MET KATOEN NAAR
SJANGHAI
Rood-China blijft lokken
Sovjet-versie klaar van
Svetlana's boek
Amsterdam bood KLM
terrein aan
Meer oproepingen
voor Vietnam
Straat Soenda op zijn
laatste reis
Volgens Westduits weekblad:
Geen vervolging
inzake ramp
te Aberfan
Zuid-Arabië
werft vliegers
Moh. Roèm naar
Nederland
Zuivering in
Chinese leger
Tsjombe wellicht
voor Afrikaans
tribunaal
Wrede moord van
schooljongen
Vluchtelingen uit
Jordanië willen wel
terug
Nieuwe gevechten
in Kongo
ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1967
(Door Link van Bruggen)
CHINESE ZEE, a/b STRAAT SOENDA Het is alweer 36 uur geleden
dat ik in Hongkong op de havenpier van Kowloon zat temidden van al m'n ba
gage. Het wachten was op de motorboot ,,Tji", die me naar de vrachtvaarder
Straat Soenda moest brengen, welke boot aan boei A-l was geslagen.
Het was zeven uur 's morgens. Kleine motorjonken, die zowel door mannen
als door vrouwen werden bemand, dansten en waggelden op het door de wind
opgejaagde water, maar de roergangers manoeuvreerden zo dat ze de beschoei
ing net niet raakten.
sampans, Chinese jonken, dienen in Hongkong voor alles. Men ziet ze als
vissersboot, drijvende winkel of water-taxi. De laatste jaren ishet met de
huizenschaarste gewoon geworden, de sampan als huis te gebruiken. Hier
ziet men de vissershaven van Aberdeen op het eiland Hongkong, vol van
drijvende huizen.
AMSTERDAM Naar aanleiding
van persberichten met betrekking tot
het Amsterdamse bezwaarschrift te
gen de plannen voor een 48 meter hoog
kantoorgebouw van de KLM, direct aan
de rand van het Amsterdamse BOS,
deelt het gemeentebestuur van Amster
dam het volgende mede: „reeds sedert
enkele jaren wordt gesproken over de
mogelijkheid te komen tot een nieuwe
vestiging van het hoofdkantoor van de
KLM in Amsterdam of in de omgeving
van Amsterdam. Het gemeentebestuur
van Amsterdam heeft in verband hier
mede reeds enkele jaren geleden een
terrein gereserveerd aan dc Parnas-
susweg ten zuiden van de Prinses Ire-
nestraat en heeft daarover met de di
rectie van de KLM en met de architect
van de KLM besprekingen gevoerd. De
definitieve terreinaanbieding aan de
KLM heeft plaatsgehad tijdens een be
spreking van de wethouder voor de Pu
blieke Werken en de Stadsontwikkeling,
drs. R. J. De Wit, met de hoofddirectie
van de KLM op 29 maart 1967.
Deze terreinaanbieding is door het
grondbedrijf schriftelijk bevestigd op 9
mei 1967.
Aangezien bekend was dat meer
plaatsen v.d. vestiging van dit hoofd
kantoor in discussie waren, waarbij in
sterke mate de belangstelling van de
KLM uitging naar mogelijkheden in de
gemeente Haarlemmermeer, heeft op
9 februari jl. onder leiding van de Com
missaris van de Koningin een bespre
king plaatsgehad met de directie van de
KLM, de gemeentebesturen van Haar
lemmermeer, Amstelveen en Amster
dam en een aantal planologische advi
seurs. Tijdens deze bespreking bleek
dat het gemeentebestuur van Amstel
veen eveneens een aanbieding zou doen,
waarbij toen drie plaatsen in de ge
meente Amstelveen in overweging wa
ren.
Na de officiële terreinaanbieding door
het gemeentebestuur van Amsterdam
op 29 mrt. jl. en ean schriftelijke be
vestiging daarvan, is er van de zijde
van Amsterdam geen contact met de
KLM geweest.
Het gemeentebestuur van Amsterdam
wil met nadruk verklaren dat het zich
LONDEN Er zal geen gerechtelijke
vervolging worden ingesteld tegen de
genen die verantwoordelijk worden ge
acht voor de ramp van Aberfan, waar
bij 144 mensen omkwamen toen een
berg mijnafval ging schuiven.
Dit heeft Sir E. Jones 'n woordvoerder
van de Britse procureur-generaal, mee
gedeeld. De verklaring werd afgelegd,
nadat Sir 21wyn het rapport had ge
zien, waarin het Nationaal Kolenbu-
reau en in het bijzonder negen functio
narissen van dit bureau onachtzaam
heid wordt verweten. De nabestaanden
van de 144 slachtoffers zijn vrij een
civiele procedure aan te spannen.
steeds op het standpunt heeft gesteld,
dat de beslissing over de plaatskeuze
een zaak is van de KLM-directie. Het
gemeentebestuur van Amsterdam zou
een vestiging van de KLM in de agglo
meratie van Amsterdam toejuichen en
beschouwt een eventuele vestiging in
Amstelveen als een voor de agglomera
tie gunstige oplossing. De bezwaren die
het gemeentebestuur van Amsterdam
inzake het bestemmingsplan „land
scheiding" heeft ingediend zijn uitslui
tend van planologische aard en betref
fen de verstorende werking op het re
creatiegebied het Amsterdamse Bos
van* de in dit plan geprojecteerde hoofd
bouw. Deze bezwaren zijn onafhankelijk
van de bestemming van het gebouw en
zouden evenzeer gelden wanneer hier
b.v. sprake was van een woonflat in
dezelfde vorm en grootte.
ADEN Piloten uit zeven landen
hebben al een contract getekend met
de fonkelnieuwe Zuidarabische lucht
macht en er worden er nog meer ge
zocht, aldus heeft de in Londen geboren
commanderende officier ervan meege
deeld.
Barry Atkinson, een veteraan uit de
„slag om Engeland", zei dat bij de on
afhankelijkheidswording van Zuid-Ara
bië op 9 januari, de luchtmacht 32 in
ternationale piloten zal hebben.
De piloten die tot dusverre aange
worven werden kwamen uit Engeland,
West-Duitsland, Nederland, Grieken
land, Nieuw-Zeeland, Canada en Au
stralië.
Atkinson zei: „deze jongens zijn geen
huurlingen.... Zij hebben zich hier ge
meld, omdat zij in Zuid-Arabië willen
werken".
DJAKARTA De Indonesische
oud-minister Mohammed Roem ver
trok vrijdagavond naar Nederland
om materiaal voor een boek te ver
garen. Verwacht wordt dat hij twee
maanden in Nederland zal blijven.
Hij wil zoveel mogelijk gegevens
verzamelen over de onderhandelingen
die tussen 1945 en 1950 door Neder
land en Indonesië zijn gevoerd en
over de rol die de Verenigde Naties
bij de wapenstilstandsonderhandelin
gen hebben gespeeld. Roem was daar
zelf nauw bij betrokken. Na zijn be
doek aan Nederland wil Roem gaan
'.oeken in de archieven van het hoofd
kantoor van de V.N. Al met al zal hij
een jaar buiten Indonesië vertoeven.
Op weg naar Amsterdam, zal Roem
waarschijnlijk een paar dagen in
Cairo verblijven en zo mogelijk met
president Nasser spreken.
Enorme stapels Chinese dagbladen,
welke die nacht op Hongkong-eiland
waren gedrukt, werden met hand
kracht en vaak met ware acrobati
sche toeren op de pier geplaatst. De
krantenjongens, die de beschikking
hadden over een oude fiets of een
wrakke rickshaw, telden ze uit, en
renden zo nu en dan een nummer
achterna, dat dreigde weg te fladde
ren.
Ik prees me opnieuw gelukkig het
kleine beetje veine te hebben gehad,
dat in de journalistiek noodzakelijk
is. maar waar journalisten gewoon
lijk niet over praten. Een dag tevo
ren had Ik in een nogal louche zee-
mansbar gehoord dat het Nederland
se koopvaardijschip Straat Soenda
over Rood China naar Japan zou va
ren. In de haven van Sjanghai moest
duizend ton katoen, sisal en klapper
olie worden gelost alles afkomstig
van de Oostkust van Afrika waar
na Osaka, Nagoja en Jokohama zou
den worden aangelopen. Op de terug
weg zouden in Sinkang, de nieuwe ha
ven van Tjientsin, de nodige goede
ren worden geladen.
Omdat ik al twee jaar tevergeefs
heb geprobeerd Rood China binnen
te komen, zag ik plotseling mijn kans.
Bij de rederij, de Royal Interocean
Lines, lukte het me passage te boe
ken, waarbij de eindbestemming het
vijfhonderd kilometer van Tokio gele
gen Osaka werd. In Sjanghai zou ik
dus transito-passagier zijn. Ik zou wel
zien waar het schip strandde, maar
ik hoopte natuurlijk op een walpasje,
dat een surrogaat voor m'n visum
zou moeten worden.
De Straat Soenda, waarvan ik de
enige en misschien ook wel laatste
passagier ben het schip gaat er
na de volgende reis uit is een ou
de en wat verwaarloosde vrachtvaar
der, die nog alle kenmerken van ver
gane glorie en voornaamheid draagt.
Met zijn zeventien knopen was de
9.000-tonner eens het snelste schip
van de Nederlandse koopvaardij. Het
werd dertig jaar geleden gebouwd
en behoorde toe aan de KPM, die in
middels in de Reyal Interocean Li
nes is opgegaan.
Het ranke vaartuig heeft een prach
tige staat van dienst achter de boeg.
In de oorlog zwalkte de vrachtvaar
der, die toen nog een uitgebreide pas
sagiersaccommodatie had, over alle
zeven zeeën. Omdat hy harder liep
dan de meeste schepen werd h(j
nooit in een konvooi opgenomen. Een
zaam, maar robuust ging hij zijn ei
gen baan, die hem wel eens averij,
maar nooit de ondergang heeft ge
bracht.
Hoewel de Straat Soenda niet met
een air-conditioning werd gemoderni
seerd, is hij wel voor de Tropen ge
bouwd. De vele dekken en de ruime
salons zijn hier 't beste bewijs van.
M'n hut is een pijpenla, die aan
stuurboordzijde naast de eetzaal ligt.
Hij is eigenlijk voor de loods be
stemd, maar die schijnt op deze reis
geen nacht aan boord te blijven. Zo
dit gebeurt, dan is er ook nog een ei
genaarshut, die voor andere meeva
renden en mee-eters kan worden in
gericht.
De bemanning bestaat uit dertien
Nederlandse officieren en zeventig
Chinese schepelingen. M'n steward,
een zeer attente jongeman, heet
Wong, de bootsman Luk Wai-man, de
magazijnhouder Lo Tsjoen-fai en de
kok Lam Pak-sun.
Voor de meeste Chinese schepelin
gen betekent de 21/» dag durende reis
naar Sjanghai een uitstapje naar het
moederland. Ze wonen weliswaar in
Hongkong, maar velen staan niet on
sympathiek tegenover Mao's rode
rijk. Hun ouders, hun broers of hun
zusters wonen er nog. Als ze even
kunnen, zullen ze straks proberen hun
familie op te zoeken.
De afvaart van Hongkong was een
indrukwekkend begin van deze zee
reis. Over de railing hangend zag
ik de witte torenflats, de gigantische
kantoorpaleizen en de groene heuvels
en eilandjes langzaam verglijden. In
het Tathong Kanaal werd de tele
graaf op „volle kracht vooruit" ge
zet nadat de loods van boord was ge
gaan.
Het was een beetje winderig bui
tengaats. De witte koppen der golven,
het heldere, groen-blauwe water en
het koper van de hemel zorgden voor
een onvergetelijk decor.
Hele scholen dolfijnen zwommen
met de Straat Soenda mee. Hun ge
stroomlijnde lijven golfden steeds op
nieuw boven het water uit. Vliegende
vissen sprongen en zweefden als in-
sekten in het rond.
Aan bakboord waren de contouren
van het Chinese vasteland te zien:
wazige bergen, die uit de zee leken op
te rijzen. Aan stuurboord slechts de
horizon zover het oog reikte.
In de Straat van Taiwan (Formosa)
waar het water aanmerkelijk rusti
ger was, werden successievelijk de
Pescadores, de Hai Tan Eilanden en
Naraki zichtbaar. Zwaar stampende
jonken met helgele zeilen bewogen
zich in oostelijke riching. Een paar
uur later doken er een paar Chinese
trawlers op, die zo modern waren als
vissersschepen maar kunnen zijn.
Hun kleuren waren als die van de pa
godes. Een casco van het hardste
groen, een stuurhut van het felste
blauw, kluisgaten en winches zo rood
als bloed.
De avond valt thans over het steeds
killer wordende water. Achter de ene
einder bevindt zich de Rood-Chinese
provincie Tsje-kiang met plaatsen als
Ningpo en Hang-Tsjoe; achter de te
genovergestelde einder ligt het Natio-
neralissimo Tsjang-Kai-sjek nu al
achttien jaar zetelt.
De Straat Soenda nadert de noor
delijke uitgang van de Straat van Tai
wan. Morgenochtend stoomt het schip
de Gele Zee op, morgenavond moet
het in de monding van de Jang-tse-
Kiang voor anker gaan.
Het is benauwd en ook vochtig in
mijn hut. Alle poortjes staan wagen
wijd open en de fan maakt meer toe
ren dan de op vol vermogen draaien
de motor van een sportwagen. Toch
kan ik de warmte niet uitbannen, om
dat de temperatuur buiten hoag blijft.
HAMBURG Het Westduitse blad
„Der Stern" schrijft dat de Sovjet-
Unie een editie van het boek van Svet-
lana in het Westen verspreidt, blijkbaar
uit vrees dat haar eigen geautoriseer
de versie geschreven werd onder lei
ding van de Amerikaanse inlichtingen
dienst.
Deze versie van „Mijn leven met va
der twintig brieven aan een vriend,"
zou de oorspronkelijke versie zijn van
de memoires van Svetlana.
Het blad schrijft, dat het manuscript
van 307 bladzijden verkregen was door
middel van een voormalig „vooraan
staand Sovjet-burger."
Het manuscript gaat vergezeld van
intieme foto's uit het familie-album
van Svetlana, aldus Der Stern. Het
blad schrijft, dat het uittreksel uit het
manuscript zal publiceren samen met de
foto's die nog nooit in het Westen ge
publiceerd werden. Een en ander zal
verschijnen in het volgend nummer van
het blad dat maandag in de handel
komt.
Der Stern zegt, dat het alleen maar
gedeelten afdrukt omdat het manus
cript in zijn geheel „een suikerzoete fa
miliegeschiedenis is" die nergens ver
rassende, nieuwe aspecten biedt.
Het blad zinspeelt er op, dat Moskou
het manuscript vrijgeeft als tegenwicht
tegen de Svetlana-versie die in oktober
van dit jaar in Amerika het licht zal
zien juist op het ogenblik dat de
Sovjet-Unie haar 50ste herdenking viert
van de Bolsjewistische oktober-revolu-
tie.
Het blad geeft de volgende analyse
van het vrijgeven door de Sovjet-Unie
van het manuscript:
„Moskou wist niet wat er in het ma
nuscript staat en vreesden dat het ge
heimen van het Kremlin zou bevatten.
Toen de Sovjets de hand konden leggen
op een exemplaar en zagen dat het niet
gevaarlijk was, besloten zij het manus
cript vrij te geven zodat het in het
Westen kon komen om de naïeve on
wetendheid van Svetlana te onthullen
en verdere speculaties de kop in te
drukken. De echtheid van het manus
cript werd verondersteld onderstreept
te worden, door de begeleidende foto's
uit het familie-album van Svetlana.
In Hongkong is 40.8 procent van de
bevolking onder de 16 jaar en 16%
zelfs onder vijf. Hier kinderen in
een wijk van Rowloon. Chinezen
hebben graag grote gezinnen en wen
sen deze zonder op financiële om
standigheden te letten.
ALGIERS Het regeringsblad El
Moudjahid. heeft een voorstel her
nieuwd, dat de voormalige premier van
Kongo, Moise Tsjombe, berecht wordt
door een Afrikaans tribunaal.
Tsjombe wordt vastgehouden sedert
30 juni toen hij in een vliegtuig ont
voerd werd naar Algiers.
Het Algerijnse hooggerechtshof heeft
ingestemd met een verzoek van Kongo,
om Tsjombe uit te wijzen.
Hij is in Kongo ter dood veroordeeld
wegens hoogverraad.
Het blad schreef in een artikel on
der de kop: Afrikaans tribunaal voor
Tsjombe?:
„Het Algerijnse hooggerechtshof
heeft een gunstig antwoord gegeven
op het verzoek van Kongo -Kinsjasa
voor uitwijzing van Tsjombe.
Volgens de gerechtelijke gang van
zaken, moet dit uiteindelijk goedge
keurd worden bij presidentieel decreet.
Bepaalde Algerijnse kringen spreken
echter voortdurend over de mogelijk
heid een Afrikaans tribunaal in te stel
len om te oordelen over Tsjombe, een
verrader niet alleen van Kongo maar
van geheel Afrika".
„Deze zelfde kringen pleiten voor
contacten tussen de Afrikaanse landen,
die sterk betrokken zijn bij de strijd te
gen de imperialisten, met het doel ho
ge magistraten aan te wijzen die in
dit tribunaal zitting zullen hebben
Het schijnt dat deze landen deze gang
van zaken voorstaan".
„Maar de officiële Algerijnse auto
riteiten twijfelen aan het Idee van zo'n
tribunaal... Zij bevestigen noch Ont
kennen die idee".
PEINE (Duitsland). Een 17-jaar
oude schooljongen is door de politie in
hechtenis genomen, in verband met de
moord op de 4-jarige Rudi Rindfleisch.
De jongen heeft bij het politieverhoor
verklaard, dat hij Rudi woensdag het
bos, aan de rand van deze Noordduitse
stad, in had gelokt. Daar heeft hij Rudi
gewurgd en hem 50 steken met een mes
toegebracht uit verbittering over de
„slechtheid der mensen", aldus een
woordvoerder voor de politie.
Deze beschreef de schooljongen als
een wrede sadist
Rudi was het vierde kind dat in de
afgelopen zes weken in het gebied van
Hannover en Brunswijk is vermoord.
WASHINGTON Meer oproepen
voor de militaire dienst en een moge
lijke aanvullende begroting voor De
fensie van 2 miljard dollar, zullen ver
moedelijk het gevolg zijn van het be
vel van president Johnson, om het aan
tal soldaten in Viëtnam te verhogen,
aldus wordt vandaag van de zijde van
het Pentagon meegedeeld.
Johnson had donderdag meegedeeld,
dat 45.000 tot 50.000 man meer naar
Viëtnam gestuurd zullen worden, als
antwoord op de aanbevelingen van de
hoogste defensie en militaire autoritei
ten.
Terzelfdertijd, zei hij, bestaat er een
mogelijkheid dat uit hoofde van de
grotere militaire uitgaven, de defensie
uitgaven voor het belastingjaar 1986
de 73 miljard dollar met 4 miljard dol
lar zullen overschrijden.
Hoeveel man precies opgeroepen zul
len worden wordt in een studie door
het Pentagon vastgesteld. De nieuwe
machtiging gaat tot 525.000 man in
Viëtnam in de zomer van 1968.
De oproepen tot en met september
van dit jaar zijn gestegen tot een ge
middelde van 23.000 per maand.
Zegslieden deelden mee, dat de op
roepen in het laatste kwartaal van dit
jaar de 35.000 per maand te boven zul
len gaan.
Wat de uitgaven betreft zeggen de
woordvoerders, dat de minister van
Defensie, Robert S. McNamara van
mening is, dat 2 miljard dollar in be
raamde uitgaven bespaard kunnen
worden op de defensiebegroting om
voor een deel de 4 miljard te bestrij
den die door de president genoemd
werden.
GENÊVE. Het merendeel van de
260.000 vluchtelingen, die zich in
Transjordanië bevinden, z(jn bereid
naar het door Israël bezette deel van
Jordanië terug te keren, op voorwaar
de dat hun veiligheid en hun middelen
van bestaan worden verzekerd.
Dit heeft de president van het Jor
daanse autoriteiten alles hadden ge-
vrijdag op een persconferentie in Ge-
nève verklaard. Hij zei dat de Jor
daanse autoriteient alles hadden ge
daan om de stroom van vluchtelingen
naar Jordanië op het ogenblik nog
500 tot 1000 per dag tegen te hou
den, maar dat zelfs het gebruik van
geweld niet had gebaat. Als oorzaak
hiervan noemde hij „de buitengewoon
moeilijke levensomstandigheden in het
door Israël bezette deel."
TOKIO Veertien van de voor
naamste commissarissen van het
Chinese leger zijn volgens de corres
pondent te Peking van het Japans?
blad Mainisji Sjimboen weggezuiverd
bijna een derde van het totaal. On
der hen zou zich een lid van het Polit
buro, een eerste secretaris van de
zuidwestelijke afdeling van de partij,
Li Sjin-sjoean, bevinden, alsmede de
eerste secretaris van het centrale co
mité van de afdeling noordwesten.
Voorts zouden er vijf leiders van 10
grote militaire gebieden en negen van
27 kleinere militaire gebieden bij zijn.
De laatste dagen komen uit Japan
se bron berichten binnen die erop wij
zen dat de machtsstrijd in China een
climax nadert.
Het verzet tegen Mao heeft zich
vanuit Woehan langs de rivier Jang-
tse naar Sjoengking uitgebreid, meld
de het Tsjecho-Slowaakse persbureau
Ceteka vrijdag uit Peking. Oppositie
groepen in Sjoenking hebben al grote
hoeveelheden wapens ontvangen. In
Peking zijn alarmerende berichten
over schietpartijen binnengekomen.
Die zouden al enige dagen aan de
gang zijn. Ook uit Hwainan, in de
provincie Anhwei, waar in enige tien
tallen fabrieken en mijnen het werk
al twee maanden stilligt, worden ge
vechten gemeld. Het Chinese blad
Wen Hwei-pau schrijft dat benden
jongeren in Sjanghai tegen de Rode
Garde vechten, plunderen en voorbij
gangers lastig vallen, aldus het pers
bureau.
KAMENBE (Roewanda) Ongeveer
100 Kongolese soldaten z(jn gesneuveld
toen z(j donderdag In botsing kwamen
met huurlingen in de nabijheid van
Boekavoe, aldus heeft een Franse kolo
nist uit dat gebied meegedeeld.
De huurlingen maakten ook drie of
vier gevechtswagens bult.
De kolonist zei, dat wanordelijkheden
en plunderingen in het gebied er toe
geleid hadden, dat zijn Kongolese ar
beiders hem verzocht hadden hun lo
nen niet uit te betalen, uit vrees, dat
de soldaten van het Kongolese Natio
nale Leger het geld zouden nemen.
^fowel Amerika als de Sovjet-
Unie heeft belangrijke hulp aan
communistisch China verleend voor
de vervaardiging van atoombommen.
Amerika hielp bij het opleiden van
zeer bekwame geleerden en depor
teerde die daarna naar China, terwijl
Rusland hielp met het zenden van ge
leerden, technici en materialen naar
China en het opleiden van Chinezen in
de Sovjet-Unie.
Op het ogenblik staat Peking onver
zoenlijk vijandig tegenover Washing
ton, noemt het Sovjet-regime „Vij
and nummer 1", geeft 't openlijk steun
aan kleine oorlogen, die kunnen lei
den tot een ramp en bevordert de
verspreiding van atoomwapens.
T~)e Amerikaanse „hulp" aan China
dateert al van 30 jaar geleden. De
Sovjet-hulp begon in de jaren 50 toen
het communisme aan de macht
kwam.
V o or de 2e Wereldoorlog kwamen
er veel Chinezen in Amerika stude
ren en in 1950 waren er meer dan
3000 Chinese studenten.
Velen bleven nadat het communis
me in hun land aan de macht geko
men was. Sommigen werden terugge
lokt tengevolge van bedreigingen en
anderen waren ontmoedigd door een
Amerikaans klimaat dat zij als vijan
dig tegenover de oosterlingen be
schouwden. Sommigen waren afge
schrikt door het optreden van senator
McCarthy en zijn beruchte commu
nistenjacht. Anderen vertrokken uit
sympathie met het communisme en
weer anderen uit een combinatie van
al deze factoren.
Ongeveer 80 Chinezen van wie de
Amerikaanse opleiding veel kon bij
dragen aan een nucleair programma,
gingen naar China terug. Hun rol is
van betekenis.
Onder hen bevinden zich: dr. Tsjao
Tsjoeng-yao, een vooraanstaand na
tuurkundige, oud-leerling van het
technologisch instituut van Califor-
nië, veteraan van 24 jaar onderzoek
in Amerika en eertijds officieel waar
nemer bij de Amerikaanse atoom-
proeven.
Dr. Tsien Hsoee-sjen, een briljant
oud-leerling die beschouwd wordt als
een van de grootste onderzoekers van
KROESTSJEF
liever economie
de wereld op het gebied van de ra
ketten, die ongetwijfeld een hoofdrol
gespeeld heeft in de combinatie van
atoomkop en raket.
Dr. Hoea Lo-keng, een mathemati
cus, die vier jaar studeerde aan de
universiteit van Illinois en volgens
communistische zegslieden een grote
rol gespeeld heeft in het atoompro
gramma van China. Er zijn vele an
deren.
T\e man, van wie gezegd wordt dat
hij de leiding heeft van het Chine
se programma is Tsjien San-tsjiang,
die in Parijs studeerde met de be
roemde Frederique Jolio-Curie.
Dr. Nieh Joeng-tsjen, die nu leider
in het leger is en lid van een kleine
kring partijleiders, studeerde natuur
kunde in Frankrijk, België en Duits
land. Hij is in het algemeen belast
met de militair-politieke kant van hei
atoomprogramma.
Zonder geleerden uit Europa er
Amerika, zou China een veel langer»
weg hebben moeten afleggen om ra
ketten en atoombommen te maken.
Tijdens de 2e wereldoorlog studeer
den 10.000 Chinezen in Amerka. De
meerderheid van hen koos moderne
technologie. Velen wilden blijven en
bleven. Maar onder Mao Tse-toeng
had Peking ervaren geleerden bitter
nodig.
Er werden brieven uit China aan
de Chinese geleerden in Amerika ge
schreven. Hierin werden dreigemen
ten geuit tegen familieleden in China,
werd Amerika aan de kaak gesteld,
werd een beeld gegeven van de nieu
we dageraad die in China daagde,
werd het beste van alles beloofd aan
hen die terug zouden keren. De cam
pagne slaagde. Tegen het einde van
1952 verlieten ongeveer 1500 studen
ten Amerika en gingen naar het moe-
.derland terug. In 1955 toen men in
Amerika van mening was dat hun
kennis minder gevaarlijk was voor
de Amerikaanse veiligheid werden er
tientallen gedeporteerd.
/Communistisch China zanikte in
Moskou ook om nucleaire hulp. In
1953 kwamen Peking en Moskou ge
zamenlijke activiteit overeen.
De Chinezen begonnen snel op te
schieten en Moskou begint zich zor
gen te maken. In een rede in Moskou
in 1957 zei Mao: „Dat als het .tot het
allerergste zou komen en de helft
van het mensdom zou sterven in een
atoomoorlog, de andere helft zou
overblijven terwijl het imperialisme
met de grond gelijk gemaakt zou zijn
en de gehele wereld socialistisch zou
worden."
Uit herhaalde toespelingen van ex-
premier Kroestsjef bleek dat hij zich
over de opmerking van Mao grote
zorgen maakte en het een bewijs
vond van Chinese roekeloosheid. Hij
liet Peking in het onzekere tot juni
1959. Toen verscheurde hij de over
eenkomst om China een monster van
de bom te verschaffen.
China slaagde erin zich verder te
ontwikkelen niettegenstaande Kroest
sjef plotseling 1000 Sovjet-geleer den
en technici uit China terugriep.
De Russen verklaarden glashard te
genover China, dat het niet rijp was
voor lidmaatschap van de atoomclub
en er beter aan zou doen voor zijn
economie te zorgen. Maar de Sovjet
argumenten gingen de mist in.
Daarna, in de herfst van 1964. had
den twee opzienbarende ontwikkelin
gen plaats een technologische en
een politieke. Moskou ontsloeg Kroest
sjef. De Chinezen namen hun eerste
atoomproef.