Gesprekken met
vooraanstaande
kerkelijke figuren
in Nederland
Ds. J. Overduin, een begrip voor kerkelijk
niet? Wie zal niet op de een of andere wijze
gekomen zijn? Toen wij hem bezochten in
3 te Veenendaal werden wij hartelijk on tv an
te typeren. Daarvoor zijn zijn activiteiten
te zelfstandig. Wij volstaan dan ook met op
voortvloeiend uit zijn medemenselijkheid,
venal vanuit het bijbels standpunt, het meest
brede, milde visie vergezelt zijn spreken, ook
wordt Overduin verteerd door de existentie
continu voor bijkans onoplosbare problemen
doorgronden, om deze dingen in het juiste
objectief zoeken naar de waarheid der dingen
gaan van een bepaalde relativiteit daarvan,
hoogt. Daarom zoekt men tevergeefs naar
ooktijdens dit interview, wat wij onze lezers
en onkerkelijk Nederland. Wie kent hem
met hem of zijn geschriften in aanraking
zijn woning aan de Schimmelpenninckstraat
gen. Het is moeilijkij hem te kwalificeren of
en zijn invloedswereld te wijd, te universeel,
te merken dat zijn rijpheid van spreken,
niet alleen maar vanuit humaan, maar bo-
kenmerkend is voor ds. Overduin. Een
als het anders-denkenden betreft. Ergens
van zijn geloof in de Verrezene, wat hem
stelt, waarvan hij de diepte tracht te
licht te kunnen stellen. Bij een zo bewust en
ontkomt men uiteraard niet aan het onder
wat echter de rijpheid van opmerken ver
een zwart/wit-schema in zijn uitspraken,
gaarne ter lezing voorleggen.
WAT WIJ GELOVEN
DOMINEE OVERDUIN, WILT U ONS ENKELE BIOGRAFI
SCHE INFORMATIES VERSCHAFFEN?...
Ik ben in 1902 te Leiden geboren en liep daar ook het gymna
sium af. Mijn vader was een hervormde Kohlbruggiaan en mijn
moeder was christ. gereformeerd. Ik ging bij de christ. gerefor
meerde kerk op de catechisatie. Mijn studie voltooide ik aan de
V.U. te Amsterdam.
WAS U AL JONG GEESTELIJK GEÏNTERESSEERD?...
Ja. Ik heb altijd het bewustzijn gehad predikant te worden. Ik
heb nooit andere roeping en interesse gehad dan om dominee te
worden. Als ik nog 100 maal werd geboren zou ik weer honderd
keer predikant willen worden.
HAD U REEDS VROEG EEN BAND AAN GOD?...
Ja, inderdaad. Dat was bij mij sterk en zeker. God is geen be
grip maar realiteit.
WIENS INVLOED HEBT U AAN DE UNIVERSITEIT HET
MEEST ONDERGAAN?...
Van de oude Bavinck, hoewel ik geen colleges van hem volgde.
Hij lag toen het meest in mijn lijn.
WELKE RICHTING DOMINEERDE IN UW STUDIETIJD?...
In die tijd kwam juist de dialectische richting op van E. Brun-
ner en Karl Barth e.d. In de dertiger jaren vond ik de kritiek
die toen algemeen op Barth geuit werd, nooit billijk.
BENT U DAN GEPORTEERD VOOR BARTH?...
Je moet je nooit aan iemand verkopen, wie het ook is. Maar
Barth was een groot theoloog en is een zeer gelovig mens. Ook al
is men het niet in alles eens met bepaalde theologen of wijsgeren.
Het is een ethische en wetenschappelijke eis voor alles iemand
recht te doen.
SOMMIGEN MENEN DAT U ZICH GEMELD HEEFT VOOR
HET CURATORIUM VAN DE CHRISTELIJKE GEREFORMEER
DE KERKEN. KLOPT DAT?...
Dat klopt niet. Men verwart mij met mijn hervormde collega
ds. J. Overduin van Oosterbeek.
WAT WAS UW EERSTE GEMEENTE?...
bat was Sleen in Drente (nabij Emmen). Vervolgens Kam-
peni Arnhem, Amsterdam en Veenendaah In Sleen ben ik drie jaar
geweest.
BEVIEL HET U DAAR GOED?...
Ik heb er een mooie tijd gehad, hoewel het de crisistijd
was. De boeren hadden het er erg moeilijk. Mijn gemeente telde
ruim driehonderd zielen.
VULDE HET GEMEENTEWERK AL UW TIJD OF DEED U
OOK NOG WAT ANDERS?...
Ik hield heel veel debat-avonden. Ik plaatste ergens een ad
vertentie in de krant, dat ik daar en daar, in die kroeg, herberg
of toneelzaal zou spreken en debatteren over een bepaald onder
werp.
WAS DAAR BELANGSTELLING VOOR?...
De zalen stroomden vol. Het was een geweldige toeloop. Dren
ten zijn verzot op debat-avonden. Er woonden in de veenstreken
veel anarchisten en het communisme was meestal het onderwerp
van gesprek. Rasechte atheïsten kruisten de degens met mij.
ONTAARDDE DAT NOOIT IN EEN CHAOS?...
Nee, dat viel erg mee. Aanvankelijk dachten de mensen als
ze mijn advertentie hadden gelezen dat ik over politiek zou spre
ken. Dan was er vaak marechaussee aanwezig in de zaal. Ze
hoefde nooit op te treden.
WAT BEOOGDE U DAN PRECIES MET UW DEBAT-AVON
DEN?...
Het was mijn doel de mensen, welke politieke kleur ze ook
hadden, duidelijk te maken dat verandering van politieke situatie
nog niet altijd een betere maatschappij zou brengen. U voelt dat
daar onmiddellijk kritiek op kwam, want in Drente was de toe
stand niet zo rooskleurig.
DEED U DIT DAN UIT EEN BEPAALDE EVANGELISATIE-
DRANG?...
Zo zou u het kunnen noemen. De leer van Lenin was dat er
vanzelf paradijselijke toestanden zouden komen door het prakti-
zeren van het communisme. Ik zei daartegenover dat men daar
niet klaar mee was. De mens moest zélf veranderen. Dan kwam
ik dus met het Evangelie. Natuurlijk eist het Evangelie ook
structuurveranderingen.
KWAM ER GEEN RUZIE VAN?...
Wij hebben met die mensen zeer sterke vriendschapsbanden
gekregen. Het werd van debat tot dialoog en van dialoog fcat een
vriendschappelijk gesprek. Verschillende voormannen gingen
mij overal achterna, tot zelfs naar de danszaal van Coevorden
waar ik zulke avonden belegde.
ONTDEKTE U NIET DAT DE KERK TEKORT HAD GE
SCHOTEN?...
Op een keer zei ik tegen een vergadering van anarchisten,
communisten en atheïsten: Ik vind jullie maar toffe jongens dat
jullie geen tijdbom in mijn pastorie hebben geplaatst, als ik be
denk hoeveel ellende jullie hebben meegemaakt, terwijl wij als
kerk veel tekort geschoten zijn.
STOND U EEN BEPAALDE POLITIEKE RICHTING VOOR?...
Ik was het ook niet altijd met Colijn eens, hoewel hij een gaaf
mens was. Het Evangelie is een kritische instantie boven alle
partijen en kerken.
ZAG U WEL RESULTAAT OP DEZE DEBAT-AVONDEN?...
Eens had ik een debat-avond in Schoonoord. Ik moest daar
„duelleren" met een ex-predikant, die atheïst was geworden. Het
werd een pittige avond, \0felke resulteerde in een... bijbelkring.
U KWEEKTE ER DUS EEN BEPAALDE GOODWILL?...
Het is wat eigenaardig en hoogmoedig geformuleerd, maar de
mensen zeiden: Deze dominee is niet alleen voor de gereformeer
den, maar voor de hele wereld. Ze drukten dat veel te persoonlijk
uit. Maar ze begrepen mijn bedoeling dat de boodschap van
Christus voor iedereen bestemd is.
WAT VINDT U DE KERNINHOUD VAN DE BIJBEL?...
Dat Jezus Christus in de wereld gezonden is om de failliete
mensen te redden en daardoor te herstellen tot mensen, zoals God
die bedoelt.
ZIET U HEIL IN DE OECUMENE?
Ik ben daar zeker voor. Maar je moet geen oecumenisch deli
rium krijgen. Echter ook geen oecumenische onverschilligheid.
HOE DEFINIEERT U DE OECUMENE?...
Dat de Zoon van God Zich van het begin der wereld een ge
meente verzamelt uit die wereld. Daar gaat het dus om.
HOE VERZAMELT JEZUS DIE GEMEENTE?
Er blijft een spanning tussen oecumenische en institutionaire
ernst. Zondag 21 van onze Heid. Catechismus geeft de begrenzing:
„Door Zijn Geest en Woord". Zijn verkiezing is dus wel gebon
den aan Geest en Woord, maar nooit aan één kerk.
U VOELT DUS VOOR DE UNA SANCTA?...
Beslist. Er is in wezen maar één heilige kerk. En die moet
ook zichtbaar tot uitdrukking gebracht worden. We moeten niet
denken dat de kerk begon in 1517, 1834, 1886, 1892 of 1944. Deze
jaartallen mogen we nooit fixeren, al erken je de historische
betekenis.
WAREN DE HERVORMING, DE AFSCHEIDING EN DE DO
LEANTIE DAN OVERBODIGE STOPPLAATSEN?
In deze getallen zit de worsteling dat het toch gebeurt door
Gods Woord en Geest. Ook deze scheuringen dus. Maar... God
gaat verder met het schrijven van Zijn geschiedenis. Al ben ik
bijvoorbeeld overtuigd dat 1834 legitiem is, dan wil dat nog niet
zeggen dat we daar bij moeten blijven. We mogen het niet fixe
ren, nogmaals gezegd. Wel moeten we de historische waarde er
van zien en erkennen.
KRIJGEN WE DAN GEEN OECUMENE TEN KOSTE VAN DE
WAARHEID?...
Ik zou geen oecumene willen op grond van een verkeerd rela
tivisme. We moeten gevoel hebben voor het concrete. Als we
maar inzien dat men vroeger relatieve dingen teveel verabsolu
teerde, terwijl nu er het gevaar bestaat dat men het absolute,
dat Jezus Christus gisteren, vandaag en morgen Dezelfde is, gaat
relativeren. Het gaat om een zuiver onderscheidingsvermogen.
BENT U VOORSTANDER VOOR AANSLUITING BIJ DE WE
RELDRAAD VAN KERKEN?...
Niet uit een verkeerd relativisme, maar wel om verantwoor
delijkheid voor elkaar te aanvaarden. Elke kerk heeft haar zwakke
kanten. Men kan nooit stellen dat men voor honderd procent de
waarheid heeft. Wij kennen slechts ten dele, zegt Paulus.
BENT U VOOR HET TOEPASSEN VAN KERKELIJKE
TUCHT?...
Gods Zoon vergadert zijn kerk dus door Geest en Woord. Als
boodschappenjongens moeten wij steeds de Boodschap doorgeven.
Wij mogen alleen tucht uitoefenen als het het hart van het Evan
gelie betreft.
DUS NIET OVER EEN KWESTIE HOE MEN GENESIS 1 IN
TERPRETEERT?...
Ik heb altijd op het standpunt gestaan dat de exegese, zoals
die door de synode van Assen bindend was verklaard, onjuist
was. Maar ook andere interpretaties moeten niet zo haastig ver
kocht worden als de juiste, want dan gaat men weer binden.
ONTSTAAN ER DAN GEEN PROBLEMEN?...
Wij moeten niet zo kopschuw zijn voor problemen. Om een
dwaling gaat men heus niet verloren. Wie zou er dan komen?
Maar we moeten ons verontrusten of we de christelijke bestaans
wijze hebben. Dat is doorslaggevend.
HOE BEDOELT U?...
To be or not to be, is niet het hebben van een verkeerde
exegese in detailpunten. Daardoor tast men Christus niet aan. De
bijbel heeft nooit ten doel een natuur-wetenschappelijke uiteen
zetting te geven. Het gaat om de diepe kern van een levend ge
loof in Jezus Christus, de Zoon van God, de Heiland der wereld.
HEBT U WAARDERING VOOR DE PINKSTERBEWEGING?...
Jazeker. Er zijn daar veel positieve dingen. Er wordt de na
druk gelegd op een sterk persoonlijk geloofsleven. Een getuigend
leven. Daar kan de kerk best wat van overnemen.
OOK VAN HET MEEDOEN AAN DE GLOSSALIE, DE TON-
GENTAAL DUS?
De bijbel stelt geloof, hoop en liefde centraal. Niet tongentaai
of gebedsgenezing.
MAAR DE KERK DOET PRAKTISCH HELEMAAL NIET AAN
CHARISMATISCHE GAVEN, IS DAT DUS FOUT TE NOE
MEN?...
Tja, of dat fout is, weet ik eigenlijk ook niet. Fout is wel dat
men de Heilige Geest in Zijn werkingen en gaven wil tegenhou
den. Zoals het ook fout is om de Heilige Geest te dwingen de
geestelijke gaven te geven. Het gaat er dus om de Heilige Geest
te erkennen in wat Hij doet en laat. Er is verscheidenheid van
gaven.
U KRAAKT DE PINKSTERBEWEGING DUS NIET?...
Ik ben altijd bang dat we met onze vuile vingers aan het werk
van Gods Geest komen. Laten we daarvoor oppassen. Ik heb
altijd een hekel anderen te kraken omdat we zelf zo onvolmaakt
zijn.
HOE STAAT U TEGENOVER DE BEVINDING?...
Dit is een belast woord. Daarom is het misschien beter te
spreken van existentie. Het geloof is dus niet maar een beschou
welijkheid. Als je spreekt zal het in de één doorwerken, terwijl de
ander er koud bij zal blijven.
DE BEVINDING IS DUS PRIMAIR?...
Het is niet juist om de bevinding voorop te zetten. Eerst het
geloof en dan de ervaring. De bevinding begint dus met het ge
loof. Typisch is eigenlijk dat een bepaald soort existentie-theolo-
gie de oude bevinding is in een nieuw gewaad.
KUNT U DE OPVATTINGEN VAN DR. GRAAFLAND HIER
OVER WAARDEREN?...
Ik geloof dat Graafland de dingen zuiver stelt. Geloof is pri
mair. Calvijn immers bindt de Heilige Geest zeer sterk aan het
Woord.
VINDT U CALVIJN DAN NIET TE WISKUNDIG?...
Dat is voor een heel klein deeltje waar. Maar als ik zijn com
mentaren en Institutie lees, kan ik niet anders zeggen dan dat
Calvijn de theoloog is van het Woord Gods. Hij heeft nooit een
theologisch systeem vanuit één zijde opgebouwd.
U VINDT CALVIJN 't EINDE VAN ALLE TEGENSPRAAK?...
Dat zou juist helemaal niet calvinistisch zijn. We hebben im
mers geen behoefte aan een calvinistische paus.
WAARDEERT U DE BELIJDENISGESCHRIFTEN?...
Ik vind het wel juist en ook wel nodig dat ze door een ambts
drager onderschreven worden. Maar dan moeten we wel ver
staan dat deze geschriften bedoeld zijn voor de verkondiging.
Geloofsbelijdenis dus! Geen dogmatiek.
HOE DENKT U OVER ROME?...
Rome is een zeer merkwaardig en boeiend verschijnsel, voor-
al in deze tijd. Er zijn heel wat stromingen daar. Maar ook daar
zijn waarachtig gelovigen. De kerk begint niet, zoals we reeds
opmerkten, in 1517. Het gevaar van e.n interview is dat men elke
vraag kort moet beantwoorden en daardoor misverstanden wekt,
terwijl we er wel een hele avond over zouden willen praten of er
een brochure over schrijven. Het is allemaal zo genuanceerd en
er zitten zoveel kanten aan.
TOEGEGEVEN. MAAR DUIZENDEN WACHTEN EN VER
WACHTEN KORTE, DUIDELIJKE UITSPRAKEN OVER DE
DINGEN VAN HET HEIL, DIE HEN BEZIGHOUDEN. OF ZIET
U DAT ANDERS?...
Dat ik met interesse en belangstelling aan dit interview mee
werk, bewijst dat ik er ook zo over denk. Maar dat neemt niet
weg dat rekening moet gehouden worden met het beknopte van
onze uitspraken, die daardoor noodzakelijk eenzijdig zijn.
WAT VINDT U VAN DE NIEUWE THEORIEëN, ZOALS DIE
VAN „GOD IS DOOD"?...
Ergens moeten we de neo-moderne theologen wel au sérieux
nemen. Maar we moeten er vooral niet ondersteboven van zijn. Er
zijn al zoveel filosofieën geweest, die fel de theologie infiltreerden
voor een tijd. Over 15 jaar is ook dit weer aan de kant. Maar het
EVANGELIE, zoals bijvoorbeeld Paulus het leert, blijft altijd
bestaan. Het hart van het Evangelie moeten we nooit loslaten.
IN DE CONTROVERSE TUSSEN DE SYNODALEN EN DE
VRIJGEMAAKTEN KOOS U CONCREET DE ZIJDE VAN DE
SYNODE, WAS DAARBIJ VOOR U DE DOOP EN VERBONDS-
BESCHOUWING VAN DOORSLAGGEVENDE AARD?...
Och, de doop of verbondskwestie vond ik nipt zo belangrijk, wel
de achtergronden van deze kerkscheuring. Bijvoorbeeld de ver
absolutering van de kerk en van het ambt door prof. Schilder.
Zoals zij dat zagen kon dat nooit goed gaan. Ik schreef laatst
een artikel: Wie wind zaait, zal storm oogsten. Het komt mij
voor dat men bij de Vrijgemaakten momenteel maait wat in de
jaren '30 al werd gezaaid. Het is er nu nogal chaotisch.
TOCH ZAL MEN BIJ DE VRIJGEMAAKTEN MEER AFWEER
HEBBEN TEGEN DE MODERNE THEORIEëN DAN BIJ DE
SYNODALEN?... ZOALS O.A. OVER DE OPVATTING VAN DE
FUNCTIE VAN DE EEUWIGE STRAF...
Ik weet dat men Berkouwer dit verwijt maakt, maar dat is
niet juist. Berkouwer leert dat de straf op de zonde niet alleen
functioneert als waarschuwing, maar tevens dat het een realiteit
is. Mensen oordelen elke dag over alles en iedereen. Het mense
lijk oordeel is onvolmaakt, maar het laatste oordeel, dat God
heeft, is volmaakt, even rechtvaardig als barmhartig.
WAT VINDT U DAN DE DIEPSTE DOGMATISCHE VERSCHIL
LEN TUSSEN DE SYNODALEN EN DE VRIJGEMAAKTEN?...
Ook weer zo'n vraag waar ik niet met enkele woorden op kan
antwoorden, tenzij dat ik onrecht doe naar beide kanten. De fron
ten zijn beweeglijk. Dat behoort bij de geschiedenis, die niet sta
tisch maar dynamisch is. Ik heb deze zaak van nabij meege
maakt in het voorstadium in de dertiger jaren in Kampen. Toen
lagen de kaarten anders dan tijdens de verdere ontwikkeling van
globaal 19401945. En op het ogenblik ligt het in beide kerken
anders. Wel wil ik zeggen dat ik de achtergronden veel belang
rijker vond dan de kwestie over de betekenis van verbond en
doop. Deze achtergronden tekenen zich in de ontwikkeling der ge
schiedenis steeds duidelijker af. Ik ben ervan overtuigd dat de
meesten pas veel later daarop zicht kregen. Dat verklaart voor
het grootste deel de crisis in de Vrijgemaakte kerken. Velen zeg
gen: „Maar dit hebben we nooit gewild." Dat komt, doordat ze
het niet hebben gezien.
HOE DENKT U OVER KOHLBRUGGE?...
Betreffende het facet van zonde en genade, spreekt hij mij
sterk aan. Zoals hij de heiligmaking stelt, spreekt mij dat veel
minder aan. Die stelt hij mij te sterk voorwerpelijk. Hij is een
typisch Luthers theoloog. Een voordeel van eenzijdigheid kan na
tuurlijk zijn dat het je sneller wat doet. Dat het op je afkomt!
ZIET U IETS GROEIEN UIT DE SAMENWERKING VAN DE
VERSCHILLENDE KERKEN DER GEREFORMEERDE GE
ZINDTE?...
Ik heb de meeste conferenties van de Gereformeerde Gezindte
meegemaakt. Het is beslist prettig en nuttig. Je leert elkaar beter
kennen maar tot nog toe komt er helaas niet genoeg uit de bus.
U ZOU DUS SNELLER WILLEN VERENIGEN?...
Dat zou ik zeker, maar dan moet er ook geestelijk eenheid
zijn. Men moet de verschillende nuanceringen kunnen aanvaar
den. Men moet bijvoorbeeld van de kwesties Wereldraad of ICCC
geen schibbolet maken. Dit moeten geen punten van geschil uit
maken. Overigens is een administratieve en organisatorische een
heid niet voldoende.
DAT ZEGT U NU WEL, MAAR VERSCHILLENDE GELOVIGEN
UIT DE GEREF. GEZINDTEN ZULLEN ZICH NIET EN WAAR
SCHIJNLIJK NOOIT KUNNEN VERENIGEN MET EN IN DE
WERELDRAAD VAN KERKEN. BAGATELLISEERT U DEZE
KWESTIE NIET?...
De Wereldraad van Kerken is een gespreksgemeenschap en een
daadgemeenschaD. Je hoeft echt niet alles voor je rekening te ne
men wat daar gebeurt. Je bent alleen verantwoordelijk voor je
eigen INBRENG. En hoeveel verschil is er overal in eigen ker
ken, waar soms te weinig geloofsgemeenschap gevonden wordt.
Dat is dan toch ook geen redergom elkaar maar los te laten?
HEEFT U NEIGING TOT HET PACIFISME?...
Soms heb ik wel perioden dat ik voor pacifisme sterk voel, zo
gruwelijk is de oorlog. Algehele ontwapening met een leger van
de V.N., daar moeten we heen. Aangezien het niet zover is zullen
we van lapmiddelen gebruik moeten maken. Een land kan een
leger zomaar niet opzij zetten. Dat heeft de jongste oorlog in het
Midden-Oosten wel geleerd. Israël kon zich toch zomaar niet on
der de voet laten lopen! Zelfs overtuigde pacifisten worden hier
stil onder.
ZIET U DAT DAN ALS EEN HEILIGE OORLOG?...
Laten we zuinig zijn met het woordje heilig. Het is een gecom
pliceerd vraagstuk. De Arabieren hebben ook enige duizenden ja
ren in Palestina gewoond. Zij hebben dus ook hun rechten.
DE PALESTIJNSE VLUCHTELINGEN ZIJN DUS NIET JUIST
BEHANDELD?...
Dat is moeilijk te zeggen. De Arabieren hebben hen waar
schijnlijk als een soort internationaal protest in kampen laten zit
ten. Waar die vluchtelingen uiteraard de dupe van zijn. Wat Is
raël betreft, meen ik dat het zich fatsoenlijker heeft gedragen
dan zijn vijanden.
PRESENTEERT ZICH IN NEDERLAND DE ARABIEREN-
HAAT ZICH NIET ALS EEN HETZE?.
De Egyptenaren zijn ook schepselen Gods. Heel veel chris
tenen kunnen beschaamd een heleboel leren van Abel Herzberg,
die zelf Jood is. Deze man heeft in de oorlog 37 familieleden ver
loren door het onmenselijk Nazisme en heeft ook zelf in een con
centratiekamp gezeten. Ook streden van herp een zoon en dqchter
in Israël in de jongste oorlog tegen de Arqfneren. Hij zei mqeap- .-
gen te hebben met de moeders van de gesneuvelde jonge Jorda-
niërs en Egyptenaren, die tevergeefs zullen wachten op de komst
van hun zonen.
'J VEROORDEELT DUS OM HAATDRAGEND TE ZIJN TEGEN
DE ARABIEREN?...
Er bestaat een Joodse legende met de volgende inhoud: Als
de Joden door de Rode Zee getrokken zijn, nadat Jahweh hen
uit het diensthuis Egypte geleid heeft en een muur van water op
de Egyptenaren valt, dan zingen hemel en aarde. Het is een
typisch Joodse legende. En dan zegt God tegen de zingende enge
len: Jullie zingen, maar vergeet niet dat die Egyptenaren ook
mijn schepselen zijn. Het zijn mijn creaturen die te gronde gaan,
aldus de legende. Maar wij kunnen ook spreken van die gelijke
nis van Jezus over die schuld van 10.000 talenten tegenover 100
penningen. Jezus Zélf, die bad voor zijn moordenaren! Dat moet
ons toch wel wat zeggen.
WAS HET DAN FOUT VAN ISRAëL OM ZO HARD TOE TE
SLAAN?...
Het is natuurlijk waanzin te zeggen dat Israël agressor was.
Wanneer iemand een pistool op m'n borst zet met de duidelijke
bedoeling te schieten en ik sla dat pistool uit z'n hand, dan ben ik
toch geen agressor? Je moet er niet aan denken dat Egypte ge
wonnen had, waar oorlogsmisdadigers weer een kans kregen om
de Joden uit te moorden. Wanneer Rusland maar niet achter de
waanzinnige machtswellust van Nasser stond!...
DUS PACIFISME BRENGT GEEN OPLOSSING VAN DEZE
PROBLEMEN?...
Enige tijd geleden wees dr. B. Rietveld in zijn artikel in een
bepaald blad over „Vrede op Aarde" erop, dat voor zijn besef er
maar één middel tot uitbanning van de oorlog is, namelijk de
zending. Het Rijk Gods vol gerechtigheid, liefde, genade en vre
de, is alleen maar in zoverre vol van die heerlijkheid als God
dan ook werkelijk als Koning erkend wordt. Geen woorden alleen
ook daden.
WELKE KANT MOET OF ZAL HET DAN IN DE WERELD
UITGAAN?...
Welke kant de wereld ook uitgaat, het zijn allemaal verschrik
kelijke kanten. Altijd het ene ten koste van het andere. Dat is de
vloek, wanneer de wereld (en de enkele mens) „uit het vlees" of
„uit de geest der wereld" leeft. Dat wil zeggen uit de geest van
zelfhandhaving ten koste van anderen. Dan draait men zich in een
onmogelijke positie. Elke uitweg van het „zondige vlees" is een
lapmiddel, een uitstel van executie, een opofferen van het
een aan het ander. Het zijn uitwegen op een verkeerd niveau en
een verkeerd klimaat. Alleen de Geest van God is anders dan de
geest der wereld; alleen Christus is een totaal andere Weg,
op een ander niveau en in een ander klimaat. Het gebed past ons:
O God. bekeer de wereld, en .begin bij mij en bij mijn kerk.
En ontferm U over Israël en... de Arabieren.
U VINDT DUS WEL DAT HET EVANGELIE ALLES MÖET
OVERKOEPELEN?...
Uiteraard. Wel mogen we, meen ik, vaststellen dat de Israëli's
humane maatstaven aanlegden. En het probleem van de moderne
oorlog is door Christus nooit direct aan de orde gesteld. Wel de
persoonlijke verhoudingen.
DUS WE KOMEN NIET GEHEEL UIT DE IMPASSE?...
Ik zie maar één uitkomst en dat is de toekomst. De nieuwe
hemel en de nieuwe aarde. Gelukkig hij die daar naar toeleeft!
HEEFT U NOG EEN SLOTOPMERKING?...
We leven in een tijd van slogans, leuzen en kreten. Daar be
hoef je niet veel bij te denken. Je kunt het na-schreeuwen. Gebrek
aan kritisch denkvermogen en gebrek aan ethische zorgvuldig
heid. De kreten gaan voorbij. Ze doen wel een tijd kwaad.'Eén
van de kreten (die trouwens al honderden jaren oud is) is: De
Kerk heeft haar tijd gehad. Bedoelt men een bepaalde vorm van
Kerk-zijn, dan kunt u dat cadeau krijgen. Wat nooit zijn tijd ge
had zal hebben, is de Persoon en de boodschap van Christus.
Waarom? Omdat het Evangelie geen zaak is van een bepaalde
tijd, een bepaalde provincie, een bepaalde cultuur, maar voor al
le tijden, plaatsen en mensen. Eenvoudig omdat Gods boodschap
in Christus het diepste van de relatie God - mens, mens - mens,
mens - wereld raakt. Dat wil helaas niet zeggen dat ieder die
zich christen noemt, dit ook beleeft in geloof, hoop en liefde.
Maar het is de moeite waard je leven daarvoor in te zetten. Ik
geloof niet in christenen, maar in Christus, en in christenen
voorzover Christus in hen een gestalte krijgt.
DOMINEE OVERDUIN, ONZE HARTELIJKE DANK VOOR UW
FIJNE MEDEWERKING AAN DIT INTERVIEW, DAT ZEER
ZEKER GEWAARDEERD ZAL WORDEN!
Copyright: Rik Valkenburg
