Geelzucht-epidemie in Overijssels veen Slechte woontoestanden waarschijnlijk oorzaak Slbe HS hengelos bier Schilderij van haar Organisaties vragen hulp voor goedkopere taxi's Ontslagen door verhuizing van fabriek DR. NELEMANS ACHT PROEF ETHISCH JUIST POLITIECHEF TRAD IN HET HUWELIJK ALLEMAAL IJS? VAN ONZE LEESTAFEL In Westhaar en Vriezenveensewijk zeker 550 mensen besmet „Goede kansen voor zaken met Polen" Dp Klappen en 'n tikje Experiment met „fopgeneesmiddelen" voor hartpatiënten Eén arts Afgekeurd Problemen Zo fijn...zo lekker Veenarbeiders Oogje dicht RAPPORT VOOR STAATSSECRETARIS: HERKENBAARHEID MINISTER LVNS: Vroege voorlichting over gees verzorging in leger Veertig eruit VERKLARING NIET SCHADELIJK VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1967 (Van een onzer verslaggevers) VRIEZENVEEN Een onschuldig begonnen geelzucht-explosie in de Over ijsselse dorpen Westerhaar en Vriezenveensewijk is uitgegroeid tot de grootste epidemie die Nederland deze eeuw heeft gekend. Van de 4.250 inwoners zijn er 550 besmet. Elders in Overijssel lijden tweehonderd mensen aan geelzucht. vind ik het wel goed dat de school tij dens de epidemie is blijven draaien. Dan heb je tenminste via de leerlingen nog contact met de ouders. Je kan dan zeggen dat hun nagels geknipt moeten worden, dat ze hun handen moeten was sen en dat er lysol op de bril van de w.c. moet. Ja, wat wil je er anders aan doen?" De epidemie is in mei begonnen en is nog niet tot staan gebracht. Weke lijks komen er twintig gevallen bij. Tachtig leerlingen van de drie lagere scholen liggen met geelzucht op bed. Een topmaand is juni geweest, toen er honderd gevallen bij kwamen. Eind juli was er een week waarin zich 34 nieuwe patiënten meldden. De ziekte heeft over het algemeen een mild ver loop, al zijn er patiënten die reeds sinds mei het bed moeten houden. De genees kundige hoofdinspectie noemt als ver moedelijke oorzaken, overbevolking, slechte behuizing, het vele bij elkaar komen, de aanwezigheid van enkele ou de scholen en een soort open riool in de dorpen. Dr. D. K. Rijkels plaatsvervangend hoofdinspecteur van de volksgezondheid wist gisteravond nog niet, dat de geel zucht in Vriezen veen nog steeds voort- woedt. Volgens zijn inlichtingen zou het kwaad al lang en volledig de wereld uit zijn. Het ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid had dan ook aan vankelijk meegedeeld, dat er geen pa tiënten meer waren. Vriezenveensewijk en Westerhaar be schikken samen over één arts. Het is dokter H. de Vries, die samen met de inspectie voor de volksgezondheid alles in het werk heeft gesteld om de bron van de contactinfectie op te sporen. Hoewel beide dorpen zijn overspoeld door medische specialisten op allerlei gebied, staat nog niet definitief vast hoe de epidemie zo'n omvang heeft kunnen aannemen. Bejaarden en zwangere vrouwen zijn veiligheidshalve ingeënt. De scholen in Vriezenveen worden doelbewust niet ge sloten, omdat men de kinderen op deze manier beter onder hygiënische contro le kan houden. De gemeente zal spoed zetten achter de sanering van de wijk. De sociale toestanden in beide dorpen zijn allesbehalve rooskleurig. De open bare lagere school is al jaren geleden afgekeurd, mede omdat de toiletaccom modatie onvoldoende is. Het onderwijs gaat echter tot op de dag van vandaag door. Huizen met drie slaapkamertjes, die door twee of drie gezinnen worden bewoond, totaal vijftien man sterk, be horen niet tot uitzonderingen. In een klein huis wonen acht mensen die de beschikking hebben over één handdoek, die bovendien dienst doet als afdroog- doek. Een priester die naar Vriezenveen kwam om er Italiaanse arbeiders te begeleiden, zei over de situatie: „Dat heb ik zelfs in Kongo niet gezien". Burgemeester H. W. K. ridder Huys- sen van Kattendijk (48), sinds 1945 bur gervader van Vriezenveen, zegt: „Wes terhaar en Vriezenveensewijk zijn het waard dat er zowel door de overheid als door de vakbeweging zeer veel ex tra zorg aan wordt besteed. Ze hebben het nodig. Inderdaad zijn het dorpjes met grote problemen, maar onderont wikkeld zijn ze niet. Asociaal, mis schien, maar het ligt eraan wat men onder asociaal verstaat. Dat is zo'n be smet woord geworden". In het kastje aan de gevel van het gemeentehuis, even onder de werkka mer van de burgemeester, hangen tus sen de handvol huwelijksaankondigin gen die van twee paartjes uit de beide dorpjes. Het ene meisje is zestien, het andere zeventien. Binnenkort trouwen ze, het zijn er een paar van de zeer ve- ADVERTENTIE SIBEMA-VERKOOP. bel 04490-5055 len in Westerhaar. die als kind nog in het huwelijksbootje stappen. Inderdaad", zegt ridder Huyssen van Kattendijk, „dat is vrij normaal voor die dorpen. Men trouwt er zeer jong en meestal, het spijt me dat ik het zeggen moet, gedwongen". Toch heeft Vriezenveens burgerva der geen slecht woord voor de 4250 Vriezenveensewijkers en Westerhaar- ders. „Het zijn typische mensen", zegt de burgemeester, „maar daarom be hoeven ze niet slechter of minder te zijn dan u en ik". Dan vertelt hij, in een adem door, hoe Vriezenveensewijk en Westerhaar zijn ontstaan, pakweg een of twee generaties geleden. De mensen kwamen uit Groningen en uit Drenthe, veenarbeiders die daar de boel hadden afgegraven en die niet di rect de fabrieken van Enschede of Al melo, van Hengelo of Oldenzaal willen opzoeken. Ze trokken naar de venen van Overijssel en zetten bij Vriezenveense wijk en Westerhaar de spa in de grond om er turf te steken. Hun woningen waren hutten en krotten. „Zo", zegt burgemeester Huyssen van Kattendijk", „was het in feite in 1945 nog. Wegen waren er niet en de behuizing was zeer slecht, maar lang zaam maar zeker groeiden Westerhaar en Vriezenveensewijk tot planologisch gezien wat vreemdsoortige dorpen; nu heeft ook hier in Overijssel de veenin- dustrie geen toekomst meer en zijn ve len werkloos geraakt". Als een zeer eenvoudig mens „wat ridder Van Rappard heeft heb ik niet, helaas niet mag ik wel zeggen" ver telt hij over zijn dilemma, over de moeilijkheden van het besturen van 'n gemeente die zeer aparte problemen heeft. Hij blijkt dat met zachte hand te doen, maar is het daardoor gekomen, dat er in Vriezenveensewijk en Wester haar een geelzuchtepidemie heeft kun nen uitbreken die een zo grote omvang heeft aangenomen? ,Laten we maar eerlijk wezen", zegt de burgemeester, „ik heb gewoon te veel clandestien laten bouwen, krotjes en schuurtjes achter de woningen, maar wat wil je? Moet ik twintig mensen bij elkaar in een woning laten hokken, om dat er geen andere huizen zijn? Ik wil nachts rustig slapen en wat doe je dan dan knijp je een oogje dicht als ze clandestien iets optrekken. Dat is het levensgeluk van die mensen. Ik heb ook een tikkertje" en hij wijst op zijn hart „Natuurlijk, dan komt er een inspec teur uit Den Haag en dan krijg je op je donder. Je bent te zacht zeggen ze dan, maar moet ik die mensen verbieden om varkens te houden, om kippen te fok ken, om daarvoor een optrekje achter hun woning te bouwen? Goed, de var kens moeten er nu uit, dat was ook in derdaad te gek geworden, maar die mensen willen nu eenmaal met dieren leven. Dat is hun moeilijkheid. Als zè werken en er begint buiten een vogeltje te fluiten, nou, dan gaan ze naar buiten en dan fluiten ze mee. Zo zijn die men sen, maar zijn ze daarom slecht?" „Ja", zegt de burgemeester, „inder daad, er wordt nogal raar met de por temonnee omgesprongen. Iedereen heeft een auto en de televisiemasten heeft u zeker wel gezien. Vijf kanalen, inclusief Duitsland". Dat krijg je als je met vijftig tot ze ventig gulden in je zak een auto of tele visie op afbetaling kan kopen. Maar zijn die mensen dan schuldig of zijn het de verkopers die deze dingen op deze wijze aan de man brengen?" „Waar het Westerhaar en Vriezen veensewijk aan ontbreekt", zegt de bur gemeester, „zijn voldoende recreatie mogelijkheden. Er is niets te doen; dan krijg je vroege huwelijken, jongens en meisjes die bij moeder in gaan wonen omdat ze moeten trouwen. Broerlief moet ook trouwen en dan heb je drie gezinnen in een woning. Binnen de kortste keren wonen er vijftien men sen. Inderdaad, dat gebeurt!" „Maar dan heb je ook vijftien men sen die hetzelfde toilet gebruiken en daar kan een besmettelijke ziekte uit voortkomen. Dat geldt ook voor de school. Die school had dicht moeten zijn. Er komt een nieuwe, maar daar moet eerst geld voor zijn". IVflflr B.L.O. In de afgekeurde school zetelt de dertigjarige hoofdonderwijzer H. Min- nema. Van de 130 leerlingen die hij heeft liggen er 32 met geelzucht op bed. Het merendeel is ziek geweest Sommigen liggen er vier maanden ziek anderen die maanden op bed gelegen hebben en op school terugkeerden moesten opnieuw gaan liggen omdat de ziekte niet genezen was; weer anderen zijn nieuwe gevallen. Over zijn leerlingen zegt hij: „Ja er gaan er geregeld naar het BLO. Triest genoeg het is zelfs zo dat we, afgezien van de geelzuchtepidemie niet meer met het normale onderwijs kunnen door gaan. De kinderen hier kunnen het ge woon niet verwerken. We moeten een verlicht onderwijsprogramma gaan in voeren en dat gebeurt ook binnenkort Ontleden bijvoorbeeld hoef je hier niet te doen". De eenvoudige klaslokalen ruiken naar lysol en andere ontsmettingsmid delen. De school, inclusief het bloedhe te noodlokaal, is overduidelijk aan ver nieuwing toe. Er zijn te weinig toilet ten, maar ook te weinig onderwijzers Over de bevolking zegt hij heel voor zichtig: „Er zijn hier groepen, die nog in primitieve toestand leven, daarom ADVERTENTIE Van onze Haagse redactie DEN HAAG Verhoging van het aantal ritten, afschaffing van de weelde belasting op de invoer van huurauto's en rationalisatie in de grote steden zijn volgens de F.N.O.P. en de K.N.V.T.O., de drie mogelijkheden om in de toe komst de taxitarieven te verlagen. Beide organisaties, de Federatie van Neder landse organisaties voor personenvervoer en de Koninklijke Nederlandse ver eniging van transportondernemingen, werken gezamenlijk aan een rapport voor staatssecretaris M. Keyzer (Verkeer en Waterstaat), die meent, dat in deze be drijfstak een tariefsverlaging mogelijk is. Een grote grief van beide verenigin gen is, dat de staatssecretaris de taxi's wil zien als onderdeel van het openbaar vervoer, maar niet wenst te denken aan een verlaging van de las ten die drukken op aanschaf en onder houd van de taxi's. Invoer- en weeldebelasting op een huurauto bedragen samen 71 procent, hetgeen volgens de KNVTO de aan schaf van een taxi bijzonder kostbaar maakt. „Een Londense taxi zou in Ne derland best goedkoper kunnen rijden dan de taxi's, die wij nu hebben, als deze belasting was afgeschaft. Ook de belasting op de brandstof telt mee", meent de KNVTO. In een rapport, dat over ongeveer zes weken klaar zal zijn, besteden beide or ganisaties veel aandacht aan de moge lijkheden van rationalisatie. Hierbij wordt gedacht aan centrales in de gro te steden en een uitgebreid mobilofoon net. Een ander punt in het rapport is een streven naar een betere herkenbaarheid van de taxi in het stadsverkeer, waar door evenals bij rationalisatie het men tot een standaardtype wagen voor aantal lege kilometers sterk kan terug lopen. Een groot taxibedrijf in Utrecht rijdt sinds enige maanden met vijftien geel zwarte taxi's, een aantal dat binnenkort met tien zal worden uitgebreid. „Het publiek is er nu helemaal aan gewend en vraagt nog maar zelden om een keu rige zwarte auto. Langzamerhand ver dwijnt de grote zwarte auto als status symbool", vertelt de directeur, de heer Ravestein trots. In zijn stad rijden de goedkoopste taxi's van Nederland, want de gemiddelde stadsprijs is per rit on geveer een rijksdaalder. In Den Haag is het publiek erg ge steld op een statig vervoermiddel. Daar rijdt slechts één felgele taxi. De minitaxi's, een experiment van 'n Voorburgse ondernemer, mogen als mislukt worden beschouwd. Het bleek moeilijk te zijn voor deze kleine wagens personeel te vinden en de onderhouds kosten waren niet lager dan bij grote auto's. De Voorburgse ondernemer moest gauw twee van zijn vier kleine wagens jiit de vaart" nemen. Bovendien wa ren bij deze minitaxi's de banden al na twintigduizend kilometer versleten. AMSTERDAM Er valt voor het Nederlandse bedrijfsleven veel geld te verdienen aan handel met Polen, zo bleek uit de woorden van minister Luns toen hij gisteren van een officieel be zoek aan Polen terugkeerde. „De Polen hebben grote belangstel ling voor uitbreiding van de handelsbe trekkingen met Nederland", zei mr. Luns. Hij verwachtte dat spoedig een Nederlandse handelsmissie naar Polen zal gaan. Alle Europese en buiten-Europese za ken zijn in besprekingen tussen mr. Luns en zijn Poolse collega Adam Ra- packi ter sprake gekomen. China bleek ook de Polen zorgen te baren, maar wat dat land betreft zitten we zowat al lemaal in hetzelfde schuitje, vond mi nister Luns. In een communiqué dat gistermiddag tegelijk in Warschau en in Den Haag is uitgegeven, wordt o.a. verklaard dat Polen en Nederland het erover eens zijn dat het conflict in Viëtnam vreedzaam moet worden opgelost, uitgaande van de Akkoorden van Genève van 1954 en met eerbiediging van het zelfbeschik kingsrecht van het Viëtnamese volk. Minister Luns heeft minister Rapacki uitgenodigd voor een bezoek aan Neder land. Grote auto's doen ongeveer veertig duizend kilometer met de banden. In het rapport voor de staatssecreta ris wordt de gedachte geopperd te ko- Nederland als taxi. Hierbij is uitgegaan van de taxi's die in Londen rijden. Een sterke vergroting van het aantal Nederlandse taxi's van twintigdui zend vindt de KNVTO wenselijk maar alleen te realiseren als inderdaad de tarieven omlaag kunnen. Dat laatste is slechts uitvoerbaar als de overheid te gemoet zou komen aan de wensen van de taxiondernemers, die een sterke ver laging van de belastingen willen. In Vlissingen is een kappersbe drijfsmuseum opengesteld, waar als bijzondere curiositeit schilde rijen zijn tentoongesteld, die ge heel uit haar vervaardigd zijn. De heer A. E. Goormachtig, die jaren lang als kapper in Vlissingen werkte, heeft deze wonderlijke schilderijen met engelengeduld sa mengesteld. Duizenden kleine haartjes van allerlei kleuren vor men hier het Middelburgse stad huis. Van onze Haagse redactie. DEN HAAG Met ingang van september zullen alle aanstaande dienstplichtigen van de krijgsmacht te gelijk met hun oproep ook worden inge licht over de mogelijkheden van gees telijke verzorging. Bij de oproep zit een verklaring waarop de ouders van minderjarige dienstplichtigen kunnen aangeven wel ke geestelijke verzorging zij voor hun zoon op prijs stellen: de protestantse, de rooms-katholieke, de joodse of die vanwege het Humanistisch Verbond. Zij kunnen ook laten weten dat zij dat liever aan hun zoon overlaten. De recruut vult dan zelf het formulier in. VOORSCHOTEN De Internatio nale Kunststoffen Industrie gaat haar laatste produktieafdeling van Voor schoten naar Breda verhuizen De hon derd, merendeels ongeschoolde, werk nemers is een baan in Breda aange boden. De meesten zullen van dit aan bod echter geen gebruik maken, om dat in hun tegenwoordige woonplaats voldoende werk voorhanden is. De verhuizing van de fabriek van plastic produkten (o.a. emmers) moet als het even kan voor 31 oktober ge beurd zijn. Dan zullen alle afdelingen van de tot het Zwitserse concern Alu- suisse behorende onderneming in Breda zijn gevestigd. Op het ogenblik werken daar 350 mensen, van wie een belang rijk deel wel uit Voorschoten wilde meekomen. Tot de klanten van I.K.I. behoort on- dei andere het Nederlandse leger, waarvoor in het afgelopen boekjaar kunststof matrassen en kussens werden gemaakt. Het personeel van de meubelfabriek Erven en Co. in Oirschot is gistermor gen naar huis gestuurd, omdat er geen geld was om de lonen uit te betalen. Er zijn 42 mensen ontslagen van wie er vorige week al tien ontslag hadden ge kregen. Het bedrijf had geen gebrek aan werk. Het zal al enige tijd met beta lingsmoeilijkheden. De meubelfabriek kreeg kortgeleden surséance van beta ling. De Coöp. Melkproducten Bedrijven Domo-Bedum G.A., Beilen, gaat als ge volg van een wijziging van het produk- tiepatroon veertig, voor het merendeel jeugdige ongehuwde werknemers ont slaan. Zesendertig van deze mensen werken in de fabriek in Bedum en vier in het bedrijf in Grpningen. Enkele weken geleden al kondigde de directie van de Domo in een communi qué aan, dat er moeilijkheden waren en dat er wellicht ontslagen zouden val len. In een tweede communiqué is nu meegedeeld dat, hoewel in eerste in stantie werd gedacht aan ontslag voor 80 tot 120 werkenemers, het overleg met de ondernemingsraad en de vakorgani saties er toe heeft geleid, dat het aan tal ontslagen beperkt is gebleven. Over de periode dat het bedrijf zich instelt op een nieuwe produktierichting, zal voor een beperkt aantal werkne mers arbeidstijdverkorting worden aan gevraagd. Hierover is al contact opge nomen met de directeuren van de Ar- beids-Inspectie en het Gewestelijk Ar beidsbureau. De Domo heeft voor de ge troffen werknemers een zo soepel mo gelijke afvloeiingsregeling opgesteld. De N.V. Motorenbedrijf Paul Dinges te Delfzijl heeft twaalf mensen ontsla gen. De ontslagen staan in verband met het teruglopen van de orders in de scheepsbouw. In het bedrijf werken zestig mensen. De directie heeft met de vakbonden overeenstemming bereikt over een af vloeiingsregeling voor de ontslagenen. winkeliers, die hun broodwin ning hebben in de verkoop van elektrische apparaten, houden de adem in. Het zijn er zo'n slordige 4000. die het daarvan moeten hebben en zij vra gen zich af: wat gaat er gebeuren nu Vroom en Dreesman en andere waren huizen een prijzenoorlog hebben ontke tend rond de huishoudelijke apparaten van Philips. Menig winkelier vreest dat er een fatale kortsluiting in zijn verkoop zal komen, die zijn zaak vol ledig opteert. De consument voelt zich profiterend van deze strijd, de lachen de derde. Het valt nog te bezien of dit zo zal blijven of dat de kopers het lachen zal vergaan. Want wat er met de de prijzen aan de hand is kan treurige gevolgen hebben, niet in het minst voor de consument, meent „De Nieuwe Li nie" (r.-k.). ..Blijft alles zoals het nu is en gaan V en D en de andere warenhuizen door met munitie aan te dragen voor de prijzenoorlog, dan kunnen daar wel eens lelijke kanten aan zitten voor de werkgelegenheid. Hoewel Phi lips in de bedrijven in ons land niet alleen voor de binnenlandse afzet produceert, kan het teruglopen van de afzet van die fabrieken in ons land wel eens resulteren in minder werk. Gaan er winkeliers op de fles omdat ze het loodje leggen in de prij zenslag, dan werkt dat ook negatief uit op de werkgelegenheid. Vergeten moet vooral niet worden dat het nu nog maar om enkele artikelen gaat, maar wie zegt dat de warenhuizen niet nog verder zullen gaan met het goedkoop aan de markt brengen van elektrische apparaten. Als dat zo is dan zouden er nationaal klappen kun nen vallen. En het is nog altijd zo: Vallen er van die klappen dan krij gen we er op z'n minst allemaal een tikje van. Het is moeilijk om in deze zaak een uitweg te vinden. Terugschake len op de verticale prijsbinding is onmogelijk omdat dan de Nederland se industrie het zwaar te verduren zal krijgen van produkten die uit het buitenland komen. Voor de winke liers is wellicht de uitweg een geza menlijke inkoop van elektrische ap paraten op poten te zetten. Met el kaar zullen de winkeliers wel in staat zijn net als de warenhuizen, goed koop in te kopen bij onze oosterburen. Misschien is het ook wel wenselijk, dat de grote producenten van elek trische apparaten tot Europese prij zen komen. Op die manier kunnen dwaze concurrentieverhoudingen door de inkoop via buitenlandse kanalen maar binnen de EEG zoals wij die nu kennen voorkomen worden. Om het zover te krijgen zou er in ternationaal heel wat aan afgepraat moeten worden, zowel op het niveau van de industrie als op het peil van overheid. Maar wie gelooft in het tot stand komen van zulke afspraken? De pro tectie van de nationale industrie tiert altijd nog welig in de landen van de EEG. Ook al mag dat niet volgens de bepalingen van het Verdrag van Rome". (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG „De patiënt moet weten, dat de medische ethiek niet toestaat, dat eT grapjes met een patiënt worden uitgehaald. Daar ligt de kern van de zaak, niet b(J het verlenen van een schriftelqke toestemming van de patiënt voor een proef neming met geneesmiddelen, want zo'n toestemming vind ik immoreel". Dr. F. A. Nelemans, arts-farmaco- loog, die als hoofd van de afdeling Kli nisch Geneesmiddelenonderzoek van TNO mede het Utrechtse onderzoek heeft geleid naar de uitwerking van middelen die de stolbaarheid van bloed moeten verminderen, is graag bereid dat uit te leggen. Een verslag van dr. Nelemans van dat onderzoek in het Nederlands Tijdschrift voor Genees kunde was, voor het liberale Tweede- Kamerlid Vonhoff aanleiding de minis ters van Sociale Zaken en Volksgezond heid en van Justitie een reeks vragen over dit soort onderzoeken voor te leg gen. De heer Vonhoff had onder meer gevraagd of het waar is, dat bij die onderzoeken de patiënten doorgaans geen toestemming wordt gevraagd. Dr. Nelemans wil voorop stellen dat die vraag de verhouding arts-patiënt raakt, een verhouding die niet open baar is. Maar belangrijker is volgens hem, de algemene vraag in hoeverre toestemming van de patiënt moet wor den gevraagd bij een proef met ge neesmiddelen. „In Amerika en Frankrijk moeten de proefpersonen een verklaring teke nen, dat zij instemmen met het onder zoek. Als dat gezonden betreft, zijn het meestal assistenten, studenten, ver pleegsters of personeelsleden van een farmaceutische fabriek, die zich be schikbaar stellen, omdat ze daar voor deel van verwachten of dat ze vinden geen neen te kunnen zeggen. De vrij heid van beslissen is daardoor al een illusie." „Om een beslissing in volle vrijheid te kunnen overzien, moet de proefper soon de volle draagwijdte kunnen over zien, dus hij moet precies weten en kunnen begrijpen wat er gebeurt en welke gevaren hij loopt als hij niet en als hij wel aan de proef deelneemt. Dat is echter nooit tevoren te overzien, want anders was de proef niet nodig. Elke verklaring van vrijwilligheid is dus alleen geschikt om schadevergoe dingsacties achteraf te bestrijden en is daarom eigenlijk immoreel." De zelfde situatie doet zich volgens dr. Nelemans voor als de proefperso nen patiënten zijn. „Dan heeft de ver houding met de behandelend arts gro te invloed op de beslissing. De behan delend arts is in het algemeen voor stander van het onderzoek, want de proefpersonen worden via hem bena derd. Als hij het ongewenst of onjuist vindt, dat zijn patiënten of bepaalde patiënten aan het onderzoek deelnemen bereikt die patiënten ook nooit het ver- Zoek hun medewerking te verlenen." „Dat was ook in Utrecht het geval. De Utrechtse cardiologen (hartspecia listen) plachten hun patiënten die een hartaanval hadden gehad slechts gedu rende korte tijd met tabletten met an ti-stollende werking te behandelen. In de literatuur heerste geen eenstemmig heid over deze opvatting. Er waren ook artsen die een langdurige behan deling prefereerden. Om daarover ge gevens te verzamelen werd de proef in Utrecht opgezet." „Dat betekent", dr. Nelemans zegt het met nadruk, „dat nu een deel van de groep proefpersonen een behande ling heeft gekregen die het anders niet had gehad en na een jaar bleek dat zij er beter aan toe waren dan de mensen, die met de fopgeneesmiddelen waren behandeld". „Ook als de langdurige behandeling geen vruchten had afgeworpen, had die behandeling vrijwel geen nadeel opgeleverd, want de schadelijkheid van deze behandeling (het gevaar van bloe dingen, moeilijkheden bij het innemen van sommige andere geneesmiddelen) is vrijwel nihil bij een zo intensieve controle". „De patiënten die met fopgenees middelen werden behandeld (als ver gelijkingsgroep) hebben ook nog het voordeel gehad van een intensieve con trole. Na een jaar bleek dat het beter was alle patiënten jarenlang te behan delen en daartoe is toen ook overge gaan. Hoe lang de behandeling moet worden voortgezet, of dat mogelijk le venslang moet gebeuren, is er niet uit gekomen". Dr. Nelissen zegt met volle overtui ging: „Dit onderzoek is ethisch hele maal verantwoord geweest. Alle huis artsen en ziekenhuizen in en om Utrecht waren van tevoren op de hoog te gebracht en huisartsen die bezwaar tegen de proef hadden, hadden dus kunnen ingrijpen als ze dat nodig had den gevonden in het belang van hun patiënt. Nadat in Utrecht het plan voor de proef was gerezen is TNO om tech nische hulp gevraagd". „Het bestuur van de afdeling Kli nisch Geneesmiddelenonderzoek, min stens bestaande uit een huisarts, twee internisten, een farmaceut en een far- macoloog, toets eerst of het onderzoek ethisch verantwoord is, of het resul taat niet op een andere manier (door laboratoriumproeven) kan worden be reikt en of het onderzoek belangrijk genoeg is. Bovendien komen de ver slagen van de onderzoeken achteraf onder de ogen van onze commissie van bijstand, waarin de farmaceutisch hoofdinspecteur en de geneeskundig hoofinspecteur zitting hebben". Dat de opvattingen van de patiënten wel degelijk meetellen, legt dr. Nele mans uit met een heel ander voor beeld: „Er zijn wetenschappelijke re denen om aan te nemen dat het ge bruikelijke difterieserum waardeloos is. Dat kan je echter voorlopig niet in een vergelijkend onderzoek controle ren want niemand zou accepteren dat hij of zijn kind dat serum niet krijgt". De commissaris van politie te Zaandam, voorheen hoofd' inspecteur te Amsterdam, A. B. J. Prakken is donder dag in Zaandam in het huwelijk getreden met mej. J. J. Hoogenkamp, voorheen verpleegster in de ziekenverpleging aan de Prinsengracht te Amsterdam.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 6