Gesprek met een Sovjet-hoogleraar
Rus houdt lezingen
voor Ned. jongeren
ra RAIFFEISENBANK
Kongolese klacht hij de
Veiligheidsraad
Kerensky in
ziekenhuis
Expositie over Denemarken
in station te Rotterdam
Wellicht weer
betrekkingen
van Algerije
met Engeland en
West-Duitsland
Vijftig
Bootz
Jonge genever
is Extra Zacht
Agressie van Portugal
OP INITIATIEF VAN DEENSE SPOORWEGEN
W
De Gaulle niet
tegen Ierland
in de E.E.G.
Frankrijk zag de
50 miljoenste
laat het overschijven naar een kosteloze en
35% rentedragende prive-rekening bij de
Raiffeisenbank.
Vraag folders of mondeling advies.
spaarbank en alle bankzaken
J
Onafhankelijkheid
voor Swaziland
Veel en lief
Piepklein
'n Lange De Kuyper
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1967
örofessor Bogdanof is deze week regelrecht van het
Moskouse instituut voor pedagogie naar Neder
land gekomen en hij heeft al meteen voldoende aan
leiding oin het niet eens te zijn met het Nederlandse
klimaat: in de Russische ambassade in Den Haag, waar
hij met koffie en koekjes op mij wacht, blijkt hij snip
verkouden te zijn.
De 38-jarige hoogleraar blijft tien dagen in ons land
om lezingen te houden voor jeugdgroepen over het cul
turele leven in de Sovjet-Unie. Woensdagavond sprak
hij voor socialistische jongeren in de Rijnmond en voor
hij weer naar Moskou gaat zal hij nog praten met Am
sterdamse en Utrechtse studentenverenigingen.
Vijftig jaar is de Russische revolutie dit jaar geschie
denis en dat is lang genoeg voor steeds meer groepen
in het Westen om het communisme en zijn praktijk wat
genuanceerder dan in het verleden te benaderen.
Het inzicht, dat een vlotte uitwisseling van ideeën
het kweken van wederzijds begrip slechts ten goede kan
komen, blijkt ook in de Sovjet-Unie te groeien, want
ons vraaggesprek wordt getekend door een grote open
hartigheid en de woorden van prof. Bogdanof worden
niet gecontroleerd door een bijzittende diplomaat.
Het gesprek begint met een kleine teleurstelling: prof.
Bogdanof is geen familie van de beroemde Alexander
Bogdanof, de socioloog, filosoof, econoom en medicus,
die rondom de eeuwwisseling een zeer geestdriftig leider
van de toen nog illegale bolsjewistische partij werd en
die na de geslaagde revolutie een overigens misluk
te poging deed om in Rusland een „cultuur voor
proletariërs" te vestigen.
Neen, Bogdanof blijkt in Rusland een naam te zijn
als bij ons De Vries en prof. Bogdanof is niet verwant
aan de in 1928 overleden Alexander.
Is in de Sovjet Unie zoals bij ons in het Westen de afgelopen jaren een
duidelijk grotere belangstelling bij de jeugd te constateren voor politieke
vraagstukken?
„Onze jeugd heeft altijd politieke belangstelling gehad. In de jeugdorganisa
tie, waar 23 miljoen jongens en meisjes elkaar vinden, is altijd gepraat over de
sociale, economische, politieke en culturele vraagstukken."
Heeft uw jeugd eigen meningen, die
afwijken van de inzichten der ouderen?
,Zij hebben eigen meningen over de
weg, die moet worden bewandeld,
maar principieel wijkt de mening van
de jeugd niet af van het principe der
ouderen, dat is gebaseerd op de leer
van Marx en Lenin".
Betekent dit dat uw jeugd nooit de
straat op gaat om te protesteren of te
demonstreren?
Prof. Bogdanof toont een foto van
een meter hoog, waarop zeer opgewon
den meisjes en jongens aan het protes
teren zijn. Het blijkt bij navraag ech
ter een demonstratie tegen de oorlog
in Viëtnam te zijn ter ondersteuning
van het officiële regeringsstandpunt.
Heeft uw jeugd nooit kritiek op het
overheidsbeleid?
„Neen, het overheidsbeleid wordt be
paald op volstrekt democratische wijze
volgens de leer van Marx en Lenin.
Professor Bogdanof praat
over „de andere wereld".
mild
Iedereen heeft de gelegenheid tot in
spraak via de organisaties. Op straat
demonstreren tegen het overheidsbeleid
heeft niets met vrijheid te maken
dat is anarchie".
Het gesprek spitst zich toe op het
begrip persoonlijke vrijheid.
Het is duidelijk, dat velen in het
Westen grote bewondering hebben voor
wat in de Sovjet-Unie in vijftig jaar
tijds sociaal, economisch, cultureel en
wetenschappelijk is bereikt, maar dat
men in het Westen dikwijls de indruk
heeft, dat men in de Sovjet-Unie nog
ernstig worstelt met het begrip per
soonlijke vrijheid.
Prof. Bogdanof: „In de Sovjet-Unie
is iedereen er van overtuigd, dat de
leer van Marx en Lenin de beste waar
borg biedt voor de ontplooiing van de
menselijkheid. U praat over persoon
lijke vrijheid en u zegt dat de persoon
lijke vrijheid het best blijkt, wanneer
men zich openlijk tegen het officiële
standpunt kan uitspreken. Daar ben ik
niet van overtuigd".
Wij krijgen hier wel eens de indruk,
dat wie het in Rusland niet eens is
met het officiële standpunt en dat open
lijk beleidt, in moeilijkheden komt.
Het proces tegen en de veroordeling
van de twee Russische schrijvers heeft
hier diepe indruk gemaakt.
„Ik begrijp deze opwinding niet. De
twee schrijvers hadden tegen de wet
gezondigd en zijn daarvoor gestraft".
Wat was hun misdaad?
„Zij hebben in hun geschriften het
volk beledigd en propaganda gemaakt
tegen ons staatsbestel".
Is de grenslijn tussen kritiek en be
lediging dikwijls niet erg moeilijk te
trekken?
„Als u beledigd wordt gaat u toch
ook naar de rechter?"
Ik werp tegen, dat er een verschil
is tussen een persoonlijke belediging
en een aanval op het beleid van de
overheid. In Nederland wordt doorlo
pend geschreven tegen de overheid en
tegen gevestigde meningen. Het ver
schil in opvatting over het begrip vrije
meningsuiting tussen prof. Bogdanof en
mij blijkt in 't korte gesprek onover
brugbaar te zijn. We stappen over op 'n
economisch onderwerp.
We praten over de centrale planning,
die in het Westen steeds meer noodza
kelijk wordt geacht en de verruiming
van het persoonlijk initiatief op econo
misch gebied in de Sovjet-Unie, hetgeen
op een toenadering zou kunnen lijken.
Prof. Bogdanof corrigeert: „Dat is
niet juist. Wij hebben in de economie
ADVERTENTIE
verdien
met nw
en
een
alleen andere voorkeuren gesteld
daarvoor maken wij gebruik van
groter materieel initiatief".
Daar stuiten we weer eens op zo'n
woord: Wat is nu precies „materieel
initiatief?" Ik krftg niet voor de eerste
keer de moedeloze gedachte, dat het
verschil tussen Oost en West meer een
kwestie van woorden dan van diepe ge
voelens is.
De hoogleraar probeert het uit te leg
gen: „Ons principe blijft onaangetast.
Wij zullen het systeem van onderne
mingen in particulier bezit nooit aan
vaarden. Marx is uitgegaan van de ar
beid als enige factor van het econo
misch proces. Arbeid blijft onze basis.
Omdat in het Westen het kapitaal uit
gangspunt blijft, kampt het Westen
doorlopend met werkloosheid".
Kent de Sovjet-Unie geen conjunc
turele werkloosheid, bijvoorbeeld by
overgang van het ene produktieproces
in het andere?
„Neen, zelfs voor het computertijd
perk is Marx actueel. In het dertiende
hoofdstuk van het eerste deel van Das
Kapita. heeft Marx, die natuurlijk de
computer niet kon voorzien, de automa
tisering beschreven. Als men van de
factor arbeid en niet van de factor
winst uitgaat, kan iedere conjunctuur
wisseling zonder werkloosheid verlo
pen."
Prof. Bogdanof werd twaalf jaar na
de Russische Revolutie geboren. Hij
toont zich een zeer overtuigd marxist.
Ik zeg hem, dat hij voor vele van zijn
sociaal-economische denkbeelden bij ve
le jongeren in Nederland wel begrip
zal vinden maar dat zijn definitie van
persoonlijke vrijheid een minder goed
onthaal zal vinden.
Hij glimlacht en vraagt wat ik van
plan ben om te gaan schrijven.
Ik improviseer: „Velen in het Westen
achten een zo onpartijdig mogelijke
voorlichting over afwijkende denkbeel
den nuttig. Meer en meer groeit hier
het inzicht, dat overal op de wereld in
wezen dezelfde mensen wonen, die al
len slechts op één ding hopen: op een
beetje geluk".
„Op dit punt verschillen wij niet in
het minst van mening", zegt de hoog
leraar ten afscheid.
ADVERTENTIE
Wie „jong" drinkt zal van
die milde smaak dubbel kun
nen genieten. Alléén Jonge
Bootz heeft dat extra zachte,
'n Goede borrel, die uw
vrouw ook graag mag.
BOOTZ
jonge genever - extra zacht
hele fles f 10,15
K1NSJASA De Kongolese regering heeft bij de Veiligheidsraad een klacht
tegen Portugal ingediend, in verband met de inval in de provincie Katanga
van groepen gewapende mannen uit Portugees Angola, zo is officieel in Kinsja-
sa bekendgemaakt. De klacht gewaagt van uitgesproken agressie van Portugal
tegen de onschendbaarheid van het Kongolese grondgebied. In Lissabon had
het Portugese ministerie van Buitenlandse Zaken eerder tegengesproken, dat
vanuit Angola gewapende groepen de grens hadden overschreden.
Radio-Kinsjasa meldde vrydag dat de
telefoonverbindingen tussen de Zuidka-
tangaanse stad Kolwezi en steden by de
verbroken, maar dat dit ook het enige
noemenswaardige incident was. In heel
Katanga was het volgens de radio rus
tig. De „buitenlandse elementen" zouden
spoedig worden opgespoord en geneu
traliseerd.
Diverse Kongolese kranten beschul
digden vrijdag de Belgische „Union Mi-
nière" ervan huurlingen in Angla bij
een gebracht en bewapend te hebben.
De kopermijnmaatschappijen in Zam-
NEW YORK Alexander F. Keren-
sky, de laatste Russische premier vóór
de communistische revolutie, is te New
York in een ziekenhuis opgenomen. Uit
zyn omgeving wordt vernomejl dat de
herdenking van de communistische zege
in zyn vaderland waar hy aan het
hoofd stond van de enige democratische
regering die Rusland ooit heeft ge
had de 86 jaar oude banneling erg
heeft aangegrepen. Zyn regering werd
bij de oktober-revolutie ten val ge
bracht.
Kerensky lijdt aan gordelroos, die
hem blaren en zenuwpijn in de rech
terhelft van zijn gezicht heeft bezorgd..
Mevrouw Ivanof, die reeds lang zijn
secretaresse is, zei dat hij veel spreek
beurten had moeten vervullen tijdens
de herdenkingsplechtigheden van de
Sovjet-revolutie. Hij had daar zijn me
ning willen geven over de gebeurtenis
sen in oktober 1917 en over de presta
ties van het Sovjet-bewind.
Kerensky, die vrijwel blind is, heeft
de laatste tijd in vraaggesprekken ver
klaard, dat hij graag naar Rusland zou
terugkeren. Hij zei, dat er tekenen van
grotere vrijheid in zijn vaderland zijn.
„Ik ben hier slechts met mijn lichaam;
geestelijk ben ik in Rusland."
t
LONDEN Engeland zal Swaziland,
zijn laatste protectoraat in Afrika, 6
september 1968 onafhankelijkheid ver
lenen, zo is vrijdag in Londen bekend
gemaakt.
Het aan delfstoffen rijke Swaziland
is een klein bergachtig gebied met een
oppervlakte van 17.000 km2, dat inge
klemd ligt tussen Zuid-Afrika en de
Portugese kolonie Mozambique. Er wo
nen 300.000 mensen.
Massale afslachting van vee in Enge
land
anneer mevrouw A. C. 't Hart-
Haussler lacht, lacht iedereen.
Dat is nu eenmaal zo. „Denen zijn ge
weldige koffieteuten"roept ze ver
heugd, krijgt dan een 'proestbui en
pakt schaterend de Deense taal bij de
kop. „Die valt best mee hoor. Je eet
de „deetjes" op, de ennetjesspreek
je uit en de geeslaat je achter in de
keel rollen."
Ze is directrice van het Deense Ver
keersbureau en zorgt met haar twee
assistentes voor wat leven in de brou
werij op de tentoonstelling van de
Deense Spoorwegen, die gistermiddag
in Rotterdam, in het station Hofplein is
geopend. Haar voornaamste taak: „De
nemarken verkopen, natuurlijk en dat
is niet zo moeilijk. Dit jaar zijn er ze
ker tweehonderdduizend Nederlan
ders een kijkje gaan nemen."
De expositie geeft een goed beeld van
de toeristische mogelijkheden die Dene
marken biedt en van de trein- en boot
verbindingen in het land. Er staan in
de hal van het station Hofplein onder
meer een aantal vitrines opgesteld,
waarin la Madurodam stukjes
Denemarken worden getoond. Het vis
sershaventje Taarbaek bij Klampen-
borg wordt zo achter glas te kijk ge
zet, evenals het kasteel Kronborg, en
een flardje Deens strand.
Ook door glas omgeven zijn verder
nog een model van de grootste goede
renveerboot van de wereld (de ASA
Thor), een model van de oer-sterke
MZ-locomotief, een model van de
„lyntog", de Deense versie van de TEE-
treinen en een piepkleine uitvoering van
de oudste locomotief van Denemarken,
die in 1847 zijn eerste baantje trok tus
sen Kopenhagen en Roskilde. Het kleine
ding komt in volle beweging als in een
gleuf een kwartje wordt gegooid. De zo
verzamelde kwartjes zijn bestemd voor
gehandicapte kinderen in Rotterdam.
De goede treinverbindingen vormen
volgens mevrouw 't Hart-Haussler één
van de pluspunten van Denemarken.
„Er zijn er natuurlijk nog veel meer.
Denemarken is een heuvelachtig land
(en dat weet lang niet elke Nederlan
der) met veel water (zeearmen) en
met dacht ik vriendelijke gast
vrije mensen. Voor je het weet, wordt
je al op de koffie gevraagd".
De Deense meubelen hebben een gro
te aantrekkingskracht op de toeristen",
zegt ze. „Het zijn dan ook vaak kunst
werken, waarbij niet voor niets de naam
van de meubelmaker komt te staan".
Ze hoopt dat er in de komende we
ken veel mensen bij haar zullen aan
kloppen om inlichtingen. „Daar ben ik
voor. Ik zal ze dan onder meer wijzen
op de mogelijkheden om voor niet al te
veel geld (honderd gulden of meer per
week) een zomerhuisje te huren. En
dan natuurlijk die rust in Denemarken
hè? Je hebt er nog de ruimte en de af
stand van Nederland naar Kopenhagen
Denemarken is een land van glooi
ende akkers en groene, klaverrijke
weiden, waar het voor deze paar
den heerlijk grazen moet zijn.
is toch geen bezwaar zou ik zeggen.
Ze zal tot en met 19 november, de
laatste dag van de tentoonstelling, el
ke dag van elf uur 's morgens tot ne
gen uur 's avonds in Rotterdam present
zijn. Ze verwacht veel bezoek en zo
denkt ook de heer Herluf Iversen van de
afd. pers en propaganda van de Deen
se Spoorwegen er over.
bia hebben intussen besloten het koper-
transsport niet langer via Angola en
Kongo te laten lopen in verband met de
invasie in Kongo vanuit Angola.
„Dit is een voorzorgsmaatregel, die
van kracht blijft tot we precies weten
wat er gaande is", aldus een woordvoer
der. Het gerucht gaat, dat de spoorweg
naar de beide landen op verscheidene
plaatsen is opgeblazen, doch dit kon nog
niet worden bevestigd.
De kopermaatschappijen vervoeren
maandelijks ongeveer 15.000 ton koper
via Angola en Kongo naar de havens
aan de Lobitobaai. In verband met de
sancties tegen Rhodesië, is het koper-
vervoer door dat land al geruime tijd
stopgezet.
ADVERTENTIE
De Frans-Canadezen drinken hun De
Kuyper Jenever op de volgende manier:
'n Flinke scheut De Kuyper Jenever in
een groot glas, bijvullen met gewoon
water, sodawater of tonic. Daarbij een
paar stukjes ijs. Probeer het ook eens.
Misschien hebt u wel dezelfde smaak als
de Frans-Canadezen.
PARIJS De Ierse premier Lynch
heeft vrydag in Parys na een gesprek
met president De Gaulle verklaard, dat
deze niet gekant is tegen Ierlands aan
vraag van het EEG-lidmaatschap op
zich. De Gaulle had veel sympatie voor
Ierland getoond, aldus Lynch, die ech
ter niet kon zeggen wanneer er onder
handelingen zouden kunnen beginnen.
Op de vraag of Ierland bereid was
eventueel zonder Engeland toe te tre
den, antwoordde de premier, dat deze
mogelijkheid nog niet was overwogen.
Hij gaf er de voorkeur aan, dat de twee
landen tegelijk lid van de gemeenschap
worden.
ALGIERS De Algerynse regering
van kolonel Boumedienne zal de diplo
matieke betrekkingen met Engeland en
West-Duitsland waarschynlyk binnen
kort hervatten, maar niet met de Ver
enigde Staten. Algerye verbrak de be
trekkingen met alle drie de landen en
zal zelf de eerste poging tot toenadering
moeten doen. Verwacht wordt dat Al-
gertfe het voorbeeld zal volgen van
Egypte, dat op het punt staat de betrek
kingen met Engeland te herstellen.
Boumedienne zal waarschynlyk twee
of drie maanden laten verstryken om
Egypte niet te veel op de hielen te zit
ten.
Ondanks de revolutionaire en anti
westerse stellingneming van Algerije,
geeft het bewind van Boumedienne toch
tekenen van matiging in de wereldpoli
tiek. Volgens gezaghebbende zegslieden,
verklaarde Boumedienne vorige week
tegen de Syrische premier Zouayen, dat
de Arabieren in dit stadium niet over
een nieuwe oorlog in het Midden-Oos
ten kunnen denken en moeten trachten
het verloren grondgebied via de Ver
enigde Naties terug te krijgen.
Algerije is overigens minder veront
waardigd over de Amerikaanse rol in
het Midden-Oosten dan over de oorlog
in Viëtnam. De anti-Amerikaanse ge
voelens van het land worden door de
oorlogspolitiek van Johnson aangewak
kerd.
Met Engeland werd twee jaar gele
den gebroken naar aanleiding van Rho
desië, in overeenstemming met een re
solutie van de organisatie van Afri
kaanse eenheid, die de meeste Afri
kaanse landen naast zich neerlegden.
De betrekkingen met West-Duitsland
werden in 1965 verbroken, toen Bonn
Israël erkende. Evenals met Engeland,
wordt met dit land druk handel ge
voerd. Algerije heeft Oost-Duitsland
niet erkend. Zowel Engeland als West-
Duitsland hebben hun culturele cen
trum in Algiers mogen heropenen, ter
wijl het in juni geplunderde Ameri
kaanse centrum dicht blijft.
ADVERTENTIE
CEMENT WATER RIJST VIS
ETEN VOOR NOORD SUMATRA
GIRO 79 II 00 'R IJ S T' TILBURG
PARIJS De vyftigmiljoenste In
Frankryk, die door het lot is bepaald,
is een meisje: zy heet Sybille Lemoine
en is 25 september j.I. geboren in een
Normandisch gehucht op 15 km afstand
van Le Havre: Sequeville, behorende by
de gemeente Saint-Vigor d'Imonville.
De vader van het kind, Maurice Le
moine, is een arbeider van een Franse
raffinaderij. Samen met zijn vrouw,
heeft hij de baby vrijdag aan de foto
grafen getoond op een tentoonstelling in
Parijs.
Vyftig jaar zeggen voor de wereld
geschiedenis niet veel, bijna niets
mag men zeggen.
Wereldrijken plegen zich over dui
zenden jaren uit te strekken, Rusland
ook.
Vandaar dat het thans jubilerende re
gime met zijn vijftig jaren niet direct
uit dit feit alleen, aanspraak mag ma
ken op meer dan enkele regels in het
schoolboekje van de toekomst.
Dat het toch meer dan tien regels
zal krijgen zal daarin gelegen zijn,
dat het er in geslaagd is, Rusland uit
een autoritaire feodale staat, met mid
deleeuwse grondslagen, te maken tot
een moderne, helaas even autoritaire,
wereldmacht.
Waar het geschiedenisboekje wel
over zal zwijgen, dat zal zijn over de
miljoenen doden, het leed en de ellen
de, die de vestiging van deze moderne
geïndustrialiseerde staat begeleidden.
Wellicht past het in de visie van de
huidige bewindhebbers om alleen te let
ten op het resultaat en te leren, dat
het leed van de huidige en vroegere ge
neraties 'n noodzakelijk kwaad was, om
tot de huidige zekere welvaart te ko
men.
Maar dan nog mag men nooit ver
geten, dat de geschiedenis van de
mensheid als totaal, de som is van de
geschiedenis van levende individuen.
Op het conto van het regime staan
dus ook geboekt, de miljoenen die on
der het bewind van Stalin in de kam
pen in Siberië en bij de poolcirkel el
lendig omkwamen, de duizenden die in
de burgeroorlog na het bewind van de
Tsaar stierven, de tallozen die de hon
ger en ellende van de jaren daarna,
niet te boven kwamen.
Uet is misschien niet helemaal fair
tegenover een bewind dat op
materieel gebied zo veel tot stand
bracht, dat met de ontzaglijke hulp
van Engeland en Amerika en eigen
goed en bloed, in de vreselijke oorlog
tegen Hitier en zijn trawanten, zege
vierde.
Maar dan vergeet men niet, dat juist
in de benardste ogenblikken een be
roep werd gedaan op het patriottisme,
het nationale bewustzijn van de Rus
sen. Een vreemde kronkel voor een
bewind dat zei te zijn gegrondvest op
internationalisme.
Er zijn meer van die vreemde kron
kels.
TJet begon al met de komst van Vla
dimir Ilitsj Oeljanof, zich noe
mende Lenin, de man die later als de
grote grondlegger van het Sovjet-be
wind is gekenmerkt en die leefde als
balling in Zwitserland. De Duitse kei
zerlijke generale staf stuurde hem in
1917 per verzegelde wagon door Duits
land naar Zweden en Finland, naar
Rusland om revolutie te maken.
Er was al revolutie in Rusland, maar
niet door de communisten.
Van de zijde der sociaal-democraten
onder Kerensky, was het rijk van de
Tsaren ten val gebracht. De maat was
vol geweest. De boeren een groot deel
van de bevolking was nog agrarisch
waren door de grootgrondbezitters uit
gemergeld. De kleine industrie bood
geen uitlaatklep. De laatste der Tsaren
Nicolaas II was op zich geen kwaad-
LEN1N
aan het begin
willend man, maar een speelbal in de
handen van de bigotte Tsarina en niet
opgewassen tegen een hofkliek, die om
eigen bezit te redden, de eerste wereld
oorlog was «ingegaan met een misdadige
nonchalance.
Lenins pad werd door Krensky geëf
fend. Deze beging de fout niet naar vre
de met Duitsland te streven, maar hij
poogde door een laatste offensief aan
de fronten zijn bewind de nodige rugge
steun te geven. Dit mislukte.
Daarna was het in de steeds slechter
wordende toestand voor de bolsjewiki
een kwestie van tactiek om zelf aan de
macht te komen.
De Russische socialistische partij was
uiteen gevallen in twee vleugels. De
meerderheid bolsje is meer wilde
een revolutionaire tactiek. De minder
heid mensjewike genaamd (mensje
is minder) wilde aan de democrati
sche weg tot hervorming vasthouden.
Ditgebeu rde reeds in 1903 op het
congres in ballingschap in Londen ge
houden.
enin en zijn voornaamste helper
Trotsky later organisator van
het Rode Leger in de volgende burger
oorlog en nog later door Stalin ver
bannen en vermoord verjoegen 't in
Petrograd gevestigde regime van Ke
rensky in de novemberdagen van 1917
en stichtten de staat der bolsjewiki.
Het nieuwe bewind sloot vrede met
de Duitsers in Bresk-Litowsk om zich
op de komende burgeroorlog te concen
treren. Toen deze eindelijk succesvol
was beëindigd moest men een hongers
nood het hoofd bieden. Lenin schakelde
toen over op de Nieuwe Economische
Politiek, die een stap terug was verge
leken bij de Marxistische staatspoli-
tiek, omdat het de particulieren ruimte
liet. Daarna werd deze politiek weer
met geweld terug ingevoerd, wat de
boeren wier land weer afgenomen werd
tot een staking bracht.
TVa Lenins dood zegevierde Stalin in
de strijd om de vrijgekomen
macht. Diens dictatuur kenmerkt zich
door het met geweld opruimen van de
oude bolsjewiki. Met gebruik maken
van de nationalistische leuzen, trad hij
de Duitse invallers tegemoet.
Onder Stalins opvolgers, Malenkof,
Kroestsjef en Breznjef, kwam een
langzame „dooi" in de starre partijpo
litiek.
W'aarom zoveel kritiek, in het licht
van de toch onmiskenbare presta
ties?
Rusland is onmiskenbaar op de goe
de weg. Maar de individuele vrijheid is
nog lang niet tot een aanvaardbaar peil
gekomen. Het communisme als religie
blijkt maar bitter slecht geslaagd. De
talloze verandering van Marx, via Le
nin, Stalin tot heden, blijken steeds
weer een dekmantel voor onverhuld
Russisch imperialisme.
Maar de Russische mens kan blijer
feestvieren dan ooit. En dat is een re
den om verheugd over te zijn.
