WAT WIJ GELOVEN Elementaire discussie-interviews met vooraanstaande kerkelijke figuren Elfde Wolmars in Veenendaal Fransen voeden zich sleeht Ook de via de radio en televisie zo zeer bekende ds. Jac. van Dijk, Arabislaan 95, Den Haag, tevens auteur, stond ons een interview toe. Deze Schooldecaan en zijn vrouw, ontvingen ons bijzonder hartelijk. Jac. van Dijk is een levendig causeur, die van diverse theologische markten thuis is. Hij laat zich echter moeilijk een etiket opplakken. Zijn veelkleurige in- en uitzichten zijn niet onder één noemer te vangen. Toch mogen we concreet vaststellen dat deze pastor ontegenzeglijk „rechts" georiënteerd is. De ortho doxie is hem lief, zonder dat hij er een slaaf van geworden is. Zijn dynamische geest belet hem een een zijdig standpunt in te nemen. Zijn liefde voor DE KERK is typerend voor het gesprek dat wij met hem voerden en dat wij u hierbij ter lezing aanbieden. DOMINEE VAN DIJK. WILT U ONS ENKELE BIOGRAFISCHE INLICHTINGEN VERSCHAFFEN? Ik ben op 9 januari 1913 te Rotterdam geboren. Ik doorliep het Marnix Gymnasium en studeerde Theologie aan de R.U. te Utrecht. Mijn vader was een zakenman. Hij kerkte bij de Ge reformeerde Kerk en sloot zich later aan bij de Vrijgemaakten. Later probeerde ik om te zwaaien naar rechtenstudie. Ik werd daarvan weerhouden door prof. M. van Rhijn, waarvoor ik zijn nagedachtenis eer. WAAROM WILDE U OMZWAAIEN - Ik had het „geloof" uit mijn kinderjaren overboord gegooid, onder invloed van de moderne theologie. Na mijn studie werd ik vrijzinnig hulpprediker te Eindhoven. BLEEF U WEL BELANGSTELLING HOUDEN VOOR DE THEO LOGIE?... Ik had van jongsaf een bijzonder sterke religieuze instelling. Theologie 'heeft mij altijd sterk geïnteresseerd. Daarom was het voor mij geen probleem, wat ik ging studeren. Soms ging ik wel vijf keer per zondag naar de kerk. Als je me opensnijdt ben ik één en al kerk DEED HET U INWENDIG PIJN, TOEN DE TWIJFEL KWAM? Dat kan ik niet zeggen. Ik geloof niet dat ik een geloofsband aan Godzelf had. Daarom moet u het „geloof* van mijn kinder jaren, tussen aanhalingstekens zetten. U WERD VRIJZINNIG. WAS DAT EEN NOODSPRONG?... Uiteraard was het wel teleurstellend voor mij, dat, toen de twijfel kwam, ik verschillende toekomstplannen moest wijzigen. Uit dat oogpunt zou u het dus een noodsprong kunnen noemen. Bij mijn voorstel zei prof. De Vrijer dat hij niet begreep dat er voor mij in de Herv. Kerk plaats was. Mijn inzichten lagen op de rand van het Humanisme. WAS U EEN BEZIELEND VRIJZINNIG PREDIKER?... Dat zou ik niet durven zeggen. Ik was aangesloten bij de uiterst linkervleugel in de Herv. Kerk en had eigenlijk geen boodschap te brengen. VINDT U ACHTERAF DIE EINDHOVENSE TIJD, DUS VERLO REN TIJD? Voor mijn gevoel deed ik in Eindhoven eigenlijk alleen maar maatschappelijk werk. Toch geloof ik beslist niet dat het verlo ren tijd was. Ik heb op dat terrein veel geleerd. Ook kwam ik er in contact met de Oxford-groep (Buchman), waar ik me later weer van distantieerde. HOE GING HET VERDER MET U?... Ik werkte daarna 2 jaar in Zaltbommel. Toen werd het 's-Gra- venzande. Daar kwam ik in contact met dr. Banning, die in Naald wijk stond. Wij stonden zo'n beetje op hetzelfde standpunt. Inmid dels was het toen al volop oorlogstijd geworden TEGENWOORDIG BENT U ORTHODOX KUNT U IN HET KORT IETS VERTELLEN, HOE DAT IN ZIJN WERK GING? Tijdens een razzia; op een zaterdag werd ik weggevoerd naar het kamp Amersfoort. We moesten lopen, 's Zondags kwa- imen we langs Benthuizen. Ik herinnerde me dat daar eens een zekere ds. Ledeboer had gestaan. Dat waseen rare man, vond ik altijd. Maar opeens begon ik daar anders over te denken. Ik overlegde met mezelf dat, als ik voor het vuurpeloton zou komen ik totaal niets had om op en in te rusten. Geen grond voor de eeuwigheid dus. En dat had Ledeboer wel, wist ik op dat moment zeker. Deze gedachte bleef mij bij, ook in Amersfoort. HOE LIEP HET DAAR AF? Ik ben niet aangesloten bij de Gereformeerde Bond, hoewel de schoonvader van mijn zuster, ds. Van Grieken, voorzitter was van de Gereformeerde Bond. WAAROM DEED U DAT NIET? Heel eigenaardig. Ik heb mijn leven te danken aan een „toe vallige" vergissing. Op een keer werd tijdens een appèl, door de commandant iemand opgeroepen die zich moest melden. De com mandant had een onduidelijke stem en riep: Van DuinIk verstond echter Van Dijk, en meldde mij. Mij werd meegedeeld dat ik vrij was en dat ik naar huis kon gaan. Later bleek over duidelijk dat het een vergissing was en dat een zekere Van Duin moest vrijgelaten worden. Een gelukkige vergissing dus van mijn falend gehoororgaan. HOE LIEP HET MET UW REMPLACANT AF? Die was in Delft al ondergedoken OOK TOEN HET GEVAAR GEWEKEN WAS, KON U HET NIET MEER MET UW OUDE OPVATTINGEN STELLEN? Nee, toch niet. Ik besefte dat ik geen geloof had. Ik ging lezen in de Keurstoffen van Smytegelt en bestudeerde de Insti tutie van Calvijn. Ik kwam steeds meer tot de overtuiging' dat mijn godsbegrip waardeloos was. Toen legde ik mijn ambt neer. U WERD DUS BRODELOOS? Iemand ving mij op. En dat was de vrijzinnige dr. Banning. Ik noemde zijn naam met ere. Hij was het niet met me eens, maar begreep dat ik in moeilijkheden zat. Hij adviseerde mij in de journalistiek te gaan. Ik ben Banning altijd dankbaar ge bleven. Na enige tijd kreeg ik begeerte het evangelie te gaan Pxediken. DUS TOCH WEER DOMINEE? Dat ging zo maar niet. Maar enkele rechtzinnige broeders verzochten aan dr. Banning om mij toe te staan, voor hun evan gelisatievereniging te spreken. En hoewel Banning mij niet meer begreep, stond hij het toch toe. U WAS INTUSEN TOT GOD BEKEND GEWORDEN? Dat hoge woord durf ik bijna niet te gebruiken. Ik ben bang dat er altijd zo veel menselijks bij komt. Ik scheld altijd tegen bekeringsgeschiedenissen, hoewel ik ze zelf veel lees. Een mens komt vaak zelf te veel centraal te staan. U KUNT DUS NIET DAG EN UUR NOEMEN? Dat kan ik wel, door Gods genade. Dat was op 14 maart 1945, naar aanleiding van een preek van Smytegelt: „Vergadert u geen schatten op de aarde", enz. Matth. 6:19. En ook door een ge sprek met eert man, die Oud-Gereformeerd was. Ik werd toen met het geloof begiftigd. Zoals Kohlbrugge zegt: „Sneller dan de bliksem". ZOCHT U DAARNA DE GEZELSCHAPPEN OP? Ik wilde niet weer in een bepaalde denominatie. Dat is wel licht psychologisch te verklaren in mijn geval. OP POLITIEK TERREIN DEED U DAT TOCH WEL. U KWAM IMMERS BIJ DE S.G.P. TERECHT, ALS WE GOED GEÏNFOR MEERD ZIJN Dat was inderdaad het geval. Ik ben er trouwens ook weer van daan gegaan. Dat is echter een lange geschiedenis, die we beter maar niet kunnen aanroeren. Mijn opvattingen over het sociale vraagstuk, vaccinatie en vrouwenkiesrecht, waren anders dan die van hen; dm maar iets te noemen. VOELT U VEEL VOOR DE GEREFORMEERDE GEZINDTE?... Zeer beslist. Ik zou graag de eenwording van de gehele Ge reformeerde Gezindte willen ,doch ik zie het nog niet haalbaar. HOE STAAT U TEGENOVER DE VRIJ-EVANGELISCHEN?. Zij behoren wel niet tot de Gereformeerde Gezindte, maar toch zou ik graag ook met hen willen samengaan. Onlangs preek te ik in Bussum nog voor hen. U BENT DUS OECUMENISCH INGESTELD?... Ja, beslist VOELT U VOOR DE WERELDRAAD VAN KERKEN Ik vind hun basisformule nogal zwevend. EN DE I.C.C.C.? Die is weer zo negativistisch. KUNT U ZICH DAN NERGENS BIJ AANPASSEN?... U kunt mijn ligging het beste omschrijven met: „Ik ben een vriend, ik ben een metgezel, van allen die Uw Naam ootmoedig vrezen". Ik pas me dus liever bij allen aan, dan enkel maar bij een groepering U KIJKT DUS NIET NAAR KERKMUREN?... Waar ze mij vragen, ga ik naar toe. Soms preek ik 's zon dags wel eens in een bioscoop. Een andere keer preek ik in een Open-Deur dienst, met het kwartet van de Gebr. Spaargaren. Het gaat niet om een kerkmuur, maar het gaat om het levend geloof. IS DAT LEVEND GELOOF OOK TE VINDEN IN DE R.-K.- KERK Dat geloof ik wel Twee jaar geleden sprak ik b.v. in Berg en Dal, in een klooster, voor paters en studenten. Ik merkte dat sommige paters mijn boekjes gelezen hadden. Naar ik meen, zochten zij naar waarheid. We moeten niet vergeten dat in de R.-K. kerk de bijbel ook gelezen wordt. Het Woord is niet gebon den en doet altijd zijn werk. Ook kunnen ze daar wel tegen een plagerijtje. In mijn toespraak zei ik tot hen over iemand. „Die is zo rooms als de paus!" Ik weet nog dat mijn vrouw reageerde: „Hoe kun je dat nou in zo'n gezelschap zeggen?" Och, ze konden er wel tegen en onder die paters waren er ook wel, van wie ik geloof dat ze de Heere oprecht vreesden, zij het onder een „deksel". En ze konden er ook best tegen als je hun stellingen aanviel. Trouwens je moet voor je principes uitkomen. Dat wordt meestal gewaar deerd. VROEGER WAS U UITERST LINKS, TOEN UITERST RECHTS. MOMENTEEL BREED GEORIëNTEERD, BESTAAT ER NIET HET GEVAAR ALS WEERHAAN BETITELD TE WORDEN?... Er was nooit iemand, die me zo genoemd heeft. De kerkera den van Garderen en Nijkerk hebben mij altijd gedragen en ver dragen. De Bijbel spreekt dat we steeds vernieuwd moeten 'wor den in ons denken en oude en nieuwe dingen moeten opbrengen uit de schat des Woords WAT VINDT U DE KERNINHOUD VAN DE BIJBEL?... Alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij Zijn Eniggebo ren Zoon gegeven heeft, opdat een iegelijk die in Hem gelooft, niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe. WORDT HIER DE UITVERKOREN WERELD MEE BEDOELD? Als ik hier ja op zeg, rijst gelijk de vraag, wie die uitverko renen dan wel zijn? Tevens of God dan de niet-uitverkorenen niet heeft liefgehad? Deze problemen zijn eigenlijk niet zo be langrijk. Calvijn noemde de uitverkiezing het hart der Kerk Goed. Maar ik preek er niet uit. God biedt ieder Zijn genade aan. MAAR KAN GOD HET WEL VOOR IEDEREEN MENEN?... Dit is voor mij geen probleem, hoewel ik er uiteraard niet uit kom. Maar dat hoeft ook niet Ik zou het zo willen stellen: Wees nauw in de weg en ruim in het aanbod. Want heus, er is een wel gemeend aanbod. De Bijbel is daar vol van. HOE STAAT U TEGENOVER DE PINKSTERBEWEGING?... Ik lees „Kracht Van Omhoog" trouw. De redacteur, J. E. van de Brink, schrijft goed. Hij heeft een welversneden pen. U WIJST HEN DUS NIET AF In die eerste tijd werd ik een echt gezelschapsmens. Al spoe dig ontdekte ik dat daar veel kopiewerk bestond. Cliché-gesprek- ken zonder veel inhoud op den duur. HEBT U ZICH LATER AANGESLOTEN BIJ DE GEREFOR MEERDE BOND IN DE HERVORMDE KERK Ik houd niet van een negativistische houding. Afwijzen is zo gemakkelijk GOED, MAAR IS DAT DAN NIET NODIG? OF HAALT U OOK DAAR LIEVER HET GOEDE UIT?. Ja, maar ik kan hen echt niet altijd volgen. Wel is er in die kringen vaak méér spontaniteit dan in de onze. WAT VINDT U VAN HET LEGER DES HEILS?. Ook daar sta ik graag positief tegenover. Zij doen veel werk dat de kerken hebben nagelaten. Een bezwaar is echter dat ze geen sacramenten gebruiken. ZIET U OOK IETS POSITIEFS IN DE BIECHT?... De spreekuren van psychiaters zijn overbezet. Hieruit blijkt dat de mensen zich willen uitspreken. De r.-k. biecht verwerp ik wel, maar de ontmoeting met de mens vind ik zeer belangrijk. De predikanten moeten daar meer aandacht aan gaan besteden. HEBBEN DE DOMINEES HET EVENWEL AL NIET VEEL TE DRUK?. Kom nou Dat valt genoeg mee. Ik heb het nu, als school decaan, heel wat drukker, dan toen ik nog dominee was. Pas ge leden sprak ik de koster van de Alledagkerk te Amsterdam en die zei in smeuïg Amsterdams; „Wat bent u mager geworden do minee. U moet nu werken, hè?Als predikanten kunnen we een voorbeeld nemen aan ds. D. A. van den Bosch. Die had al tijd tijd voor zijn mensen. Het is de moeite waard hierover het boekje van zijn dochter te lezen. U BENT SCHOOLDECAAN GEWORDEN. IS DAT GEEN VER LOOCHENING VAN HET AMBT?... Sommige vrienden hebben mij dat ook gevraagd. Ik geef ech ter alleen maar godsdienstles. Ik zag het als mijn roeping de jonge mensen dagelijks in aanraking te brengen met het evange lie en met de Bijbel in zijn geheel. De gemiddelde bijbelkennis is echt zo groot niet. Ik vroeg vanmorgen nog aan een jongen uit 's-Gravenzande, hoe Elia bij de beek Krith aan brood was geko men. Hij antwoordde: „Dat bracht de bakker en die zei er bij dat het van God was". MAAR UW PASTORALE WERK DAN?. Ik heb veel contacten via de NCRV, waardoor ik nog wel pastoraal werk doe, al is het natuurlijk veel minder dan als do minee, en de Herv. Geref. Evangelisatie te Barendrecht. MIST U HET NORMALE PASTORALE WERK IN DE GEMEEN TE Ja, zeer beslist Het is nu alleen maar geven, geven, geven, en je krijgt er niet zo veel voor terug. BENT U ER MISCHIEN FINANCIEEL BETER VAN GEWOR DEN Ach, dat geloof ik niet. Nu moest ik immers zelf een huis kopen. De financiën vormden bij mij geen punt van overweging. Mijn drijfveer was, om onder de jeugd te zijn. Misschien speelde het ook nog een rol dat ik uit een familie kom van schoolfrikken. Het frik-zijn zit ons in het bloed. GEEFT U WELt EENS STRAFWERK?... Ik heb zelf vroeger heel wat strafwerk gehad en ik geef het ook. Van dat slappe gedoe moet ik niet veel hebben. Dan krijgt de „God is doo-theorie" een kans. Die krijgt deze theorie ook als we de jongelui gaan overvoeren met godsdienstige problemen. GEEFT U OOK SEKSUELE VOORLICHTING?... Vorige maand kreeg ik een uitnodiging om seksuele voorlich ting te geven aan een gymnasium. Ik informeerde of er bedoeld werd dit op een ouderavond te doen. Het antwoord was: Nee, voor de 4e, 5e en 6e klas. Toen was mijn antwoord: O, dan kun nen zij mij beter voorlichten. WAT VINDT U VAN KOHLBRUGGE?. Voor hem heb ik bijzonder veel waardering. Hij is vaak ver keerd begrepen. Toch komen veel predikanten onder beslag van hem. Ik ben geporteerd van Kohlbrugge, maar ik ben geenKohl- bruggiaan! VERONTRUST U DE TOENEMENDE SECULARISATIE?... Wat bedoelt U daarmede? HET VERVAGEN VAN HET ONDERSCHEID TUSSEN KERK EN WERELD. DE WERELDGELIJKVORMIGHEID DUS... Ik vind dat zo ontzettend moeilijk. Vroeger was het klaar en duidelijk. Een bekeerd mens was in het zwart gekleed en een onbekeerde in het licht. Ik weet nog dat een bekeerde vrouw in Gameren in een licht mantelpak aan het Avondmaal ging. Dat was wat. Dat deugde helemaal niet. En kijk nu eens? MAAR DE TV DAN. IS DAT GEEN TOENEMEND KWAAD?... Tja, zo wordt het door sommigen wel gezien. Ik sprak eens een broeder die er erg op tegen was. Hij was trouwens ook tegen vlug .zingen in de kerk. Hij rekte de gemeentezang als een oude auto. Maar zijn opgroeiende kinderen werden ouder. Toen sprak ik hem weer, en wat dacht je: Hij had een t.v. aangeschaft. Ik zeg tegen hem: Dat is ook wat, ik dacht dat jij daar zo op tegen was? De man antwoordde „Ik wou van dat geduvel af zijn, want als Swiebertje er op was, waren mijn kinderen naar alle windstreken vertrokken. En ik houd ze toch maar liever thuis". Zelf ben ik in 1967 begonnen met afsluitingen voor de t.v. VINDT U DAT VOLDOENDE MOTIEF OM EEN T.V. AAN TE SCHAFFEN?. Enkele jaren geleden zei de tegenwoordige minister Rooi vink in een tv-gesprek, dat hij zijn kinderen graag het mooie, het goe de van de dingen, het waarlijk culturele wilde mededelen. HEBT U OOK WAARDERING VOOR DE KUNST. KUNT U B.V. DOOR EEN ORATORIUM GESTICHT WORDEN?... Jazeker. Ook ga ik vaak met Feike Asma op pad. Ik mag hem bijzonder graag ook in zijn spel. Hij Speelde ook tijdens de dienst waarin ik trouwde. Mijn vrouw, mezzo-sopraan, concer teerde vaak met Feike Asma. U LUISTERT OOK GRAAG NAAR EEN STRIJK- OF SYMPHO- NIE-ORKEST?. Heel graag zelfs. VEENENDAAL De liefhebbers van de wandelsport in Nederland heb ben elk jaar weer een ruime keuze uit tientallen marsen, waarvan enkele een begrip zijn geworden. De Wolmarsen in Veenendaal zijn een begrip. Ook dit jaar is een aantrekkelijke tocht uitgezet. De 18- en 25-kilometer- lopers kunnen dit jaar kennismaken met een van de fraaiste bossen van Utrecht, 't Remmersteinse bos. De or ganiserende SKF-wandeisportver. heeft de elfde Wolmars gepland op 19 augus tus a.s. en men verwacht weer een gro te deelneming. De Wolmars-medaille van dit jaar BENT U TEGEN HET ZINGEN VAN GEZANGEN?... Ik ben er niet op tegen. HOE STAAT U TEGENOVER DE NIEUWE VERTALING VAN DE BIJBEL Ik ben er niet op tegen, maar ik gebruik zelf de oude. Ik zou niet durven zeggen dat de Nieuwe Vertaling 'n dwaalleer brengt... Dat gaat veel te ver. LEEST U EEN CHRISTELIJK DAGBLAD?... Inderdaad. Ik ben geabonneerd op de Nieuwe Haagse. (Fu sie Trouw???) De Telegraaf krijg ik ook. Een daar jaar geleden stond er een stukje in, dat ging over de Zeven Wijze en de Zeven Dwaze Maagden. Ik klom in de pen en vroeg de scribent waar deze unieke gelijkenis dan wel stond. Hij schreef mij dat ik de gelijkenis van de Vijf Wijze en de Vijf Dwaze Maagden kon lezen in Mattheüs 25. HOE IS UW MENING OVER DE STELLINGEN VAN DR. GRAAFLAND TE VEENENDAAL?... Ik voel wel voor zijn gedachtengang. Graafland durft de din gen eerlijk te zeggen. Véél predikanten zijn het met hem eens, maar durven daar niet voor uit te komen, want dat kan hun een beroep kosten MEN NOEMT U WEL EENS DE WIM KAN VAN DE KANSEL ZIT ER GEEN GEVAAR IN DE MENSEN AAN HET LACHEN TE MAKEN?. Je moet inderdaad een beetje uitkijken. We moeten op de preekstoel geen lolbroek worden. Maar een beetje humor, graag Prof. Wisse kreeg in Elburg van een dominee het verzoek om voor de collecte niet zo te bedelen. Hij zei tot de gemeente: Jul lie dominee heeft mij verzocht om niet te bedelen, daarom doe ik dat ook niet. Ik houd niet van bedelen wel van krijgen HEBT U NOOIT HET IDEE GEHAD DAT U TIJDENS EEN PREEK TE VEEL HUMOR BRACHT?... Dat heb ik wel eens gehad. Ik kwam thuis en zei tegen mijn vrouw dat ik het er niet best afgebracht had; ik had teveel grap jes gebruikt. Mijn vrouw was het nog met me eens ook ONDERDRUKT U DEZE NEIGING DAN NIET?... Beslist wel. maar ik kan het gewoon niet laten. En zoals reeds gezegd, als we maar niet overdrijven, kan 't wel gezond zijn. HEBT U AL EENS GEPROVOCEERD TEGEN DE OORLOG IN VIETNAM?. Nee. Op school kwam men tot mij met een lijst tegen de oorlog in Viëtnam. Of ik maar tekenen wou. Ik weigerde. Toen vroegen zij mij of ik niet tegen de oorlog was. Ik antwoordde: Natuurlijk wel, maar wat Amerika doet, is in ons aller belang ZIET U RUSLAND ALS DE ANTICHRIST Dat zou ik niet durven zeggen. VOELT U VOOR HET PACIFISME?. Vroeger was ik anti-militarist. Een echte „Kerk en Vrede"- man. Propagandist van het gebroken geweertje. Nu niet meer. Wat kom je er mee verder?. U STAAT DUS NIET ACHTER DS. HUIZINGA?. Ik heb waardering voor zijn daad, maar ik sta er niet achten BENT U MONARCHIST?... Ik ben voor de Monarchie onder Oranje. WAT VOND U VAN HET OPTREDEN VAN DE MARINIERS IN HUN „SCHOON-SCHIP" ACTIE TEGEN DE NOZEMS IN HET CENTRAAL STATION TE AMSTERDAM?. Het zal wel niet juist zijn, maar ik vond het machtig. Een eresaluut voor de mariniers in Den Helder Dat slappe gedoe te genwoordig het gaat van kwaad tot erger. MAAR HET IS TOCH DE TAAK VAN DE OVERHEID OM TE STRAFFEN?. Inderdaad is het primair de taak van de politie. Maar als die het niet doet, terwijl het toch hoogst nodig is, dan, ja dan... nee. het zal wel niet goed zijn, maar toch HEEFT U NOG EEN SLOTOPMERKING?... Laten we als kerkmensen elkaar toch niet om elk wissewas je in de haren vliegen. Een kerkmuur is niet het belangrijkste. De grondwaarheid, daar gaat het om DOMINEE, ONZE GROTE WAARDERING VOOR UW SPECI FIEKE BIJDRAGE IN ONZE SERIE DISCUSSIE-INTERVIEWS. WELBED ANKT. Copyright Link van Bruggen is weer ontworpen door A. P. de Kleu- ver en stelt voor de viering van Palm pasen. Inschrijvingen voor dit wandelfestijn kunnen geschieden bij de heer J. C. Alberti, Fluiterstraat 13-1 in Veenen daal. PARIJS Vele Fransen, wier eten- in de hele wereld beroemd is, voeden zich slecht, zo blijkt uit een onderzoek. Ze eten en drinken veel, maar krijgen vaak te weinig eiwitten, mineralen en vitaminen naar binnen. Bijna overal in Frankryk wordt het dagelijks aan tal calorieën (3.200 voor een actieve man en 2.800 voor een vrouw) aanzien lijk overschreden. De meeste Fransen eten te veel bo ter, olijfolie en vet vlees. Te weinig aandacht wordt besteed aan vis, ma gere zuivelprodukten en vers fruit en groente. Zeeën wijn, aperitiefs, cider en bier worden verzwolgen, terwijl een liter wijn met 10 procent alcohol, 700 calo rieën vertegenwoordigt die geen nut 'hebben voor spier- of hersenarbeid, maar wel dik maken. Vele handarbei ders drinken meer dan een liter wijn per dag.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 4