een grote toekomst ZIEZO - ZATERDAG 12 AUGUSTUS 1967 Veluwse vliegers voorspellen W ie in deze nieuwe ontwikkeling geloven? Bepaald niet in de eerste plaats de Nederlandse regering. Nederland is in West- Europa het enige land waar de man die een vliegtuig voor zijn bedrijf koopt, weeldebe lasting moet betalen tot ongeveer éénderde van de prijs van het vliegtuig en de benzine moet kopen tegen het volle pond. In het bui tenland is dat anders. Overal in Europa wordt de „kleine luchtvaart" bevorderd met belastingvrije benzine, met de aanleg van grote aantallen kleine vliegveldjes, met sub sidies voor hen die hun vliegtuig gebruiken om zaken te doen. Frankrijk geeft de koper van een zakenvliegtuig de helft van de kost prijs van het toestel als subsidie... in Neder land echter schijnt het woord „sportvlieg- tuig" de fiscus dusdanig te fascineren, dat het de aspirant-zakenvlieger bepaald niet aantrekkelijk wordt gemaakt om zijn „vleu gels" wat verder uit te slaan. D e heer Kruyssen wil een duide lijk onderscheid maken tussen de echte sportvlieger, de man die van het ene punt je op de kaart naar het andere puntje vliegt, zonder radio en de zakenvlieger, die een goed geoutilleerde kist moet hebben, een eigen vlieger, of er zelf iets voor zal moeten doen, om zakenreizen in binnen- en buiten land onder vrijwel aile omstandigheden te kunnen ondernemen. Dat is niet maar zo even een brevetje halen en hup, ik ben zakenvlie ger. Voor verantwoorde vluchten komt nog wel het een en ander kijken en daarom zal volgens de heer Kruyssen voor de vlieger in vaste dienst bij een onderneming, zoals de particuliere chauffeur nu, toekomst zijn. D e jonge, centrale figuur op Teu ge, is de administrateur van de Vliegclub, plaatsvervangend havenmeester en de man aan de radio, B. Jolink, die de binnenko mers en uitvliegen van minuut tot minuut bijhoudt. Hij heeft de cijfers van Teuge di rect bij de hand. Eén ding valt aan de hand van de papieren duidelijk in het oog, namelijk dat in de lijst van nieuwe leerlin gen namen zitten van wie men vrijwel met zekerheid mag aannemen dat zij de vliegkunst gaan beoefenen met een speciaal doel. In die lijst staat bijvoorbeeld ir. Goudappel, de be kende verkeersdeskundlge en planoloog, die D e heer De Goey is het ondenk baar dat hij voor zo'n zakenreis een man drie dagen moet missen, laat staan dat er een mogelijkheid is om met z'n drieën te gaan. Honderdduizenden kilometers heeft hij zich In het buitenland door het verkeer moe ten wurmen zo nu en dan met een brok in de keel... (zo, zo, dat ging nét goed...). Hij zegt dan ook: de zakenvlieger kan niet meer terug, hij zou zich in een andere eeuw F I Nee, aan de toegangshekken van vliegveld Teuge bij Apeldoorn staan ze nog niet in queue. We hadden ze er anders wèl verwacht de jongelui die voor zeventig gulden hun brevet in de zweefvliegerij kun nen halen. Stelt u zich eens voor: veertig keer met een zweefkist naar boven, theore tische en praktische instructie van de in structeur en dan solo naar het brevet, spe lend met wind en wolken. Elke schooljongen met goede cijfers voor algebra en meetkun de en die nog geen bril nodig heeft, kan zweefvlieger worden en dat kost hem zeven tig gulden, iets meer misschien dan hij in één week als vakantiewerker verdient in een patates-frites-kraam Daarom verwacht men ze in de rij voor de toegangshekken van Teuge. Ervaren vliegers, vaders van zoons, hebben er wel een verkla ring voor dat ze er niet zijn. Om zweefvlie ger te worden moet je je wel inspannen lichamelijk (kisten sjouwen en onderhouden) en geestelijk (wat meteorologie bestuderen en vliegtuigbouw). In de loop der jaren, sinds de tijd dat iedere jongen droomde van de luchtvaart, zijn er andere ontspannings mogelijkheden gekomen die minder inspan ning vragen van de jongelui. \l liegveld Teuge groeit niettemin tegen de verdrukking in, zou men haast zeg gen. De animo voor de luchtvaart bij de jon gelui mag dan misschien niet helemaal gelij ke tred houden met de ontwikkeling, met 127 motor-vliegende leden, 79 zweefvliegende le den, 16 belangstellende leden en nog eens 34 leerlingen die nog geen lid van de officiële club zijn, is er toch iets gaande op dit Ve- luwse vliegveld, dat eerst langzaam, maar nu in versneld tempo een rol gaat spelen in de algemene luchtvaart. Dagelijks vliegt het er af en aan uit binnen- en buitenland, soms tientallen kisten per dag met allerlei bestemmingen. 0 p het moment dat wij even spra ken met de havenmeester van Teuge, de luchtvaart-routinier A. L. Bauling, kwam er een Apeldoorns vlieger terug uit Düsseldorf: „Een bespreking gehad met zakenrelaties even op een ochtend...". Er steeg een zaken man uit Deventer op voor een zakenreis naar Kopenhagen: ,,'n Machinefabriek bekijken... ik ben vanavond terug.." en bracht de direc teur van een automobielbedrijf zijn cliënt even naar Amsterdam om er een nieuwe wa gen te zien. Terwijl zweefvliegers zich in een van de hoeken van het vliegveld trainden voor het brevet, maakte een Duitse bankier, die voor een bespreking in Arnhem moest zijn, een geslaagde landing, vloog een Apeldoornse familie naar Schiphol om daarvandaan met de K.L.M. verder te vliegen naar Canada en zat er nog net een gaatje in voor onze foto graaf voor een luchtopname van de nieuw- bouwplannen van Lelystad en een foto van het Veluwesirand bij Hardrwijk. n de kringen van de luchtvaart is de ontwikkeling van Teuge natuurlijk niet onopgemerkt gebleven. „Teuge Internatio nal", zei eens de radioman van het vliegveld over de radio en kreeg toen uit Amsterdam terug: „Hier vliegveldje Schiphol." Er wordt soms heerlijk over en weer geschertst; toch zijn er die geloven dat het geen tien jaar meer zal duren dat we het Veluwse vlieg veldje, zoals het er nu bij ligt, niet meer zul len terugkennen. Het gaat step-by-step waar schijnlijk niet zo snel als de zakenvliegerij in Amerika, maar dat die ontwikkeling ook hier voor de deur ligt, staat volgens de men sen van Teuge die tot de pioniers van de particuliere vliegerij behoren, zo vast als een paal boven water. „De Nederlandse regering kijkt nog tegen het bezit van een vliegtuig aan, zoals ze dertig jaar geleden tegen het bezit van ene auto aankeek...", kenschetst een van hen de trage gang van zaken in Ne derland. „Maar goed, komen doet 't toch. 't Is alleen jammer dat 't weer op z'n elf-en- dertigst moet gaan..." e particuliere zakenvliegerij het vliegen van de zakenman met een eigen, geleend of gehuurd vliegtuig, door hemzelf of door 'n beroepsvlieger - is 't onderwerp van bijgaand verhaal dat een onzer redac teuren schreef naar aanleiding van enkele gesprekken met zakenmensen van de Velu- we, die al enkele jaren ervaring hebben met het maken van zakenreizen met eigen toe stel. Het clubhuis van vliegveld Teuge behangen met luchtvaartcuriosa is al lang niet meer uitsluitend het trefpunt van mensen die van vliegen houden, eruit vliegen voor de sport of anderszins de vliegerij als vrijetijdsbesteding beleven. Het kleine, oerge zellige clubje van weleer bestaat nog wel en zal ook wel blijven bestaan, maar er tussen door mengen zich vele vreemde vogels. Teu ge is in de loop der jaren een Internationaal vliegveld geworden; buitenlandse gasten op doorreis treft men er vrijwel elke dag. Het is een komen en gaan, de radio staat niet stil, de Alpha's, Bravo's, Charlies, de Papa's, Yankees en Zoeloes en al die andere combi naties der registratietekens vliegen de radio kamer binnen en staan dan even later op het bescheiden platformpje. Teuge International lijkt een wat hoog dravende combinatie, maar 't is zo. Dit jaar waren er onder de duizenden starts en lan dingen al meer dan vijfhonderd buitenlandse vluchten. De kring rondom dit vliegveld wordt steeds groter. Ook de kring van de „eigen" mensen die als zweefvlieger begon nen, overstapten op de sportkist en die zich later nauwelijks verder waagden dan Apel doorn of Deventer. Nu vliegen clubleden van Teuge, meegegroeid met het veldje, naar al le delen van Europa, om er zaken te doen. Men kan ze weliswaar op de vingers van een paar handen tellen, maar goed, ze z ij n er en het zijn de voorlopers van een nieuwe vorm van luchtvaart die weinig bekendheid geniet, maar die in Amerika al vele jaren gemeengoed is geworden: de zakenvliegerij. „Het is jammer om het te moeten consta teren", zegt de voorzitter van de Vliegclub Teuge en Havenmeester A. L. Bauling, „maar helaas wordt het gebruik van het vliegtuig als zakenmiddel sterk geremd door fiscale maatregelen." Hij wil niet direct het Amerikaanse voorbeeld aanhalen, maar in vergelijking tot andere Europese landen loopt Nederland helemaal achteraan. In ons land gaat het om enkele tientallen zaken- vliegers, in het buitenland zijn het er duizen den. Op deze manier wordt ook elk initiatief om tot de ontwikkeling van een eigen kleine vliegtuigindustrie te komen, bij voorbaat de kop ingedrukt. „Als we er niet wat aan gaan doen, dan missen we de boot", zegt de heer Bauling. De fiscale last voor de zakenvlieger in Ne derland is overigens niet 'n probleem van vandaag of gisteren. Toen deze kleine lucht vaart jaren geleden begon te groeien tegen de verdrukking in en vergelijkend materiaal uit het buitenland voorhanden was, is de overheid op de situatie geattendeerd, maar tot nu toe schijnt de regering inderdaad, zo als een van de zakenviiegers het zei: „tegen het bezit van een vliegtuig aan te kijken zo als zij dat dertig jaar geleden deed tegen het bezit van een auto.." De heer Bauling is overigens van alle belemmeringen voor de algemene lucht vaart niet ondersteboven. „Komen doet 't toch", zegt hij. „Niemand kan de ontwikke ling van het verkeer, of dat nu verkeer op de weg of verkeer in de lucht is, tegenhouden." We zullen alleen, als we de boot missen, de volgende boot moeten nemen en tenslotte gaat er misschien nog wel een boot... Het feit dat verschillende industriëlen toch overaaan tot de aanschaf van een vliegtuig „Teuge Internationa!" voor zakelijke doeleinden, bewijst dat het kennelijk de moeite (en de kosten) loont. De heer A. de Zeeuw, papierfabrikant in Eerbeek, zegt dat hij zich nauwelijks meer een situatie kan voorstellen voor zijn bedrijf zonder vliegtuig. Zijn vliegtuig is ge middeld drie van de vijf dagen per week in de lucht. Bij de aanschaf voor het bedrijf van dit toestel is nauwkeurig nagegaan wel ke voordelen het vliegtuig als vervoermiddel, zowel in het binnenland als in het buiten land, biedt. „Wij hebben tot de aanschaf be sloten", vertelde ons de heer De Zeeuw. En het blijkt geen misrekening te zijn. Zijn za- kentoestel kost ongeveer negentig gulden per vlieguur. In enkele tientallen minuten vlie gen mensen er mee naar Beek in Limburg, naar Rotterdam, naar een nevenbedrijf in Oudenbosch (waar vijf minuten van de fa briek een vliegveldje is) en worden buiten landse reizen naar Düsseldorf, Hamburg, Frankfurt en Londen gemaakt. De reizen zijn uit-en-thuis geen dagen meer, maar uren. D e heer De Zeeuw vindt dat twee voordelen bij het zakenvliegtuig direct moe ten opvallen. Het is voor zijn bedrijf niet in de eerste plaats het bedrag van de reiskosten dat weegt, „maar doorslaggevend is", zegt de heer De Zeeuw, „hoe lang ben ik de man kwijt. En daarbij komt: tegenover urenlang gewriemel in het verkeer staat een comfor tabele vlucht van enkele tientallen minuten. En dan tenslotte: reizen per trein of per auto maakt menig mens mentaal moe, duf, mat." Had uw bedrijf een vliegtuig gehad als u zelf niet was terechtgekomen in de sport- vHegerij? „Nee, natuurlijk niet", zegt de heer De Zeeuw. „Dan zat ik in dezelfde situatie ais mijn collega's, die 't niet kennen en niet we ten, want - als ik eens een schatting mag maken dan zouden in de hoek Zwolle Apeldoorn Zutphen - Arnhem toch zeker veertig vijftig industrieën en ondernemin gen een eigen vliegtuig mogen (of moeten) hebben." De heer De Zeeuw ziet overigens voor de toekomst, ondanks een misschien wat schuchter begin door onbekendheid, een sterke ontwikkeling in deze kleine lucht vaart, met Teuge over tien jaar als een flink vliegveld met toren, verkeersleiding, regle menten en de man met de rode pet... „He laas", zegt hij e. even bij, „want hoe mooi en goed het dan ook allemaal zal gaan, het zal ten koste gaan van de fijne, gemoedelijke sfeer van het clubje vliegers van weleer." Zo denken meer vliegers van Teuge er over; de ontwikkeling van veldje naar haven zien ze allemèdl omdat de luchtvaart ook de particulier straks meer zal bieden dan iedere andere vorm van verkeer. Al onze ge sprekspartners de een met wat meer er varing in de zakenvliegerij dan de ander hebben vanuit hun vliegtuigen het beste zicht op de overvolle wegen van Nederland. Met de dag worden die wegen voller, duurt de reis langer, wordt de auto als vervoer middel gevaarlijker en worden de communi catiemogelijkheden geringer. Een handvol op Teuge heeft de luchtweg gekozen, ook met de nadelen van ons nu niet bepaald gun stig klimaat. Maar de toekomst is het wèl, zeggen ze! D e eerste zakenvlieger van de Teugse club is de heer P. M. de Goey, direc teur van de Machinefabriek Werklust. „Met vooropgezet doel", zegt hij, „ben ik in 1956 gaan vliegen." Bereisd als hij was op dé weg zag hij al gauw dat hij contacten, vooral die in het buitenland, zou gaan missen. In 1961 werd zijn toestel het eerste zakenvliegtuig van Teuge. Wij spraken deze ondernemer op het mo ment dat hij net was teruggekeerd van een De papierfabrikant A. de Zeeuw uit Eer beek, wiens kist op Teuge ai heel wat starts en landingen heeft gemaakt voor za kenreizen. De heer De Zeeuw zegt, dat er in de omgeving van Teuge (Apeldoorn, Zwol le, Zutphen en Arnhem) zeker nü al zo'n veertig tot vijftig zakenvliegtuigen zouden moeten zijn, als men maar wist welke moge lijkheden het vliegtuig voor de onderneming biedt. len aan dit enorme concern, ook niet aan de talloze andere luchtvloten van grote onderne mingen, maar wel heel eenvoudig aan de kleine zakenman in Amerika die al lang op het vliegtuig is overgestapt. Ook hij kan zich, na de ontdekking van de mogelijkheden op dit gebied, niet meer voorstellen zelfs niet meer veroorloven met een klant per auto naar Antwerpen te reizen om daar een nieuw Amerikaans model te bekijken. Voor hem is een uurtje vliegen niet alleen onvergelijkbaar met een vermoeiende autotocht van vele uren, maar die twee zijn voor hem zelfs twee tegenstellingen. Antwerpen heen-en-terug betekent voor hem: of een dag reizen en 's avonds bek-af zijn, of even gezellig heen en weer. ,,Bij verschillende ontwikkelingen zie bijvoorbeeld het groot-winkelbedrijf loper wij in het straatje van de Amerikanen" en de heer Kruyssen is er vast van overtuigd dat dat ook het geval is met de zakenvliegerij. Men realiseert zich niet of nauwelijks, dat de zakenvliegerij in Amerika in alle opzichten veel omvangrijker is dan de activiteiten van alle grote luchtvaartmaatschappijen in Ame rika samen „We komen er wel", zegt de heer Kruyssen, „alleen... we lopen tien jaar achter... en dat zal zo blijven, zolang de overheid alle andere luchtvaart dan die van de grote maatschappijen ziet als alleen maart sport, hobby en Spielerei". en vraag nog aan de heer Bau ling: hoe ziet u Teuge over tien jaar? Wel aan: een groot vliegveld voor de algemene luchtvaart, zeker een accommodatie voor zeventig vliegtuigen (waarvan minstens de helft zakenvliegtuigen), een verkeerstoren met radio en radiobakens, nachtverlichting en behalve veel zakenverkeer ook goederen vervoer. Voila, niet zo pessimistisch dus, maar dat zijn de vliegers van Teuge tenslotte geen van allen („een technische en economische ont wikkeling is eenvoudigweg niet te remmen"). Al valt er dan op Teuge wel eens een hard woord over het onbegrip in Nederland ten aanzien van de kleine luchtvaart. Sinds een maand is mr. P. van Vollenhoven lid van de Vliegclub Teuge. In korte tijd haalde hij zijn Vliegbrefet op een Piper Super Cub en hij is thans aan het „overlessen" op de club- kist van Teuge, een Piper Cherokee. Deze foto werd een week geleden op het vliegveld gemaakt. Prinses Margriet was van een vakantiereis op Schiphol aangekomen en wat was eenvoudiger om de reis naar Apeldoorn óók door de lucht te maken Samen met het clublid, de zakenvlie ger H. Kruyssen, bracht mr. Van Vollenhoven zijn echtgenote thuis. Net een week geleden landde op vliegveld Teuge de eerste Nederlandse Oceaanvlieger. Dat was de heer Mesdag uit Arnhem, een zakenvlieger die bij zijn aankomst uit Amerikai door de Havenmeester hartelijk werd verwelkomd. Een paar dagen later arriveerden op Teuge twee Deense zakenmensen die eveneens - zij het dan via de noordelijke Atlantische route - de oversteek hadden gemaakt. De eerste sportvlieger van Teuge die een eigen kist kocht voor zijn bedrijf om zijn vliegvaardigheid te benutten voor zakenrei zen, was de heer P. M. de Goey. Voor hem en verschillende andere zakenviiegers is er nauwelijks meer een weg terug. In de kleine particuliere luchtvaart is men het er wel over eens dat het goed uitgeruste toestel voor binnen- en buitenlandse reizen in alle opzichten te verkiezen is boven alle andere mogelijkheden. Door de lucht reist men niet alleen sneller, ook comfortabeler en vooral veiliger en zelfs ondanks het feit dat de overheid de zakenvlieger nu niet bepaald de hand reikt in bepaalde gevallen goed koper. teruggeplaatst voelen. Bovendien ziet de heer De Goey verschillende representatieve kan ten aan de zakenvliegerij. Een van de eerste zakenviiegers in Nederland, een meubelfa brikant, hebben wij eens horen zeggen dat hij verschillende transacties kon sluiten niet in de eerste plaats doordat hij er vlug bij was, maar doodeenvoudig doordat men ver trouwen stelde in de zakenman met toch wel enige toekomstvisie. Nog een zakenvlieger niet een man die zich er speciaal op toegelegd heeft, want dat zijn er maar weinigen. K. Kruys sen, directeur van 'n automobielfabriek, was in zijn jonge jaren straaljagerpiloot bij de Nederlandse Luchtmacht. Na zijn diensttijd kon hij het vliegen niet laten en wisselde de „jet" voor de één-pitter van een sportkistje. Nu is hij in dubbel opzicht zakenvlieger, want behalve zakenreizen voor zijn automo bielbedrijf (veel naar Eindhoven, Amster dam, Rotterdam en Antwerpen) staan op zijn programma reizen in binnen- en buitenland voor een ander dealership. De heer Kruys sen verkoopt namelijk ook vliegtuigen (voor Piper in Oost-Nederland en hij is importeur van enkele Franse toestellen). Men behoeft zo'n man nauwelijks te vragen welke toe komst hij ziet in de zakenvliegerij. „Er is bespreking^ fn Düsseldorf. Even heen en weer, op <|p ochtendje. In het logboek van zijn „Whiskey India Lima", de registratiete kens van de Italiaanse kist, een SIAI Mar- chetti, kan,'men de voorbeelden die pleiten voor de zakenvliegerij, bij bosjes wegpluk ken. Daar is er eentje: reis naar Rendsburg (Noord-Duitsland): demonstratie - instructie van pas geleverde machine. Directeur, tech nische man en demonstrateur samen in de kist. Achtiuur vertrek van Teuge, tien minu ten voor lien in Rendsburg, demonstratie, bespreking, junch, drie uur 's middags terug in Apeldopwt. Kosten 3 uur 40 minuten vlie gen f 190,- per uur (all-in), dat is de man ruim hondj|]fd gulden. In Rendsburg zegt of denkt menoèvendien: vlot geregeld! vrijwel^ie lak, onderneming of In dustrie méM| „zonder directe of indirecte internationale contacten of bindin gen I Die ontwmHHK^HHËÈteeds verder." Daarom ergert de^Hn|raH|sèn zich een beetje aan het feit aa|niet alleen de buitenstaanders, maaM^k de overheid, die toch beter weten moet - de particuliere vlie ger uitsluitend zien als de nfjkaard met een dure hobby en daarbij alle andere mogelijk heden van het particuliere of zfnfenvjjegtuig voorbijzien. Wéér krijgen wij op tafel de voorbeelden van vluchten die duidelijk illustreren op wel ke wijze het snelle en veilige vervoermiddel door de lucht de zakenman tegemoet kan tre den. Philips in Eindhoven heeft tot nu toe in Nederland de grootste zakenluchtvloot: zeven toestellen waaronder een tweemotorige straalkist. „Elke morgen", zegt de heer Kruyssen, „knort al vroeg als wij nog op één oor liggen, een Beech Baron van Philips met functionarissen naar de Philips-vestigingen in Noord-Nederland. Dat is dan nog alleen maar binnenlands vervoer. Overal in Euro pa is 't even heen en terug en speciaal naar die plaatsen die niet iedere dag door de lijndiensten worden aangedaan." Maar we behoeven ons niet eens te spiege- ons eens verteld heeft dat hij zonder vliegtuig In de zeer nabije toekomst gehandicapt zal zijn bij zijn werk. Talloze plannen op zijn te kentafel krijgen reeds gestalte aan de hand van luchtopnamen. En daar staat de naam van een jonge we genbouwer, een van de grootsten van Neder land; een naam van een stedebouwkundig ingenieur, een landbouwdeskundige, een as suradeur, een makelaar. Er is ook een heel jonge man bij, wiens vader een industrie- eel, het vliegbrevet even belangrijk vindt als het diploma van het gymnasium. Het zijn er nog maar een handvol. De heer Kruyssen zegt een beetje spijtig: „Zolang men niet geconfronteerd is met de grote mogelijkheden van het particuliere luchtver voer, zolang kan men het nut er van jam mer genoeg niet beoordelen." I ot slot: de heer Jolink ontvangt «pp Teuge de belangstellenden en adspiran- ten; hij stelt ze voor aan de instructeurs, re gelt van alles en nog wat. Maar om alvast een indruk te krijgen: aan alle plannen om eens in de lucht te gaan gaat een vliegmedische keuring in Soester- berg vooraf. Kosten f 100,-. Herhalingen voor personen beneden de 40 jaar eenmaal per twee jaar, voor ouderen eenmaal per jaar. Dan kennismaking, proeflesje, dertig uren lesvliegen (na ongeveer 10 uren de eerste solorondjes)Xtheorie (navigatie, me- teorologie, aëro-dynèmica en luchtvaartwet geving) en tenslotte het theoretisch en prak tisch examen voor het Vliegbewijs A. Totale kosten f 2500,-. Zweefvliegen kost op T||tge f 217,50 (voor de heie opleïdi ertig starts en theo- ring noodzakelijk, n goede cijfers voof wlkunde) kost deze zeittfe opleiding 5C del-vliegtoHmm^^^m men kan er ballonvaren^...En voor een beetjl^^^^^^^^^^^HÉe komst, misschien ook ncKv interplanetair op r - - -> - - M De heer A. L. Bauling, nu al meer dan dertig jaar voorzitter van de Vliegclub Teuge en Havenmeester (links) en de heer B. Jolink, administrateur. Twee generatiet met grote verwachtingen van wat nog komen gaat met name op het gebied van de „kleine luchtvaart".

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 9