K.L.M. kan zich wellicht
dividend veroorloven
Slbe
Stalbediende kreeg klap
van een tijgerklauw
ANWB repatrieerde al
600 beschadigde auto's
Inschrijving Hoger
Onderwijs wordt
tienmaal zo duur
Tachtigurige oorlog
remde luchtvervoer
ALLEMAAL IJS?
Vracht weer
vlot weg
Minder winst in eerste kwartaal levert
na jaren toch klein winstsaldo op
Zo fijn... zo lekker
Vliegveld Beek
moet winter-
voorzieningen
verbeteren
Onhoudbaar
Heen en weer
Drama in circus
Vakantiegangers gestrand
Negen mensen
uit zee gered
Beieren test alle
vrachtwagens op
mankementen
Om misbruik van faciliteiten
door profiteurs te beteugelen
Geen verhoging
collegegeld
Ommekeer in de
migratie van
buitenlanders
Varkens en kerk
PTT en begroting
Vlieland
FIN ANCIERING
RELATIEF LAAG
AUTOMATISERING
VEROUDERD
OPENGERETEN
TERUG
VOORDELEN
NIET NODIG
VRIJDAG 28 JULI 196",
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De winstdaling van de K.L.M. in het eerste kwartaal van het
lopende boekjaar heeft niet kunnen verhinderen dat de maatschappij haar
financiële positie heeft verbeterd. De gemaakte winst van f 18,4 min was ruim
voldoende om het resterende verliessaldo van f 11,4 min om te zetten in een
klein winstsaldo.
Bij een vergelijking met het overeen
komstige kwartaal van 1966 toen
33 miljoen werd verdiend moet bo
vendien in aanmerking worden geno
men, dat het resultaat vorig jaar
gunstig werd beïnvloed door stakingen
bij enkele andere luchtvaartmaatschap
pijen. Dit zei president-directeur dr. G.
•van der Wal gisteren in de jaarvergade
ring van de maatschappij.
Vergeleken met vorig jaar stegen de
bedrijfsinkomsten in het afgelopen
kwartaal met 2 pet. tot ƒ220,2 miljoen.
De bedrijfskosten beliepen 199,9 mil
joen, of 9 pet. meer dan in 1966. De
produktie nam met 7 pet. toe. Het volle
dige kwartaalbericht zal half augustus
verschenen. Wanneer de resultaten over
de eerste twee kwartalen bekend zijn,
zal het bestuur de uitkering van een
interimdividend bekijken.
De verplichtingen wegens lopende
bestellingen en garanties, die aan het
eind van het boekjaar 1966/'67 240 mil
joen bedroegen, zijn intussen gestegen
tot ƒ400 miljoen. Het gaat hier vooral
om lopende bestellingen van vliegtui
gen.
Voor de financiering van de vloot en
andere investeringen, voor zover thans
te voorzien, zal in de komende vijf
jaren ruim ƒ800 miljoen nodig zijn. In
die periode zal bovendien nog 200 mil
joen op bestaande leningen moeten wor
den afgelost, zodat in totaal 1 miljard
nodig is.
De K.L.M. verwacht dit geld voor het
grootste deel te kunnen verkrijgen uit
afschrijvingen, ingehouden winsten en
opbrengst van te verkopen vliegtuigen.
Dit betekent dat aan nieuwe middelen
een relatief beperkt bedrag vereist zal
zijn, zodat waarschijnlijk geen gebruik
zal worden gemaakt van de nieuwe ga
ranties, met een maximum van ƒ100
miljoen, die de regering tot 1971 op
leningen van de K.L.M. beschikbaar
heeft gesteld.
„Onze hele bedrijfstak", aldus dr.
Van der Wal, „moet voortdurend waak
zaam zijn voor de schaarbeweging van
dalende tarieven enerzijds, en stijgende
lonen en prijzen anderzijds. Dit geldt
in het bijzonder voor de K.L.M., gezien
onze relatief lage gemiddelde opbrengst
per produktie-eenheid, onder meer als
gevolg van ons relatief sterk gestegen
vrachtvervoer."
„Ook in het afgelopen jaar is een
aantal tarieven verlaagd, waarvan een
stimulerende invloed op het vervoer is
DR. G. VAN DER WAL
klein winstsaldo
uitgegaan. Bij de volgende conferenties
over luchtvaarttarieven zal de lucht
vaart nauwlettend moeten toezien dat
verdere dalingen van de tarieven, die
ongetwijfeld tot stand zullen komen, in
de juiste verhouding blijven met de
mogelijkheden van de rentabiliteit."
Het beleid bij de K.L.M. blijft derhal
ve op een zo gunstig mogelijke rentabi
liteit gericht. Een van de hoofdpunten
van dit beleid is een steeds ruimere
toepassing van arbeidsbesparende werk
methoden, onder meer door gebruik te
maken van automatisering.
Voor de K.L.M. zijn voldoende moge
lijkheden aanwezig om een sterke reser
vepositie op te bouwen. De behaalde
winst is belastingvrij, omdat zij in min
dering kan worden gebracht op de ou
de verliezen. Ook de komende vijf ja
ren kunnen de te behalen winsten
fiscaal worden gecompenseerd.
Dr. J. E. de Quay, die eerder was
afgetreden als commissaris bij zijn be
noeming tot minister, werd door de ver
gadering gisteren weer bij acclamatie
in deze functie benoemd.
DEN HAAG De tachtigurige oorlog
tussen Israël en de Arabische landen
heeft een domper gezet op de vervoer-
cjjfers van de meeste luchtvaartmaat
schappijen.
Niet alleen moesten de ondernemin
gen tijdelijk de diensten naar een aan
tal landen in het Midden-Oosten staken,
maar bovendien hebben de politieke
spanningen, op een moment dat de gro
te stroom toeristen op gang kwam, hun
weerslag gehad op het vervoer op een
groot deel van het overige lijnennet.
De K.L.M. heeft in het eerste kwar
taal van het op 1 april begonnen
boekjaar belangrijk minder winst ge
boekt dan in dezelfde periode van 1966
(18.4 miljoen gulden tegen 33 miljoen).
0 De Westduitse Lufthansa, die nog
geen cijfers beschikbaar heeft, kon
de invloed van de crisis in het Midden-
Oosten eveneens duidelijk merken.
De Britse luchtvaartmaatschappij
British European Airways en Bri
tish Overseas Airways Corporation on
dervonden een nadelige invloed op de
bedrijfsresultaten. Dit geldt voor de ge
nationaliseerde, de onafhankelijke en
tal van chartermaatschappijen.
De ingrijpende gebeurtenissen op po
litiek terrein hebben er mede toe ge-
ADVERTENTIE
SIBEltoA-VERKOOP. bel 04490-5055
leid, dat de 1 april ingevoerde lagere
tarieven op de Noordatlantische route
bij de K.L.M. onvoldoende door een stij
ging van het vervoer zijn gecompen
seerd. Ook de Lufthansa bespeurt een
teruggang in het aantal Amerikaanse
toeristen dat naar het Midden-Oosten
wil reizen.
In tegenstelling tot haar collega's
schijnt Air France weinig geleden te
hebben onder de gebeurtenissen in het
Midden-Oosten. In het eerste halfjaar
vervoerde zij 175.000 passagiers op de
Noordatlantische route, het hoogste cij
fer dat de maatschappij hier ooit heeft
bereikt. Het betekent een vooruitgang
van 30.9 procent in vergelijking met het
eerste halfjaar van 1966.
Van onze luchtvaartredacteur
DEN HAAG De Nederlandse
Luchtvaart Maatschappij (NLM) zal
in de komende winter niet op het Zuid
limburgse vliegveld Beek vliegen als
het dan nog niet is uitgerust met een
installatie om er ook bij slecht weer te
kunnen landen. Dr. G. van der Wal,
president-directeur van de KLM deel
de dit gisteren mee op de jaarverga
dering van aandeelhouders.
Hij zei dat de resultaten van de
N.L.M. die vorig jaar op 29 augustus
begon met de exploitatie van een bin
nenlands luchtnet, tot dusver niet heb
ben teleurgesteld. Het bedrijf heeft in
de wintermaanden wel veel nadeel on
dervonden van de onvoldoende tech
nische voorzieningen op Beek.
Op een vraag uit de vergadering hoe
de directie het kan verantwoorden om
nog drie heel dure Amerikaanse
S.S.T.'s (sneller dan het geluid vliegen
de toestellen) te reserveren, antwoord
de de heer Van der Wal: „Die kunnen
pas na 1977 worden afgeleverd. De ont
wikkeling in de vliegtuigindustrie gaat
zo snel dat een luchtvaartmaatschappij
al tien jaar tevoren haar posities moet
reserveren om in de race te kunnen
meelopen. Je koopt een stuk speurwerk
en ontwikkeling in de hoop dat je een
economisch vliegtuig krijgt".
Hij voegde eraan toe dat door te
reserveren men niet is gebonden om de
vliegtuigen te kopen. Dr. v. d. Wal had
een wat vage verklaring waarom de
K.L.M. geen opties heeft genomen op
het Brits-Franse project Concorde.
Hij zei: „We hebben de Concorde
niet afgeschreven, maar eigenlijk is zij
verouderd nadat de Verenigde Staten
hadden besloten hun supersonische ver
keersvliegtuig te bouwen".
De K.L.M. heeft nog geen precies om
lijnde gedachten omtrent het vervoer
van containers. Het directielid ir. F.
Besangon zag er geen bezwaar in om op
den duur de behandeling van vracht op
een apart vliegveld te laten gebeuren:
„Maar dit gaat pas spelen in de jaren
tachtig".
(Van onze Amsterdamse redactie)
SCHIPHOL Met de afhandeling
van de luchtvracht op het nieuwe
Schiphol loopt het weer redelijk goed
na de complete chaos, die meteen na
de ingebruikneming van de nieuwe
luchthaven ontstond.
„Het was een onvoorstelbare ben
de. Zelfs wie het van nabij heeft
meegemaakt, kan zich nu nog maar
moeilijk indenken hoe het geweest
is", vertelt één van de 35 luchtbe-
vrachters op Schiphol. Men zal het
zich wellicht herinneren: in de gi
gantische vrachtloods „het he
melbed" wordt hij op Schiphol ge
noemd bleek het nieuwe automa
tische systeem dat de KLM er had
laten neerzetten, niet deugdelijk te
werken.
Het was een systeen waarbij na
een druk-op-de-knop 'n wagentje een
bepaalde vracht in een immense stel
lage moest opbergen, opdat het goed
er na een andere druk-cp-de-knop
weer uit tevoorschijn zou komen om
in een vliegtuig voor export of in 'n
vrachtauto voor vervoer over de
weg te worden geladen.
Edoch, gist voor Kameroen raakte
in het nieuwe systeem even zoek als
rollen film voor de Nederlandse te
levisie. Het werd zo'n vreselijke, zo'n
onhoudbare toestand dat men de be
vrachters tenslotte zelf maar in de
hal liet grasduinen om hun spullen
bij elkaar te zoeken. Dagen, nachten
werd er gewerkt, want de klant heeft
er tenslotte niets mee te maken of
een bepaald systeem niet functio
neert.
De KLM die vorig jaar bijna
tachtigduizend ton vracht vervoerde
deed het enige wat zij kon doen:
zij zette het nieuwe systeem (tijde
lijk) aan de kant en viel terug op 't
afhandelen met de hand zoals dat
vroeger ging. Exportgoed wordt
sindsdien op het nieuwe Schiphol,
import- en ander goed, dat zijn weg
verder per as vindt, wordt op het ou
de Schiphol verwerkt. Het gaat be
vredigend.
Grote klacht van de bevrachters
is evenwel dat zij elke dag ettelijke
keren heen en weer moeten tussen
hun kantoren bij „het hemelbed" op
het nieuwe en de opslagloodsen op
het oude Schiphol massa's kilome
ters, die extra tijd en extra geld kos
ten. Geregeld kan men langs de
dienstweg, die tussen nieuw en oud
loopt, mensen van luchtbevrachtings-
kantoren zien staan liften.
„Die chaos in het begin heeft na
tuurlijk wel even enige invloed op 't
transport door de lucht gehad", ver
telt een bevrachter. „Maar dat is al
weer voorbij. Wel hebben een paar
maatschappijen Schiphol tijdelijk
verwisseld voor de luchthaven Rot
terdam, maar ze komen straks ze
ker weer hier".
Onderwijl wordt in „het hemel
bed" 't nieuwe systeem geopereerd.
De KLM zegt: „Met de installatie
moest indertijd al worden begonnen
toen het gebouw nog niet eens klaar
was. De tijd ontbrak om de appara
tuur uitputtend te testen en het per
soneel er grondige ervaring mee te
laten opdoen".
Verwacht wordt nu dat in septem
ber het automatische systeem weer
in gebruik kan worden genomen. Niet
alle vracht zal er dan tegelijk op
worden losgelaten. Men wil het ge
leidelijk aan doen tot tenslotte alle
vracht die ervoor in aanmerking
komt, er weer doorgaat.
Vrachtgoed van uitzonderlijke af
metingen of gewichten blijft buiten
het systeem. Maar zo'n tachtig pro
cent van alles wat door de lucht ver
voerd wordt, is er wel geschikt voor.
ADVERTENTIE
Het geheim van het onvergelijkelijke karakter dat
aan alle Tabac Original creaties eigen is, berust op
het volgende principe: van het beste hebben
wij het meest edele gekozen en voor u uitgebalanceerd.
De individuele geur van Tabac Original
vormt 'n onmiskenbare bijdrage tot versterking
van uw strikt persoonlijke accent. a»
Alleen onze creaties mogen dit teken dragen.
Het is internationaal gedeponeerd en staat
garant voor geur en kwaliteit.
after shave, pre shave, scheerzepen en -crèmes, deodorants, talkpoeder, eau de cologne, haarcrème, haarlotion, hue zepen
ROTTERDAM In een fractie van
een seconde heeft gistermiddag kort na
vijf uur de 2-jarige tijger Prinz in cir
cus Willy Hagenbeek in Rotterdam een
stalbediende zo ernstig verwond dat
moet worden gevreesd dat de rechter
arm van de man moet worden geam
puteerd.
Het ongeluk gebeurde aan het slot
van het dressuurnummer van Siegfried
Wiesner. De Duitse dompteur treedt
daarin op met drie tijgers en twee
leeuwen. Het is gebruikelijk dat de
leeuwen daarin het eerst worden afge
voerd; even later volgt dan de gevaar
lijkste van de drie tijgers, Prinz. Met
de twee overige beesten besluit Wies
ner zijn nummer.
Ook gistermiddag werd deze proce-
cedure gevolgd. De beide leeuwen wer
den door een getraliede timnel naar
hun kooien gedirigeerd. Door een ver
plaatsbaar schot afgezonderd van zijn
voorgangers volgde de gevaarlijke
Prinz.
De 33-jarige stalbediende Wilhelm
Kratzenberg uit Duitsland begeleidde,
naast de tunnel het dier. Tot ontstelte
nis van het publiek sloeg Prinz plotse
ling zijn rechterklauw door de tralies
en greep de onthutste stalbediende bij
de schouder. Binnen een seconde had
de tijger de rechter arm van de Duitse
bediende van de schouder tot de elle
boog opengereten. Daarbij is ook het
bot beschadigd. Gisteravond laat waren
de artsen het er nog niet over eens of
de arm moet worden geamputeerd.
Slechts een deel van het publiek
heeft het ongeluk zien gebeuren. Er
ontstond enig gedrang toen andere
stalbedienden de hevig bloedende Krat
zenberg achter de coulissen brachten en
de tijger naar zijn kooi dreven. De
meest geschrokken toeschouwers ver
lieten de tent. Zij keerden echter terug
DEN HAAG. De Repatriëringsdienst
van de A.N.W.B. heeft dit jaar tot 25
juli reeds 600 beschadigde auto's van
vakantiegangers uit het buitenland naar
ons land teruggebracht. De beschadigin
gen waren veelal te wijten aan verkeers
ongelukken, doch daarnaast is de re
patriëring ook vaak het gevolg geweest
van mechanische schade aan de wagens.
In 110 gevallen heeft de Repatriërings
dienst verder gezinnen met de eigen
auto naar Nederland teruggebracht,
waarvan de bestuurder om de een of
andere reden was uitgevallen. In ne
gentig gevallen werd een beroep op de
A.N.W.B. gedaan wanneer het ging om
ernstig gewonden of zelfs doden. In 180
gevallen kon de Repatriëringsdienst vol
staan met het zenden van onderdelen.
Verder hebben zich circa 250 vakan
tiegangers vanuit het buitenland bij de
A.N.W.B. in Den Haag gemeld, omdat
zij extra geld nodig hadden en hun
reiskredietbrief niet voldoen'de soelaas
bood. Uiteraard moeten zij deze extra
hulp terugbetalen.
Het aantal radio-oproepen heeft tot
genoemde datum 978 bedragen; het gaat
hierbij om toeristen van wie te weinig
bekend is bij de achtergeblevenen om
hen op een andere manier dan via de
radio te bereiken.
Vele tientallen gevallen zijn nog bij
de A.N.W.B. in behandeling; dat wil
zeggen auto's, die door welke oorzaak
dan ook beschadigd zijn en nog moeten
worden opgehaald, maar waarbij geen
haast is. De Repatriëringsdienst geeft
altijd voorrang aan ernstig gewonden of
doden; geld- en onderdelenzendingen
en beschadigde auto's komen op de
tweede plaats.
De A.N.W.B.-alarmcentrale, waar alle
meldingen binnen komen, heeft dit jaar
niet, zoals andere jaren, een top kunnen
constateren, waaruit zij afleidt dat de
vakantiespreiding begint door te wer
ken. Sinds mei heeft men het bij voort
during druk gehad. Wel is de drukte
dit jaar eerder begonnen. Vorig jaar
werden in totaal 1448 beschadigde mo
torrijtuigen naar ons land teruggebracht.
DEN HAAG. Agenten van de
strandbrigade van de Haagse politie
hebben vanmiddag binnen nog geen drie
uur t(jd negen mensen uit zee gered, die
b(j het zwemmen in moeilijkheden wa
ren gekomen.
Een van hen, een 15-jarige Zweedse
jongen, was op het Zuiderstrand te ver
in zee gegaan en kon niet meer naar het
strand terug. De andere acht werden
voor het strand bij de Promenade in
Scheveningen uit zee gehaald. Onder
hen bevond zich een 51-jarige inwoner
van Rotterdam, die bij een poging een
16-jarig meisje uit de golven te red
den, zelf in moeilijkheden kwam en
door agenten van de strandbrigade op
het droge gebracht moest worden.
Rotterdam ook al een ongeluk gebeurd
in circus Heros. Toen vielen drie leeu
wen dompteur Bruno Togni aan. De
man werd zwaar gewond.
Circus Hagenbeek zette gisteravond
normaal zijn voorstellingen voort. Ook
de gevaarlijke Prinz nam deel aan de
roofdieren-dressuur.
bulance naar het v Bergwegziekenhuis
werd gebracht.
Nauwelijks een jaar geleden is in
toen de heer Kratzenberg met een am-
DEN HAAG (ANP). Met ingang
van vandaag zullen buitenlandse
vrachtauto's aan de grensovergang met
Beieren op technische mankementen
worden gecontroleerd.
Het Beierse ministerie van binnen
landse zaken heeft hiertoe opdracht ge-
gven, omdat de laatste jaren in Beie
ren steeds meer ernstige verkeersonge
lukken gebeuren als gevolg van tech
nische gebreken aan buitenlandse
vrachtwagens.
Vrachtwagens met technische gebre
ken die niet ter plaatse kunnen worden
verholpen, zullen Beieren niet meer mor
gen binnenkomen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het departement van onderwijs werkt aan een plan om het
inschrijfgeld voor universiteiten en hogescholen, dat nu nog tien gulden be
draagt, tegen september 1968 te verhogen tot honderd gulden.
Met deze ingrijpende maatregel zal
het mes van twee kanten snijden: Aan
de vooral in Amsterdam heersende
misstand dat allerlei lieden profiteren
van de voordelen van het „"student-
schap" terwijl ze helemaal niet stude
ren, komt een einde en tegelijkertijd
beurt minister Veringa (onderwijs) nog
wat geld, zij het dan een klein beetje.
Naar verwachting zullen zich straks
zo'n vijftienduizend studenten voor het
nieuwe studiejaar laten inschrijven. De
begroting van onderwijs, die vanwege
de noodzaak tot uiterste uitgavenbeper
king toch al zwaar onder druk staat,
zou op deze manier een voordeeltje
hebben van ongeveer 1.350.000 gulden.
Als het inschrijfgeld een tientje bleef,
zou er slechts anderhalve ton binnenko
men maar met honderd gulden wordt
dat anderhalf miljoen.
Tegenover een waarschijnlijke verho
ging van het inschrijfgeld staat dat het
collegegeld op 200 gulden blijft gehand
haafd. Minister Veringa heeft al eens
gezegd dat hij meer voor een hoger in
schrijfgeld zou voelen als hij voor de
keus stond dit of het collegegeld te ver
hogen.
Deze maatregel heeft inderdaad enke
le belangrijke voordelen. In de eerste
plaats treft zij de profiteurs, die tot nu
toe voor een tientje meedeelden in al
lerlei voordelen die voor de studenten
zijn bedoeld; goedkope maaltijden in de
mensa, de gezondheidszorg en de huis
vesting voor studenten. Ook allerlei par
ticuliere ondernemingen, zoals kleding
magazijnen en bioscopen, geven enige
korting op vertoon van hun inschrijf-
kaart.
Dit laatste gaat de minister uiteraard
niet aan, maar wel zou hij er voof wil
len waken dat tal van subsidies voor
studenten, die uit belastinggeld worden
bekostigd, terechtkomen in de zakken
van jongelui die er geen recht op heb
ben. Voor de klaplopers is honderd gul
den een te hoge prijs voor de ver
werven voordelen.
Verhoging van het collegegeld, die
eigenlijk al jarenlang dreigde maar die
indertijd door de Tweede Kamer werd
afgewezen, zal nu ook niet nodig zijn.
De „echte" studenten zouden dus door
een verhoging van het inschrijfgeld niet
onevenredig worden benadeeld.
Het inschrijfgeld kan pas volgend
jaar worden verhoogd, daar niet ach
teraf een aanvulling op het.in septem
ber nog geldende tarief kan worden ge
heven.
DEN HAAG De buitenlandse mi
gratie, op grond van de registratie bij
de gemeentelijke bevolkingsregisters,
heeft in de eerste helft van 1967 een
geheel ander beeld vertoond dan over
dezelfde periode van vorig jaar. Per
saldo leverde de migratie over onze
landsgrenzen in de maanden januari
tot en met juni van dit jaar een ver-
trekoverschot van bijna 11.000 perso
nen, terwijl in 1966 in dit tijdvak nog
sprake was van een vestigingssurplus
van bijna 7.000.
Deze ommekeer is te wijten aan een
aanmerkelijk geringere vestiging (bij
na 24.000 tegen ruim 36.000). en een
sterk toegenomen vertrek (bijna 35.000
tegen bijna 30.000), zo deelt het minis
terie van Economische Zaken mee.
Deze verschillen zijn nagenoeg ge
heel veroorzaakt door verschuivingen
in de trek van vreemdelingen over on
ze grenzen.
Het aantal gevestigde vreemdelin
gen bleef meer dan de helft achter bij
dat in dezelfde periode van 1966 (10.000
tegen 22.000), het aantal vertrekkende
was daartegenover de helft hoger
(15.000 tegen 10.000). Een en ander
heeft voor januari tot en met juni
1967 geleid tot een vertrekoverschot
van bijna 5.000 vreemdelingen tegen
een vestigingssaldo van ruim 12.000
gedurende januari-juni 1966.
In de omvang van de immigratie
resp. emigratie van Nederlanders
kwam nauwelijks verandering en ook
het daaruit voortvloeiende vertrekover
schot was in beide vergeleken perioden
vrijwel gelijk (resp. 6.000 tegen 5.500).
gü de varkens in Nederland zien we
de laatste jaren drie stromingen,
aldus „Ons Friese Plattelan d",
het orgaan van de Friese CBTB. Er ko
men steeds meer varkens op een kleine
aantal bedrijven en hoe meer varkens
een provincie heeft, des te meer ze
krijgt. Dat laatste volgt min of meer uit
het vorige. Het blijkt namelijk, dat in
gebieden met veel varkens in verhou
ding de meeste grote bedrijven voorko
men.
„Meer varkens. In 1962 had Neder
land 2.8 miljoen varkens en in 1966
3.9 miljoen. Verwacht wordt dat
we in 1970 iets zullen hebben in de
buurt van 5 miljoen, en in 1975
zelfs tegen de 6 miljoen varkens.
Met varkens kunnen we in de EEG
behoorlijk concurreren; terwijl de
sterke, grote bedrijven als het wa
re automatisch sterker worden.
Een paar varkens loont niet meer.
De praktijk heeft dit jaren geleden
al ontdekt en past het voor zich
zelf toe; met alle gevolgen van
dien.
Van de 2.8 miljoen varkens trof
men in 1962 950.000 op bedrijven
met minder dan 30 varkens. In '66
hadden bedrijven met minder dan
30 varkens er in totaal nog maar
670.000. Of in procenten in 1962 33
procent; in 1966 17 procent. Telde
men in 1962 120.000 bedrijven met
varkens in 1966 was dit terugge
lopen tot 100.000.
Neemt men de verdeling over de
provincies, dan blijkt dat Gelder
land en Noord-Brabant ieder een
kwart van de Nederlandse var
kensstapel bezitten. Limburg en
Overijssel volgen in de verte met
samen ook een kwart. Waaruit
volgt dat alle andere provincies sa
men het laatste vierde deel bezit
ten. Brabant is hard bezig de lei
dende functie van Gelderland als
varkensstal van Nederland over te
nemen.
Friesland, Groningen en Drenthe
hadden in 1962 nog 7 procent van de
nationale varkensstapel, in '66 nog
slechts 4 procent.
Men kan zich afvragen of het noor
den ook deze slag helemaal gaat
verliezen. Friesland heeft 30 mes
ters die tot de grote bedrijven ge
rekend worden, dat wil zeggen met
meer dan 150 mestvarkens. Op de
ruim 1500 in Nederland is dat een
behoorlijk aantal. Drenthe staat er
wat dit betreft veel minder voor,
evenals Gelderland. Noord-Brabant
daarentegen heeft ruim één derde
van de grote bedrijven, Gelderland
een vijfde. Limburg een zesde.
Een beetje spreukachtig misschien
kunnen we stellen dat in de var
kenshouderij zich aftekent de mo
derne opvatting in de rooms-katho-
lieke kerk ten opzichte van bedrijf
en gezin. Hier ligt het protestantis
me om van de onkerkelijkheid
te zwijgen duidelijk in tweede
positie."
Het gaat niet goed met de PTT. De
verliezen bij de posterijen worden
alsmaar groter en de telefoondienst
tot voor kort een góede winstgevende
sector dreigt ook in dë rode cijfers
te belanden. In haar jaarverslag ver
bloemt de directie nauwelijks dat er
straks nieuwe tariefsverhogingen en te
gelijk verder inkrimping van 't dienst
betoon het gevolg zullen zijn als de
ontwikkeling op de huidige voet door
gaat. Zij verschiet pijlen op de critici
die haar ondoelmatig beleid verwijten,
alsook op de regering die haar kort
houdt. Te kort, aluds „de Volks
krant" (r.-k.):
„Als tak van staatsdienst is de
PTT volkomen afhankelijk van de
schatkist wat betreft de gelden die
nodig zijn voor instandhouding, uit
breiding en modernisering van haar
installaties; voor nieuwe telefoon
aansluitingen en andere investerin
gen. In het verslag legt de directie
uit dat zij nauwelijks zelf over de
exploitatiebaten kan beschikken.
Het geld uit afschrijvingen, winst,
uitkeringen én reserveringen moet
aan het Rijk worden afgedragen.
Aan de hand hiervan bepaalt de
regering hoeveel zij in de begro
ting beschikbaar stelt voor de PTT.
Hoe meer de PTT dus afdraagt,
hoe meer zij kan terugkrijgen; én
omgekeerd. Dit is een onbevredi
gende situatie. Niet alleen wordt
er op deze wijze omslachtig en on
doorzichtig gewerkt (naar de maat
staven voor afschrijving en reser
vering moet men maar raden); het
heeft ook tot gevolg dat de PTT
een soort sluitpost wordt op de
rijksbegroting. En hoe groter het
geldgebrek van de staat, hoe min
der kans voor de PTT op voldoen
de investeringskapitaal. Bovendien
vormt de PTT-post op de rijksbe
groting een ernstige belemmering
voor het voeren van een doelmatig
investeringsbeleid op langere ter
mijn.
Om de PTT werkelijk een kans te
bieden zich voldoende mogelijkhe
den te verschaffen voor financie
ring van toekomstige investeringen
dient deze staatsdienst, net als de
Staatsmijnen en de Spoorwegen,
omgezet te worden in een naamlo
ze vennootschap.
JT^e reactie van de burgemeester van
Vlieland, die geen schietoefeningen
meer op het eiland wil, is wel begrijpe
lijk. zo schrijft „De Rotterdam-
m e r" (chr. nat.). Het blad zegt zich
te kunnen voorstellen dat de lucht
macht de bezwaren van Vlieland
kennende een verstandiger gebruik
van het schietterrein zou hebben ge
maakt, juist omdat de mogelijkheden
voor het ministerie van Defensie al zo
klein zijn.
„Is het nu zo'n onoverkomelijk be
zwaar om gedurende het hoogsei
zoen andere onderdelen van de ge
vechtsopleiding te perfectioneren
en gevaarlijk schieten en afwerpen
van bommen te bewaren tot de
rustige negen maanden van het
jaar? De opmerking van minister
Den Toom, dat de luchtmacht toch
ook direct klagr staat om patiënten
van Vlieland naar de vaste wal te
brengen, is natuurlijk niet ter zake.
Vlieland kende zijn plicht ten op
zichte van de gemeenschap en het
stond bij wijze van gunst de lucht
macht toe gebruik te maken van
de schietbaan. Het is het goed recht
van Vlieland daaraan bepaalde
voorwaarden te verbinden. Het is
echter te allen tijde de plicht van
de luchtmacht in te springen ten
nutte van de gemeenschap, zoals
het overbrengen van patiënten
naar ziekenhuizen wanneer er geen
andere vervoermogelijkheden zijn.
