EENS OMSTREDEN, THANS BEROEMD i Ria RffIMT vWl nuli» 0|" Url leuker dan tv. Volmaakte koekepan bestaat niet te gaan Kamerbreed-tapijt in de mode REGERINGSVERKOOP BRITSE PRODUKTEN Rusland verstedelijkt DE PUB LOOPT LEEG WONINGSTOFFERING WERD EEN MILJOENENZAAK Consumentenbond ontdekt Studie De mens Invloed HET DORP DE HAKKER VLOER KVISSTSTOF VRIJDAG 10 NOVEMBER 1967 AUGUSTE RODIN A „De burgers van Calais", fragment van de beeldengroep, een der meester werken uit het oeuvre van de grote Fransman Auguste Rodin, die in 1917, een halve eeuw geleden, is overleden. Het werk is geïnspireerd op een gebeurtenis in de 40-jarige oorlog toen de Engelsen Calais belegerden. De stad kon voor verwoesting gespaard worden als een groep vooraanstaande burgers, barre voets, in boetehemd, de ■trop om de nek, zich in het kamp van de Britse vorst begaf en om genade zou smeken op de knieën. Na uren kwelling bewerkte de Engelse koningin gratie voor de mannen en de stad. (Foto Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam) „De volmaakte koekepan bestaat niet", heeft de Nederlandse Consumen tenbond geconstateerd aan het slot van een onderzoek naar kwaliteit, con structie en hanteerbaarheid van een kleine dertig koekepannen. Exempla ren van geëmailleerd plaatstaal, alumi nium, roestvrij staal, ijzer en materiaal met speciale binnenlagen, geschikt voor het bakken met weinig of geen vet. Over de kwaliteit van deze materia len vertelt de bond onder meer het vol gende. Bij de geëmailleerde en de alu- miniumpannen heeft men goede kwali teiten emaille en aluminium aangetrof fen. De beschermende aluminiumoxyde- laagjes die op de pannen van sommige merken zijn aangebracht, zijn echter vrij dun en zullen dus in het gebruik gauw verdwenen zijn. Pannen van roestvast staal kunnen bedreigd worden door corrosie en het ontstaan van klei ne putjes vooral onder invloed van zout). Bij de onderzochte koekepannen heeft men dit euvel echter niet in ern- *tige mate aangetroffen. Van koekepannen die van binnen met een laagje chemisch materiaal zijn bekleed, vindt de Consumenten bond dat het voordeel van het mate riaal toch wel dient te worden afge wogen tegen het nadeel van de voor zichtigheid die bij het gebruik van zo'n pan geboden is: scherpe voor werpen, schuurmiddelen en panne- sponzen mogen er niet bij worden ge- LONDEN De omzet der Britse cafés is in de afgelopen drie weken sedert het in werking treden der wet tegen weggebruikers die onder in vloed rijden, met ongeveer 50 procent teruggelopen. Een woordvoerder van de vakbond van caféhouders heeft be kendgemaakt, dat er aan een staking wordt gedacht. „Als we nu niet in actie komen, be staat de kans dat honderden cafés zul len moeten sluiten", aldus de zegs man. Hij gaf te kennen dat de Britse cafés binnenkort uit protest tegen de nieuwe wet hun deuren een dag ge sloten zullen houden. Over dit voor stel wordt nog gesproken, zo zei hij. Over de ongezelige sfeer in de Brit se „Pubs" en de onmogelijke ope ningstijden, die misschien mede oor aak ziin van het teruglopende bezoek bruikt. Als de pannen lange tijd met olie zijn verhit worden ze bovendien vaak gevoeliger voor krassen. IJze ren koekepannen vertonen snel roest en mogen dus alleen ingevet worden weggezet. Bij sterke temperatuurwis selingen trekken ze bovendien al gauw krom. De materiaalkeuze bij koekepannen ls een individuele kwestie. Koekepan nen van roestvrij staal zijn mooi, kun nen niet gemakkelijk krassen en zijn gemakkelijk schoon te houden. Dat geldt ook voor geëmailleerd plaatstaal. Alu minium krast gemakkelijk, is moeilijk schoon te maken als de bodem een re liëf heeft, maar kan in tegenstelling tot andere materialen worden geschuurd. In pannen met PTFE-laag kan zonder vet worden gebakken, maar de laag is bijzonder gevoelig voor krassen en kan. ook bij voorzichtig gebruik, al verdwenen zijn als de pan verder nog bruikbaar is. Vandaar het advies om aan zo'n koekepan geen al te hoog be drag te spenderen; er zijn ook merken die beneden de tien gulden een goed exemplaar bréngen. LONDEN De Britse regering heeft de oprichting aangekondigd van een staatsverkoopmaatschappy, die op staatshulp zal kunnen rekenen. Deze maatschappij zal in bepaalde vreemde staten een aantal zorgvuldig opgezette verkoopcampagnes entameren. Anthony Crosland, minister van Han del heeft in het Lagerhuis bekendge maakt dat de verkoopmaatschappij zal worden opgericht door grote Britse in dustrieën die tezamen het werkkapi taal van 11.000 pond sterling zullen fourneren. Minister Crosland heeft de ze industrieën niet met name genoemd. De regering zal de nieuwe maatschap pij leningen tot een totaal van 400.000 pond sterling verstrekken. Dit staats geld zal kunnen worden gebruikt voor de exportcampagnes. De eerste vijf jaar zal de staat geen rente en aflossing van de lening vor deren indien de verkoopmaatschappij geen winst maakt. Na die eerste vijf jaar zal in ieder geval een begin met de aflossing dienen te worden ge maakt. Minister Crosland verwacht, dat de Maatschappij na de aanloopperiode van Was Rodin dan zo weinig vakman en kunstenaar, dat zijn werk niet waard was te worden geplaatst? Men zou het op grond van deze en van zovele andere op grond van deze en van zovele andere conflicten rondom zijn beelden haast veronderstellen. Integendeel: Rodin werd allerwegen erkend als een van de grootste kunste naars van zijn tijd. Hij week in zijn werk echter zo radicaal af van de oude normen van schoonheid, dat velen hem niet meer konden volgen en zijn kunst van de hand wezen. Dat hij een vak man was, kon niemand ontkennen. Na een grondige opleiding in het te kenen te hebben ontvangen aan een kleine particuliere kunstnijverheids school, was Rodin werkzaam bij ver scheidene beeldhouwers. Hij werkte als medailleur en als decorateur op de staatsporseleinfabriek te Sèvres. Ook was hij uitvoerder voor beeldhouwers en werkte in dit verband onder meer gedurende vier jaar aan de versierin gen van de Beurs te Brussel. Rodin maakte een grondige studie van de Italiaanse beelhouwkunst van de Renaissance en toonde zich vooral een groot bewonderaar van Michelangelo en Donatello. Daarna reisde hij door Frankrijk om de goti sche kathedralen te bestuderen. Het re sultaat van deze tocht was een boek met tekeningen van zijn hand over de Franse gotiek. Rodin wist dus wat hij deed. Maar velen verwierpen zijn werk, omdat het niet paste in hun beeld van de kunst als schoonheid om der wille van de schoonheid. Zij verwierpen het werk om dezelfde redenen, waarom zij de impressionistische schilderkunst afwe zen. Het was hun allemaal te weinig klassiek, te weinig degelijk, te weinig „mooi". Voor deze mensen was kunst een versiering van het leven, die met het leven zelf weinig van doen had. Robin echter had andere opvattingen. Hij was zijn carrière begonnen met sculpturen, die werden gekenmerkt door een streng naturalistische uitbeel ding van het gegeven. Een van zijn eerste werken was een beeld, „Man met gebroken neus". Hij was toen 24 jaar oud. Het beginsel was duidelijk: Rodin dacht er niet over, klassieke schoonheid te blijven imiteren, doch zocht zijn ei gen schoonheidsideaal in de mensen om hem heen. Die mensen bestudeerde hij grondig. Voortdurend had hij naaktmodellen vrouwen zowel als mannen in zijn atelier, waarvan hij elke beweging, el ke spierspanning, elke trilling in de huid waarnam en vastlegde. Hij wist, dat niet alleen het gelaat gevoelens uitdrukt maar het hele lichaam van de mens daaraan met al zijn spieren deel neemt. Dat wilde hij zien en er vorm aangeven, omdat hij niet zocht naar „mooie" standen, doch naar de sterkst mogelijke expressie. Bovendien had Rodin iets tegen „gladde beelden". Hij schilderde als het ware in klei, om te bereiken ,dat zijn bronzen beelden uiteindelijk een schilderachtige „huid" met een sterke werking van licht en schaduw zouden hebben. Daardoor ontstond een oeuvre met een welhaast fantastische rijkdom aan vormen en houdingen, waarin hij de hevigste bewogenheid kon uitdruk ken. Tegelijkertijd hebben zijn toch zeer realistische beelden een natuur lijke monumentaliteit, die door de ver heviging van de vorm op geen enkele manier wordt aangetast. Zo heeft Rodin prachtige portretten gemaakt met een ongekend grote psy chologische diepgang. Alle belangrijke kunstenaars en politieke persoonlijkhe den van zijn dagen hebben voor hem geposeerd. Hij maakte buitengewoon bewogen vrije beelden, in brons gestol de lyriek op de liefde van man en vrouw, heftig, sensueel en tegelijker tijd heel puur. Niemand betwist meer, dat de groep „De burgers van Calais" een toonbeeld is van sterke dramatiek en van een prachtige genuanceerde psychologische benadering. Zijn grootste en belangrijkste op dracht heeft hij echter nooit voltooid. In 1880 kreeg hij na veel strijd het verzoek een monumentale deur te ma ken voor het Museum voor Decoratieve Kunsten. Hty koos, geïnspireerd door Dante, als algemeen motief: „De helle poort". Vele jaren lang was hij doen de met schetsen en boetseren. Er ont stond een machtige compositie in hoog- reliëf, waarin 186 figuren in alle fasen van angst, foltering en wellust zijn op genomen. Uiteindelijk bleek hem deze opdracht te veel in beslag te nemen. Na jaren moeid losgelaten. Bepaalde onderde len van de compositie heeft hij echter op groter formaat uitgewerkt. Zo ont stonden prachtige plastieken als „De denker" en „De drie schimmen". Toen de jonge Auguste Rodin in 1875 zijn beeld „Het bronzen tijdperk" voor het eerst in het openbaar liet zien, ontstond er een schandaal. Erkende autori- teiten op het terrein van de schone kunsten beschuldigden hem ervan, dat hij j een afgietsel van een jongen had gemaakt. Men meende zelfs de soldaat te kunnen aanwijzen, die als model had gediend. Andere erkende kunstkenners sprongen voor de 35-jarige artiest in de bres. Het conflict werd tot op de bo- j dem uitgevochten. Het slot was, dat Rodin volledig in zijn eer werd hersteld, dat de staat het omstreden beeld kocht en de maker bovendien een onderschei- j ding toekende. Het is niet het enige beeld van Rodin geweest, dat weerstanden opriep, con flicten uitlokte, maar het werd wel het meest omstreden werk. Welke geschil len er ook verder om een beeldhouw werk van de meester ontstonden - geen is ooit met zulke minderwaardige mid delen van persoonlijke verdachtmaking en aantasting van integriteit uitgevoch ten. Er waren moeilijkheden rondom zijn ontwerp voor een standbeeld voor de grote Franse romanschrijver Honoré de Balzac; het beeld werd geweigerd. Er waren moeilijkheden rondom zijn monument voor de gevallenen .in de oorlog 1870-1871; het beeld werd ge weigerd, doch is uiteindelijk door een Nederlands comité aan de stad Verdun aangeboden als een herinnering aan de „slag zonder einde" in 1916 en in dank aanvaard. Er zijn heftige twisten ge weest rondom zijn beeldengroep „De burgers van Calais". Een standbeeld voor Victor Hugo werd aanvankelijk geweigerd; uiteindelijk moest er nog een tweede versie worden gemaakt en beide zijn tenslotte aanvaard. Rodin heeft door zijn revolutionaire opvattingen een grote invloed gehad op veel jongere beeldhouwers. Hij werd op 12 november 1840 te Parijs geboren en stierf op 17 november 1917 dus nu een halve eeuw geleden in zijn ate lier te Meudon, enkele maanden na zijn vrouw, met wie hij meer dan een halve eeuw lang onverbrekelijk verbonden was geweest. Hij werd begraven in de tuin van zijn atelier: een afgietsel van „De denker" werd zijn grafmonument. Het lange leven van deze kunstenaar is zeer vruchtbaar geweest, maar be reikte pas laat zijn hoogtepunt. De scholing duurde lang - de gestadige ont wikkeling leidde tot een rijke bloei. Bij Rodin werd de mens tot'maat al ler dingen. Hij volstond niet meer een stilering van de gegeven vorm bolgens het klassicisme van zijn dagen. Hij maakte die vorm zelf, verhevigd en wel, tot de draagster van zijn gevoe lens. nadat hij haar eerst zorgvuldig had waargenomen. Dat is zijn grote verdienste als kun stenaar geweest. Zijn invloed heeft hierin bestaan, dat hij kunstenaars op nieuw heeft leren zien en waarne men. DEN HAAG In de afgelopen 50 jaar zijn er in de Sovjet-Unie 884 nieu we stadjes en steden ontstaan, aldus schrijft een correspondent van het Russische persbureau Tass. In het pre-revolutionaire Rusland maakte de plattelandsbevolking 82 °/o van de totale bevolking uit, thans slechts 45 °/o. Wat het aantal stede lingen aangaat, deelt de Sovjet-Unie de eerste plaats in de wereld met de Ver. Staten. De groei van elke nieuwe stad, hangt ten nauwste samen met die van de Russische industrie, die de levenswijze van de bevolking veranderd heeft. In de laatste halve eeuw zijn er in de Sovjet-Unie 40.000 grote fabrieken ge bouwd. De Sovjet-Unie telt thans negen ste den met een bevolking van meer dan een miljoen en 31 met meer dan een half min. DE BEROEMDE MADAME Chanel laat zich niet ontmoedigen door de tal rijke progressieve mode-uitingen die haar (klassieke) opvattingen op dit ter rein dreigen te ondergraven. Hier zijn een paar recente uitspraken van Coco: Tk geloof, dat ik radio leuker vind dan tévé. De journalistiek trekt me aan en voor de radio kun je het zuiverste journalistiek blijven wer ken. „Ria Bremer, als freelance verbonden aan de AVRO-radio en te levisie, zegt het een beetje bedacht zaam, maar toch is het duidelijk haar mening. „Weet je, een scheef kraagje of een kapsel dat niet cor rect zit maakt het plaatje verkeerd en het is dus mogelijk, dat een klei nigheid een televisieuitzending ver pest. En dat is gevaarlijk. Voor de radio kun je veel meer jezelf zijn. En de mensen met wie je in contact komt zijn ook niet zo nerveus. Ik ge loof, dat de aroma van de televisie de journalistieke waarde heel duide lijk kan verminderen." Dat is dan dat. Een serieuze Ria 28 jaar en nog altijd Ria Sitskoorn voor wie haar van vroeger kennen schiet plotseling in de lach, als ze iets over zichzelf moet vertellen. „Ik ben in Rotterdam geboren, heb ook in Amsterdam gewoond en kwam vervolgens naar Leeuwarden. Nou ja, ik ben nog wel eens vaker ver huisd, maar dit is het toch wel in grote lijnen. De kweekschool te Rot terdam had ik vreselijk graag afge maakt, want ik'had best onderwijze res willen worden. Enfin, ik ben nog op de meisjes-hbs geweest en toen begon mijn journalistieke loopbaan." „Bijna anderhalf jaar bij de „Friese Koerier" daar zijn me de princi pes van de Friese taal bijgebracht door Fedde Schurer. In Hilversum en in Bussum denken ze nu allemaal, dat ik vloeiend Fries spreek. Maar dat viel bar tegen, toen ze de cor recte vertaling van een Fries ge dicht wilden hebben. Ik kon het niet. Toen een jaartje bij „Ons Noorden", een half jaar bij het „Noordhollands Dagblad". Ik kreeg toen telegrafisch het verzoek te; solliciteren bij de „Volkskrant". Dat heb ik gedaan. Ik heb er vijf jaar gezeten. In Hilver sum. Radio- en televisierubriek. Twee jaar alleen, later met een collega." Wat haar baas niet wist, maar waar op Ria toch wel een beetje trots was, was dat „zijn" Ria intussen als Ma rian Tersteeg meewerkte aan het AVRO-radiojournaal. Dat was in 1963. „Hij mocht het niet weten, want we mochten er niets bij doen. Maar nu is het geen geheim meer. Hij weet het nu wel." Intussen had Ria haar aanstaande man Ieren kennen, de regisseur Bob Bremer. Dat was in de «beroemde nacht van „Open het Dorp" op 26 no vember 1962. Drie jaar later trouw den zij op dezelfde datum, en door een toeval maakte Ria een half jaar later kennis met het medium televi sie. „Mijn man hoorde, dat de AVRO een presentatrice zocht voor het pro gramma „Weekend". Er waren al diverse proefbeelden gemaakt, maar ze hadden geen goede partner voor Koen Verhoef kunnen vinden. Is dat niet iets voor jouw vrouw? vroegen ze Bob en hij beloofde er thuis over te zullen praten. Ik dacht: waarom niet? En het lukte." Die eerste keer? Nou, dat heeft wei nig indruk op me gemaakt. Ik geloof, dat mün grootste probleem was, „welke blouse doe ik aan". En het ging wel fijn", zegt Ria. Het was wel een beetje geruststellend dat het geen rechtstreekse uitzending werd. „En toen rolde het vanzelf verder. In oktober van dat jaar hadden ze een omroepster nodig. Nou, dat was een zaak van: ga jij 'es effe zitten. En dat lukte ook." Lachend vertelt ze de geschiedenis van het winterfamilie- programma „In", dat voor acht uit zendingen was gepland. „We vonden het allemaal erg leuk, heel leuk," zegt ze een beetje spottend. „Het was een programma met een quiz en een paar rubriekjes en zo. Koen en ik presenteerden de eerste uitzen ding. Daar is het bij gebleven." „Het programma is gevallen. Maar jiet lag niet aan ons, zo hebben ze verzekerd. En dat kun je dan wel aannemen, want als je het niet goed doet, ben je wég. Bij de radio kun je nog wel eens de mist ingaan, maar bii de televisie..." Commentaar en publieke belangstel ling van buiten af? „Niets van ge merkt," zegt Ria. „Alleen de bakker en de melkboer zeggen hun mening. Nee de tijd dat men overstuur thuis kwam, zo van „ik heb een omroep ster aangeraakt," is gelukkig voor bij. O, fanmail en huwelijksaanzoe ken krijg ik wel. De meeste brieven komen trouwens bij de AVRO binnen en die zie ik niet eens. Maar goed ook, want er zijn soms heel nare bij, dat heb ik wel gehoord van colle ga's." „Er wordt nogal eens gezegd, dat ik te stroef, te ernstig kijk, als ik aan kondig. Ik vind, dat een omroepster „sec" moet aankondigen. Het be langrijkste is, dat je er verzorgd uit ziet en dat je je tekst gaaf doet. Een kledingprobleem? Helemaal niet! Je moet niet opvallend zijn. Je zult me geregeld met hetzelfde truitje aan op het scherm zien, hoor. Ik heb weken, dat ik om de dag moet omroepen. Waar zou ik al die kleren moeten la ten? Wij wonen nog op kamers. Maar gelukkig komt daar verande ring in. We gaan verhuizen naar Breukelen." Onlangs is Ria's programma „Regio vizier" de lucht ingegaan. „Dat wordt een maandelijks programma. Dat betekent stapels regionale kran ten lezen ik krijg er dertien op mijn bureau veel door het land reizen, maar het is wel fijn. Ja en dan is er nog „Wie van de drie?". Een zalig programma met leuke mensen. We hebben altijd enorm veel plezier." ■■«■■■■■•■•■■••■•■■•••■••■■■■•••■••••«■■■■■••■■•a ((■■(••••••••••iiiiiiiiaMiiaaiii IN EEN BROCHURE over voedings voorlichting wijst het voorlichtingsbu reau voor de voeding op de problemen van een groep volwassenen die mis schien wel „verstandig" wil eten maar het niet altijd kan: de mannen die op gezette tijden aan zakenlunches en -di ners moeten deelnemen. Naast de on bekommerde eters, die denken dat het allemaal niet zo'n vaart loopt is een ca tegorie d ie zich wel degelijk zorgen maakt over leefwijze en voeding. De publikaties over de oorzaken van hart en vaatziekten zorgen er wel voor dat die ongerustheid niet in slaap wordt ge sust! Een lijstje met richtlijnen voor verstandige menukeuze uit verschillen de spijskaarten is bij het „verplicht eten" een goed uitgangspunt. Wie met kennis van zaken een voor zichzelf pas send menu kan kiezen, hoeft bij lunch of diner niet uit de toon te vallen. Het voorlichtingsbureau voor de voeding en de bureaus voor huishoudelijke en ge zinsvoorlichting hebben tegen minieme prijzen voldoende voorlichtingsmate riaal over „verstandig eten" te koop. „HONDERD X KOFFIE" heet een boekje waarvan het kleurige omslag met afbeeldingen van geraffineerde koffiehapjes er veelbelovend uitziet. De inhoud stelt niet teleur. De sa menstellers (Hannie Vermeyden en Hans Wiersma) komen niet alleen met een kleine honderd recepten voor de dag, maar weten ook de historie van de koffie en een aantal anekdo ten rondom dit veelzijdig genotmid del smakelijk op te dissen. Een van hun recepten: „koffie-parfait", ge maakt uit vijf kopjes sterke koffie, verhit en daarna vermengd met vijf enzeventig gram suiker en vijftien gram geweekte en uitgeknepen gela tine. Het mengsel laten afkoelen, er een eetlepel cognac door roeren en de vloeistof in.een ondiepe schaal uit gieten als een laag van ongeveer een halve centimeter dikte. Als de gelei koud is wordt ze met een mesje in kleine stukjes gesneden, in wijde gla zen gelegd, bedekt met geklopte room en versierd met gesnipperde amande len. „Honderd x koffie" is een uitga ve in de bekende serie Van Dishoeck- boekjes. RUIME TASSEN, die ook als bood schappentas worden gebruikt (de zoge naamde „stadstassen") moeten een stootje kunnen hebben en vooral niet te duur zijn. De tassenfabrikanten maken ze daarom nu ook uit de zogenaamde ledervervangende materialen. Een van de aantrekkelijkste is vistram, een op leer lijkende kunststof op basis van textiel, in tientallen kleuren te maken. Het materiaal is waterafstotend en af- wasbaar. Andere ledervervangende ma terialen zijn quaker (grof weefsel van viscose en acetaat op dun latexlaagje, ook voor meubels, koffers en schoenen te gebruiken) en timbu, een poreus ma teriaal dat het uiterlijk van een doffe leersoort heeft. HOOFDFIGUREN uit succesvolle stripverhalen plegen na korte of lan gere tijd via speelgoed, textielartike len of allerlei gebruiksvoorwerpen hun entree in de commerciële sector te maken. Nieuwste verschijningen op dit gebied zijn de Peanuts, de kleine komische stripfiguurtjes die in Nederland onder meer als „Klein grut" de strippagina's opfleuren. In Amerika vërschijnen de Peanuts en hun hondje Snoopy nu in druk op de truitjes, jurken en nachtkleding. Er zijn ook kussens en wanddoeken met afbeeldingen van het beroemde grut, en de hond Snoopy heeft het al zo ver gebracht dat hij zeer natuurgetrouw (in plastic) wordt nagemaakt. In een grote moderne fabriekshal in Sittard glyden met trage regelmaat enorme banen „kamerbreed" tapjjt van reusachtige machines, die voor de leek een dui zelingwekkend samenspel van dreunende en tikkende onderdelen zyn. Elders schuiven de tapeten in een mengeling van koele, gedempte en gloeiende kleuren over een snijmachine die ze in stukken van verschillende lengte verdeelt, afhan kelijk van de maten die de grossiers voor woningtextiel hebben besteld. Weer andere machines bieden het wonderlijke beeld van materialen voor vloerbedek king die worden bestreken met een soort dik „beslag" dat zich onwrikbaar aan de ondergrond hecht. Een bliksembezoek aan zo'n fabriek maakt wel duidelijk dat de moderne in dustrie in de sector woningtextiel vele verrassende gezichten heeft. In het na bije Oost-Brabant, in de aloude indus triestad Helmond, ontmoet men weer andere facetten van de ontwikkelingen op het gebied van de woningtextiel. Textielfabrieken met van oudsher be kende namen houden zich intensief be zig met het zoeken naar nieuwe com binaties van textiel en kunststof. Sta pels dekens van wol of kunstvezels vor men metershoge kleurrijke decors in de fabrieksruimten van een bedrijf dat, in een verhouding van 65 tot 35 procent, zowel woningtextiel als damesstoffen produceert. Dat het woord mode ook in woning textiel tegenwoordig een dwingende klank heeft blijkt uit enkele cijfers die men ons in dit laatste bedrijf verstrekt over het uitbrengen van nieuwe collec ties. Voor de damesstoffen gebeurt dat viermaal per jaar. Voor de woningtextiel is het „mo- disch aspect" ook al dermate belangrijk geworden dat men eenmaal per jaar met een nieuwe collectie dekens en tweemaal per jaar met nieuwe gordijn stoffen moet uitkomen. Dekens fungeren tegenwoordig niet Dekens- hebben „modieuze aspecten" gekregen: er zijn dekenfabrikanten die ieder jaar een nieuwe collectie uitbrengen. De keuze tussen wol en kunstvezel blijkt meestal een kwestie van persoonlijke smaak te zijn. Voor de kinderkamers zijn dekens van synthetische vefels aantrekkelijk door het eenvoudige onderhoud. Op de foto een hatéma-orlon deken voor jongens- en meisjeskamers in het dessin Varotlo to bnnn in ornto maton. alleen als b escherming tegen koude, maar ook als warm en aangenaam kleurelement in het moderne interieur. Gordijnen zijn van onpersoonlijke raambedekkingen in saaie kleuren ge- evolueerd tot boeiende medespelers in het decoratieve spel van de woningin richting. Nederland is, om een minder fraai woord te gebruiken, „woningtextiel- minded" geworden. Woninginrichting is tegenwoordig een miljoenenaffaire: het bedrag dat de Nederlanders op* het ogenblik gezamenlijk aan woningstoffe ring besteden wordt op een miljard per jaar geschat. Zeven jaar geleden lag dit bedrag nog onder het halve miljard. De stijging van de bestedingen in de woningtextiel is vooral te vinden op het terrein van de vloerbedekking, met een grote vraag naar het zogenaamde kamerbreed tapijt met een breedte van 3.80 meter of nog meer. Die ont wikkeling heeft voor het fabricagepro ces een revolutie betekend die niet al leen nieuwe machines, maar ook nieu we distributievormen eiste. Alleen reeds het meten en snijden, opslaan en ver zenden bracht een heel pakket proble men met zich mee. Nieuwe grondstoffen, nieuwe produk- ten, nieuwe produktiemethoden: ook de consument heeft het er moeilijk mee. Hij heeft de keus tussen klassieke en synthetische materialen die ieder op zichzelf voortreffelijke eigenschap pen kunnen hebben, tussen tientallen kleuren en diverse fabricagemethoden. Hij wordt gepijnigd door de vraag wat tufted" betekent en wat hij moet ver staan onder „flock-tapijt" en „gebreid tapijt". Bij dat alles verliest hij vaak een axioma uit het oog dat in de voorlich ting over woninginrichting al bijna klas siek is geworden: „ideale tapijten, meu belbekledingen en gordijnstoffen bestaan niet". Wat wel bestaat is de toepassing van de tientallen materialen die de industrie heden ten dage fabriceert. Het loont de moeite om uitgebreid kennis te nemen van de goede en minder goede eigen schappen van de diverse materialen al vorens te kopen. Het zijn tenslotte geen kleine bedragen die men tegenwoordig in woninginrichting investeert! Een van de vele interessante ontwik kelingen in de textielfabricage is de combinatie textiel en kunststof. Een veelbelovend produkt op dit terrein is het vistram dat voor Nederland door een Helmondse veredelingsindustrie wordt refabriceerd en eevormd wordt door een synthetische laag -die op ge ruwd katoenweefsel wordt aangebracht. Het resultaat is een soepel, op leer ge lijkend materiaal dat in meer dan der tig kleuren wordt gefabriceerd, en waarvan men niet alleen voor de wo ninginrichting, doch ook voor de mode grote verwachtingen heeft. Het wordt gebruikt voor de bekleding van meubels en voor het vervaardigen van regenkleding en vrijetijdskleding. De voornaamste eigenschappen zijn volgens de fabrikant dat het materiaal waterdicht en toch „ademend" is, zeer weinig weegt en sterk is. Het kan wor den gewassen, gestreken en chemisch gereinigd, en lijkt uitermate geschikt als materiaal voor „weer en wind kle ding" voor de jeugd. Het oude ambacht van het weven is in de woningtextielindustrie achter haald door moderne fabricagemethoden met resultaten als het flock-tapijt, de tufted tapijten en het gebreid tapijt. Zeer in het kort gezegd komen de fabricagemethoden op het volgende neer: flock-tapijt ontstaat doordat een grondweefsel wordt bedekt met kleef stof waarin vervolgens een pool van synthetisch materiaal wordt „gescho ten". In een droogoven wordt de kleef stof daarna verhard zodat de pool on wrikbaar vast komt te zitten. Dit niet- geweven tapijt waarvan de rug wordt geapprêteerd of met schuimrubber of schuimplastic wordt beplakt kan zonder gevaar voor rafelen in alle richtingen worden gesneden. Het „tuften" van tapijt is een methode die de laatste jaren snel is opgekomen en waarvan het principe waarschijn lijk in de tijd van de indianen al bekend was. Het tuften dat in de zuidelijke sta ten van Amerika al sinds ja ar en dag als huisarbeid wordt gedaan, heeft als basis een stevig grondweefsel, meestal van jute. De vele honderden naalden van de tuftingmachine steken de dra den in het grondweefsel. Ze worden als lussen op een bepaalde lengte getrokken en kunnen ook worden doorgesneden zodat een moquette-effect ontstaat. De pool wordt met rubber of plastic in het grondweefsel verankerd. Het is een zeer snelle fabricagemethode voor ta pijt, evenals het maken van gebreid ta pijt dat qua uiterlijk en fabricageme thode veel op „tufted" lijkt. Bekend is ook het vilttapijt waaraan geen weefgetouwen te pas komen: een dik vlies van dierlijke haarsoorten wordt met jutedoek tussen twee walsen gevoerd en samengeperst tot een dikte van ongeveer een centimeter. Dit tapijt wordt dicht, hard en sterk wanneer het vervilt, een procédé dat kan worden be vorderd door het de eerste tijd vaak met water +e besprenkelen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 11