hartslag is voorbereid door de 102 e geneeskundige groep van het le legerkorps, die ook de leiding heeft. Er zijn maar liefst zeshonderd oefengewonden, die voor zover nodig, naar het achterland worden vervoerd, hetgeen in principe ook per boot of trein kan gebeuren, maar hier met be hulp van ambulanceauto's en hefschroef- vliegtuigen geschiedt. Kolonel-arts M. Bloch heeft de algehele leiding. Luitenant-kolonel J. A. van Donk, plv. commandant, vertelde "bns gistermiddag in het infanterie-schietkamp Harskamp bijzonderheden over deze oefening. In Harskamp is een doorvoerhospitaal met vierhonderd bedden ingericht, te verge lijken met een ziekenhuis in een mid- delgr9te stad. De gecombineerde oefening is opge zet, omdat de nu toegepaste samenwer king in een oorlogssituatie een vereis te is, aldus overste Van Donk. De op stelling van de diverse eenheden is een afspiegeling van de situatie in Duits land, waar zoals bekend het le leger korps zijn operatieve bestemming heeft. In dit geval fungeert de IJssel als een belangrijke waterhindernis. De deelnemende troepen op herhaling VEENENDAAL In ,,'t Trefpunt" werd voor de onderlinge competitie van V.D.C. de reeds aangekondigde partij tussen v. d. Brandhof en v. d. Vliert ge speeld. In een strijd, waarin beide spe lers veel riskeerden, dus op winst speelden, kwam de „out-sider" v. d. Brandhof iets gunstiger te staan. Hij wist dit kleine voordeel op sublieme wijze uit te buiten en te winnen, waar door hij de moeilijkste klip naar het clubkampioenschap wel omzeild heeft. In de partij Meerveldv. Leeuwen haalde eerstgenoemde beide punten binnen. zijn verleden week maandag al opge komen, hebben na de administratieve beslommeringen woensdag hun bivak ken betrokken en zijn eergisteren naar de oorlogsbivakken overgebracht. Hoe groot daarbij het improvisatievermo gen van de chauffeurs was, bleek o.a. uit het feit dat een chauffeur een ge broken ventilatorriem door een nylon kous verving en met behulp daarvan de resterende dertig kilometer met zijn voertuig kon afleggen. De eigenlijke oefening komt vandaag op volle gang. Er is uitgegaan van de veronderstelling dat een poging van de tegenpartij is verijdeld, bruggehoofden op de westelijke IJsseloever te vestigen en vanochtend eigen troepen bij een tegenaanval vaste voet ten oosten van de IJssel hebben verkregen, waarna een aantal verbandplaatsen ook daarheen wordt overgebracht. Een van deze ver bandplaatsen is bij wijze van experi ment in tientonstrucks ondergebracht, die na een uur met alle toebehoren kun nen vertrekken. Omdat echter wordt uitgegaan van de mogelijkheid van vernielde bruggen, heeft de genie vanochtend bij Olst en Brummen pontonbruggen geslagen. We zullen geen poging wagen, de ge hele ingewikkelde organisatie van de oefening in het algemeen en van de ge neeskundige troepen in het bijzonder uit de doeken te doen, maar in grote lijn komt het hierop neer, dat de eerste vorm van hulp aan gewonden berust op zelfhulp, en ka'maradenhulp, hetgeen tegenwoordig aan alle militairen wordt geleerd. Vandaar gaan de gewonden naar hulpposten, die ervoor zorgen dat de gewonden voor zover nodig verder worden vervoerd naar de mili taire yerbandplaatsen, waar een opera tiekamer voorhanden is. Daar worden alleen die ingrepen ge daan, die nodig zijn om ledematen te redden en patiënten in leven te houden. Daarna worden ze alweer, voor zo ver nodig gereedgemaakt voor ver der transport. Elke inrichting is dus te vens selectiepost. Het doorvoerhospitaal, dat thans in de Harskamp is opgericht, vormt de ruggegraat van de hele ge neeskundige dienst van het legerkorps. Indien volgens de medische prognose gewonden niet binnen twaalf dagen kun nen herstellen, worden ze naar de ter ritoriale sector afgevoerd, naar het moe derland dus. Bij deze oefening fungeren de provin cies Limburg en Noordbrabant als ter ritoriaal gebied, omdat onze westelijke provincies met de daar heersende ver keersdrukte minder geschikt zijn. Brigade-generaal-arts K. L. Bakema, inspecteur van de militaire geneeskun dige dienst, was gistermiddag in Hars kamp om de gang van zaken van na bij te kunnen volgen. Op een later tijd stip hopen we enkele conclusies omtrent de oefening te kunnen publiceren. Van onze scheepvaartredactie ROTTERDAM De stuurman van de kustvaarder Spes, de 21-jarige Jan Huigen uit Rotterdam, is gisteren op last van een rechtbank in de Poolse havenstad Szczecin vrijgelaten. Hij heeft zijn intrek genomen in een tehuis voor zeelieden en wordt binnen een week in Nederland terug verwacht. Voor de stuurman werd vrij gelaten, moest hij een boete betalen. Het geld is door de rederij van de Spes de Oost Atlantic Line in Rotterdam overge maakt. Stuurman Huigen werd bijna twee weken geleden samen met kapitein Ka- rel van der Plas (38) uit Katwijk gear- restéerd. Een eerste verzoek de kapi tein op borgtocht vrij te laten, werd door de rechtbank afgewezen. Gisteren zou de zaak opnieuw voorkomen. Officieel is de rederij nog steeds niets bekend over de redenen die tot de ar restatie van beide zeelieden hebben ge leid. In de aanklacht werd gesproken over belediging van de Poolse staat. AMSTERDAM „Kinderen in an dere landen" is dit jaar het thema van de kinderboekenweek, die van 25 okto ber t/m 4 november wordt gehouden. Voor de dertiende keer zullen de prijzen voor het kinderboek van het jaar (tot en vanaf 10 jaar en ouder) worden toege kend. BERLIJN De Belgische film „De start" (Le depart) van de Poolse regis seur Jerzy Skolimonski is onderscheiden met de Gouden Beer van het internatio nale filmvestival van Berlijn. Zilveren Beren gingen naar de Zuid- slavische regisseur Zivojin Pavlovic voor diens film „De ratten waken", naar de Engelse Edith Evans voor haar rol in „De fluisteraars" en de Fransman Mi chel oimon voor diens rol in „De oude man en het kind". Speciale prijzen en zilveren Beren gingen naar de Franse film „De verza melaarster" en naar de Westduitser Michael Lenz voor het scenario van de film „Ieder jaar weer". De Indische film „Door de ogen van een schilder" kreeg de Gouden Beer in de afdeling documentaires.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 5