„Oosteuropees economisch
stelsel het meest
Althans principieel
ethisch beschouwd
juiste
Tegen medisch student
wegens abortuspleging
een jaar cel geëist
25.
Streven naar verwijderen
atoomwapens uit Europa
NIET
VERGETEN!
Portret van
I een sociaal
diepbewogen
theoloog
FANTA
ORANGE
Dragline maakte kortsluiting
„RODE CHRISTENPROF. DR P. J. ROSCAM ABBING
BRACHT DEINING DOOR OPZIENBARENDE STELLING:
Verketterd
V>d
NYLON
Twee wegen
Meer invloed
Inkomenspolitiek
TELE-CHEQUES VOOR GRATIS
DECEMBERNUMMERS
VAN TELEVIZIER.
PER METER2
Subsidie voor
liippiesieest
P.S.P.'er wil taptoe
„opsieren"' met
waterstofbom
VOORSTEL VAN CHRISTEN-RADICALEN
Aanvaardbare
risico's bij
vernieuwing
(chr.) partijen
BELEIDSAMBTENAREN
Botersmokkelaars
in 't nauw gebracht
TELE-CHEQUE
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1967
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••O
(Van een onzer redacteuren)
IN ranten noemden hem een „rode christen". Of ook wel een „crypto-commu-
nist". De eerste benaming vindt hij geen scheldwoord: „Voorzover rood
tenminste sociaal bewogen betekent". De tweede is in de ogen van de hoogge
leerde Pieter Johan Roscam Abbing (53) volkomen onjuist.
Aanleiding voor de betitelingen: Zijn rede op een conferentie van het Chris
telijk Nationaal Vakverbond, eerder dit jaar in Oosterbeek gehouden. Een van
zijn stellingen: „Wij behoren eindelijk te erkennen, dat het Oosteuropese eco
nomische systeem althans in principeel-ethisch opzicht het meest juiste is".
Uiteraard een stelling, die stof deed opwaaien, ook buiten de christelijke we
reld.
De bezoeker van Schaperstraat num
mer 13 in Groningen wordt van de
wand af begroet met het Joodse „Sha
lom": Vrede zij met u. Bewoner is een
grijze, in bruin kostuum gestoken ge
leerde. die men de afgelopen zomer vrij
wel dagelijks in het naburige zwembad
De Papiermolen kon vinden. Zacht
sprekend, ontvouwt hij zijn theorie,
waakzaam tegen onbezonnen, niet-we-
tenschappeiijk gefundeerde uitspraken,
open voor andere meningen, niet bang
om te zeggen: „Ik weet het niet."
Waarom deze geruchtmakende uitspraak
van de Nederl. Hervormde oud-domi
nee (Bovensmilde, Utrecht, Schevenin-
gen), die aan de Groningse universiteit
enkele lang niet malse vakken doceert:
bijbelse en praktische godgeleerdheid,
christelijke zedekunde?
De professor legt uit: „Mij hindert,
dat we de rails, waarop we staan zo
vanzelfsprekend vinden; dat we het so
ciaal-economisch systeem van het com
munisme altijd hebben verketterd op
grond van het ateïsme, de politieke
dictatuur en het internationale machts
streven, waarmee het gepaard gaat.
Vanzelfsprekend zijn dit verwerpelijke
zaken. Maar zij zijn te scheiden van
ADVERTENTIE
het zuiver sociaal-economische stelsel".
„De christelijke zedekunde heeft ten
onrechte eeuwenlang een fataal indivi
dualistische inslag gehad. Het centraal
stellen van de gemeenschap (ter wille
van alle enkelingen) werd als onbijbels
van tafel geveegd. Het „vrije onderne
merschap" werd geromantiseerd, alsof
het mens-zijn juist op deze manier het
meest tot zijn recht komt."
Prof. Roscam Abbing bestrijdt dat fel:
„Als een vrije economie nodig is, dan
is dat niet vanwege de waardigheid,
maar vanwege de zwakheid van de
mens. Dan betekent het namelijk dat 't
winstbejag nodig is om hem een prikkel
tot hard werken te geven."
Moet een maatschappij dan niet van
deze menselijke zwakheid uitgaan?
Neen, zegt de Groningse in Leiden ge
boren hoogleraar. Als christen is zijn
uitgangspunt het gebod tot naasten
liefde, een uitgangspunt trouwens ook
voor vele niet-christenen. Natuurlijk
houdt hij rekening met feiten als de
schepping, de goedheid en slechtheid
van de mens. Voor deze „realistische
idealist" zoals hij zich noemt zijn
zij echter niet meer dan grenzen op de
weg naar 'n rechtvaardige samenleving.
Hoe ziet zo'n ideale, nooit geheel te
bereiken samenleving er uit, professor?
De hoogleraar somt op: „Ieder mens
heeft recht op en plicht tot:
arbeid (naar eigen gaven en ge
noegen, met gelijke verdeling van las
ten en lusten),
medeverantwoordelijkheid (in ge
lijke mate op politiek, sociaal en econo
misch gebied),
loon (naar behoefte, bezwarende
omstandigheden en inspanning; macht
en toeval omstandigheden door de
markt bepaald mogen niet van in
vloed zijn").
Welke wegen leiden naar zo'n samen
leving?
ADVERTENTIB
53-06
De heer Th. Blijenberg,
St. Anna Kapelstr. 6,
Cufemborg,
gaat naar Grenoble.
Met zijn echtgenote!
Wéér viel er een
hoofdprijs! Een reis
naar Grenoble èn
f 3000 honorarium
voor de heer Blijen
berg. Proficiat!
Spaar óók kroonkur-
ken met Coca-Cola,
Fanta en Sprite en
win! Coke, Fanta en
Sprite, geweldig
lekker!
VRUCHTENUMONADE
AMSTERDAM Tegen de 22-jarige medisch student P. M. D. uit de hoofd
stad. heeft de officier van justitie b(j de Amsterdamse rechtbank, wegens het ver
storen door verdachte van de zwangerschap b(j diens 17-jarige verloofde, twaalf
maanden gevangenisstraf geëist, waarvan vier voorwaardelijk en aftrek van het
voorarrest. In deze eis was tevens verdisconteerd de vervalsing van een recept.
De rechtbank behandelde de zaak met open deuren.
Het meisje bevestigde ter zitting,
dat het initiatief van haar was uitge
gaan. Eerst had zij enkele artsen ge
raadpleegd, die geweigerd hadden haar
te helpen. Na de geslaagde behandeling
door haar verloofde, moest zij toch
naar een ziekenhuis. Om penicilline te
krijgen, die hij met een ander medica
ment nodig had voor de abortus, had
EEN KEIJZER TAPIJT
Vervaardigd met de beroemde
tapijt-computer. Sterk, veer
krachtig. kleurecht: Gemak
kelijk in onderhoud. (390 cm)
UTRECHT Gedeputeerde Staten
van Utrecht hebben de garantie van
f 8.000,- goedgekeurd, die de gemeente
raad van de Domstad heeft gevoteerd
voor de 24 november te houden Utrecht
se manifestatie „Flight to Lowland's Pa
radise" in de Margriethal van de Jaar
beurs.
Het feest wordt georganiseerd door
de jongerengroep „Volte" met mede
werking van het Politiek Jongeren Con
tact Utrecht en „de Kargadoor". Vol
gens de organisatoren, belooft deze ma
nifestatie van 's avonds acht tot
's morgens acht uur het grootste hip-
piesfeest te worden, dat ooit in ons land
is gehouden.
De professor kent er in principe
twee: economische systemen die elkaar
langzaam naderen:
1. „De (communistische) centraal ge
leide volkshuishouding als in Oost-
Europa, losgemaakt van atheïsme, dic
tatuur en machtsstreven: Zij gaat uit
van het ideaal „sociale rechtvaardigheid
voor allen", maar moet op grond van
de praktijk steeds meer liberaliseren, of,
anders gezegd, steeds meer concessies
doen aan het egoïsme van de enke
ling".
2. „De westerse huishouding, geba
seerd op de vrije ondernemingsgewijze
produktie: Zij gaat uit van de persoon
lijke vrijheid (het egoïsme) van de
mens en beperkt deze in het streven
naar sociale gerechtigheid."
DELFT Blijkens de memorie van
antwoord inzake de gemeentebegroting
voor 1968 van Delft, heeft het gemeen
teraadslid de heer C. J. van der Wardt
(P.S.P.) Burgemeester en Wethouders
gevraagd te bevorderen, dat in het ver
volg, tijdens de voorstellingen van het
militair muziekfestival Taptoe Delft,
een waterstofbom of een ander modern
wapen wordt opgesteld bij het stand
beeld van Hugo de Groot „om de show
een eigentijdser accent te geven." Bur
gemeester en Wethouders hebben geant
woord daartoe niet bereid te zijn.
ADVERTENTIE
PROF. DR. P. J. ROSCAM ABBING
gemeenschapsidee
O
Welke weg Is volgens prof. Roscam
Abbing de beste?
„Principieel ethisch kie ik gezien mijn
uitgangspunt het gebod tot naasten
liefde voor de eerste. Maar alleen
daarop mogen we onze keus niet base
ren. Want naast idealist moeten we ook
realist blijven. Dat betekent: rekening
houden met het egoïsme van de mens
waardoor onrecht zal blijven bestaan,
voor welk stelsel we ook Ifiezen."
„Daarom moeten wij bij onze keuze
ook vragen stellen als: Waar gaat het
in de praktijk het meest rechtvaardig
toe? Waar wordt het grootste nationale
produkt gemaakt en is de groei het
grootst? Waar leeft men innerlijk 't ge
zondst, het minst nerveus? Waar bevor
dert de structuur van de maatschappij
het meest de naastenliefde? Welk stelsel
loopt het grootste gevaar te falen?"
Het zijn vragen waarop de hoogleraar
geen antwoord weet. Daar is weten
schappelijk onderzoek voor nodig.
Deze predikantenzoon roept de chris
tenheid niet op voor het communisme,
waarvan sommigen hem hebben beticht.
Wel pleit hij voor een andere stelling-
name ten opzichte van het zuivere eco
nomische stelsel in Oost-Europa. Ook
vraagt hij meer plaats voor „dege
meenschap" in de westerse samenle
ving, een begrip dat naar zijn mening
in de bijbel zo centraal is gesteld, maar
dat in de maatschappij ook door de
christenheid naar het tweede plan is
verschoven.
De gebreken die aan ons stelsel kleven
kunnen zo meent hij alleen wor
den verholpen door „de gemeenschap"
meer invloed te geven, dit ter beteuge
ling van het egoïsme van enkeling en
groep. Heel concreet betekent dat voor
hem: vergroting van de overheidstaak.
Vindt de professor het begrip vrijheid
dan niet belangrijk?
„Zeker wel. Ook de bijbel stelt haar op
een bijzondere plaats. Maar de pleiters
voor meer vrijheid preken veelal voor
eigen parochie. Sociale bewogenheid
vraagt om vrijheid voor allen, niet
slechts voor een beperkt aantal enkelin
gen, de ondernemers bijvoorbeeld."
Waar blijft de persoonlijke verant
woordelijkheid als de gemeenschap zo
veel taken op zich neemt?
Prof. Roscam Abbing: „Meer over
heidsbemoeienis moet samengaan met
toenemende democratisering van het po
litieke, sociale en economische leven.
Dat betekent een appèl doen aan het
verantwoordelijkheidsgevoel van de en
keling. Ook in de onderneming zal hij
meer zeggenschap moeten krijgen, in
welke vorm dan ook. Om hierbij echter
zoveel mogelijk toevals- en machtsele
menten buiten de deur te houden moet
tegelijk de overheid meer zeggenschap
in het bedrijf krijgen, zonder dat dit het
elan van de onderneming schaadt."
Men kan zich voorstellen hoe de hoog
leraar over loonpolitiek denkt. De leus
om meer vrijheid kan hij begrijpen,
maar niet goedkeuren. Hij vindt de in
komensverdeling, ook in ons land, on
rechtvaardig: „Een tiende van de inko
menstrekkers krijgt een derde van het
nationaal inkomen. Terwijl een derde
van de mensen aan de voet met een
tiende van het nationaal inkomen ge
noegen moet nemen."
De hoogleraar wil dat veranderen.
Hoe?
„De loonpolitiek zal een inkomenspo
litiek moeten worden. Verder zal de in
komstenbelasting progressiever kunnen
worden en zal het erfrecht ter discussie
moeten worden gesteld."
Zal dit geen uittocht van ondernemin
gen en daardoor werkloosheid tot ge
volg hebben?
„Dat gevaar bestaat. We zullen als
goede realisten dan ook rekening moe
ten houden met de praktijk."
Wat verwacht prof. Roscam Abbing
van de toekomst?
„Geen nationalisatie van bedrijven.
Wel een meer toegroeien naar de cen
traal geleide economie, met meer in
vloed van de overheid dus. Beducht ben
ik voor bepaalde ontwikkelingen in de
Europese gemeenschap. Ik vrees dat 'n
meer liberale politiek op economisch en
sociaal terrein zal gaan overheersen."
DEN HAAG Naar het oordeel van de werkgroep van christen-radicalen,
dient ons land z(jn NAVO-partners te overtuigen van de noodzaak om, in over
eenstemming met de landen van het Warschau-pact, te komen tot een denucleari-
sering van de Atlantische Oceaan tot aan de Russische westgrens, gevolgd door
een gelijktijdige terugtrekking van de Amerikaanse en Russische troepen uit dit
gebied en een geleidelijke conventionele ontwapening in geheel Europa. De werk
groep zegt dit in een voorstel, te behandelen op het volgende week in Schevenin-
gen te houden program-congres van de werkgroep christen-radicalen.
Uitvoerig wordt in deze voorstellen
ingegaan op het vraagstuk van de
(christelijke) partijvernieuwing, waar
van wordt gezegd, dat het „aanvaard
baar is bij het streven naar vernieu
wing en verbetering enige risico's te
nemen, vergeleken bij de zekerheid, dat
voortgaan op de huidige weg vrijwel
onafwendbaar verder in het slop voert".
De werkgroep beoogt een snelle her
vorming van de huidige christelijke par
tijen tot organisaties met een radikaal
en vooruitstrevend program, een sa
menwerking tussen dergelijke herscha
pen partijen en andere partijen of
groeperingen, die zich radicaal en
vooruitstrevend tonen en tenslotte de
gezamenlijke presentatie van al deze
partijen en groepringen tegenover de
kiezers met een gemeenschappelijk ont-
werp-regeringsprogram en een lijst van
kandidaat-ministers.
Onder meer wordt voorgesteld de
vfijheid van drukpers uit te breiden tot
vrijheid van meningsuiting via alle me
dia en wordt een pleidooi gevoerd voor
de afschaffing van het processieverbod.
In de Grondwet dienen, naar de me
ning van de werkgroep, ook sociale
grondrechten te worden opgenomen, zo
als bijvoorbeeld het recht op oudedags
voorziening, recht op bijstand, recht op
arbeidsbescherming en recht op onder
wijs. Ook het stakingsrecht zou in de
Grondwet dienen te worden verankerd.
In de reeks van voorstellen van de
werkgroep wordt voorts aangedrongen
op een verbetering van de kwaliteit van
de samenstelling van de Tweede Kamer
en wordt als voorwaarde gesteld, dat
het de Kamer mogelijk gemaakt moet
worden om haar kritische functie wer
kelijk en effectief uit te oefenen. De
indeling der departementen moet wor
den herzien en binnen de ministerraad
zou een kernkabinet moeten worden in
gesteld, welker leden de verantwoorde
lijkheid zouden moeten dragen voor
één bepaald terrein van algemeen be
stuur. Ook de organisatie en de kwali
teit van de ambtelijke dienst zou, naar
het oordeel van de werkgroep, zoals dat
in de voorstellen is neergelegd, verbe
terd moeten worden.
In dit verband wordt gedacht aan de
invoering van een nieuw type ambtena
ren, de beleidsambtenaren die „in de
eerste plaats over een goede bestuurs-
techniek moeten beschikken en op de
hoogte moeten zijn van de politieke
verhoudingen". Zij zouden in feite een
interdepartementale status moeten krij
gen.
In de voorstellen wordt aangedron
gen op de aanwijzing van de kabinets
formateur door de Tweede Kamer en
op het aanpassen van het kiesstelsel,
zodat dit op meerderheidsvorming in
plaats van op versplintering wordt ge
richt. De bevoegdheden van de Eerste
Kamer zouden dienen te worden be
perkt.
Over het vraagstuk van de ontwikke
lingshulp wordt in de voorstellen opge
merkt, dat gestreefd moet worden naar
de oprichting van een zelfstandig en
volwaardig ministerie voor de ontwikke
lingssamenwerking. De werkgroep is de
mening toegedaan, zo blijkt uit de voor
stellen, dat de totale Nederlandse hulp
inspanning niet mag worden gekoppeld
aan een bepaald percentage van het na
tionale inkomen.
De werkgroep staat voor een koppeling
van de toeneming van de uitgaven voor
de ontwikkelingssamenwerking aan de
structurele groei van het nationale inko
men. Zou men b.v. jaarlijks tien pro
cent van de structurele welvaartsgroei
aan ontwikkelingsuitgaven besteden,
dan zqu dit in 1968 een verhoging met
een bedrag van f 350.000.000 betekenen.
In de voorstellen van de werkgroep
van christen-radicalen wordt achtereen
volgens voorts aandacht geschonken
aan de democratisering van het be
drijfsleven en de onderneming, aan de
ruimtelijke ordening, aan welzijn, vor
ming en opvoeding, aan onderwijs en
wordt ingegaan op vraagstukken be
treffende het economisch en financieel
beleid, het sociaal-economisch beleid en
betreffende de financiële politiek.
TERNEUZEN Donderdagavond
hebben douane-ambtenaren uit Axel op
het erf van een woning te Terhole in
Zeeuws-Vlaanderen een personenauto
in beslag genomen, waarin z(j 250 kilo
gram boter, v(jf rookpotten en een groot
aantal kraaiepoten aangetroffen.
In een schuurtje in de nabijheid be
vond zich nog 750 kilogram boter. Twee
personen sloegen op de vlucht, toen zij
de ambtenaren gewaar werden. Een van
hen, R. van H. uit Sas van Gent, werd
gegrepen; de ander is nog voortvluch
tig.
de student een mei potlood geschreven
recept van een dokter vervalst.
De president van de rechtbank, mr.
J. A. Bletz, merkte op, dat de bewuste
dokter de voor hem onbegrijpelijke ge
woonte heeft om zijn recepten met pot
lood te schrijven. De student had het
oorspronkelijke recept uitgegomd en er
een recept voor penecilline van ge
maakt.
Over de abortus zei de president tot
de student: U bent te vroeg aan de
praktijkuitoefening begonnen. Het is
mogelijk dat u technisch een goed dok
ter wordt, maar er komt nog meer bij.
Hier is een medische ethiek. Ik heb
niet de indruk, dat de ethische overwe
gingen bij u het sterkst zijn.
De officier van Justitie, mr. L. van
den Berge, merkte op: Hier lopen wij
weer de kans een medicus te krijgen,
die in plaats van het leven te bescher
men er een gevaarlijk loopje mee
neemt. Volgens de verdachte
was er een psychische indicatie, maar
hier is duidelijk gehandeld in strijd met
een gezonde medische ethiek. Hier
werd misdadig opgetreden, aldus mr.
van den Berge.
Een medicus hoort niet een sloper te
zijn, maar een bouwer, een onderhou
der van het leven. De verdachte meent,
dat hij alleen juridisch fout is geweest,
maar moreel niet.
De officier adviseerde de student, die
volgens hem voor de toekomst als me
dicus volkomen ongeschikt is, een an
dere studie te kiezen.
De raadsman, mr. Th. H. Weyland,
voerde aan dat de student, die zijn ver
loofde had willen helpen, vanuit een
dwangpositie heeft gehandeld. De jon
gelui hadden tevoren de zaak uitvoerig
overlegd.
De rechtbank wees het verzoek tot
onmiddellijke invrijheidsstelling van de
student af. Uitspraak 17 november.
ROTTERDAM Voorne, Putten en de industriertyke Botlek in het Europoort-
gebied, hebben vrijdag aan bet eind van de middag te kampen gehad met een nog
al ernstige stroomstoring. Voor het Botlekgebied en het grootste deel van Euro
poort duurden de moeilijkheden in de elektriciteitsvoorziening 36 minuten en voor
de uiterste punt van Europoort, waarop een aantal bedrijven en raffinaderijen is
gevestigd, zelfs 55 minuten.
De storing ontstond, doordat bij Heenvliet een dragline een hoogspanningskabel
raakte, waardoor een ernstige kortsluiting optrad. Het GEB kon door provisori
sche maatregelen de stroomvoorziening weer herstellen.
De machinist van de dragline, die onder stroom kwam te staan, kon op het nip
pertje zijn leven redden door snel van de dragline te springen. Het asfalt van de
weg onder de dragline verbrandde.
ADVERTENTIE
wjgaiik'.ijiiMftaKiaA'fife
Inzenden In als brief gefrankeerde envelop naar:
AVRO Postbus 734 Amsterdam.
Noteer mQ s.v.p. per 1 januari 1968 als lid/abonnee
betaal
Naam:.
Straat:.
per jaar f 28,60
per halfjaar f 14,30
per kwartaal f 7,15
per week f 0,55
De 5 in december verschijnende nummers van TELEVIZIER
krjjg ik gratis!
Handtekening
Plaats:.
Wacht met betalen op onze giro acceptkaart
