Oistrach is
meer dan gew
Nederland heeft nu
„vereniging voor
strip-vrienden 99
Urker gereformeerden zongen
zes langspeelplaten vol
LABYRINT OP KRETA NOG ALTIJD
EEN TEKEN VAN TEGENSPRAAK
„Love-ins
vind ik
walgelijk"
UIT DE KERKEN
en ze vlogen weg
55
55
THEEDOEK????
DE SNELLE
KEUKEN
WEEGSCHAAL
Emmy Verhey
DE DOEK DIE DIRECT
DROOGT Si.
Nieuwe uitgaven
TOMADO
TOMADO
Jeugdige dieven
gepakt binnen
tien minuten
Als enigen alleen hele noten op hun zang
Kretenzers geen leugenaars meer, maar toch
Mevr. Baank
(VOOR JAAR VIOOLLES
IN MOSKOU) i
BESTE VAN 'T BESTE
NEP-ZUIL
RUSSISCH LEREN
„ENG"
BOEKENNIEUWS
RUSSEN SNELLER
Tip voor
handiger huishouden JjC
f29,95
ZEER PERSOONLIJK
WAT INFANTIEL
SINDS 1897
Veel brieven
Dodelijke botsing
met paard
Schietbaan
Zonder bloemen
Vrije opvoeding
De dienst in
VRIJDAG 20 OKTOBER 1967
MOSKOU Emmy Verhey bukt zich
diep over de emmers met asters. „Ik
zoek ze zelf uit", zegt ze. „De vorige
keer zaten er een paar verlepte tus
sen". ze trekt tien bloemen tevoor
schijn en ik betaal een roebel: vier gul
den. Het bloemenvrouwtje vlak bij de
diplomatenwijk van Moskou, scheurt
twee pagina's uit een schoolboekje en
biedt ze Emmy aan. „Wat moet ik
daar nu mee, is dat een cadeau?"
vraagt Emmy. Ik kijk naar een bosje
bloemen in de hand van een Russin
en ik zie het. Je moet de pagina's om
de stelen draaien, bij wijze van aan-
pakkertje, zeg ik. Emmy doet het en
we wandelen samen verder door de
middagzon van Moskou.
Emmy Verhey, het achttienjarige
Nederlandse meisje uit Ellecom aan
wie men méér dan gewone aanleg voor
het bespelen van een viool mag toe
schrijven studeert sinds bijna twee
maanden in Moskou. Het was in maart
van dit jaar dat ze in Neerland het Os
car Back-concours won en dat beteken
de een beurs van zestienduizend gul
den en een jaar vioolles aan het Mos-
kouse conservatorium.
„Ik heb les van David Oistrach, een
ongelooflijke man", vertelt Emmy die
met haar korte rok, lichtgrijze kou
sen en gebloemde bloes toch wel de
aandacht trekt van de Russen die we
tegenkomen. „Ontzettend aardig, die
Oistrach, menselijk en eenvoudig. En
zoals die man viool speelt, meer dan
geweldig".
Hoe oud is die David Oistrach, wil
ik weten en in welke taal geeft hij les?
-A „Ik denk dat hij goed vijftig is",
zegt Emmy Verhey, terwijl we via 'n
tunneltje aan de andere kant van een
brede boulevard komen met enorme re
clames. „En hij geeft les in het Duits.
Twee keer in de week".
Vanochtend heeft ze bijvoorbeeld les
van Oistrach gehad: van half tien tot
elf uur. En Emmy Verhey heeft dan
altijd gezelschap van een Nederlander.
Het is óf Peter Hendriks uit Den
Haag óf Kees Verheul uit Amsterdam.
Ze studeren alle twee Russisch in Mos
kou en gaan om beurten mee. „Want
soms spreekt Oistrach in het vuur van
zijn betoog ineens Russisch. Dan moet
je hem noet onderbreken, dat zou hem
uit zijn concentratie halen en dan ver
taalt Peter of Kees voor me", legt Em
my uit.
Oistrach treedt veel op in Moskou en
Emmy is twee keer naar zijn concer
ten geweest. Zit ze dan te genieten of
bestudeert ze zijn techniek?
„Je speelt natuurlijk altijd mee",
zegt Emmy.
„En je kijkt voortdurend naar zijn
techniek. Hij is een enorm groot man.
Rusland is trouwens voor violisten het
beste van het beste naast Amerika".
Wij hebben geen violisten van dat
formaat? vraag ik. Emmy: „Nou,
in Nederland is Krebbers natuurlijk
wel de grootste".
Is Emmy Verhey moe, na de les
bij Oistrach?
„Je probeert natuurlijk zoveel moge
lijk van een les mee te nemen", vindt
ze. „En dat betekent echt wel erg in
spannen. Ja, ik ben moe als ik thuis
kom en heb enorme zin in koffie."
Thuiskomen in Moskou betekent voor
Emme Verhey: de Nederlandse am
bassade. Er is in Moskou geen ka
mer te krijgen op dit moment en dat
blijft zo tot na de feesten in de eerste
week van november vanwege vijftig
jaar revolutie.
„Ja, Emmy slaapt nu in de kamer
van mijn dochter die op dit moment
niet hier is", vertelt me de Nederland
se ambassadeur jhr. mr. G. Beelaerts
van Blokland in zijn werkkamer. „Ik
heb hier natuurlijk geen hotel, maar
dit konden we net zo regelen".
Er staan een paar grote zuilen in die
werkkamer en de ambassadeur ziet
me kijken. Dan staat hij op en wan
delt met zijn grote rijzige gestalte
naar een pilaster toe en zegt: „Dat
zijn nep-zuilen, dat ziet u wel", en hij
schopt het onderste stuk dat van hout
blijkt te zijn, weg.
Het is een ouderwets, groot Russisch
huis waarin onze ambassade is onder
gebracht en waarin ook de ambassa
deur woont. „Ze zeggen dat dit huis
gebouwd is voor een danseres van het
Bolsjoi-theater, door een vriend, maar
dat zeggen ze van alle grote huizen in
Moskou, als dat zo was, dan woonden
alle danseressen zo en zaten de jon
gens in krotten, maar dat is bepaald
niet het geval", vertelt de heer Bee
laerts. „Het huis is doodgewoon door
een zakenman in 1888 neergezet Sinds
1946 is het Nederlandse ambassade,
want u weet dat we voor de oorlog
geen diplomatieke betrekkingen met
de Sovjets onderhielden".
„Maar na de feesten vanwege de re
volutie ga ik een kamer zoeken", zegt
Emmy Verhey. „Nu is het heerlijk dat
ik hier kon wonen, want ik studeer
ook elke dag natuurlijk en dat zou op
een hotelkamer moeilijk gaan".
Wat zou u willen worden in de
toekomst, vraag ik ineens.
„Ontzettend bereomd", flapt Emmy
Verhey eruit. En even later: „Nou ja,
beroemd is natuurlijk krankzinnig.
Maar ik zou een erg goede naam wil
len hebben bij het publiek, de hele we
reld doortrekken, maar ook veel in
Nederland spelen".
Op het conservatorium maar ze
ven minuten lopen van de ambassade
krijgt Emmy ook twee keer per
week les in Russisch. „Het zou toch
te gek zijn, dat je hier een jaar was
en de taal dan nog helemaal niet
sprak", vindt ze. Met boodschappen
doen voor mevrouw Scheele. de echt
genote van de Nederlandse kanselier
N. J. Scheele, heeft Emmy al geen
last meer. Brood en taartjes halen en
in het Russisch haar boodschappen be
stellen, dat gaat haar al best af en de
weg begint ze ook al aardig te kennen.
„We hebben hier in Moskou al
sneeuw gehad dit jaar", vertelt ze.
„En uitstapjes buiten Moskou heb ik
Poll Voon
geen tijd gehad, maar daar ga ik ze
ker heen wanneer ik eenmaal op een
kamer woon".
En het mausoleum van Lenin?
„Ik ben tegen de dingen die alle toe
risten doen", zegt Emmy. „En ik vind
het eng, zo'n dode man. Nou ja, mis
schien doe ik het nog wel eens, maar
dan moet er niet zo'n lange rij men
sen staan". f
We staan bij een ijskarretje en ik
vraag: Gaat u nog hier in Moskou op
treden of zit dat er niet in?
„Ik zou dit helt jaar eigenlijk niet
willen optreden en alleen maar stude
ren", zegt ze. „Dat is mijn voornemen.
Ik weet bovendien helemaal niet of ik
ADVERTENTIE
DDD
DDIS
ALMELO
JJe uitgeverij N. Kluwer N.V. te De
venter zond ons haar nieuwste
uitgave: „Voortplanting bij het dier"
door dr. C. Naaktgeboren, een van dui
delijke foto's voorzien boekwerk, dat
f 36,- kost.
Van de N.V. „Hollandia" te Baarn
ontvingen wij „Hollandia Gids deel 1"
door mr. J. van Vollenhoven en Jaap
A. M. Kramer, een handleiding voor
het bouwen van en het omgaan met
zeilboten en -jachten (f 14,50).
Voor de prijs van f 15,75 is in de
boekhandel te koop: „Maatschappij in
beweging" door prof. dr. T. P. van
der Kooy, een uitgave van J. H. Kok
N.V. te Kampen.
De uitgeverij Zomer en Keuning N.V.
te Wageningen stuurde ons vijf nieuwe
deeltjes toe uit haar nu al zeventien
nummers tellende serie „Vaardige han
den". Ze kosten per stuk f 3,25 en zijn
resp. getiteld: „Lampen van papier",
„Spelen met pijperagers", „Kettingen
van zilverdraad", „Kerstversieringen
van goudpapier" en „Merklappen, oud
en nieuw".
L. J. Veen's Uitegeversmij te Am
sterdam heeft in haar serie Omstel
Literaire Vierkanten" een zestal korte
verhalen van Louis Couperus herdrukt,
waarvan „De zoon van Don Juan" het
titelverhaal is (f 4,50).
Zorgvuldig bekijkt Emmy Verhey
de Nederlandse violiste in Moskou
de asters, voor ze haar keuze maakt.
Het wordt een bosje van tien stuks
voor de prijs van vier gulden.
gevraagd zal worden op te treden. Dat
wacht ik rustig af."
Hoe komt het dat Emmy Ver-
hey's naam steeds weer terugkeert in
de kranten en die van Christian Bor
met wie ze vorig jaar juni veertien
dagen in Moskou was veel minder
of niet?
Het is een onverwacht antwoord dat
Emmy Verhey geeft. Ze zegt: „Voor
mij is het misschien niet ze goed ge
weest bekend te zijn. Je kunt als je
jong bent beter studeren. Christian
heeft dat voordeel gehad. Overigens
hij trad pas weer op, begin oktober in
het Concertgebouw. Ik heb net een reu
ze leuke brief van hem gehad".
Ineens staat er een jongeman naast
ons die in puur-Nederlands vraagt:
„Weet u hoe laat het is". Ja, zeg ik,
half vier. Hij had zelf ook een horloge
om maar hoorde ons kennelijk Neder
lands praten en wilde even laten weten
dat hij éf ook was. Een minuut later
is hij tussen alle Russen verdwenen. Als
we de ambassade weer binnenwandelen
is de Russische politie-agent, die er dag
en nacht voor de deur staat, in zijn klei
ne wachthuisje verdwenen en hij bekijkt
ons door een smal ruitje. „Vroeger
stond die agent er alleen overdag, maar
sinds de Nederlandse ambassadeur hier
ook de zaken van Israël behartigt, is hij
er 's nachts ook", weet Emmy.
En heeft Emmy Verhey al iets ge
kocht in Moskou? „Ja", lacht ze, „brief
papier, ik heb steeds briefpapier nodig.
Maar ik wil nog grammofoonplaten ko
pen, die zijn hier geweldig. En zeker
een telraam".
Een telraam? Het is me in de win
kels opgevallen dat iedereen met een
telraam werkt, maar Emmy Verhey?
Ze rent naar de keuken van mevrouw
Scheele en komt terug met een origi
neel Russisch telraam, dat door Tama
ra, de gedienstige wordt gebruikt.
Emmy laat het me zien: „Zegt u
maar iets. Wat? Oja, zeven roebel en
20 kopeken plus drie roebel en 40 ko
peken". Ze ritselt met haar vingers over
de grote houten kralen van het relraam,
legt me uit, dit zijn kopeken, daf roe
bels, dat tien roebel en zo verder. Ze
gaat er razend snel me-, om.
„De Russen zijn er meesters in", ver
telt ze. „Er is hier een tijdje geleden
een wedstrijd geweest tussen Russen
met telramen en Japanners met com
puters. De Russen wonnen".
Dan zegt wat later de ambassadeur:
„Ik laat u even thuisbrengen" en ik
stap in een van de weinige Chevrolets
die er in Moskou rondrijden.
De politieman aan de poort van de
ambassade gaat in de houding staan en
salueert als hij de auto ziet aankomen.
Ik heb zo'n idee dat zijn hand wat erg
vlug zakt, wanneer hij ziet dat niet de
ambassadeur, maar ik de passagier ben.
ADVERTENTIE
(niet meer schuiven met
gewichten)
Hoeveel is 100 gram boter? 20 gram
cacao? Wat weegt een kopje rijst?
Zonder schuiven met gewichten
leest u het onmiddellijk af op de
Tornado Salter keukenweegschaal.
Er zijn 6 typen met verschillend
weegvermogen. Stuk voor stuk
"precisie-snelwegers". Het afge
beelde model is verkrijgbaar in wit
te, rode of blauwe kunststof. Weegt
tot 5 kg. Bakje jevens "maatbeker"
voor vloeistoffen. Prijs f 29,95. An
dere typen van f 10,75 tot f 39,95.
WIR u méér Ups? Vraag uw winkelier om d«
ultzoekfolder "Hartewensen"- OI schrijf aan
Tornado, Tomadohuis, afdeling IC, Dordrecht
UTRECHT Dank z(j een goed sig
nalement en een kordate actie van de
Utrechtse politie, zijn de 19-jarige mu
sicus P. uit Lunteren en de 16-jarige
scholier R. uit Ede woensdagavond in
Utrecht binnen tien minuten na een ge
deeltelijk geslaagde ladelichting in een
winkel ingerekend.
Omstreeks kwart over vijf kocht het
tweetal in een schoenenwinkel aan de
Nobelstraat een potje schoencreme. Zij
verlieten de winkel, kort daarna ge
volgd door de winkelier, die even een
brief moest posten. Tijdens zijn afwe
zigheid gingen de knapen weer naar
binnen, deden een greep in de kas,
maar kozen het hazepad toen de win
kelier terugkeerde.
Deze waarschuwde met een goed sig
nalement direct de politie, die alle sur
veillanceauto's op het spoor zetten.
Binnen tien minuten werden de ro
vers op de Leidseweg aangehouden.
Voor zover de winkelier kon nagaan,
mist hij een bedrag van ongeveer
f 20,-. De winkelbel hadden de jongens
stukgetrokken om te voorkomen, dat het
winkelmeisje naar voren zou komen.
NEDERLAND heeft er een „schap" bjj. Naast onder meer het Landbouwschap
komt er nu ook een Stripschap. Daarin zfjn niet verenigd de liefhebbers van het
bloot, maar wel die van de getekende strip.
Jarenlang behoorden de gebundelde beeldverhalen tot de lectuur die door de
kinderen slechts onder de dekens kon worden gelezen: Dick Bos en Tom Poes,
Eric de Noorman en Valiant het was allemaal even verderfelijk.
Sinds een paar jaar is daar een op
vallende verandering ingekomen.
De stripboeken liggen bij mas
sa's in de zelfbedieningszaken en de
helden uit de beeldverhalen zijn gepro
moveerd tot hanteerbare opvoeders.
Alleen al in de eerste helft van dit jaar
zijn er drie tot vier miljoen beeldver
halen verkocht.
Het werd dus tijd voor een vereni
ging. Die is er dan nu gekomen, „ter
bevordering van de waardering voor
strips in het algemeen en Nederland
se in het bijzonder". Een studiodag,
een contactorgaan, een ruilbeurs, ten
toonstellingen en een centraal kaart
systeem; het staat allemaal op het pro
gramma.
Twee van de initiatiefnemers zijn de
Amsterdamse filmproducent Hans
Frankfurcher en de Haagse museum
assistent Fred Kamphuis. Hans Frank-
further: „Ik kan geen definitie geven
van een stripprofiel; ieder heeft een
zeer persoonlijke reden. Zelf ben ik
een enorm liefhebber". Hij is een spe
cialist op het gebied van Tom Poes en
de grote promotor van de tentoonstel
ling die in 1962 in het Amsterdams
Stedelijk Museum aan de striptologie
werd gewijd.
In zijn huis verzamelde hij op 15 sep
tember een stel toevallige liefhebbers.
Onder hen Fred Kamphuis (35) uit Den
Haag, die ter plekke werd aangesteld
als voorlopig contactman. Hij zegt
daarover: „U weet hoe dat gaat, nie
mand wil dat eigenlijk doen en daar
om heb ik maar ja gezegd. Ik ben geen
stripdeskundige, maar ik vind dat de
strip niet verloren mag gaan. Het is
nog net op tijd, dacht ik. Probeer maar
eens een strip uit de dertiger jaren te
pakken te krijgen".
Strips en volwassene, het is een wat
moeilijk te verwerken combinatie, net
als treintje spelen en volwassene. De
heer Kamphuis weet het. Hij zegt:
„Ja, het doet wat infantiel aan als je
een volwassene met Superman ziet.
Nou lees ik dat niet hoor, dat vind ik
gewoon slecht. Maar ik lees wel Bat
man, niet om het verhaaltje maar om
wat het inhoudt. En Eric de Noorman
en Valiant, dat zijn verantwoorde
strips".
De heer Kamphuis is in zijn uit de
jeugdjaren overgehouden liefde voor
de beeldverhalen verder gegaan. Hij
zegt: „Jaren geleden al heb ik mijn
collectie opgesplitst Frankfurther
heeft een groot deel ervan. In zekere
zin werd het me te veel. Ik heb me
daarna helemaal toegelegd op de ani
matie (teken- en poppenfilms). Ik ver
zamel nu die strips^ die'ook in de ani
matie voorkomen. Ik verzamel films,
maar in hoofdzaak literatuur om de
historie na te gaan. Op het ogenblik
ben ik met Steen (ook al een strippo-
fiel - red.) bezig aan de figuur van Fe
lix de kat, dat is heel boeiend".
Voor de officiële geboorte van de
strips staat het jaartal 1897 te boek. In
dat jaar, op 12 december, begint de
New York Journal met de eerste afle
vering van Katzenjammer Kids van
Rudolph Dirks, een strip die nog steeds
bestaat. In april van dit jaar is in het
Parijse Musee des arts décoratifs
(een afdeling van het Louvre) zelfs
een grote overzichtstentoonstelling
over de strip gehouden. In landen als
Duitsland, Italië en Frankrijk bestaan
al lang evenbeelden van het stripschap.
Fred Kamphuis concludeert dan
ook: „Wij zijn er hier zelfs wat laat
mee. We hebben al diverse aardige
reacties gehad. Iemand in Amersfoort
meldt het bezit van driehonderd strips.
Er zijn dus van die gekken die het ook
al doen".
In de reacties op het Stripschap ko
men zinsneden voor als „...een mo
ment van grote voldoening te verne
men..." en „...een moment waarop ik
lang heb gewacht..." Kortom, het
Stripschap gaat in een behoefte voor
zien en dat is mooi.
Ned. Herv. Kerk:
Beroepen: te Winsum-Obergum (toez.):
A. Veldstra, predikant voor b.w. te
Utrecht; te Hoogvliet (vac. K. Ver
beek) (toez.): C. B. Roos te De Kaag;
te Werkendam (vac. A. de Bruijn)
(toez.): E. Kempenaar te Woubrugge.
Beroepen: te Drachten (Wijk Zuid
oost): B. C. Juckema te Marknesse; te
Eemnes-Buiten: W. V. Hennekeler te
Zwartebroek; te Benschop: C. Snoei te
Langerak; te Hoogkarspel (c.a.) (toez.):
H. H. Nieuwenhuizen, predikant voor
b.w. (arbeid onder middelbare scholie
ren) te Amsterdam; te Dordrecht: (vac.
P. M. Mentzel) (mede voor de Jeugd
raad) (toez.): H. J. Hemstede, predikant
voor b.w. te Vlissingen; te 't Zandt-
Godlinze (toez.): S. Eu verman te Warf-
fum.
Aangenomen: naar A'dam (Waalse
gem.): G. Castelnau te Dieppe; naar
Utrecht (Waalse gem.): G. Chappel te
D'Argenteuil.
Aangenomen: naar Roden 2e pred.
plaats) (toez.): B. Jagers te Gaast en
Ferwoude, die bedankte voor Witmar-
sum.
Bedankt: voor Balk (toez.): F. C. M.
Roodenburg te Eikerzee.
Benoemd: tot geestelijk verzorger van
het Diaconessenhuis te Groningen; H.
van der Linden te Amsterdam, die de
ze benoeming ook aannam.
Bedankt: voor Zalk en Veecaten: J. C.
Terlouw te Lage Vuursche.
Geref. Kerken:
Beroepen: te Luttelgeest-Kruine: J.
Goldschmeding te Dussen (N.-Br.).
Beroepen: te Boskoop (vac. G. Ves-
seur)H. Dijkstra te Wormerveer; te
Baflo: G. Sienia te Ee.
Aangenomen: naar Amsterdam-Nieu-
wendam: G. M. W. Steen te Hardenberg.
Bedankt: voor Boven-Smilde, Heemse
en voor Zuidwolde: F. de Jonge te Em-
mercompascuum.
Chr. Geref. Kerken:
Beroepen: te Zierikzee (voor uitzen
ding naar Israël, met standplaats Jeru
zalem): W. van Dijk te Hillegom.
KNOSSOS (Kreta) Met een kluwen
garen en een beetje moed kunt gij nog
altijd een uitweg vinden uit het be
roemde labyrinth, waar Thesus de Mi-
notaurus zou hebben gedood volgens
de mythe.
Mocht gij evenwel per ongeluk de weg
kwijtraken in het paleis van koning
Minos, dan zoudt gij toch niet door
een monster met een stierenkop wor
den verslonden, want Kreta, de ge
boorteplaats van de beschaving in het
Middellandsezee-gebied, heeft alle stie
ren, die het beroemd hebben gemaakt,
afgeslacht en in hun plaats sjokken
thans alleen broodmagere ezels over
de oudste nog bewaard gebleven met
keien bestrate weg van Europa, die
voert naar het paleis van Knossos, het
middelpunt van een controverse, die
heel de laatste tien jaren heef gewoed.
De ene groep van oudheidkundigen
zegt n.I. met Sir Arthur Evans, die de
eerste opgravingen op het terrein heeft
gedaan, dat het paleis van Knossos in
ocon lahvrint .hfwaHe
alleen maar 1300 kamers, waarin men
slechts moeilijk de weg kon vinden.
De andere groep, onder aanvoering
van Griekse oudheidkundigen uit Athe
ne, antwoordt evenwel: „Theseus is
nooit in Knossos verdwaald, maar bui
ten het terrein van het in zes verdiepin
gen gebouwde paleis, in het flauwe licht
van de kalksteengroeven van Kreta".
Het eiland heeft overigens geen dras
tische veranderingen ondergaan sinds
Ariadne aan Theseus dat kluwen garen
gaf, dat hem in staat stelde uit de dool
hof te ontkomen.
Een deel van het rioleringsstelsel b.v.
dateerde tot 50 jaar geleden, nog uit de
tijd van de Minoërs. „We hebben niet
veel behoeven te veranderen, aangezien
de mensen uit die dagen zo ver gevor
derd waren", zeide vol trots een leraar
uit Heraklion, thans de voornaamste
stad van het eiland. „En of Theseus op
die ene of de andere plaats verdwaald
is, maakt niet uit".
Sinds de verwoestende aardbeving,
die de stad Knossos met de grond ge
lijk maakte, heeft niemand meer een
huis van meer dan drie verdiepingen ge
bouwd en de plaats, waar de eens bloei
ende stad heeft gestaan, wordt slechts
omrrpven rinnr boerpnwonineen. Elke
Urk kan wel zingen. Binnen enkele weken valt de verkoop va/i de veer
tigduizendste grammofoonplaat van eigen bodem. Weggevlogen zijn zes
langspeelplaten met gemeentezang uit kerkdiensten van de Gereformeerde
Kerk van Urk. In net drie jaar tijds. De wereld buiten Urk is kenne
lijk zo slecht nog niet.
Overal zijn de Urker schijven heengevlogen, tot Amerika en Canada toe.
Exclusiviteit maakte de platen gewild, want waar wordt vandaag de dag in
de kerk nog niet-ritmisch gezongen? Op Urk. Verder vrijwel nergens meer.
Alleen die van Urk hebben in weerwil van alle religieuze vernieuwings
drang nog uitsluitend hele noten op hun z.ang.
In alle kerken, ook in de gerefor
meerde, is zingen op hele en halve no
ten in. Sinds de Tweede Wereldoorlog
wordt overal ritmisch gezongen. Maar
de vierduizend gereformeerden op Urk
willen er niet aan. Zij stuwen nog zon
dag op zondag hun slepend langzame,
ééntonige psalmen donderend door de
kerk.
Voorjaar 1964. Hendrik de Boer (nu
34), beheerder van de plaatselijke
bank, trouw kerkganger, is de man van
het plan. In Genemuiden wordt in een
kerk een opname gemaakt van niet-rit
misch gezang. Hendrik de Boer zegt:
„Dat kunnen wij ook. Wat drommel.
Urk zingt beter."
Vijf man tijgen op een zondag in juni
aan het werk met een eenvoudig band
opname-apparaat. Philips krijgt op
dracht de eerste selectie niet-ritmische
psalmen duizendmaal te vermenigvul
digen. De zwarte schijven a 8,50 gul
den worden gretig gekocht.
Advertenties in De Banier, het Gere
formeerd Weekblad en De Waarheids
vriend, orthodoxe kerkbladen, leveren
drommen kopers op. Hendrik de Boer
noteert de bestellingen in een school
schriftje en weldra zit hij avond aan
avond te pennen.
„In tien tot twaalf weken was de hele
oplaag verkocht", herinnert hij zich.
„We bestelden ee tweede druk en van
het verdiende geld drie gulden per
plaat kochten we een betere geluids
apparatuur. Daarmee hebben we nog
vijf platen gemaakt".
Succesnummers werden het, stuk
voor stuk: Zij die de zee bevaren, Psal
men in de nacht, Lofzanger. Slons, In
de Spelonk van Adullam er Op weg
naar Zoar. „Het liep zo hard, dat ik er
tenslotte nachtwerk aan had. Toen heb
ben we een administrateur in dienst
lente worden „Thyssia", broden, be
sprenkeld met olie en wordt kaf in de
wind gestrooid om een goede oogst te
verkrijgen, precies zoals 4000 jaar ge
leden.
Dansen is nog altijd de voornaamste
sport De dansen worden uitgevoerd op
de muziek van de driesnarige lier en
bestaan gedeeltelijk uit spectaculaire
sprongen. De zee trekt 's avonds nog
altijd meer wandelende Kretenzers aan
dan een filmprogramma met twee
hoofdfilms in het openluchttheater bij
Knossos.
De maaltijden zijn nog steeds de voor
naamste gebeurtenissen van de dag.
Het eten wordt gesmoord in de dikke
olijfolie, welke de Minoërs zo graag ge
bruikten.
Het is een gulden regel, zijn buurman
te wantrouwen. Er worden weinig za
ken gedaan behalve onder het roken
van een waterpijp in een café met een
intieme vriend.
De klassieke Grieken, hadden de nei
ging, de Kretenzers te beschouwen als
lieden van twijfelachtige integriteit en
volgens de Bijbel maakte de apostel
Paulus er geen gewetenszaak van, de
bezoeker tegen de Kretenzers te waar
schuwen.
genomen, die nu de bestellingen, beta
lingen en verzendingen regelt", aldus
Hendrik de Boer.
De guldentjes die overschoten liepen
met elkaar op tot een groot bedrag. De
Urker platenbazen staken de hoofden
bij elkaar om over een bestemming te
beslissen. Het resultaat is een goed or
thodox besluit: Zestig mille wordt be
steed aan de uitzending van een gere
formeerde zendeling naar Zuid-Ameri-
ka. Enkele weken goleden is hij ver
trokken, dominee P. Geelhuis uit Bel
gië.
Urk betaalt zijn reis, zijn vestiging
en financiert zijn eerste twee jaar zen
dingswerk in Brazilië. Daarna zal het
gereformeerd zendingskantoor de kos
ten dragen, die de verbreiding van elk
geloof nu eenmaal met zich brengt
Andere sommen van de opbrengst
van de platen schonken de Urker gere
formeerden aan de I.C.C.C., de Inter
national Council of Christian Churches
een soort raad van bijbelgetrouwe ker
ken. „Wij op Urk", zo legt Hendrik de
Boer uit, „staan nogal gereserveerd
tegenover de ontwikkelingen in de Ge
reformeerde Kerk. We voelen niet zo
veel vöor de opvattingen van de moder
ne theologie, schriftJ-itiek en vernieu
wingsdrang. Zeventig procent van de
bevolking is hier gereformeerd. We
hebben hier drie gereformeerde predi
kanten en een acature voor een vier
de. We willen het allemaal houden zo
als het is. Ook het zingen."
„Die platenverkoop hebben we van
het begin af aan beschouwd als een
ideële zaak. We krijgen nog steeds veel
brieven van mensen, die zich geeste
lijk gesterkt voelen door onze zang. Dat
is voor ons de grootste beloning."
„Het is ook echt iets voor de ken
ners van kerkelijk Nederland". En bij
het afscheid zegt hij streng: „Alleen
voor orthodoxe mensen. Dat heeft u
toch goed begrepen, hè?" H(J heeft ge
lijk, het is niets voor de goegemeente.
ASSEN Een botsing tussen een
auto en een uit de wei ontsnapt paard
heeft gisternacht op de autoweg Hooge-
veen-Assen het leven gekost aan de
43-jarige mevrouw J. H. J. van Eijden
uit Hoogezand. Haar man die de auto
bestuurde, werd licht gewond. Het
paard was od slag dood.
Middenin een kamer in Amsterdam-
Oost blijven deze woorden hangen bo
ven de hoofden van een paar mensen
en een slapende boxer: hippies, love-
ins, verdovende middelen. De vrouw
die ze uitsprak, zoals ook al eens in de
Amsterdamse gemeenteraad, is me
vrouw Jeanne Baank-Meyer. Ze is geen
zestig, ook geen 43 jaar, maar pas 27
en sinds de laatste gemeentel aadsver-
kiezingen het jongste vrouwelijke
raadslid van Amsterdam. Ook al daar
om valt ze op, als ze zegt: „Hippies
ztfn aardig, dat wel, maar wat berei
ken ze? Love-ins vind ik walgelijk. Het
gebruik van verdovende middelen gaat
alle perken te buiten."
Heel blond zit ze achter de eigen kof
fie, de moeder van een dochter van zes
en een zoon van vier, het vrouwtje van
de boxer, de echtgenote van meneer
Baank die tegenover haar zit en met
wie zij samen een particulier rusthuis
beheert. Een vrouw die zo mogelijk
zelf kookt voor haar negentien bejaarde
gasten, die als grapje haar rijbewijs C
voor vrachtwagens haalde en nu een
verlegen dochtertje troost.
Onlangs was er een massale love-in
in het Rai-gebouw en daarover stelde
mevrouw Jeanne Baank vragen in de
gemeenteraad. „Vreselijk, zei ik er
over, temeer omdat het gemeentelijke
bureau voor jeugdzorg medewerking
verleende. Of de medewerking voor
taan achterwege kon blijven, heb ik
gevraagd".
Ze opereert onafhankelijk in de Am
sterdamse gemeente, want acht maan
den geleden stapte zij uit de Boeren
partij. „Het nadeel daarvan is, dat je
nooit eens ruggespraak kunt houden,
dat je geen partij achter je hebt staan.
Het voordeel is, dat je aan niemand re
kening en verantwoording moet afleg
gen. Ik kan opkomen voor wie en wel
ke groep mensen ik wil".
Ze zorgde er bijvoorbeeld voor dat
een Amsterdamse scherpschuttersclub
straks een schietbaan heeft (aapje uit
het mouwtje, haar man is lid van die
vereniging). En ze hield ook de af
schuw die ze tegen bepaalde groepen
generatiegenoten heeft, niet voor zich
alleen.
„Wat ik het verschrikkelijke van al
die bijeenkomsten vind is, dat alle aar
dige kinderen er worden geconfron
teerd met figuren die Lsd of andere
spullen gebruiken", zegt ze. „De jonge
mensen moeten ook een eigen plekje
hebben, roept dan iedereen. Oh ja?"
„Ik heb hier pas een paar hippies op
bezoek gehad. Ze gaven toe: we ge
bruiken spullen. Maar daar had ik me
maar buiten te houden. Ik vind het zon
de, die mensen verknoeien een groot
deel van hun allerbest», tijd".
Haar man, 34 jaar, zegt: „Er zijn
natuurlijk situaties te bedenken die zo
zijn, dat persoon X op een bepaald mo
ment naar verdovende middelen zou
kunnen grijpen. Zo die bij de hand zijn.
Maar iedereen heeft wel eens van die
rotsituaties, als je een kerel bent zet je
je tanden in het grote probleem en je
bijt je erdoor".
„Kijk, dan zeggen ze dat de wereld
er zo verschriWcelijk uitziet. Goed,
maar de jonge mensen ook ik ac
cepteren wél de wetenschap van de ou
deren, de televisie, de moderne genees
wijze, noem maar op. De rest wordt de
oudere mensen en de mensen vóór die
oudere mensen kwalijk genomen. Dat
oneerlijk".
„Als je de wereld dan zo naar vindt,
moet je toch niet proberen er iets aan
te doen met allerlei ingewikkelde kre
ten en abstracties, waarvan een gezond
mens geen woord begrijpt. Met lief
zijn op een bepaalde dag in een be
paald hoekje van een stad, met bloeme
tjes uitdelen, schiet je niet op. Als ik
lief wil zijn, probeer ik niet woest te
worden op die automobilist die van
links kwam en me bijna in de kreukels
reed. Moeilijk, maar met zoiets sta je
toch meer met twee benen in de wer
kelijkheid?"
„Ik werd door een moeder van zeven
kinderen opgebeld, die love-ins en an
dere bijeenkomsten prachtig vond",
zegt mevrouw Baank. „Het kon haar
niet schelen of er verdovende midde
len werden gebruikt, als ze haar kinde
ren maar voor een avond kwijt was".
Die moeder bleef een uitzondering op
all 2 andere reacties die mevrouw
Baank kreeg. Ze gelooft niet in een op
voeding waarin alles mag, ze gelooft
wél in een vrije opvoeding. Maar wat
verstaat ze precies onder „vrij"?
„Mmm, moeilijk", zegt ze, waarop
een binnentredend familielid redding
brengt met: „Leiden naar de zelfstan
digheid en het verantwoordelijkheids-
sef". „En als het verkeerd dreigt te
gaan, dan pak ik de ouderwetse ma
nier. Die van mijn moeder", zegt Let
jonge raadslid, dat in Medemblik werd
geboren en daar tot haar huwelijksdag
verpleegster van bejaarden was.
„Ook die is moeilijk nu", zegt haar
man, „want het lijkt me, dat je als
ouder van bijna volwassen kinderen
wel tussen een en ander heen en weer
wordt geslingerd. Homifilie? Heel ge
woon, horen die ouders. Verdovende
middelen? Uitgebreide reportages voor
de televisie. Ik dacht, dat het het beste
was dat ik straks in twijfelgevallen
maar afga op mijn eigen geweten".
Nog één vraagje voor mevrouw
Baank: Wat zou ze, met betrekking tot
jonge mensen, doen als zij het in Ne
derland voor het zeggen had?
Haar antwoord komt niet voor ze
heeft nagedacht. „Alle jeugdigen die
holle kreten slaakten en uitspattingen
veroorzaakten waaraan niemand iets
had, vroegtijdig de militaire dienst in
jagen", zegt ze. „Ze even laten zien:
zo is het werkelijke leven en als je het
vervelend vindt moet je de zaak zien
op te lossen zonder onzin. Ja, ik zou
dan ook voor militaire dienst voor
vrouwen zijn".
