Macao ging
snel door
de knieën
Peking heeft harde
valuta broodnodig
Wat doe je met trek
bij een pilsje?
Dan pak je xo'n
lekker blikje vlees!
Spoedig V.N.-
waarnemer naar
Jeruzalem
Over de
,Forrestal' liep brandend
Subic Bay binnen
TROEPEN
STAALREUS KRUPP GEVELD
Verplichte
winstdeling
in Frankrijk
TERWILLE VAN KLANDIZIE IS ZAKENMAN
BEREID VERNEDERINGEN TE SLIKKEN
Bevolking van Hongkong kijkt
liever de kat uit de boom
Engeland houdt
been stijf in
Gibraltar
Goudsmokkel
onderschept
Lord Harewood
hertrouwd
Aantal doden nog onbekend
Alfried was een gesloten, bijna mensenschuwe man
Leven werd
overschaduwd
door eigen
imperium
Sovjet-satelliet
gelanceerd
NEDERLAAG
ONTEREND
VERHOUDINGEN
Betaalmiddel
SCHUW
AMBULANCEVLIEGTUIG
NEERGESTORT
DINSDAG I AUGUSTUS 1967
BUIGEN IN RICHTING VAN MAO
(Door Link van Bruggen)
HONGKONG Aan de andere
kant van de Peak, die een onverge
telijk vergezicht biedt over de Britse
kroonkolonie en waar Jennifer Jones
eens een filmglansrol speelde („Love
is a many splendored thing"), is het
eiland Hongkong de rust zelve. In de
luxe flats die daar zijn gebouwd, kijkt
elk terras op begroeide heuvels en
blauwe kreken, op het vissersdorp
Aberdeen met zijn fameuze, drijven
de restaurants. De grote waterreser
voirs, die daar liggen en die door re
genval moeten worden gevuld kun
nen, over 't hele jaar gerekend, de
behoefte niet aan. Wat zijn water
voorziening betreft, is Hongkong
voor bijna de helft van Rood-China
afhankelijk.
Het laatste Engelse bolwerk in het
Verre Oosten, dat voor het eerst in
zijn bestaan, door een politieke in
plaats van een natuurlijke tyfoon ge
teisterd is, heeft nog veel meeer vitale
banden met Peking. Het grootste deel
van zijn levensmiddelenpakket bij
voorbeeld komt per trein over de
groene grens. Ook al zijn bouwmate
rialen worden uit Mao's rijk aange
voerd.
De afhankelijkheid is overigens we
derkerig. Meer dan 50 procent van
China's deviezeninkomsten worden in
of middels Hong Kong verkregen.
Met export en met bankzaken ver
dient de „rode draak" de broodnodi
ge harde valuta. Tenslotte moeten de
tarwe-importen uit Canada en Austra
lië worden betaald.
Hoewel de Chinese leiding binnens
lands bewijst dat de bereidheid aanwe
zig is voor ideologische geschillen al
les op te offeren, gelooft men in poli
tieke kringen niet dat de agitatie, die
thans wordt bedreven, Hong Kong op
korte termijn in hetzelfde slop als Ma-
cao zal brengen. In deze per vleugel
boot slechts twee uur van de Britse
kroonkolonie verwijderde bezitting
zijn de Portugezen weliswaar offici
eel nog aan de macht, maar de Rode
Garde is er heer en meester.
De in het teken van toeristen, speel
holen en goudsmokkel staande stad
heeft zijn levendigheid van vroeger
totaal verloren. Zo er thans in Macao
rumoer wordt gemaakt, dan is dit af
komstig van jeugdige Maoïsten, die
in witte hemden en blauwe pantalons
in colonne door de straten marcheren
om alle gebQUwen met communistische
leuzen vol te plakken.
De Portugese gezagsdragers laten
zich niet meer zien terwijl de nog
overgebleven troepen in de kazernes
zijn gestationeerd, heeft men de bui
tenlandse ambassades en consulaten
in Hong Kong laten weten dat geen
vreemdeling op enigerlei vorm van
bescherming kan rekenen. De exodus
naar Lissabon draait op volle toeren.
Anders dan de Britten hebben de
Portugezen eieren voor hun geld ge
kozen. Ze zijn in de letterlijke bete
kenis van het woord door de knieën
gegaan. Hun buiging in de richting van
China heeft hun de morele nederlaag
gekost,en een schat aan dollars („ter
compensatie van de slachtoffers van
mee het neerslaan van* de ook in Ma
de fascistische wreedheden'', waar-
cao ontstane relletjes werden bedoeld).
Het verwerpen van het Chinese ul
timatum, hetwelk van eenzelfde strek
king was als dat aan Macao, weer
houdt de zakenwereld overigens niet
naar Canossa te gaan. De grote be
langen, die de handel en het geldwe
zen bij het voortbestaan van de Brit
se kroonkolonie hebben, doen de ver
tegenwoordigers ervan buiging op
buiging maken en vernedering na ver
nedering ondergaan.
Een oude term uit de Chinese kei
zertijd: au t'au, wat volledige over
gave aan de absolute heerser bete
kent (tien diepe buigingen, daarna 't
hoofd in het stof), heeft in dit op-
zicht een totaal nieuwe betekenis ge
kregen.
Zodra Peking meent dat er ergens
een relatie is verstoord, moeten de
hoogste directeuren van de machtig
ste firma's op het matje komen. Ze
dienen zich dan aan een onterende
procedure te onderwerpen met
schriftelijke verklaringen dat ze er
spijt van hebben en openlijke veront
schuldigingen in de advertentiekolom
men der dagbladen als ze er tenmin
ste pry's op stellen de klandizie te be
houden.
De „martelkamer" van Hong Kong
is meestal de Bank van China, waar
belangrijke, rode staatsfunctionaris-
sen zetelen. Ook verschillende Neder
landse bedrijven zijn daar in de loop
der tijd „ge-kau t'au-d". De Royal In-
terocean Lines bijvoorbeeld, waarin
o.m. de Java-China Paket en de KPM
zijn samengesmolten, nadat een in
middels verdwenen gezagvoerder en
kele muitende Chinese schepelingen,
die in het Australische Brisbane de
brug van de Straat Malakka bestorm
den, in de benen geschoten had.
Hoe liggen de politieke verhoudin
gen in Hong Kong? Welk deel van de
Chinese bevolking van 3,5 miljoen zie
len steunt Mao, en wie moeten niets
van het legendarisch geworden rode
boekje heben?
Het is moeilijk hier de juiste ant
woorden op te geven, omdat de schat
tingen nogal uiteenlopen. Aangeno
men mag echter worden, dat 20 pet.
sympathieëen van een uitgesproken
communistische signatuur heeft. Van
de ruim 300 vakverenigingen, die er
zijn, worden de grootste, die de helft
van het totale ledental voor zich kun
nen opeisen, als rood bestempeld, 'n
Onbekend, doch niet te verwaarlozen
aantal onderwijzers maakt een deel
van de jeugd rijp voor de Rode Gar
de.
Onder de Kwomintang-Chinezen, die
ADVERTENTIE
Vleet!
Want dal is
smakelijk en
pikant op zo'n
moment. En
blikjes vlees kun
je overal krijgen.
na de verdrijving van Tsjang Kai-Sjek
van Kanton naar Hong Kong vluchtten
en daar voor een plotselinge verdub
beling van de bevolking zorgden, be
vinden zich natuurlijk fervente tegen
standers van Mao
Van de grote massa kan evenwel ge
zegd worden, dat zij zich noch naar
de ene, noch naar de andere kant
compromitteert. Het is een overal te
constateren Chinese eigenschap de
kat zo lang mogelijk uit de boom te
kijken. De huik wordt naar de wind
gehangen, zodra er zakelijke of fami
liebelangen mee zijn gemoeid.
Van onze correspondent
PARIJS Elke Franse onderneming
met meer dan honderd man personeel
zal haar werknemers in de winst van
het bedrijf moeten laten delen. Deze
maatregel is gisteren bekendgemaakt
na afloop van de minis^rraad in Pa
rijs. Zij vormt een van de nieuwe de
creten, die door de Franse regering zul
len worden uitgevaardigd.
Voor de deelneming in de winst der
bedrijven kunnen de directies en de
vakbonden drie soorten overeenkomsten
sluiten:
1 uitgifte van aandelen in de onder
neming;
2 uitgifte van obligaties;
3 uitgifte van aandelen in een inves
teringsmaatschappij.
Ingeval de directies en de vakbonds
leiders het niet eens kunnen worden,
zal de tweede mogelijkheid verplicht
worden gesteld.
LONDEN Engeland heeft offici
eel de Spaanse argumenten inzake
Gibraltar verworpen. Op 3 juli liet
Madrid Londen in een nota weten, dat
het referendum, dat Engeland in sep
tember van dit jaar in Gibraltar wil
laten houden, in strjjd is met het ver
drag van Utrecht van 1713 en met
een resolutie van de Algemene Verga
dering van de Ver. Naties van 20 de
cember 1966. In een antwoordnota
deelde het Britse ministerie van Bui
tenlandse Zaken gisteren mee, dat het
geen aanleiding ziet z(jn standpunt te
wijzigen.
De 25.000 bewoners van Gibraltar
zullen dus op 10 september naar de
stembus gaan om bekend te maken of
zij het leven voortaan onder Spans be
stuur willen voortzetten (waarbij vrij
heid van godsdienst en behoud van de
Britse nationaliteit wordt gegar£fn-
deerd), of de banden die zij op het
ogenblik met Engeland bezitten willen
behouden. Algemeen wordt aangeno
men dat de keus op het laatste zal
vallen. Spanje, dat zijn aanspraken op
Gibraltar handhaaft, heeft de uitnodi
ging, een waarnemer naar het refe
rendum te sturen, va" de hand ge
wezen.
Een traditionele Chinese jonk vaart langs het moderne stadhuis van Hong
kong.
VER. NATIES (New York) Se
cretaris-generaal Oe Thant van de
V.N. hoopt binnenkort toestemming
te krijgen van de Israëlische regering
voor de benoeming van een persoonlij
ke vertegenwoordiger van hem in
Jeruzalem, zo verluidt het in welinge
lichte V.N.-kringen.
Thant zou over deze zaak verslag
uitbrengen aan de Veiligheidsraad en
de Algemene Vergadering zodra de
onderhandelingen hierover met de Is
raëlische bewindvoerders afgelopen
zijn. De benoeming van een vertegen
woordiger van de secretaris-generaal
in Jeruzalem zou een uitvloeisel zijn
van de op 14 juli door de Algemene
Vergadering aangenomen resolutie,
waarin van Israël wordt geëist ver
slag uit te brengen van alle maatrege
len in verband met de hereniging van
Jeruzalem.
Conform de resolutie over het wel
zijn van burgers en krijgsgevangenen
in de door Israël bezette gebieden ver
toeft thans een vertegenwoordiger
van Thant, Nilgoeran Gussing, in het
Midden-Oosten. Hij zal binnenkort
verslag uitbrengen aan de secretaris
generaal.
De Israëlische regering heeft giste
ren het Israëlische pond als wettig
betaalmiddel in de bezette gebieden
ingevoerd. In de veroverde delen van
Syrië en Egypte is de pond het enige
betaalmiddel, in het gebied ten westen
van de Jordaan blijkt ook de Jordaan
se dinar wettig betaalmiddel. De
koers van de dinar is verhoogd van
7,50 tot 8,40 Israëlisch pond voor een
dinar, die dezelfde koers heeft als het
pond sterling. Hiermee is de koers
hersteld van voor het uitbreken van
het conflict in het Midden-Oosten.
De salarisen van overheidsperso
neel en personeel betrokken b(j open
bare werken zullen in Israëlische
munt worden betaald. De bedoeling
van deze maatregel is het handelsver
keer tussen de Israëli's en de bewo
ners van de westelijke Jordaanoever
vrij te maken.
LONDEN De Londense douane
heeft gisternacht twee mannen in de
kraag gegrepen die in speciale vesten
45 goudstaven met een waarde van hon
derdduizend gulden vervoerden. Het
tweetal, dat op het punt stond Enge
land te verlaten, werd gepakt, toen het
in Londen in een trein naar een Zuid
engelse havenplaats stapte.
LONDEN Lord Harewood, een
neef van koningin Elizabeth van En
geland, is gisteren in de Amerikaanse
staat Connecticut in het huweiyk ge
treden met de in Australië geboortige
Patricia Tuckwell, zo is door zijn ad
vocaten bekendgemaakt.
Lord Harewood, achttiende in de
lijn van opvolgers voor de Britse
troon, heeft een zoon van drie jaar bij
mej. Tuckwell.
Na echtscheiding te hebben verkre
gen van zijn eerste vrouw, Maria Do-
nata Stein, vroeg hij koningin Eliza
beth toestemming te mogen hertrou
wen, zoals is voorgeschreven in een
uit '1722 daterende wet, waarin be
paald wordt de de Britse koning toe
stemming moet verlenen voor huwe
lijken van leden van de koninklijke
familie. De permissie werd vorige
week verleend.
SUBIC BAY (Reuter) Het Ame
rikaanse vliegdekschip Forrestal is
gistermiddag binnengelopen in de
Amerikaanse basis Subic Bay op de
Philippijnen met de lijken van 53 van
haar opvarenden aan boord. Met een
hospitaalschip waren al eerder 76 do
den van boord gehaald en naar de
Amerikaanse basis Da Nang in Viet
nam gebracht.
Het 76.000 ton metende schip, dat
zaterdag zware schade had opgelopen
als gevolg van een reeks ontploffin
gen van benzine, bommen en muni
tie, kwam opnieuw brandend de ha
ven van Subic Bay binnen. Diep in
het gehavende schip was een nieuwe
brand uitgebroken toen de Forrestal
de Philippijnse kust naderde. Na en
kele uren was het vuur bedwongen.
Als oorzaak van deze brand werd
„smeulende matrassen" opgegeven.
Het is nog niet bekend hoeveel
slachtoffers de branden en ontploffin
gen, veroorzaakt door het laten val
len van een losse benzinetank, heb
ben geëist. Lang niet alle doden die
men in het binnenste van het schip
heeft gevonden zijn geïdentificeerd.
Waarschijnlijk zal men nog meer lij
ken vinden. Het aantal manschappen
dat in zee is gesprongen of door de
ontploffingen het water werd inge-
slingerd is niet precies bekend.
lAe Oi. handigheden in de wereld la-
ten geen sterke vermindering van
de Amerikaanse troepen in Europa
toe. Dit hebben, minister van Buiten
landse Zaken Dean Rusk en minister
van Defensie Robert S. McNamara
verklaard in een besloten zitting van
de senaatscommissie voor buitenlandse
betrekkingen. Ze adviseren tot het ver
werpen door de Senaat van een reso
lutie waarin om een vermindering van
de troepen in Europa wordt gevraagd.
He resolutie is ondertekend door de
democratische fractieleider Mike
Mansfield en 43 andere senatoren.
Rusk en McNamara hebben hun ad
viezen uitgebracht op 26 april en 3
mei. Een gecensureerde transcriptie
van de vergadering is zondag voor pu-
blikatie vrijgegeven.
De twee ministers zeggen tevens
ROBERT S. MCNAMARA
niet doen
dat de Europese geallieerden dikwijls
traag zijn met het ter beschikking
stellen van troepencontingenten aan
de NAVO.
Beide ministers spreken in hun toe
lichting over de eerdere plannen om
de troepen in Europa te verminderen
met 35.000 man, maar ze zeggen dat
verdere besnoeiingen niet worden
overwogen.
Fr zijn momenteel
kaanse militairen
262.000 Ameri-
in West-Duits-
land, ondergebracht in vijf divisies.
Twee brigades infanterie zullen te
rugkeren naar de Verenigde Naties,
maar daar paraat blijven om eventu
eel snel naar Europa te worden terug
gebracht. Het zelfde geldt voor dris
eenheden taktische jachtvliegtuigen.
McNamara zei dat de Amerikaanss
houding bij het bespreken van de troe
pensterkte met de geallieerden is, dat
de betrekkingen met het communisti
sch blok zijn verbeterd, maar dat
men zich moet onthouden van terug-4
trekken van troepen in een mate dis
de gevechtskracht van de NAVO aan
merkelijk zou aantasten.
Over de andere NAVO-landen zegt
McNamara: „Onze geallieerden schij
nen van zichzelf minder te eisen dan
van ons. Ze besteden een veel gerin
ger percentag van hun bruto natio
naal produkt aan hun strijdkrachten
en ze hebben een geringer percentage
mannen in uniform."
Rusk gaf als commentaar dat ande
re NAVO-landen op de vraag om een
grotere bijdrage aan de gemeenschap
pelijke inspanningen plegen te ant
woorden, dat de spanningen vermin
deren en dat de landen ook binnen
landse problemen hebben. Komt ds
kwestie van de Amerikaanse strijd
krachten aan de orde, dan zegt men,
dat er een dreiging bestaat en dat de
Amerikanen Europa niet in de steek
mogen laten.
(Van onze correspondent)
BONN Alfried Krupp, de laat
ste grote Duitse staalmagnaat, is aan
een hartaanval overleden. Over twee
weken, op 13 augustus, zou hij zestig
jaar zijn geworden.
Op die dag had hij plechtig afstand
willen doen van het Krupp-concern en
dat bezit (zes miljard mark) willen
schenken aan een nieuw opgerichte
stichting. Deze wat bittere vreugde
heeft de schrale magnaat uit Essen niet
mogen beleven.
In zijn kleine bungalow in het bos
heeft een hartaanval een einde ge
maakt aan het leven dat van het begin
tot het einde werd overschaduwd door
het feit dat hij de erfgenaam was van
het Krupp-imperium. Hij was de
laatste van vijf generaties Krupp die
hebben geheerst over het industriële
keizerrijk dat in 1811 met een kleine
staalgieterij in Essen begon.
Alfried is van kindsbeén af ingeprent
dat hij de traditie van de naam Krupp
zal moeten voortzetten; dat hij verant
woordelijk zal zijn voor de meer dan
honderdduizend werknemers, de spreek
woordelijke „Kruppianer". Opgevoed
wordt hij in een strenge tucht; zijn
loopbaan is van te voren vastgelegd:
universitaire studie, ingenieursexamen,
daarna een zetel in de directie van het
concern. Hij steekt zijn kaart in de
prikklok, zoals iedere werknemer.
In 1937 trouwt de jonge industrieel.
Uit dat huwwelijk wordt zijn enige zoon,
Arndt, geboren. Na vier jaar volgt de
echtscheiding.
In 1§43 gelast Hitier dat Alfried.
Crupp de enige eigenaar moet worden
van het concern, dat veertig jaar lang
de vorm van een familievennootschap
had gehad. Na de oorlog presenteren de
geallieerden dus de rekening aan het
mammoetbedrijf dat de kanonnen voor
de nazi-staat heeft gegoten, maar de
verantwoordelijke man, Alfrieds vader
Gustav, ligt verlamd door een hartaan
val op bed en heeft nog maar kort te
leven.
In zijn plaats wordt zijn soon amper
veertig jaar oud, voor het tribunaal in
Neurenberg gedaagd. Hij krijgt twaalf
jaar gevangenisstraf. Op Amerikaanse
voorspraak wordt hij al drie jaar later
weer vrijgelaten en opnieuw in het be
zit van zijn ondernemingen gesteld.
De goeddeels ontmantelde bedrijven
worden weer opgebouwd, maar Alfried
Krupp, met zijn lang en laconiek ge
zicht, is niet de agressieve ondernemer
die zijn voorgangers waren.
Hij laat de zaken vrijwel over aan
zijn algemeen gevolmachtigde, Ber-
thold Beitz, die nieuwe bloei in het
concern brengt, vooral door buiten
landse opdrachten voor mijnbouwinstal-
laties en complete fabrieken.
Voor Alfried brengt ook de tweede
levenshelft niet veel geluk. In 1952
trouwt hij voor de tweede keer; ook
dat huwelijk kinderloos gebleven
wordt na vier jaar ontbonden. De mage
re, vroeg oude man leeft teruggetrok
ken in de bescheiden bungalow dichtbij
het familiepaleis de Villa Hügel, met
zijn vierhonderd kamers.
Krupp is een gesloten, bijna
mensenschuwe man geworden. Hij en
Berthold Beitz, zijn beste vriend en'eigenaar.
vattrouwde, blijven „U" tegen elkaar
zeggen. Krupp is een kettingroker,
maar leeft verder sober, welhaast asce
tisch. In zijn liefhebberijen zoekt hij de
eenzaamheid. Elk jaar zwerft hij een
paar maanden over de oceaan met zijn
jacht Germania VI. Hij onderneemt fo
tosafari's in Afrika en Azië, hij haalt
zijn sportvliegbrevet. Krupp houdt van
snel autorijden, met zijn grijze Porsche
maakt hij ettelijke ongelukken.
Als eigenaar van zijn concern had hij
vooral de ambitie als gentleman op te
komen voor de belangen van zijn tien
duizenden „Kruppianer". Juist dat
heeft bijgedragen tot de val van zijn
imperium.
Het concern, met zijn twintigduizend
verschillende produkten en jaarlijkse
omzet van vijf miljard, werd topzwaar.
Krupp maakte locomotieven en bagger
molens, spijkers en stoomketels en
vrachtauto's; Krupp omvatte woonwij
ken, warenhuizen, scheepswerven, een
hotel en een hele reeks kwekerijen. Te
veel bedrijfstakken werden verliesge
vend en het onafzienbare concern kon
niet langer worden gefinancierd als par
ticuliere onderneming van één enkele
Krupp zag allang aankomen dat het
mis moest gaan en had al jaren geleden
een plan om zijn eigendom om te zet
ten in een stichting, maar dat is er
nooit van gekomen.
Aan het begin van dit jaar liep het
concern, dat al diep in de schulden
stak, definitief vast op de financiering
van grote exportopdrachten. De Staat
en een bankconsortium kwamen op ta
fel met kredietgaranties van driehon
derdmiljoen mark, maar tegelijkertijd
legden zij keiharde eisen op tafel.
Krupp's eigendom moest worden omge
zet in een openbare vennootschap,
waarbij de Krupp-stichtmg als voor
naamste aandeelhouder ze.' optreden.
Met toonloze stem, gelaten als altijd,
maakte Alfried Krupp dit begin april
in de sombere villa Hügel bekend aan
een groep van 321 getrouwen.
Kort daarna werd hij ziek en nu
heeft de dood aan Krupp ook die
laatste vrijheid ontnomen: de hem opge
drongen rol stijlvol terug te geven. Zijn
zoon Arndt (29) wil van het concern
niets weten. Hij heeft afstand gedaan
van zijn rechten als erfgenaam.
WARSCHAU Een Pools ambulan
cevliegtuig is gisteren in Wroclaw in
West-Polen neergestort op een fabrieks
terrein en in brand gevlogen. De piloot-
kwam om het leven; een arts en een
andere inzittende werden ernstig ge
wond. Het fabriekspersoneel bleef on
gedeerd Het toestel had een ernstig
zieke moeten ophalen.
DEN HAAG Rusland heeft gis
teren de 170ste satelliet van de Kos-
mos-serie gelanceerd, zo meldt het
persbureau Tass. De onbemande sa
telliet, bestemd voor wetenschappe
lijk onderzoek, heeft een inclinatie
van 50 graden, het hoogste punt van
zijn baan ligt op 208, het laagste op
145 km van de aarde.
