Verkiezing van Ky tot president zal Vietnam niet uit impasse helpen MILITAIRE ZUIVERING IN ZUID-VIËTNAM AANGEKONDIGD Over de grenzen Akkoord MOE EN UITGEPUT VOLK IN SEPTEMBER NAAR STEMBUS Oorlog duurt al kwart eeuw V.S. en Rusland overwegen „garantie" tegen atoomchantage PRINSES IRENE EN ECHTGENOOT BIJ KONING BOUDEWIJN POLITICI IN GRIEKENLAND VEROOR DEELD TOT 9 JAAR DE HELFT KLUCHT IN MOERAS MOEHEID ZATERDAG 26 AUGUSTUS 1967 Het Vietname se volk gaat in september naar de stembus om zijn nieuwe be wind te kiezen. De keuze-moge lijkheden zijn in de praktijk echter gering. SAIGON Het Zuidviëtnamese staatshoofd Ngoeyen van Thieu heeft ver klaard dat zijn bewind een plan heeft opgesteld voor een grote militaire zuive ring ter verwijdering van corrupte en onbekwame officieren uit het leger. De zuivering zal ook enkele generaals omvatten. WASHINGTON De Verenigde Sta ten en de Sowjet-Unie overwegen de landen zonder atoomwapens de verze kering te geven dat het tekenen van een verdrag tegen de verdere verbreiding van kernwapens hen niet zal blootstel len aan atoomchantage. De kwestie van het verlenen van een defensief atoomschild aan deze landen is een be langrijke zaak in verband met het nieu we ontwerpverdrag, dat hiervoor geen ingebouwde oplossing heeft. Amerikaanse strategen zijn van me ning dat bescherming tegen atoomchan tage en andere problemen van de lan den zonder atoomwapens moeilijker op te lossen zullen zijn dan de nog niet op geloste geschillen met de Sowjet-Unie over inspectie. Van officiële Amerikaanse zijde is ge zegd dat de ontwapeningsconferentie in Genève bij de debatten over het ont werp, waarbij het zijn definitieve vorm moet krijgen, voldoende voortgang zal worden geboekt in de komende maan den, zodat het definitieve ontwerp nog in de komende zitting van de algemene vergadering van de Verenigde Naties aan de orde kan komen. In dat geval zou in de loop van het volgend jaar het verdrag ondertekend kunnen worden. Men voorspelt in Wash ington dat meer dan tachtig landen het zullen tekenen ongeveer hetzelfde aantal dat het kernstopverdrag van Moskou van 1963 heeft getekend. India is één van de landen die zich bedreigd voelen door buurlanden met atoomwapens. Het heeft dan ook ge vraagd om veiligheidsgaranties in ruil voor het voor eeuwig afzweren van atoomwapens. ZARAUZ Koning Boudewyn van België en koningin Fabiola hebben don derdag prinses Irene en prins Carel Hugo op de thee ontvangen. Beide echtparen brengen hun vakan tie door in Zarauz aan de Spaanse noordoostkust. Prinses Irene en haar echtgenoot zijn anderhalf uur in de villa Maria del Pilar op bezoek geweest. Volgens een betrouwbare zegsman is met de uitvoering van het plan reeds een begin gemaakt en zijn reeds vijf generaals aangewezen voor ontslag en overplaatsing. Volgens de zegsman zal de zuivering leiden tot een groeiende invloed van voormalige Noordviëtname- zen in de hoge militaire posities. De in vloed van deze groep is reeds een oor zaak van wrijving binnen de junta. Thieu heeft tegenover journalisten ontkend dat met de uitvoering van het plan reeds een begin is gemaakt. Hij zei wel dat het plan zowel tweede lui tenants als generaals omvat. Volgens welingelichte zegslieden zul len twee generaals als ambassadeurs naar het buitenland worden gezonden. Het zijn generaal-majoor Linh Quang Vien, minister van staatsveiligheid, en generaal-majoor Nguyen Van Vy, chef staf van de generale staf. Twee andere generaal-majoors zou den het leger moeten verlaten. Het zijn Tran Ngoc Tam, de coördinator met de geallieerden, en Bui Huu Nhon, com mandant van de militaire academie, al dus de zegslieden. Een reden voor de reorganisatie is niet gegeven. ATHENE Het militaire tribunaal in Athene heeft vrijdag gevangenisstraf fen van 2 tot 9 jaar opgelegd aan 13 van de 34 personen die terecht ston den wegens staatsgevaarlijke activi teiten. Drie personen werden vrijge sproken en achttien kregen vrijheids straffen variërend van tien tot twaalf maanden. De straffen van negen jaar werden op gelegd aan vier oud-politici, aanhan gers van de nu ontbonden Centrum Unie van Papandreou. De procureur-generaal George Kata- dopis had negen jaar geëist tegen zeven van de beklaagden en twee en een half tot vijf jaar tegen de overi gen. De uit vijf rechters bestaande militaire rechtbank had slechts drie uur nodig om te beslissen over het lot van de 34 beklaagden. Oorspronkelijk zouden 37 personen voor de rechtbank verschijnen. De zaak tegen drie van hen is echter uitgesteld tot nader datum. Het was het eerste massa-proces tegen vijanden van het militaire regime. (Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen) SAIGON Als er één land in de wereld is, waar bewezen wordt dat mensen, die de mond vol hebben van gerechtigheid, het grootste onrecht be drijven, dan is het wel Vietnam. De partijen doen er in dit geval niet toe. De een is in dit opzicht niet slechter of beter dan de.ander, hoewel de mo tiveringen ik noem met name Amerika oorspronkelijk wel uit op rechte en zelfs ethische bedoelingen kunnen zijn voortgekomen. Een andere moeilijkheid voor de waarnemer in dit land is, dat er zoveel argumenten pro en contra zijn aan te horen, dat hij door de bomen het bos niet meer ziet. Hoewel op officieel niveau in Sai gon wordt beweerd dat er meer dan vijf miljoen stemgerechtigden zijn, zal toch niet veel meer dan de helft naar de stembus kunnen trekken. De rest van het Zuidviëtnamese volk wat iets anders is dan het Zuidviët namese grondgebied! staat niet onder de macht van de regering omdat de Viëtcong in hele streken heer en meester is. De verkiezingen zijn vrij, althans zo worden zij voorgesteld. Zij wor den onder supervisie van het leger voorbereid, wat onder de ongeletter de en a-politieke landbouwers en ar beiders zonder twijfel stemmenwinst voor de militaire leiders zal opleve ren. Communistische en ook neutrale kandidaten worden niet toegelaten. De Boeddhistische leiders, die al tijd ten zeerste in zichzelf verdeeld zijn geweest, doen niet mee. Ze heb ben zich na de succesvolle demon straties van het vorige jaar uit de politiek teruggetrokken zo heet *t tenminste officieel omdat ze geen van de meedingende personen en partijen zouden kunnen steunen. Politieke waarnemers in Saigon verwachten dat Ky uieindelijk aan de touwtjes zal gaan trekken. De an dere kandidaten voor het president schap zouden geen schijn van kans hebben. De moeilijkheid is namelijk dat er voor burgers zo goed als geen mo gelijkheden zijn in het onveilige bin nenland een verkiezingscampagne te houden. Voor hoge militairen daar entegen wel, omdat zij over de nood zakelijke luchttransportmiddelen en bewakingstroepen kunnen beschik ken. De verkiezing van Ky tot presi dent zal de bloedige impasse, waar in Viëtnam zich bevindt, niet kunnen oplossen. Zijn standpunten zijn over bekend. Bovendien kan h(j op de blijvende steun van de Amerikanen rekenen zolang het politieke klimaat in Washington tenminste bljjft zoals het op het ogenblik is. De enige, z(j 't schrale troost is slechts dat de laatsten zich niet in het slechtste gezelschap bevinden. Zolang de bloedige impasse voort duurt, zolang er verhitte debatten over de juistheid of de onjuistheid van de Amerikaanse inmenging wor den gevoerd, zolang de staatslieden van de wereld de meesten hier van zijn beslist onverdacht hun dialoog over Viëtnam niet beëindigd hebben, hoeft men zich niet te scha men voor een hopelijk tijdelijke blindheid ten aanzien van een uit weg. Het Zuidviëtnamese volk en daar gaat het in dit artikel om zit ondertussen maar met een pro bleem, dat het zowel geestelijk als lijfelijk belaagt. Het wordt heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees, tussen communistische en anti-communistische beïnvloeding, tussen nationalisme en slaafse on derwerpingen aan Aziatisch imperia lisme, tussen staatsbelang en eigen belang, tussen Amerikaanse bombar dementen aan de ene en Viëtcongter- reur aan de andere kant. Wie een napalmbom heeft zien ontploffen, waarbij geliefde beelden tot afzichtelijke herinneringen ver schroeien, kan nooit een vriend van Washington zijn. Maar wie in zijn gezin of zijn familie de wrede, berekenende ter reur van de Viëtcong heeft onder gaan, zal, zolang hij leeft, een aarts vijand van Hanoi blijven. Niettemin kan over 't algemeen gezegd worden dat de zuidelijken hetzelfde geldt ongetwijfeld voor de noordelijken, ofschoon de gesloten maatschappij daar een opiniepeiling moeilijk, zo niet onmogelijk maakt de lange en haast uitzichtloze strijd meer dan moe zijn. De Zuidviëtnamezen (16 mil joen) en de Noordviëtnamezen (17 miljoen) staan een kwart eeuw bij na onafgebroken met het geweer aan de voet. Eerst waren het de Japan ners, die men gezamenlijk bestreed, daarna de teruggekeerde Fransen, die pas na Dien Bien Phoe de tota le nederlaag erkenden. Dat presi dent De Gaulle thans nog meent de wereld met wijsneuzige lessen over het verloren gegane Indo-China te moeten vervelen, is, gezien dit feit, een internationaal-politieke klucht. Voor heel Viëtnanr, met name voor het zuiden, brak, onmiddellijk na het afsluiten van de Geneefse Ak koorden (1954) een nieuwe periode van woelingen aan. Het noorden wil de de twee-eenheid niet aan; de broedervolkeren, verbonden door een en dezelfde taal, moesten koste wat het kost verenigd worden. Infiltraties en terreur, zomede vluchtbewegingen van het noorden naar het zuiden en omgekeerd naar beide kanten bijna een miljoen mensen waren er het gevolg van. Corrupte regeringsklieken zoals die van de in 1963 vermoorde Diem ga ven de burgerkrijg e^n steeds moei lijker teverzadigen voedingsbodem. Door de inperkingspolitiek van Amerika tegenover Rood China is Zuid-Viëtnam langzaam maar zeker in een moeras verzonken. Over de hoofden van het merendeel van zijn bewoners heen wordt een interna tionaal ideologisch geschil uitge vochten. Hoewel Washington niets liever wenst dan er uit te stappen, ze ker nu deze tragische oorlog geen einde lijkt te hebben en de wereld opinie zich steeds krachtiger tegen zijn inmenging keert verbindt het hier voorwaarden aan, die net door Hanoi kunnen worden aanvaard. De oorlog, die levens en dorpen vernietigt en zo moe maakt. Zelfs het tegen het communisme ge richte principe dat agressie nooit mag betalen, zullen de Verenigde Staten moeten laten varen, wil het conflict tenminste uit de wereld kun nen worden geholpen. Het uitgeputte Zuidviëtnamese volk is zonder meer aan het punt van de capitulatie toe. Het kan en het wil niet meer. Het heeft er genoeg van zijn beste zonen op te offeren in een strijd, die bovendien nog vaak als een burgeroorlog wordt gezien. Het deserti^cijfer van het Zuidviët namese leger, dat voor eigenlijke oorlogsacties nog nauwelijks wordt ingezet, spreekt in dit opzicht een duidelijke taal. De moeheid van de bevolking is zo groot dat zij zelfs capituleren wil zonder verbindende voorwaarden. Viëtcong of geen Viëtcong, het Be vrijdingsfront of Noord-Viëtnam in het zadel het kan de grote massa niets meer schelen. Als de vrede maar terugkeert in het land en als de dorpen en de r(jstvelden maar weer veilig zijn. In Saigon wordt deze voor de A- merikannen ongunstige ontwikkeling openlijk door diezelfde Amerikanen toegegeven. Ze wijzen er echter te vens op dat er minderheidsgroepen bestaan, die de strijd willen voortzet ten. Ze doelen dan op vice-lucht- maarschalk Ky en z'n generaals, op 't merendeel van de rooms-katholie- ken, op een deel van de stadsbevol king van Saigon, dat haar profiteurs leven niet wil opgeven, op politiek bewuste nationalisten en anti-com munisten, zomede op ongetwijfeld tienduizenden lieden, die een „bijl tjesdag" vrezen. Nog dit jaar zullen de politieke kaarten op tafel komen. Het onder druk van de Boeddhisten met bur gers uitgebreide militaire directori um heeft voor september presiden tiële en senaatsverkiezingen uitge schreven, en voor oktober verkie zingen voor een volksvertegenwoor diging. x 1 i ül'1 lM 111111 ÈH TJet indienen van een gezamenlijk ontwerpverdrag ter voorkoming van een verdere verbreiding van kernwapens door de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten betekent de eer ste concrete stap voorwaarts sedert een dergelijk verdrag voor het eerst werd voorgesteld door president Johnson, nu drie en een half jaar ge leden. De behoefte aan een overeenkomst van deze aard was reeds in vage vorm naar voren gekomen in voor stellen voor algemene ontwapening sedert 1962. Het eerste nader om schreven voorstel was echter vervat in een boodschap van Johnson aan de 17-landenconferentie, inzake ontwape ning te Genève op 21 januari 1964. Het laatste punt van een serie van vijf voorstellen van Johnson vroeg om „een overeenkomst ter voorko ming van de verbreiding van kernwa pens naar landen die ze nu niet be zitten, aangevuld met een internatio nale inspectie van vreedzame kernac tiviteiten." De Sovjet-Unie toonde onmiddellijk belangstelling voor deze nonprolife- ratie" en kwam ehkele weken later met een soortgelijk voorstel. Een jaar lang hebben echter twee belangrijke inter nationale zaken voortgang in de weg gestaan de strijd in Viëtnam en de groeiende macht van West-Duitsland. In 1965 zeiden de Russen echter on verwacht dat een non-proliferatie ver drag niet afhankelijk hoefde te zijn van een regeling van de kwestie-Viët nam. De eerste hinderpaal was daar mee weggenomen. De kwestie West- Duitsland bleef bestaan en bestaat nog altijd. De Sovjet-Unie heeft her haaldelijk de Verenigde Staten be schuldigd van het streven naar een verdrag met mazen, die zo groot wa ren dat West-Duitsland toch toegang zou krijgen tot kernwapens. De Russische vrees werd sterk ver minderd, toen het Westen besloot de multilaterale kernmacht (MLF) niet te laten doorgaan. De Russen blijven echter argwanend ten aanzien van Duitse aanvallen op het oorspronke lijke plan voor inspectie van een ver bod van verspreiding. TTe Verenigde Staten en de Sovjet- Unie willen dat het toezicht op de naleving wordt uitgeoefend door het internationale bureau voor atoom energie te Wenen (IAEA). Hierin zijn alle wereldmachten met uitzondering van China vertegenwoordigd. De zes EEG-landen, waaronder dus West-Duitsland, hebben zelfinspectie geëist, uit te voeren door Euratom, hun eigen atoomgemeenschap. West- Duitsland heeft gesuggereerd, dat controle van de IAEA kan leiden tot industriële spionage, als inspecteurs van communistische landen aan hun regering mededelingen gdan ver strekken over buitenlandse reactoren. In juni hebben de Verenigde Staten op de vergadering van de Navo-raad in Luxemburg, hun Europese bondge noten overgehaald steun te verlenen aan een plan waarbij de EEG-landen drie jaar lang geinspecteerd zullen worden door Euratom. Na deze peri ode zou de IAEA de inspectie gelei delijk moeten overnemen. De Sovjet- Unie heeft dit aanbod tot dusverre niet aanvaard en niet verworpen. De huidige stap duidt er echter op, dat de Russen bereid zijn op basis hier van te onderhandelen. JOHNSON hij bijt niet TJet verdrag zoals de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie het nu voorstellen, zal streven naar een handhaving van het bestaande mono polie van kernwapens van de Ver enigde Staten, de Sovjet-Unie, Enge land, Frankrijk en China. Alle atoom- mogendheden zullen moeten beloven dat ze nooit deze wapens of de kennis om ze te vervaardigen ter beschik king zullen stellen aan enig ander land. De landen die nu geen kernwa pens hebben, zouden moeten beloven ze nooit te zullen maken of op andere wijze te verwerven. Engeland is het volledig eens met het ontwerp. Frankrijk en China zijn geen van beide vertegenwoordigd op de conferentie te Genève, hoewel Frankrijk er oorspronkelijk wel voor was uitgenodigd. Commige prominente neutrale mogendheden ter conferentie, zoals India en Zweden, hebben nog bepaalde bezwaren tegen een derge lijk verdrag, omdat ze vrezen te eni ger tijd aan atoom-chantage te worden blootgesteld. Het ontwerpverdrag is aan de afge vaardigden overhandigd door het se- cratiaat van de Vereingde Naties in een officiële Engelse en Russische versie. De conferentie zal waarschijnlijk spoedig op reces gaan. Definitieve onderhandelingen er over zullen waarschijnlijk worden ge voerd tijdens de komende algemene vergadering van de Verenigde Naties deze herfst. Slechts weinigen koesteren de illu sie dat China zich in de afzienbare toekomst* acnter het verdrag zal scha ren. De houding van Frankrijk, dat van zijn afwezigheid in Genève ge bruik heeft gemaakt om een eigen on afhankelijk kernwapen te ontwikke len, is aanzienlijk minder duidelijk. Er bestaat enige hoop dat de rege ring in Parijs het verdrag te zijner- tijd zal aanvaarden, omdat het offi ciële erkenning geeft aan de Franse positie als atoommogendheid. Diplomatieke zegslieden zijn van mening dat het belangrijkste aspect van de indiening is dat de Sovjet-Unie zich bereid heeft getoond een bewijs van Russische-Amerikaanse samen werking te tonen op een moment dat de spanning in Zuidoost-Azië stijgt.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 6