EENS OMSTREDEN, THANS BEROEMD i Ria RffIMT vWl nuli» 0|" Url
leuker dan tv.
Volmaakte koekepan
bestaat niet
te gaan
Kamerbreed-tapijt in de mode
REGERINGSVERKOOP
BRITSE PRODUKTEN
Rusland
verstedelijkt
DE PUB LOOPT
LEEG
WONINGSTOFFERING WERD EEN MILJOENENZAAK
Consumentenbond ontdekt
Studie
De
mens
Invloed
HET DORP
DE HAKKER
VLOER
KVISSTSTOF
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1967
AUGUSTE RODIN
A „De burgers van Calais", fragment van de beeldengroep, een der meester
werken uit het oeuvre van de grote Fransman Auguste Rodin, die in 1917, een
halve eeuw geleden, is overleden. Het werk is geïnspireerd op een gebeurtenis
in de 40-jarige oorlog toen de Engelsen Calais belegerden. De stad kon voor
verwoesting gespaard worden als een groep vooraanstaande burgers, barre
voets, in boetehemd, de ■trop om de nek, zich in het kamp van de Britse vorst
begaf en om genade zou smeken op de knieën. Na uren kwelling bewerkte
de Engelse koningin gratie voor de mannen en de stad.
(Foto Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam)
„De volmaakte koekepan bestaat
niet", heeft de Nederlandse Consumen
tenbond geconstateerd aan het slot van
een onderzoek naar kwaliteit, con
structie en hanteerbaarheid van een
kleine dertig koekepannen. Exempla
ren van geëmailleerd plaatstaal, alumi
nium, roestvrij staal, ijzer en materiaal
met speciale binnenlagen, geschikt
voor het bakken met weinig of geen
vet.
Over de kwaliteit van deze materia
len vertelt de bond onder meer het vol
gende. Bij de geëmailleerde en de alu-
miniumpannen heeft men goede kwali
teiten emaille en aluminium aangetrof
fen. De beschermende aluminiumoxyde-
laagjes die op de pannen van sommige
merken zijn aangebracht, zijn echter
vrij dun en zullen dus in het gebruik
gauw verdwenen zijn. Pannen van
roestvast staal kunnen bedreigd worden
door corrosie en het ontstaan van klei
ne putjes vooral onder invloed van
zout). Bij de onderzochte koekepannen
heeft men dit euvel echter niet in ern-
*tige mate aangetroffen.
Van koekepannen die van binnen
met een laagje chemisch materiaal
zijn bekleed, vindt de Consumenten
bond dat het voordeel van het mate
riaal toch wel dient te worden afge
wogen tegen het nadeel van de voor
zichtigheid die bij het gebruik van
zo'n pan geboden is: scherpe voor
werpen, schuurmiddelen en panne-
sponzen mogen er niet bij worden ge-
LONDEN De omzet der Britse
cafés is in de afgelopen drie weken
sedert het in werking treden der wet
tegen weggebruikers die onder in
vloed rijden, met ongeveer 50 procent
teruggelopen. Een woordvoerder van
de vakbond van caféhouders heeft be
kendgemaakt, dat er aan een staking
wordt gedacht.
„Als we nu niet in actie komen, be
staat de kans dat honderden cafés zul
len moeten sluiten", aldus de zegs
man. Hij gaf te kennen dat de Britse
cafés binnenkort uit protest tegen de
nieuwe wet hun deuren een dag ge
sloten zullen houden. Over dit voor
stel wordt nog gesproken, zo zei hij.
Over de ongezelige sfeer in de Brit
se „Pubs" en de onmogelijke ope
ningstijden, die misschien mede oor
aak ziin van het teruglopende bezoek
bruikt. Als de pannen lange tijd met
olie zijn verhit worden ze bovendien
vaak gevoeliger voor krassen. IJze
ren koekepannen vertonen snel roest
en mogen dus alleen ingevet worden
weggezet. Bij sterke temperatuurwis
selingen trekken ze bovendien al
gauw krom.
De materiaalkeuze bij koekepannen
ls een individuele kwestie. Koekepan
nen van roestvrij staal zijn mooi, kun
nen niet gemakkelijk krassen en zijn
gemakkelijk schoon te houden. Dat geldt
ook voor geëmailleerd plaatstaal. Alu
minium krast gemakkelijk, is moeilijk
schoon te maken als de bodem een re
liëf heeft, maar kan in tegenstelling tot
andere materialen worden geschuurd.
In pannen met PTFE-laag kan zonder
vet worden gebakken, maar de laag is
bijzonder gevoelig voor krassen en
kan. ook bij voorzichtig gebruik, al
verdwenen zijn als de pan verder nog
bruikbaar is. Vandaar het advies om
aan zo'n koekepan geen al te hoog be
drag te spenderen; er zijn ook merken
die beneden de tien gulden een goed
exemplaar bréngen.
LONDEN De Britse regering heeft
de oprichting aangekondigd van een
staatsverkoopmaatschappy, die op
staatshulp zal kunnen rekenen. Deze
maatschappij zal in bepaalde vreemde
staten een aantal zorgvuldig opgezette
verkoopcampagnes entameren.
Anthony Crosland, minister van Han
del heeft in het Lagerhuis bekendge
maakt dat de verkoopmaatschappij zal
worden opgericht door grote Britse in
dustrieën die tezamen het werkkapi
taal van 11.000 pond sterling zullen
fourneren. Minister Crosland heeft de
ze industrieën niet met name genoemd.
De regering zal de nieuwe maatschap
pij leningen tot een totaal van 400.000
pond sterling verstrekken. Dit staats
geld zal kunnen worden gebruikt voor
de exportcampagnes.
De eerste vijf jaar zal de staat geen
rente en aflossing van de lening vor
deren indien de verkoopmaatschappij
geen winst maakt. Na die eerste vijf
jaar zal in ieder geval een begin met
de aflossing dienen te worden ge
maakt.
Minister Crosland verwacht, dat de
Maatschappij na de aanloopperiode van
Was Rodin dan zo weinig vakman en
kunstenaar, dat zijn werk niet waard
was te worden geplaatst? Men zou het
op grond van deze en van zovele andere
op grond van deze en van zovele andere
conflicten rondom zijn beelden haast
veronderstellen.
Integendeel: Rodin werd allerwegen
erkend als een van de grootste kunste
naars van zijn tijd. Hij week in zijn
werk echter zo radicaal af van de oude
normen van schoonheid, dat velen hem
niet meer konden volgen en zijn kunst
van de hand wezen. Dat hij een vak
man was, kon niemand ontkennen.
Na een grondige opleiding in het te
kenen te hebben ontvangen aan een
kleine particuliere kunstnijverheids
school, was Rodin werkzaam bij ver
scheidene beeldhouwers. Hij werkte als
medailleur en als decorateur op de
staatsporseleinfabriek te Sèvres. Ook
was hij uitvoerder voor beeldhouwers
en werkte in dit verband onder meer
gedurende vier jaar aan de versierin
gen van de Beurs te Brussel.
Rodin maakte een grondige studie
van de Italiaanse beelhouwkunst
van de Renaissance en toonde zich
vooral een groot bewonderaar van
Michelangelo en Donatello. Daarna
reisde hij door Frankrijk om de goti
sche kathedralen te bestuderen. Het re
sultaat van deze tocht was een boek
met tekeningen van zijn hand over de
Franse gotiek.
Rodin wist dus wat hij deed. Maar
velen verwierpen zijn werk, omdat het
niet paste in hun beeld van de kunst
als schoonheid om der wille van de
schoonheid. Zij verwierpen het werk
om dezelfde redenen, waarom zij de
impressionistische schilderkunst afwe
zen. Het was hun allemaal te weinig
klassiek, te weinig degelijk, te weinig
„mooi". Voor deze mensen was kunst
een versiering van het leven, die met
het leven zelf weinig van doen had.
Robin echter had andere opvattingen.
Hij was zijn carrière begonnen met
sculpturen, die werden gekenmerkt
door een streng naturalistische uitbeel
ding van het gegeven. Een van zijn
eerste werken was een beeld, „Man met
gebroken neus". Hij was toen 24 jaar
oud. Het beginsel was duidelijk: Rodin
dacht er niet over, klassieke schoonheid
te blijven imiteren, doch zocht zijn ei
gen schoonheidsideaal in de mensen
om hem heen.
Die mensen bestudeerde hij grondig.
Voortdurend had hij naaktmodellen
vrouwen zowel als mannen in zijn
atelier, waarvan hij elke beweging, el
ke spierspanning, elke trilling in de
huid waarnam en vastlegde. Hij wist,
dat niet alleen het gelaat gevoelens
uitdrukt maar het hele lichaam van de
mens daaraan met al zijn spieren deel
neemt. Dat wilde hij zien en er vorm
aangeven, omdat hij niet zocht naar
„mooie" standen, doch naar de sterkst
mogelijke expressie.
Bovendien had Rodin iets tegen
„gladde beelden". Hij schilderde als
het ware in klei, om te bereiken ,dat
zijn bronzen beelden uiteindelijk een
schilderachtige „huid" met een sterke
werking van licht en schaduw zouden
hebben. Daardoor ontstond een oeuvre
met een welhaast fantastische rijkdom
aan vormen en houdingen, waarin hij
de hevigste bewogenheid kon uitdruk
ken. Tegelijkertijd hebben zijn toch
zeer realistische beelden een natuur
lijke monumentaliteit, die door de ver
heviging van de vorm op geen enkele
manier wordt aangetast.
Zo heeft Rodin prachtige portretten
gemaakt met een ongekend grote psy
chologische diepgang. Alle belangrijke
kunstenaars en politieke persoonlijkhe
den van zijn dagen hebben voor hem
geposeerd. Hij maakte buitengewoon
bewogen vrije beelden, in brons gestol
de lyriek op de liefde van man en
vrouw, heftig, sensueel en tegelijker
tijd heel puur. Niemand betwist meer,
dat de groep „De burgers van Calais"
een toonbeeld is van sterke dramatiek
en van een prachtige genuanceerde
psychologische benadering.
Zijn grootste en belangrijkste op
dracht heeft hij echter nooit voltooid.
In 1880 kreeg hij na veel strijd het
verzoek een monumentale deur te ma
ken voor het Museum voor Decoratieve
Kunsten. Hty koos, geïnspireerd door
Dante, als algemeen motief: „De helle
poort". Vele jaren lang was hij doen
de met schetsen en boetseren. Er ont
stond een machtige compositie in hoog-
reliëf, waarin 186 figuren in alle fasen
van angst, foltering en wellust zijn op
genomen.
Uiteindelijk bleek hem deze opdracht
te veel in beslag te nemen. Na jaren
moeid losgelaten. Bepaalde onderde
len van de compositie heeft hij echter
op groter formaat uitgewerkt. Zo ont
stonden prachtige plastieken als „De
denker" en „De drie schimmen".
Toen de jonge Auguste Rodin in 1875 zijn beeld „Het bronzen tijdperk" voor
het eerst in het openbaar liet zien, ontstond er een schandaal. Erkende autori-
teiten op het terrein van de schone kunsten beschuldigden hem ervan, dat hij j
een afgietsel van een jongen had gemaakt. Men meende zelfs de soldaat te
kunnen aanwijzen, die als model had gediend. Andere erkende kunstkenners
sprongen voor de 35-jarige artiest in de bres. Het conflict werd tot op de bo- j
dem uitgevochten. Het slot was, dat Rodin volledig in zijn eer werd hersteld,
dat de staat het omstreden beeld kocht en de maker bovendien een onderschei- j
ding toekende.
Het is niet het enige beeld van Rodin
geweest, dat weerstanden opriep, con
flicten uitlokte, maar het werd wel het
meest omstreden werk. Welke geschil
len er ook verder om een beeldhouw
werk van de meester ontstonden - geen
is ooit met zulke minderwaardige mid
delen van persoonlijke verdachtmaking
en aantasting van integriteit uitgevoch
ten.
Er waren moeilijkheden rondom zijn
ontwerp voor een standbeeld voor de
grote Franse romanschrijver Honoré
de Balzac; het beeld werd geweigerd.
Er waren moeilijkheden rondom zijn
monument voor de gevallenen .in de
oorlog 1870-1871; het beeld werd ge
weigerd, doch is uiteindelijk door een
Nederlands comité aan de stad Verdun
aangeboden als een herinnering aan de
„slag zonder einde" in 1916 en in dank
aanvaard. Er zijn heftige twisten ge
weest rondom zijn beeldengroep „De
burgers van Calais". Een standbeeld
voor Victor Hugo werd aanvankelijk
geweigerd; uiteindelijk moest er nog
een tweede versie worden gemaakt en
beide zijn tenslotte aanvaard.
Rodin heeft door zijn revolutionaire
opvattingen een grote invloed gehad op
veel jongere beeldhouwers. Hij werd
op 12 november 1840 te Parijs geboren
en stierf op 17 november 1917 dus nu
een halve eeuw geleden in zijn ate
lier te Meudon, enkele maanden na zijn
vrouw, met wie hij meer dan een halve
eeuw lang onverbrekelijk verbonden
was geweest. Hij werd begraven in de
tuin van zijn atelier: een afgietsel van
„De denker" werd zijn grafmonument.
Het lange leven van deze kunstenaar
is zeer vruchtbaar geweest, maar be
reikte pas laat zijn hoogtepunt. De
scholing duurde lang - de gestadige ont
wikkeling leidde tot een rijke bloei.
Bij Rodin werd de mens tot'maat al
ler dingen. Hij volstond niet meer een
stilering van de gegeven vorm bolgens
het klassicisme van zijn dagen. Hij
maakte die vorm zelf, verhevigd en
wel, tot de draagster van zijn gevoe
lens. nadat hij haar eerst zorgvuldig
had waargenomen.
Dat is zijn grote verdienste als kun
stenaar geweest. Zijn invloed heeft
hierin bestaan, dat hij kunstenaars op
nieuw heeft leren zien en waarne
men.
DEN HAAG In de afgelopen 50
jaar zijn er in de Sovjet-Unie 884 nieu
we stadjes en steden ontstaan, aldus
schrijft een correspondent van het
Russische persbureau Tass.
In het pre-revolutionaire Rusland
maakte de plattelandsbevolking 82 °/o
van de totale bevolking uit, thans
slechts 45 °/o. Wat het aantal stede
lingen aangaat, deelt de Sovjet-Unie de
eerste plaats in de wereld met de Ver.
Staten.
De groei van elke nieuwe stad, hangt
ten nauwste samen met die van de
Russische industrie, die de levenswijze
van de bevolking veranderd heeft. In
de laatste halve eeuw zijn er in de
Sovjet-Unie 40.000 grote fabrieken ge
bouwd.
De Sovjet-Unie telt thans negen ste
den met een bevolking van meer dan
een miljoen en 31 met meer dan een
half min.
DE BEROEMDE MADAME Chanel
laat zich niet ontmoedigen door de tal
rijke progressieve mode-uitingen die
haar (klassieke) opvattingen op dit ter
rein dreigen te ondergraven. Hier zijn
een paar recente uitspraken van Coco:
Tk geloof, dat ik radio leuker vind
dan tévé. De journalistiek trekt
me aan en voor de radio kun je het
zuiverste journalistiek blijven wer
ken. „Ria Bremer, als freelance
verbonden aan de AVRO-radio en te
levisie, zegt het een beetje bedacht
zaam, maar toch is het duidelijk
haar mening. „Weet je, een scheef
kraagje of een kapsel dat niet cor
rect zit maakt het plaatje verkeerd
en het is dus mogelijk, dat een klei
nigheid een televisieuitzending ver
pest. En dat is gevaarlijk. Voor de
radio kun je veel meer jezelf zijn.
En de mensen met wie je in contact
komt zijn ook niet zo nerveus. Ik ge
loof, dat de aroma van de televisie
de journalistieke waarde heel duide
lijk kan verminderen."
Dat is dan dat. Een serieuze Ria
28 jaar en nog altijd Ria Sitskoorn
voor wie haar van vroeger kennen
schiet plotseling in de lach, als ze
iets over zichzelf moet vertellen. „Ik
ben in Rotterdam geboren, heb ook
in Amsterdam gewoond en kwam
vervolgens naar Leeuwarden. Nou
ja, ik ben nog wel eens vaker ver
huisd, maar dit is het toch wel in
grote lijnen. De kweekschool te Rot
terdam had ik vreselijk graag afge
maakt, want ik'had best onderwijze
res willen worden. Enfin, ik ben nog
op de meisjes-hbs geweest en toen
begon mijn journalistieke loopbaan."
„Bijna anderhalf jaar bij de „Friese
Koerier" daar zijn me de princi
pes van de Friese taal bijgebracht
door Fedde Schurer. In Hilversum
en in Bussum denken ze nu allemaal,
dat ik vloeiend Fries spreek. Maar
dat viel bar tegen, toen ze de cor
recte vertaling van een Fries ge
dicht wilden hebben. Ik kon het niet.
Toen een jaartje bij „Ons Noorden",
een half jaar bij het „Noordhollands
Dagblad". Ik kreeg toen telegrafisch
het verzoek te; solliciteren bij de
„Volkskrant". Dat heb ik gedaan. Ik
heb er vijf jaar gezeten. In Hilver
sum. Radio- en televisierubriek. Twee
jaar alleen, later met een collega."
Wat haar baas niet wist, maar waar
op Ria toch wel een beetje trots was,
was dat „zijn" Ria intussen als Ma
rian Tersteeg meewerkte aan het
AVRO-radiojournaal. Dat was in
1963. „Hij mocht het niet weten,
want we mochten er niets bij doen.
Maar nu is het geen geheim meer.
Hij weet het nu wel."
Intussen had Ria haar aanstaande
man Ieren kennen, de regisseur Bob
Bremer. Dat was in de «beroemde
nacht van „Open het Dorp" op 26 no
vember 1962. Drie jaar later trouw
den zij op dezelfde datum, en door
een toeval maakte Ria een half jaar
later kennis met het medium televi
sie.
„Mijn man hoorde, dat de AVRO een
presentatrice zocht voor het pro
gramma „Weekend". Er waren al
diverse proefbeelden gemaakt, maar
ze hadden geen goede partner voor
Koen Verhoef kunnen vinden. Is dat
niet iets voor jouw vrouw? vroegen
ze Bob en hij beloofde er thuis over
te zullen praten. Ik dacht: waarom
niet? En het lukte."
Die eerste keer? Nou, dat heeft wei
nig indruk op me gemaakt. Ik geloof,
dat mün grootste probleem was,
„welke blouse doe ik aan". En het
ging wel fijn", zegt Ria. Het was wel
een beetje geruststellend dat het
geen rechtstreekse uitzending werd.
„En toen rolde het vanzelf verder. In
oktober van dat jaar hadden ze een
omroepster nodig. Nou, dat was een
zaak van: ga jij 'es effe zitten. En
dat lukte ook." Lachend vertelt ze de
geschiedenis van het winterfamilie-
programma „In", dat voor acht uit
zendingen was gepland. „We vonden
het allemaal erg leuk, heel leuk,"
zegt ze een beetje spottend. „Het
was een programma met een quiz en
een paar rubriekjes en zo. Koen en
ik presenteerden de eerste uitzen
ding. Daar is het bij gebleven."
„Het programma is gevallen. Maar
jiet lag niet aan ons, zo hebben ze
verzekerd. En dat kun je dan wel
aannemen, want als je het niet goed
doet, ben je wég. Bij de radio kun
je nog wel eens de mist ingaan,
maar bii de televisie..."
Commentaar en publieke belangstel
ling van buiten af? „Niets van ge
merkt," zegt Ria. „Alleen de bakker
en de melkboer zeggen hun mening.
Nee de tijd dat men overstuur thuis
kwam, zo van „ik heb een omroep
ster aangeraakt," is gelukkig voor
bij. O, fanmail en huwelijksaanzoe
ken krijg ik wel. De meeste brieven
komen trouwens bij de AVRO binnen
en die zie ik niet eens. Maar goed
ook, want er zijn soms heel nare bij,
dat heb ik wel gehoord van colle
ga's."
„Er wordt nogal eens gezegd, dat ik
te stroef, te ernstig kijk, als ik aan
kondig. Ik vind, dat een omroepster
„sec" moet aankondigen. Het be
langrijkste is, dat je er verzorgd uit
ziet en dat je je tekst gaaf doet. Een
kledingprobleem? Helemaal niet! Je
moet niet opvallend zijn. Je zult me
geregeld met hetzelfde truitje aan op
het scherm zien, hoor. Ik heb weken,
dat ik om de dag moet omroepen.
Waar zou ik al die kleren moeten la
ten? Wij wonen nog op kamers.
Maar gelukkig komt daar verande
ring in. We gaan verhuizen naar
Breukelen."
Onlangs is Ria's programma „Regio
vizier" de lucht ingegaan. „Dat
wordt een maandelijks programma.
Dat betekent stapels regionale kran
ten lezen ik krijg er dertien op
mijn bureau veel door het land
reizen, maar het is wel fijn. Ja en
dan is er nog „Wie van de drie?".
Een zalig programma met leuke
mensen. We hebben altijd enorm
veel plezier."
■■«■■■■■•■•■■••■•■■•••■••■■■■•••■••••«■■■■■••■■•a
((■■(••••••••••iiiiiiiiaMiiaaiii
IN EEN BROCHURE over voedings
voorlichting wijst het voorlichtingsbu
reau voor de voeding op de problemen
van een groep volwassenen die mis
schien wel „verstandig" wil eten maar
het niet altijd kan: de mannen die op
gezette tijden aan zakenlunches en -di
ners moeten deelnemen. Naast de on
bekommerde eters, die denken dat het
allemaal niet zo'n vaart loopt is een ca
tegorie d ie zich wel degelijk zorgen
maakt over leefwijze en voeding. De
publikaties over de oorzaken van hart
en vaatziekten zorgen er wel voor dat
die ongerustheid niet in slaap wordt ge
sust! Een lijstje met richtlijnen voor
verstandige menukeuze uit verschillen
de spijskaarten is bij het „verplicht
eten" een goed uitgangspunt. Wie met
kennis van zaken een voor zichzelf pas
send menu kan kiezen, hoeft bij lunch
of diner niet uit de toon te vallen. Het
voorlichtingsbureau voor de voeding en
de bureaus voor huishoudelijke en ge
zinsvoorlichting hebben tegen minieme
prijzen voldoende voorlichtingsmate
riaal over „verstandig eten" te koop.
„HONDERD X KOFFIE" heet een
boekje waarvan het kleurige omslag
met afbeeldingen van geraffineerde
koffiehapjes er veelbelovend uitziet.
De inhoud stelt niet teleur. De sa
menstellers (Hannie Vermeyden en
Hans Wiersma) komen niet alleen
met een kleine honderd recepten voor
de dag, maar weten ook de historie
van de koffie en een aantal anekdo
ten rondom dit veelzijdig genotmid
del smakelijk op te dissen. Een van
hun recepten: „koffie-parfait", ge
maakt uit vijf kopjes sterke koffie,
verhit en daarna vermengd met vijf
enzeventig gram suiker en vijftien
gram geweekte en uitgeknepen gela
tine. Het mengsel laten afkoelen, er
een eetlepel cognac door roeren en
de vloeistof in.een ondiepe schaal uit
gieten als een laag van ongeveer een
halve centimeter dikte. Als de gelei
koud is wordt ze met een mesje in
kleine stukjes gesneden, in wijde gla
zen gelegd, bedekt met geklopte room
en versierd met gesnipperde amande
len. „Honderd x koffie" is een uitga
ve in de bekende serie Van Dishoeck-
boekjes.
RUIME TASSEN, die ook als bood
schappentas worden gebruikt (de zoge
naamde „stadstassen") moeten een
stootje kunnen hebben en vooral niet te
duur zijn. De tassenfabrikanten maken
ze daarom nu ook uit de zogenaamde
ledervervangende materialen. Een van
de aantrekkelijkste is vistram, een op
leer lijkende kunststof op basis van
textiel, in tientallen kleuren te maken.
Het materiaal is waterafstotend en af-
wasbaar. Andere ledervervangende ma
terialen zijn quaker (grof weefsel van
viscose en acetaat op dun latexlaagje,
ook voor meubels, koffers en schoenen
te gebruiken) en timbu, een poreus ma
teriaal dat het uiterlijk van een doffe
leersoort heeft.
HOOFDFIGUREN uit succesvolle
stripverhalen plegen na korte of lan
gere tijd via speelgoed, textielartike
len of allerlei gebruiksvoorwerpen
hun entree in de commerciële sector
te maken. Nieuwste verschijningen
op dit gebied zijn de Peanuts, de
kleine komische stripfiguurtjes die in
Nederland onder meer als „Klein
grut" de strippagina's opfleuren. In
Amerika vërschijnen de Peanuts en
hun hondje Snoopy nu in druk op de
truitjes, jurken en nachtkleding. Er
zijn ook kussens en wanddoeken met
afbeeldingen van het beroemde grut,
en de hond Snoopy heeft het al zo ver
gebracht dat hij zeer natuurgetrouw
(in plastic) wordt nagemaakt.
In een grote moderne fabriekshal in Sittard glyden met trage regelmaat enorme
banen „kamerbreed" tapjjt van reusachtige machines, die voor de leek een dui
zelingwekkend samenspel van dreunende en tikkende onderdelen zyn. Elders
schuiven de tapeten in een mengeling van koele, gedempte en gloeiende kleuren
over een snijmachine die ze in stukken van verschillende lengte verdeelt, afhan
kelijk van de maten die de grossiers voor woningtextiel hebben besteld. Weer
andere machines bieden het wonderlijke beeld van materialen voor vloerbedek
king die worden bestreken met een soort dik „beslag" dat zich onwrikbaar aan
de ondergrond hecht.
Een bliksembezoek aan zo'n fabriek
maakt wel duidelijk dat de moderne in
dustrie in de sector woningtextiel vele
verrassende gezichten heeft. In het na
bije Oost-Brabant, in de aloude indus
triestad Helmond, ontmoet men weer
andere facetten van de ontwikkelingen
op het gebied van de woningtextiel.
Textielfabrieken met van oudsher be
kende namen houden zich intensief be
zig met het zoeken naar nieuwe com
binaties van textiel en kunststof. Sta
pels dekens van wol of kunstvezels vor
men metershoge kleurrijke decors in de
fabrieksruimten van een bedrijf dat, in
een verhouding van 65 tot 35 procent,
zowel woningtextiel als damesstoffen
produceert.
Dat het woord mode ook in woning
textiel tegenwoordig een dwingende
klank heeft blijkt uit enkele cijfers die
men ons in dit laatste bedrijf verstrekt
over het uitbrengen van nieuwe collec
ties. Voor de damesstoffen gebeurt dat
viermaal per jaar.
Voor de woningtextiel is het „mo-
disch aspect" ook al dermate belangrijk
geworden dat men eenmaal per jaar
met een nieuwe collectie dekens en
tweemaal per jaar met nieuwe gordijn
stoffen moet uitkomen.
Dekens fungeren tegenwoordig niet
Dekens- hebben „modieuze aspecten" gekregen: er zijn dekenfabrikanten die
ieder jaar een nieuwe collectie uitbrengen. De keuze tussen wol en kunstvezel
blijkt meestal een kwestie van persoonlijke smaak te zijn. Voor de kinderkamers
zijn dekens van synthetische vefels aantrekkelijk door het eenvoudige onderhoud.
Op de foto een hatéma-orlon deken voor jongens- en meisjeskamers in het dessin
Varotlo to bnnn in ornto maton.
alleen als b escherming tegen koude,
maar ook als warm en aangenaam
kleurelement in het moderne interieur.
Gordijnen zijn van onpersoonlijke
raambedekkingen in saaie kleuren ge-
evolueerd tot boeiende medespelers in
het decoratieve spel van de woningin
richting.
Nederland is, om een minder fraai
woord te gebruiken, „woningtextiel-
minded" geworden. Woninginrichting is
tegenwoordig een miljoenenaffaire: het
bedrag dat de Nederlanders op* het
ogenblik gezamenlijk aan woningstoffe
ring besteden wordt op een miljard per
jaar geschat. Zeven jaar geleden lag
dit bedrag nog onder het halve miljard.
De stijging van de bestedingen in de
woningtextiel is vooral te vinden op
het terrein van de vloerbedekking, met
een grote vraag naar het zogenaamde
kamerbreed tapijt met een breedte
van 3.80 meter of nog meer. Die ont
wikkeling heeft voor het fabricagepro
ces een revolutie betekend die niet al
leen nieuwe machines, maar ook nieu
we distributievormen eiste. Alleen reeds
het meten en snijden, opslaan en ver
zenden bracht een heel pakket proble
men met zich mee.
Nieuwe grondstoffen, nieuwe produk-
ten, nieuwe produktiemethoden: ook
de consument heeft het er moeilijk
mee. Hij heeft de keus tussen klassieke
en synthetische materialen die ieder
op zichzelf voortreffelijke eigenschap
pen kunnen hebben, tussen tientallen
kleuren en diverse fabricagemethoden.
Hij wordt gepijnigd door de vraag wat
tufted" betekent en wat hij moet ver
staan onder „flock-tapijt" en „gebreid
tapijt".
Bij dat alles verliest hij vaak een
axioma uit het oog dat in de voorlich
ting over woninginrichting al bijna klas
siek is geworden: „ideale tapijten, meu
belbekledingen en gordijnstoffen bestaan
niet".
Wat wel bestaat is de toepassing van
de tientallen materialen die de industrie
heden ten dage fabriceert. Het loont de
moeite om uitgebreid kennis te nemen
van de goede en minder goede eigen
schappen van de diverse materialen al
vorens te kopen. Het zijn tenslotte geen
kleine bedragen die men tegenwoordig
in woninginrichting investeert!
Een van de vele interessante ontwik
kelingen in de textielfabricage is de
combinatie textiel en kunststof. Een
veelbelovend produkt op dit terrein is
het vistram dat voor Nederland door
een Helmondse veredelingsindustrie
wordt refabriceerd en eevormd wordt
door een synthetische laag -die op ge
ruwd katoenweefsel wordt aangebracht.
Het resultaat is een soepel, op leer ge
lijkend materiaal dat in meer dan der
tig kleuren wordt gefabriceerd, en
waarvan men niet alleen voor de wo
ninginrichting, doch ook voor de mode
grote verwachtingen heeft.
Het wordt gebruikt voor de bekleding
van meubels en voor het vervaardigen
van regenkleding en vrijetijdskleding.
De voornaamste eigenschappen zijn
volgens de fabrikant dat het materiaal
waterdicht en toch „ademend" is, zeer
weinig weegt en sterk is. Het kan wor
den gewassen, gestreken en chemisch
gereinigd, en lijkt uitermate geschikt
als materiaal voor „weer en wind kle
ding" voor de jeugd.
Het oude ambacht van het weven is
in de woningtextielindustrie achter
haald door moderne fabricagemethoden
met resultaten als het flock-tapijt, de
tufted tapijten en het gebreid tapijt.
Zeer in het kort gezegd komen de
fabricagemethoden op het volgende
neer: flock-tapijt ontstaat doordat een
grondweefsel wordt bedekt met kleef
stof waarin vervolgens een pool van
synthetisch materiaal wordt „gescho
ten". In een droogoven wordt de kleef
stof daarna verhard zodat de pool on
wrikbaar vast komt te zitten. Dit niet-
geweven tapijt waarvan de rug wordt
geapprêteerd of met schuimrubber of
schuimplastic wordt beplakt kan zonder
gevaar voor rafelen in alle richtingen
worden gesneden.
Het „tuften" van tapijt is een methode
die de laatste jaren snel is opgekomen
en waarvan het principe waarschijn
lijk in de tijd van de indianen al bekend
was. Het tuften dat in de zuidelijke sta
ten van Amerika al sinds ja ar en dag
als huisarbeid wordt gedaan, heeft als
basis een stevig grondweefsel, meestal
van jute. De vele honderden naalden
van de tuftingmachine steken de dra
den in het grondweefsel. Ze worden als
lussen op een bepaalde lengte getrokken
en kunnen ook worden doorgesneden
zodat een moquette-effect ontstaat. De
pool wordt met rubber of plastic in
het grondweefsel verankerd. Het is een
zeer snelle fabricagemethode voor ta
pijt, evenals het maken van gebreid ta
pijt dat qua uiterlijk en fabricageme
thode veel op „tufted" lijkt.
Bekend is ook het vilttapijt waaraan
geen weefgetouwen te pas komen: een
dik vlies van dierlijke haarsoorten
wordt met jutedoek tussen twee walsen
gevoerd en samengeperst tot een dikte
van ongeveer een centimeter. Dit tapijt
wordt dicht, hard en sterk wanneer het
vervilt, een procédé dat kan worden be
vorderd door het de eerste tijd vaak
met water +e besprenkelen.