WANDKOFFIEMOLEN In 1787 doorbrak een vrouw de kring der wijze mannen Intelligent meisje met heel veel elijk< vrouw charme Haarkrulset kan vrouw uit verlegenheid helpen BEHANDELING VAN GEBIT NAAR NIEUWE METHODIEK Resultaten Boekenweek in 1967 Door personeelstekort zoeken naar andere methoden Verzet uit wetenschappelijke kring Vrouwen niet voor wetenschap geschikt geacht Als zesjarige Huwelijk Bankroet Heel handig te bevestigen Het was een wetenschappe lijke sensatie, toen in 1787 aan de universiteit van Göttingen, een zestienjarig meisje tot doc tor in de filosofie promoveer de. Zelfs in het verre Amerika wisten enige tijd later kranten melding te maken van „de be roemde geleerde dame in het keurvorstendom Hannover". In het Noordwest-ziekenhuis te Frankfort worden bijzonder ernstig zieken verpleegd met behulp van een automaat, die voortdurend hun temperatuur, bloeddruk, polsslag en adem haling in de gaten houdt, de gemeten resultaten opschrijft en in geval van al te ingrijpende afwijkingen alarm slaat. AANTAL „ZWARE" PATIËNTEN NEEMT STEEDS TOE Routine-controles T elevisiecamera Alarmsignaal Zes klemmen Achttien bedden KIESSCHIJF Behoud W aarnemingen Genezen Geen menselijk, maar elektronisch verpleegster De eerste vrouwelijke doctor van Duitsland was het geslaagde resul taat van een experiment. Volgens de destijds algemeen heersende mening was het vrouwelijke geslacht voor wetenschappelijke vorming niet ge schikt. Deze door niets bewezen op vatting besloot de professor in de geschiedenis August Wilhelm von Schlözer te weerleggen. Schlözer was zelf een bekend geleerde. Ook zijn vrouw stamde uit een voornaam pro fessorengeslacht. Met 15 maanden kon de kleine Do rothea al 87 woorden spreken en had „192 ideeën", zoals de vader ver meldde. Op zesjarige leeftijd kreeg zij wiskundeles, die haar in staat stelde als zevenjarige de stelling van Pythagoras te demonstreren. Later kwamen er geschiedenis, na tuurlijke historie, biologie, chemie en medische wetenschappen bij. Daar naast had zij ook les in tekenen en muziek, dansen en paardrijden. Op 16-jarige leeftijd sprak zij 10 vreem de talen, daaronder ook Latijn, Grieks en Hebreeuws. Maar ook haar zuiver vrouwelijke opvoeding werd niet ver- ontachtzaamd: zij beheerste „niet al leen de kookkunst van Apicius, maar kende ook de samenstelling van een moderne pannekoek". Als „bevende kandidate", zoals zij zelf opmerkte, onderwierp zij zich aan het docto raalexamen. Drie uur lang werd zij door beroemde coryfeeën onder vraagd: in wiskunde, mineralogie, geschiedenis, Latijn en architectuur. Zij slaagde met schitterende cijfers, en op de 50e herdenkingsdag van de stichting van de Göttingse Georgia Augustea werd haar promotie feeste lijk bekendgemaakt. Ook gedurende de volgende perio de was Dorothea aan de zijde van haar vader wetenschappelijk werk zaam, tot zij, 21 jaar oud, de sena tor en latere burgemeester van Lü- beck Matthaus von Rodde huwde „uit verstandelijke overwegingen, niet uit liefde". Zeer goede financiële omstandigheden maakten het haar mogelijk in de rijke handelsstad een groot huis te bewonen. Haar salon werd een middelpunt van het geeste lijke leven van Noord-Duitsland. Gemeenschappelijke reizen met haar man brachten Dorothea ook naar Parijs. Haar roem bewoog in 1801 het Institut National, hoewel de statuten de aanwezigheid van dames verboden, haar ter ere een bijzonde re zitting te houden, waarbij voor haar de zetel van de Eerste Consul Bonaparte werd gereserveerd. Op deze reis leerde zij ook de beroemde beeldhouwer Houdon kennen, die haar „door haar verschijning geboeid", verzocht, voor hem model te zitten. Daar Rodde's reis van diplomatieke aard was en hij Napoleons kroning tot keizer bijwoonde, werd Dorothea ook aan het hof van keizerin Jose phine in Saint Cloud ontvangen, waar zij „door de haar eigen geestige op gewektheid de keizerin en alle aan wezigen betoverde". Van dit bezoek bestaan nog zeer interessante brie ven, die getuigen van haar kritische geest en haar zekere, soms niets ont ziende oordeel over toenmalige toe standen en persoonlijkheden. „Een sieraad van haar geslacht" was Dorothea von Bodde, geboren Schiörzer, die in 1787 in Duitsland de eerste vrouw was die binnendrong in de alleen door mannen geregeerde kringen van de wetenschap. De automaat is echter geen robot, die als een echte verpleegster met de thermometer in de hand, bij het bed van de zieke komt staan. In tegendeel, het lichaam van de patiënt is verbonden met een aantal appara ten, die zelfstandig de gewenste gege- gevens verzamelen en deze aan een centrale controle-kamer in het zieken huis doorgeven. Daar zit wèl een echte verpleegster, die de patiënt ook op haar televisiescherm kan gadeslaan en eveneens draadloos contact met hem kan onderhouden. De metingen ne men precies vijf minuten in beslag. Als de verpleegster over twintig zie ken moet waken dan kan zij dus na 100 minuten bij de eerste patiënt te rugkomen om opnieuw diens toestand op te nemen. In zeer ernstige geval len is een dergelijk tijdverlies ech ter onverantwoord en moet men vaak om de vijf of tien minuten nieuwe metingen verrichten. Dergelijke pa tiënten moeten niet alleen voortdu rend gecontroleerd, maar eveneens voortdurend behandeld woorden. Door het alom heersende perso neelsgebrek kan men echter onmoge lijk genoeg verpleegsters voor derge lijke gevallen bemachtigen. De rou tine-controles worden daarom over gelaten aan een automaat. Professor dr. Edgar Ungeheuer, die samen met zijn assistent dr. Kraft Schülke deze installaties ontwierp, legt nog eens de nadruk op het feit, dat het aantal „zware gevallen" in alle ziekenhuizen voortdurend toe neemt en vooral de gevallen die de meest intensieve controle en behan deling eisen. Het merendeel van deze gevallen komt voort uit verkeerson gelukken, maar ook industrie-ongeval len nemen voortdurend toe. Voorts komen er steeds meer zware zieken om een zeer prettige reden: men kan tegenwoordig ook zeer oude of door bijverschijnselen geteisterde mensen met succes opereren als men ze inten sief blijft controleren en behandelen. De door C. H. F. Müller in Ham burg gebouwde automaat is opgesteld in een vertrek, dat door kamers met een tot drie patiënten elk is omge ven. In de ziekenkamer hangt een muurkastje, waarin zich de benodig de stopcontacten voor de automaat bevinden. Voorts is er een televisie camera, die voortdurend op het bed van de patiënt is gericht De patiënt zelf heeft voortdurend een kleine thermometer bij zich, die via een elektronische weerstand zijn temperatuur opneemt (de weerstand verandert met de tempreatuur) en de resultaten voortdurend aan de cen tral doorgeeft. De bloeddruk wordt met behulp van de traditionele man chet aan de bovenarm gemeten, waarin boven de hoofdslagader van de arm een microfoon is bevestigd. De geluiden van de slagader worden door een bandrecorder opgenomen en tegelijkertijd grafisch geregistreerd. De automaat maakt hierbij zelf het noodzakelijke onderscheid. De metin gen kunnen op elk willekeurig mo ment worden herhaald of anders met regelmatige tussenpozen die op de automaat zijn ingesteld. De polsslag wordt met behulp van een op het li chaam bevestigde elektrode gemeten, die gewoonlijk ook wordt gebruikt bij het opstellen van elektrocardiogram men. Uit het cardiogram kan men de frequentie van de polsslag opma ken, terwijl ditzelfde cardiogram met behulp van een speciaal apparaat ook voor andere doeleinden kan worden gebruikt. De frequentie van de adem haling wordt met behulp van een me chanisch afluisterapparaat geregis treerd. vriend, de vroegere Franse officier Villers, weliswaar de stad Lübeck voor het grootste onheil te bewaren, het bankroet van het huis Rodde kon hij echter niet meer voorkomen. Spoe dig sloeg ook de dood meedogenloos toe: eerst Villers, dan haar oudste dochter, tenslotte haar zo geliefde zoon. Toen zich ook bij de jongste, haar enige nog overgebleven dochter de symptomen van tuberculose bemerk baar maakten, reisde Dorothea met haar, ondanks grote financiële moei lijkheden, naar Zuid-Frankrijk. Zij redde het leven van haar kind, dat van haarzelf moest zij echter offeren. In de Dianatempel in Nimes liep zij een verkoudheid op, die haar door kommer en zorg verzwakte gezond heid niet weerstond. Zij stierf op 12 juli 1825 in Avignon en werd op het kerkhof St. Véran bijgezet, „een van de zeldzame verschijningen in haar geslacht, meer echter nog door haar voortreffelijke eigenschappen dan door haar intelligentie, waaraan zij zich slechts zelden scheen te herinne- ren" Ernesto Fischer Later vermocht tijdens de troebe len der Napoleontische oorlogen een Dit is een van de vele vrouwelijke studenten in het Duitsland van nu: aandachtig, ernstig, maar vooral ook sceptisch en vastbesloten tot handelen als staat en maatschappij haar misnoe gen wekken. Na hrar „dagelijkse werk" is zij vaak erg uitgelaten en altijd ge neigd tot het progressieve. Behalve in de reservaten van da- mesbladverhalen oude stijl en dito ad vertenties schijnen ze ook nog wel in het wild voor te komen: de mannen die overdag bellen om het zwoegende vrouwtje thuis mee te delen dat ze nog dezelfde avond een Zeer Belangrijk Persoon meebrengen voor het eten. Of gezelschap behoeven voor de verplich te vertoning op een receptie, die ver geten was. Je krijgt meteen visioenen van haar theatrale gebaren en de ge luidloze klacht, dat ze geen tijd meer heeft om naar de kapper te gaan. Een dol-overdreven verhaal, maar 't kan gebeuren en iedereen weet daar voor zichzelf nog wel zo'n situatie bij te bedenken. Gelukkig voor haar dat nu de har- krulset bestaat. De vrouw die zulk 'n krulset bezit, is even zo goed wel te benijden. Want hoe moet je anders een in de vernieling geraakt kapsel zonder wassen, zomaar in droge toe stand gauw restaureren? Met een elektrische krultang, jawel, maar dan maak je de krullen één voor één en dan moet je afwachten hoe fraai het resultaat wil worden. Want deze tangen hebben de eigen schap nogal forse temperatuurschom melingen te vertonen. Sommige elek trische haarkrulapparaten kunnen een hitte van 270 graden C. bereiken en dat haar daarop reageert door niet al leen te buigen, maar op den duur ook te breken, is niet zo heel verwonder lijk. Want iedere haar is een buisje, aan de buitenkant met schubbetjes be dekt. Deze liggen dakpansgewijs over elkaar en bij iedere richtingverande ring van het haar, dus ook bij de ver vaardiging van een golf of krul, wor den al die schubben geacht mee te doen. En dan verzetten ze zich. De chemische middelen ter ver krijging van 'n krullenhoofd zijn zon der meer schadelijk: ze vechten niet alleen met de schubben, maar tasten ze nog, aan ook. Daarbij is het werken ermee vaak erg omslachtig. Van de haarkrulset kan al dit lelijks niet gezegd worden. De temperatuur kan niet te hoog oplopen en het haar hoeft niets te verdragen dat warmer is dan honderd graden Celsius. Het apparaat zelf bestaat uit een huis van kunststof, waarin twee buis vormige elementen zitten. Hierop kun nen tegelijkertijd zes klemmen wor den voorverwarmd. Dit duurt onge veer tien minuten en al die tijd waakt een thermostaat over de juiste tem peratuur. De bijgeleverde wikkels, krulspelden van een zeer veredeld ty pe, kunnen intussen in het vooral droge haar gedraaid worden. Er horen twaalf van die dingen bij de ba sisset, zodat in bescheiden mate voor uit werken mogelijk is. Nog beter gaat dit, wanneer je over de aparte aanvullingsset van zes klemmen en evenveel wikkels beschikt. De verwarmde klemmen, die je zon der gevaar voor brandblaren kunt vastpakken, worden op de ingezette wikkels geplaatst en moeten daar vier tot zeven minuten blijven. Hierin schuilt het kunstige van de krulset: niet de dikte van de wikkels (die al lemaal even groot zijn) bepaalt de omvang van de krul, maar het aantal minuten dat je de klemmen op hun plaatsen laat. Het haartype speelt natuurlijk ook een rol, want fijn, geblondeerd of ge verfd haar heeft genoeg aan een be handeling van vier minuten, normaal haar aan vijf en dik haar vergt nog één minuut meer. Maar gem. vol staat een minuut of vijf voor 'n zwak ke, grote krul en zorgen een of twee minuten langer voor een normale, sterke haarlokbuiging. De houdbaarheid is vergroot, door dat het machien is toegerust met het buitenverwarmingssysteem, wat dat dan ook mag zijn. In ieder geval wordt het jonge veerkrachtige haar, dicht bij de wortel, daardoor een ma ximaal warmte-effect toegediend. Wanneer je alle kunstgrepen be heerst de leertijd is afhankelijk van de handigheid en eventuele erva ring met het inzetten van gewone rol lers hoeft de hele operatie krulset niet langer dan een half uur te duren. Nu neemt in Nederland zo'n zestig procent van de vrouwen hun toe vlucht tot papillotten, krulspelden of rollers, dus aan de aanwezigheid van die routine hoeft niet te worden ge twijfeld. Maar nu de naar hip Engels voorbeeld gladgehouden kopjes moe ten worden vervangen door het zoveel romantischer krullenwerk en het er naar uitziet, dat dit actuele mode voorschrift in het komend seizoen wordt gehandhaafd, zullen er waar schijnlijk veel meer dan die zestig procent plezier kunnen hebben van de krulset. Die ook voor plaatselijke her stellingswerkzaamheden, aan een uit gezakt piekje of zo, een uiterst han dig stuk gereedschap is. De verzamelde gegevens worden overgebracht op een registratietrom- mel in de centrale. Als bepaalde grenswaarden worden overschreden, begint een alarmsignaal te knipperen en een zachte zoemtoon vestigt nog eens de aandacht op de kritieke si tuatie van de patiënt. Toch worden uitsluitend de allerern stigste gevallen onophoudelijk door de automaat gecontroleerd. In minder kritieke gevallen worden de gemeten waarden slechts in regelmatige perio den „opgevraagd". De verpleegster hoeft ook in dit geval geen bezoek aan de ziekenkamer te brengen. Zij drukt eenvoudigweg op een knop en de au tomaat verricht zijn metingen en laat de resultaten op een dashboard ver schijnen. De verpleegster hoeft ze al leen te noteren. Bovendien kijkt zij via haar televisie hoe het met de pa tient gaat. Ook informeert zij vaak draadloos naar zijn toestand. Door de voortdurende controle van de patiën ten en de geregistreerde resultaten hiervan krijgt men zeer waardevol le wetenschappelijke en methodische aanknopingspunten in handen. Het ziekenhuis in Frankfort heeft ichttien bedden gereserveerd voor de ïllerernstigste gevallen. Gemiddeld ïeeft men ongeveer 1200 van deze ge vallen per jaar onder handen. Men zal zich afvragen hoe de patient dit zelf allemaal vindt. Niet iedereen vindt het een prettig gedachte voort durend door een televisie-camera te worden bespied. Uiteraard gaat het voor 't merendeel om gevallen, waar bij eigenlijk de voortdurende aanwe zigheid van een verpleegster noodza kelijk zou zijn. Veel patiënten geven er echter de voorkeur aan om alleen te zijn. De automatische controle heeft meestal een geruststellende invloed op hen en ze voelen zich er niet door gehinderd. De installatie in Frankfort heeft nu reeds drie jaar zeer bevredigende re sultaten opgeleverd. Men kan het ook in de ziekenhuizen niet meer zonder automatisering af. De kosten van der gelijke installaties zijn niet bepaald laag. Daar staat echter tegenover dat men op het personeel kan bezuinigen. Het is echter volgens professor Un- geheur geenszins de bedoeling van de automaat om menselijke ziekenzorg de wereld uit te helpen. Hij moet alleen de verpleegster bevrijden van haar routine-werkjes en haar meer tijd geven voor de wezenlijk belang rijke verzorging van de patiënt. Dr. Walter Theimer Zelfs met de gewone, elektrische koffiemolen, die toch zo langzamer hand wel overal is ingeburgerd, wordt heel wat afgetobd. Even koffiezetten. En dat betekent dan: het ding uit de kast halen, snoer afrollen, als het dat nog niet uit zichzelf heeft gedaan, bo nen uit de bus schudden (tot het streepje en niet verder), malen door het machien met een hand te om klemmen en met de andere zo nu en dan op 't deksel te timmeren, omkiepen en meestal nog het achtergeblevene eruit kwasten. En als je dan staat te werken om de verjaarsvisite of een ander groot gezelschap lieve mensen van koffie te voorzien, moet die hele rits handelingen enige malen herhaald worden. Een net, gewetensvol vrouwtje en wie is dat niet houdt zich na tuurlijk strikt aan het voorgeschre ven aantal schepjes-voor-zoveel-per- sonen en blijft dan negen van de tien keer zitten met het maalsel dat van het goede teveel zou zijn en moet wor den opgeborgen in weer een andere bus. De hele uitrusting terug in de kast en de eigenlijke ceremonie kan beginnen. Philips heeft geprobeerd er wat aan te doen. Eerst viel men er terug op d'aloude wandkoffiemolen; men ver ving de zwengel door een drukknop je en bracht vervolgens nog een serie andere fijne snufjes aan. Het reser voir van de molen kan 400 gram be vatten, beschikt over een luchtdichte sluiting, is doorzichtig en bruin van kleur. Niet vanwege de associatie met koffie, maar om de ultraviolette stralen niet te ver te laten gaan. Ge woon een kwestie van denken aan het aroma, een gelukkige kronkel die trou wens ook achter de keus van het maal- systeem blijkt te zitten. De bonen worden niet kapotgeslingerd of ver pulverd, maar zorgvuldig gekraakt door twee geribde hardstalen maal- schijven. Volgens koffiedeskundigen is dit de enig juiste methode: bij alle andere wordt teveel warmte ontwikkeld, waardoor de geur niet blijft wat er door de tv-koffiereclames (gesloten ogen, verzaligde uitdrukking op het gezicht) toch wel van mag worden verwacht. Met een soort horizontale kiesschijf is de fijnheid van het maalsel te re gelen. Deze biedt negen verschillende mogelijkheden: van wat op poeder- „De zenuw doden" en „de zenuw wegenhalen" zijn ervaringen van vrij wel ieder die wel eens in de stoel van de tandarts heeft moeten plaats ne men. Het betreft hier de pulpa, het zachte tandmerg, dat bestaat uit bind weefsel met veel bloedvaten en ze nuwen. Bij cariës wordt een deel van de harde beschermende laag van de tand verwoest zodat het tandmerg ten offer valt aan een acute of chronische ont steking, de met kiespijn gepaard gaan de pulpitis. De gebruikelijke behande ling bestaat in het aanbrengen van een de „zenuw dodende" substantie. Wel is een tand zonder pulpa een le venloze tand met vele haarden van al le mogelijke ziekten, waarvan sommi ge zelfs levensgevaarlijk moeten he ten. Nu wordt het risico van reze „haardziekten" niet zelden overdre ven voorgesteld, maar feit is dat het tot voor kort een tandheelkundig dog ma was dat ontstoken tandmerg ver wijderd moet worden, hoe graag men ook het ontstaan van haarden zou ver hinderen In de tandheelkundige kliniek van Bonn houdt dr. Franz Eifinger zich bezig met pogingen om het doden van de „zenuw" te vervangen door een op behoud gerichte behandeling met hor monen en antibiotica. Schroeder in Bern was de eerste, die in Europa de gecombineerde be handeling met hormonen van de bij nierschors en antibiotica toepaste. De experimenten in Bonn moeten nieuwe mogelijkheden tonen en op grote schaal testen. Er wordt gebruik ge maakt van synthetische corticosteroï- de (schorshormonen) in de vorm van verzwakt prenisolon en van triamcino- lon. Als antibiotica dienen neomycine, bacitracine en chloramfenicol. De schorshormonen gaan de ontsteking tegen, de antibiotica bestrijden de bac teriën. Dit te meer daar de hormonen de natuurlijke weerstónd van het weef sel verminderen en dus de infectie dreigen te versterken. De toegepaste hormoonpreparaten zijn glucocorticoï- den die in het lichaam al gebruikt worden bij de stofwisseling van kool hydraten. Hier zijn ze van belang we gens hun anti-ontstekingseigenschap pen, op grond waarvan ze met name in de therapie bij reumatische ziek ten zo goed als onmisbaar zijn. De toediening in het gebit is plaatselijk In plaats van de bekende „zenuwdo- dende" vulling brengt de tandarts nu een vulling aan die bestaat uit de hier genoemde combinatie van genees middelen. Dr. Eifinger is ervan overtuigd dat zijn methode een essentiële stap voor uit betekent. In de meeste gevallen treedt al gauw een vermindering van de pijn op. De onsteking in de pulpa neemt af, de symptomen worden al thans voor een deel onderdrukt. Toch is hiermee lang niet altijd de genezing al een feit of zelfs maar op weg. De geneesmiddelen immers ver bergen de symptomen van de ontste king, die dan ook rustig kan voortwoe keren. Pijn is door de natuur als waarschuwingssignaal bedoeld. Ont breekt de pijn, dan ontbreekt ook het signaal. De ontsteking kan in de ach tergebleven wortel voortsluipen tot het tandmerg langzaam afsterft. Daar om is het noorzakelijk dat de tand arts van tijd tot tijd de behandelde tanden en kiezen controleert. Gedetailleerder waarnemingen heei dr. Eifinger kunnen verrichten aan tanden die op de hier beschreven ma nier behandeld waren, maar na ver loop van tijd wegens nieuwe en an dere stoornissen toch uitgetrokken waren. Het bleek dat de met schors- hormonen en antibiotica behandelde tanden volledig genezen waren en een gezond pulpa vertoonden. Anderzijds bleken er echter ook tanden te zijn. die de patiënt weliswaar geen pijn veroorzaakten, maar die toch niet echl genezen waren. Het abces was ge bleven. Veel schjjnt af te hangen van de do sering van de medicijnen. Nieuwe on derzoekingen in Bonn moeten nu voor al uitwijzen wat de beste dosering is. opdat de ontstoken pulpa een zo groot mogelijke weerstand houdt. Een andere nog te overwinnen moei lijkheid is dat de kans op genezing rieiner is, naar mate de ontsteking verder doorgedrongen is in het merg- weefsel, maar dat de diagnose mei behulp van röntgenfoto's hier niet mo gelijk is. Het mergorgaan is er niet op te zien. Wel heeft men al kunnen vaststellen dat jonge mensen betei op de pulpa conserverende behande ling reageren dan ouderen. Hoe het ook zij, het dogma van de zenuwbehandeling door verwijdering van de gedode pulpa is niet meer al leenzaligmakend. Het staat vast, dat ook een ontstoken mergweefsel kan genezen. Wortelvulling of trekken van de hele tand of kies zijn niet meer de enige alternatieven. Dr. Walter Theimer. koffie lijkt (1) tot halve bonen toe (9). Iedereen die meteen roept, dat je die halve bonen toch nooit nodig hebt om dat er niks drinkbaars van te zetten is, heeft volkomen gelijk. Die negenstand is er alleen maar om, wanneer er te laat ontdekte ongerechtigheden tussen de bonen zitten en dat kan altijd voorkomen, nietwaar even lekker snel door te malen en het vuiltje dan nog terug te vinden ook. Dan het opvangbakje. Kan niets an ders dan nog een sterk punt van het apparaat zijn. Eraree schuiven (of wrikken en morsen) hoeft niet meer: het sluit met twee clipjes. Even in drukken en je pakt het ding rechtstan dig naar beneden. Kunstgrepen zijn overbodig, het gaat heel gemakkelijk met één hand en de kans dat de kos telijke koffie op de kokosmat terecht komt is uiterst miniem. De koffiemolen ophangen kan zelfs een onhandige man, zo een die de kreet doe 't zelf alleen maar weerzin wekkend vindt. Er wordt (bij de mo len) een muurplaatje geleverd, dat in muurvast-geschroefde toestand nog geen centimeter vooruit springt. Daar hoef je de molen dan nog maar op tê laten glijden. Het Nieuwsblad van de Boekhandel heeft de moeite genomen in elke pro vincie twee boekverkopers op te bel len, een in de hoofdstad en een in een andere minder grote plaats. Het bleek dat de gemiddelde omzetstij ging ten opzichte van vorig jaar ze ker 20 pet. bedroeg. Velen behaalden 30 pet. Allen gaven als kwalificatie van de afgelopen Boekenweek: zeer goed. Wij citeren verder uit 't Nieuwsblad van de Boekhandel van 16 maart j.l. een onderdeel van een interview met de heer F. de Smit, directeur van het Bureau C.P.N.B.: „Bij het organise ren van deze Boekenweek hebben de C.P.N.B. twee doelstellingen voor ogen gestaan. In de eerste plaats dient van elke Boekenweek een verkoopstimu- lerende werking uit te gaan, welke re sulteert in een directe omzetvergro- ting. Maar daarnaast moest de Boe kenweek 1967 een functie verrichten in de alles overkoepelende doelstel ling van de huidige propaganda: het populariseren van het boek. Het al of niet geslaagd zijn van een Boeken week wordt voor mij uitsluitend be paald door de wijze waarop deze twee doelstellingen gerealiseerd zijn. Aan de eerste doelstelling, het verkrijgen van een duidelijke omzetvergroting is op overtuigende wijze voldaan. Ik behoef hiervoor slechts te verwijzen naar de reacties van een groot aan tal boekverkopers. Tijdens de pers conferentie voorafgaande aan de Boe kenweek heb ik verklaard dat dit de beste Boekenweek zou worden. Geluk kig is mijn uitspraak geen groot spraak gebleken. Ook de tweede doelstelling is naar mijn mening gerealiseerd. Een over stelpende publiciteit heeft bijgedragen aan het verkleinen van de afstand tussen het boek en het publiek. Vooropgesteld moet worden dat het maken van publiciteit inhoudt dat 'n bepaalde mate van overdrijven, van overtrekken, noodzakelijk is. Niet alleen de hoeveelheid publiciteit is van belang, ook de inhoud van de pu bliciteit. In het kader van de afgelo pen Boekenweek heeft de berichtge ving over het boek niet meer uitslui tend plaatsgevonden via de kustrubrie- ken maar ook via de actualiteitenpagi na's. Wij hebben een relatie opge bouwd tussen het boek en allerlei an dere zaken, die meer bij het dagelijks leven behoren. Er is wat gemorreld aan het onwrikbare beeld dat het publiek in Nederland tot nu toe van het boek had. Het zo sterk bekritiseer de programma van de Openingsavond heeft dan toch maar een relatie tus sen het boek en andere vormen van o spanning tot stand gebracht. Be paalde critici zullen dit niet toejui chen, maar in 't kader van de uitein delijke doelstelling van de collectieve propaganda is dit toch noodzakelijk. Voor het beoordelen van de afgelo pen Boekenweek is het standpunt van uitgevers en boekverkopers minder be langrijk dan de indruk die de Boeken week gemaakt heeft op het publiek op de consument".

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 8