FEEST LEEP UIT OP
VECHTPAR TIJEN
WAARBIJ JONGENS
ELKAAR MET MES
TA TOUEERDEN
DENK ER EENS OVER NA
Onderduiken
Beklag
Stunt
door
Adriaan
P. de Kleuver
Inhuur
Gebler
Oproer
DAMMEN
f SCHAKEN
Uil
afti
AW ii
A
b
BRIDGE
KRUISWOORDRAADSEL
Kcsteren
Schoolst r*at
door J. M. BOM
door H. KRAMER
3')fi 1
flAO
door H. W. FILARSKI
OSSENMARKT
IN VEENENDAAL
300 jaar geleden werd er bij het
Rhenense veer gepost om de Betu-
wenaren te verhinderen naar het
wilde en vaak met mensenbloed
doordrenkte ossenmarkt feest in
V eenend aal te gaan. Kerk en over
heid gingen er hevig tegen te keer
maar er was een wereldoorlog voor
nodig om het geweld in te
dammen. Onze medewerker
de heer A. P. de Kleuver diepte
er het een en ander over op in oude
archieven en stelde aan de hand
daarvan onderstaand artikel samen.
Rhenen heeft met dochter Veenendaal
héél wat te stellen gehad. Kind Vee-
nendaal wilde wel eens weten wie de
vader was. En het kwam er achter.
Vrijheid heette hij. En toen was het
hek van de dam. Overal klonk dat
woord. In de huizen en werkplaat
senop het turfland en in de dorps
straat. Vrij... vrij... vrij, dl maar lui
der werd die roep. Moeder Rhenen,
oud en al bedaagd, liet dat eigenzin
nige kind niet zo maar los. Zij
trachtte die eigenwijze meid met alle
middelen in het vgareel te houden.
Maar 't kind zat ver buiten de deur
en begon al mondig te worden. Dat
kind nam niet langer genoegen met
een zakcentje. Het werd hevig ge
plaagd door honger, want in feite
moest het al voor zich zelf zorgen
en de turfnering werd een zaak van
ondergeschikt belang toen op het
einde van de zeventiende eeuw rond
Veenendaal al meer moerassen en
plassen lagen dan rijk veenland.
Dat onnozele kind had domweg z'n
eigen tenen opgegeten. En toen ge
beurde het: Veenendaal ging „vette
beestenmarkten" houden rond 1689 en
wel in de maanden oktober en novem
ber. Nu zou Rhenen wel niet zo'n
tam-tam gemaakt hebben als terzelf
der tijd in de stad geen soortgelijke
markten gehouden werden. Eigenlijk
een beetje gek gedoe. Als moeder
moet je toch het beste met je kind
voorhebben. Helaas pakt in de men
senwereld zulk een moedergevoel ook
wel eens anders uit.
Rhenen liet het kind Veenendaal daad
werkelijk in de steek en vaardigde in
1689 een verbod uit aan de Veenra-
den om die markt te houden. De
hoofdschout van Rhenen kwam er aan
te pas, maar de Veenendalers hielden
voet bij stuk en trokken zich van het
stadsbestuur niets aan.
Die Veenraden, gekozen uit de ingelan
den van Geldersch- en Stichts-Vee-
nendaal, waren mannetjesputters.
Het is een karaktertrek van alle Vee
nendalers van oude stam „op het
recht te staan" en wat in Rhenen als
onrecht werd aangezien gold daar als
het hoogste recht. Rhenen had inder
daad de oudste rechten. Maarrr... nou
ja, er hing wrijving in de lucht en
waar wrijving is ontstaat hitte.
nig illustere bedoelingen van die
Fransozen ook in dat geïsoleerde
dorpje Veenendaal voelbaar werden:
schaarste aan goederen èn voedsel,
hoge belastingen en op 't laatst weg
halen van de jongelingschap om als
soldaat in Rusland ingezet te worden.
Langzaam, maar zeker, bogen de ge
moederen zich om.
De weinige overgebleven Mennisten
hadden in 1803 onder hun bestaan een
streep gezet en de kerkboeken laten
onderduiken zodat de namen van hun
jonge mannen bij de bezetters niet be
kend konden worden. Deze boeken,
die voor Veenendaals historie van on
schatbare waarde zouden zijn, bleven
onvindbaar. Over de gang van zaken
bij de Gereformeerden (de latere
Hervormden) is minder bekend.
Wel staat vast dat in die oude rijden,
ondanks de vrij ruwe zeden bij de
boerenbevolking, van eigenlijk ker-
misvertier op de Ossenmarktdagen
geen sprake was. Dit schijnt eerst in
het verloop van de negentiende eeuw
gestaag te zijn groeien. Tot grote er
gernis overigens van de predikanten
van ons dorp die vele malen een
waarschuwende stem lieten horen te
gen de tijd dat de markten gehouden
werden. De eerste drie verliepen vrij
rustig met kijkende en kopende boe
ren en kooplui. Dat waren de twee
laatste dinsdagen van oktober en de
eerste dinsdag van november.
De laatste Ossenmarktdag werd gehou
den op de tweede dinsdag van no
vember. Hoe het gekomen is weet
niemand, maar als de „vette bees
ten" rijendik vanaf 't Achterkaark tot
onder aan de Markt stonden, vulde
de rest van het plein zich met tenten,
draaimolens en ander vermaaksspul.
Er was eenvoudig geen ontkomen
aan.
De Meikermis van Veenendaal was
reeds lang afgeschaft. Deze bestond
nog in de 18e eeuw in de vorm van
een extra drukke voorjaarsmarkt.
Dan voer de pottenschipper vanaf de
Grebbesluis naar het Verlaat en kocht
moeder de vrouw de bekende in-
maakpotten, Keulse potten en jene
verkruikjes die bekend stonden als
„baardmannetjes". De kleinhandel te
Veenendaal nam dat over en met de
voorjaarsmarkt verdween het laatste
sprankje van het Rooms-Katholieke
verleden. Deze Meikermis vormde de
feestelijke gedenkdag dat in de
maand mei van het jaar 1566 de
Oude- of Sint-Salvatorkerk op de
markt geconsacreerd werd door wij
bisschop Johanne Knijff van Gronin
gen.
Onze gereformeerde voorouders vonden
dat ruwe gedoe van de plattelanders
weinig verheffend. Reeds dominee Si-
liginius klaagde in 1606 voor de Sy
nodevergadering te Utrecht over de
ontstellende zedenverwildering van
zijn Veenendalers. Kort daarop vaar
digde de kerkeraad van Lienden in
de Betuwe een verbod uit voor de ge
meenteleden om naar de Zondags
markt te gaan die 's morgens gedu
rende de kerkdienst gehouden werd
op de markt te Veenendaal.
Dominee Siliginius klaagde te Utrecht
steen en been over het kerkbezoek
van de gemeente. Als hij preekte,
werd hij overstemd door het gezang
dat in de taveernen aangeheven werd.
Gedurende zijn ambtstijd die bijna
twaalf jaar duurde moeten als gevolg
van vechtpartijen in kroegen en ge-
durende de Meikermis meer dan der
tig doodslagen hebben plaats gehad.
Zo goed als niemand kwam naar het
Avondmaal en ze vonden hem maar
een rare kerel toen hij over de Open
baringen van Johannes begon te pre
ken.
Dat vonden de wijze mannen van de
Synode te Utrecht ook niks en ze zei
den dat hij maar wat stichtelijkers
moest kiezen. Ja, zo staat het alle
maal opgetekend in secuur bijgehou
den akten.
Dominee Siliginius kreeg de gemeente
niet onder de duim en in 1667 vaar
digde de kerkeraad van Lienden al
wéér een verbod uit de zondagsmarkt
te Veenendaal te bezoeken. Bij het
Rhenense veer liet de schout van
Lienden posten. De Veenendalers tra-
den de zondagsconventie van de Ge
reformeerde Synode met lompe voe
ten. De schout van Rhenen probeer
de in te grijpen, maar de bewoners
van het Rhenense Veen maakten één
vuist en zeiden dat dat hun wapen
was. De meikermis verdween van het
toneel en men weet in feite niet waar
om. Mogelijk staken de Ossenmark
ten op het laatst dit overblijfsel uit
de Rooms-Katholieke tijd naar de
kroon.
De laatste Ossenmarktdag in november
was tevens de dag waarop de boeren
knechten en -meiden vrijaf hadden.
Vanouds was dat de dag tevens waar
op de nieuwe inhuur of voortzetting
van de oude afspraken plaats had.
Contracten opmaken, daar dacht men
niet aan. Het jaargeld .was net uitbe
taald en dus liep het jongvolk met
veel geld op zak. Ze kwamen wat on
handig aan op het marktterrein maar
ze waren niet vies van een borrel en
op 't laatst werd het een complete
Janboel
Een grote dikke boerenvent moet eens
een stoel in elkaar getrapt hebben en
met de poten daarvan letterlijk ieder
die z?n kop binnen durfde te steken
gevloerd hebben.
Nauwlettend zaten ze elkaar te beglu
ren want ieder wantrouwde de ander.
In alle stilte had iedere jonge boeren
knecht een groot broodmes vlijm
scherp geslepen en dat stak wel er
gens in een leren schede in een broek
zak. Er vloeide altijd bloed. Er was
altijd wel een vete en er liep op de
markt altijd wel een bellefleurtje van
een boerenmeid die 't zoenen dubbel
en dwars waard was. Menige jonge-
kerel droeg het wapen van Achter
berg in de vorm van een paar ge
kruiste littekens op z'n gezicht mee.
Want wie er de kans voor zag tatou-
eerde z'n tegenstander netjes en de
gelijk in zijn gezicht.
Als 't feest op z'n hoogst gekomen was
trokken ze met de meid an „d'n
aarm" kroeg in kroeg uit. De jon
gens hadden de laarzen zwaar met
ijzer laten beslaan en ze stampten er
de vonken mee uit de keien. De „mei
den" liepen met rooie koppen door de
„zeute slokkies" als anisette en peper
munt, verraderlijk spul met 45 pro
cent alcohol dat bij de Weduwe Frij-
da gemaakt werd. Ruig en ongeremd
stelden die jonge mensen zich aan.
De arme arbeiders kwamen er niet aan
te pas. Die kwamen pas kijken als de
troep op z'n hoogst gekomen was.
Dan viel er nog wel eens een rondje
af. Een boerenfeest zoals we ze al*
léén nog maar kennen van een volks
schilder als de Boerenbruegel en niet
het minst van de prachtige boerti
ge stukken van Adriaan Brouwer.
Dit nu was het oerdegelijke en streng-
calvinistische Veenendaal. Het ge
stamp ^n gedruis van de met ijzer
beslagen laarzen beukte op de vloer
bij het café van Van Voorthuizen
(thans hotel De Haas) en boven dit
alles uit klonk het gegier en gebrul,
de hoge gilstemmen van de boeren
deerns en de rauwgeblèrde mannen-
geluiden. Hun „heisa, heisa, hopsa
sa" werd afgewisseld met het einde
loos aanzwellende lied „En ie is 't er
ewiest en ie kump nooit weerom,
dien goeie keunink Salimon". Tot er
een druipend van het bloed naar
buiten tolde en het éven stil werd.
De volksaard uitte zich soms onge
neerder dan men van zulke hardwer
kende boerenjongens zou kunnen den
ken. Opgezweept door jaloezie op een
kameraad die een of andere meid in
gepikt had kon oorzaak zijn dat de
booswicht z'n levenlang de Ossen
markttekenen mee moest dragen.
De vroede vaderen en, de predikanten
probeerden rond 1890 de kermis van
het toneel te laten verdwijnen. Den,
zo meende men, zou al heel wat ge
wonnen zijn. Het werd een slepende
zaak.
Volkshumor op Ossenmarktdag en rui
ge uitgelatenheid gingen hand in
hand. Hand in hand ging ook de toen
malige jeugd de Kerkstraat en de We
versstraat door en als je dat zo hoort
en leest dan is dat herrieschoppen
mét een flesje Cola achter de knopen
op ons Lammelietjesavond nog heilig
bij dit. Men heeft het wel eens be
treurd dat de Ossenmarkt opgedoekt
werd. Ja, toén! In 1893 bijvoorbeeld,
toen „ze" er weer over begonnen,
toén kwam er e'-on compleet volksop
roer uit voort.
De verpauperde arbeiders van ons
dorp zagen zich hun jaarlijks verzet
je ontgaan. De aan onmenselijke kin
derarbeid ten onder gaande jeugd
liep méé uit. En het sloeg de burge
meester om 't hart toen hij moest
zien dat ze bij gemeentesecretaris De
Klerck de ruiten gingen ingooien en
met een boom kwamen aanstormen
om de deur te rameien. De boeren-
kerels en de arbeiders smeten de rui
ten in bij alle gemeenteleden. En ze
naderden het gemeentehuis.
Toen ging de raad door de knieën.
Zelfs een dominee kwam aangelopen
om de gemoederen te kalmeren. Hos
send en scheldend trokken de arbei
ders door de Hoofdstraat van toen en
brulden in koor: „Hop. hop, hop,
harig de rooie blaaien-diender op." Ze
maakten er een complete 'politieke
rel van door die gelegenheid aan te
grijpen de overheid de schrik op het
lijf te jagen. De socialistische bewe
ging begon in Veenendaal de kop op
te steken. Moordende kinderarbeid
en onmenselijke woontoestanden zet
ten de mensen op tegen de man die
hun verbood om socialistische pamflet
ten naar hij zei rooie bladen te
verspreiden. Het voorstel van B en W
werd verworpen, bang als men was
voor erger. In Veenendaal werd na
dien marechaussee gelegerd. Het
volk bleef zich voeden met het ij dele
kermisvermaak
Toén kwam de grote kans! Wereldoor
log 1 brak uit. En in zulk een tijd
van inkeer de kerken stroomden
vol kon men de ij delheid van het
leven niet tolereren. Zo leerden de
predikanten en zo sprak de raad. Oh
neen, helemaal van de baan, neen,
dat niet. Later kon mep weer volop
feest vieren. Veenendaal slikte de ver
gulde pil; ze was er geweest en ze
kwam nooit weerom, die goede, oude
Ossenmarkt.
Adriaan P. de Kleuver
Moeder en dochter begonnen te kijven
als kat en hond. De verbodsbepalin
gen Zoor de Veenraden werdén als
een dode letter opgevat. Ze hadden
draai aan alles en de ossenmarkten
van Veenendaal bleven. Ze floreerden
best en toen haalde Rhenen opnieuw
een stunt uit. Als die Veenendalers
dan met geweld niet te dwingen wa
ren, dan zouden ze er voor moeten
bloeden. De dikke portemonnaies van
de veehandelaren wel te verstaan.
Al een eeuw lang brachten de veehou
ders hun vette beesten naar de Vee-
nendaalse ossenmarkt en in 1784 be
gon de zelfstandigheid van Veenen
daal zich reeds af te tekenen. De Os
senmarkt was voor de stad Rhenen
een voldongen feit geworden en om er
dan toch nog beter van te worden be
gon Rhenen dus een soort belasting
te heffen voor ieder aangevoerd stuks
vee.
Die belastingheffing duurde maar kort.
In 1795 strekte Veenendaal de benen
uit, papte met de Franse bezetters
aan en er kwamen twee „gemeenten"
en wel Stichtsch-Veenendaal en Gel-
dersch-Veenendaal uit de bus. Welis
waar was er één burgemeester, met
name Jan Smit, die de mooie Franse
naam maire aangemeten kreeg, maar
't was dan toch zo ver dat Rhenen
met léde ogen moest toezien dat va
dertje Vrijheid het gewonnen had.
Hoe kon het ook anders. Die Fransen
brachten immers de leuze vrijheid
mede. Het jonge Veenendaal vereer
de die kerels met een onderdanige
kruiperigheid die nergens op geleek,
"•'ar dat ging wel over toen de wei-
:%i%
ELKE speler heeft het wel meege-
maakt, dat In een van zijn partijen
een veelbelovende actie, waarvan
hij zich bijzonder veel had voorgesteld,
zich in het verdere verloop tegen hem
keerde, of dat de winstillusie door aller
lei onverwachte tegendreigingen weldra
een hallucinatie bleek.
Veelal is de teleurstelling daarover dan
no-g zo groot, dat men zichzelf gaat be
driegen en door ongemotiveerde winstpo
gingen tenslotte naar een nederlaag
wordt gevoera. Zo erg ging het in on
derstaande partij niet. maar wel is hij
het bewijs, dat ook de grootste spelers
slachtoffer kunnen worden van zulk een
..fata morgana".
wit: Ir. De Descallard. Zwart: w. Tsje-
golev. 1. 32—28 16—21: 2. 37—32 21—26; 3.
41—37 26-25: 4. 34—30 25x34: 5. 39x30.
Wit toont duidelijk geen complicaties
te wensen en misschien moet hier al de
oorzaak worden gezocht van net latere
falen van de ex-wereldkampioen!
515—20" 6 44—39 20—25; 7. 50—44
25x34, 8. 39X30 18—23; 9. 44-39 12—18, >0.
40-34 7—12: 11. 30—25 17—22: 12. 28x17
11x22.
13. 31—27 22x31; 14. 36x27 19—24: 15.
46—41 14—19; 18. 41—36 10—14; 17. 33—28
5-10; 18. 34—30 6—11; 19. 39—33 2—7.
(24—29) 45—40! (20—24) 31—26 (8—12) 37-31!
en zwart staat slecht, ook na het offer
(29—33). Deze variant beheerst het gehele
verdere verloop.
338—12; 34 39—33 3—9 35. 33—38
9-14; 36. 43-39.
Weer faalt (24—29) door 45—40 (20—24)
31—26! en zwart moet breken.
3623—29; 37. 34x23 18x29; 38. 39—34!
29x40; 39. 45x34. De situatie heeft zich
grondig gewijzigd: zwarts linkervleugel
bevindt zich nu in e
tie.
een onmogelijke situa-
GEVANGEN
Zwart zit gevangen in het keurslijf van
et regelmatig-klassleke genre, waarin
het heel moeilijk is zich kansen te schep
pen. Merkwaardig, dat een zo vinding
rijk speler als Tsjegolev zich hiertoe
heeft laten verleiden!
20. 37—31 28x37; 21. 42x31 11—16; 22
47—42 7—11; 23. 43—39 10—15; 24. 49-43
1-6: 25. 39—34 14—20.
Het begin van een spelgang, die zwart
als zeer kansrijk moet hebben
beschouwd. Veel sterker is o.i. het geijk
te (12—17).
26. 25x14 9X20; 27/ 30—25 4—9 29. 25x14
9x20; 29. 43—39 20—25; 30. 48—43 15—20 (zie
diagram).
Een dergelijke afsluiting van de speel-
mogelijkheld aan wits rechtervleugel is
in veel klassieke standen een beproefd
wapen. Hier echter blijken er nogal wat
addertjes onder het gras!
31. 42—37 12—17: het logische gevolg. 32
28—22 de enige 17x28; 33. 33x22. De witte
stand schijnt gecompromitteerd, maar....
zwart bevindt zich in tempodwang b.v.
Als interessante opgave voor onze le
zers: Welke doorbraak kon zwart nemen
en waarom liet hij deze na?
3911—17; 40. 22X11 16x7; 41. 27—22!
7—11 Beter is (12—18) maar ook dan is
winst, nog ver te zoeken. 42. 31—26 12—17;
43. 28—23! 17x28.
Moet dit offer wel accepteren. 44.
26—21! 11—16 of?; 45. 32—27? Veel sterker
is 21—17, waarna zwart niets bereikt.
4528—33! Grijpt dankbaar de hem
geboden kans!
46. 38x29 24x33; 47. 21—17 19x28 48 37—
31 20—24! 49. 27—22 25—30! 50. 34x25 16—
21; 51. 17x26 28x17; en na enkele zetten
gaf wit op.
OPLOSSING
De stand was:
Wit (Verleene) 25. 28, 27, 30. 32, 33, 35,
40. 45 (9 St.).
Zwart (Koeperman): 9, 10. 14. 15, 16. 18,
19, 22, 24 (9 st.). Wit had moeten spelen:
33—28!! Na 22x31 (26x37) 16-21 (37—31!)
krijgt wit een zeker remise eindspel. Na
22x33 volgt (25—20) 14x34 (40x38) en da
aanval met 27—21 brengt wit voordelig
spel.
DE nieuwe kampioen van Nederland, de
23-jarige Amsterdamse student Hans
Ree. heeft de typisch moderne stijl
waarmee vooral de Russen veel succes
sen boeken. Opvallende kenmerken van
deze stijl zijn het nemen van veel risico,
het laten verminken van de eigen pion-
nenstelling ten behce- e van een actieve
opstelling der stuk' -. en een voortdu
rend zoeken naar n e wegen, speciaal
in de opening. Deze s.ij! is voor ledereen
gevaarlijk, ook voor degene die hem
toepast. Het is daarom niet toevallig dat
Ree tweemaal de Deense grootmeester
heeft verslagen en nu eens hoog dan
weer laag eindigt.
Dat Bouwmeester de tweekamp tegen
Ree heeft verloren, komt niet omdat hij
zwakker zou spelen; daarover is iedereen
het wel eens. Het komt naar mijn me
ning omdat Bouwmeester zich verkeerd
heeft ingesteld. In een dergelijke kleine
tweekamp gaat het niet om snelle remi
ses maar om het uitdelen van de eerste
klap. Die eerste klap is meer dan een
daalder waard. Dat Ree een klap kan
uitdelen, heeft Bouwmeester al in sep
tember ondervonden toen hij in een vier
kamp de volgende partij met zijn jonge
tegenstander speelde
Wit: H. REE. Zwart: H. BOUW
MEESTER. (Hilversum 1967). Evans gam
biet.
1. e2e4, e7—e5 2. Pgl—f3. Pb8—c6 3.
Lfl—c4, Lf8—c5 4. b2—b4 (Deze zet is
genoemd naar de Engelse kapitein Davis
Evans, die de zet in 1824 het eerst speel
de tijdens zijn tochten per stoomboot
tussen Milford en Waterford. Het gam
biet is lange tijd een gevaarlijk aan
valswapen geweest maar komt tegenwoor
dig slechts sporadisch voor).
4Lc5xb4 5. c2c3, Lb4—e7. (De
moderne verdediging).
WAPEN
6. Ddl—b3, Pg8—h6 7. d2—d4, Pc6—a5 8.
Db3a4. Pa5xc4 9. Da4xc4. d7—d5!? (De
Russische theoreticus Panow heeft hier
9exd4 10. Lxh6, gxh6 11. cxd4. d6 12.
Pc3, c6 13. Tael als gunstig voor wit
aangegeven, maar later is gebleken dat
13Kh8! eerder beter is voor zwart.
Zijn loperpaar is een geducht wapen).
10. e4xd5, e5—e4 11. Pf3-e5. Ph6—f5 12.
Dc4b5t! (Een onaangename tussenzet
die zwart praktisch dwingt van de rocha-
de af te zien).
12Ke8—f8 13. 00. g7g6 14.
Pbld2, f7—f6 15. Pe5g4! (Na 15. Pc4, a6
zou zwart d5 veroveren).
15a7—a6 16. Db5—b3. Pf5xd4 17.
C3xd4, Lc8xg4 18. Pd2xe4, Kf8g7. (De
zwarte stelling lijkt volkomen bevredi
gend: twee lopers en een betere pion-
nenstelling. Er is slechts één schaduwzij
de: zijn koning staat niet geheel veilig).
19. Db3xb7!, Lg4e2 20. Tfl—el.
Le2b5? (Juist was 20Tb8 21. Da7,
Ta8 met remise door herhaling van zet
ten. Wit kan op winst spelen met. 21.
Dc6, Lb5 22. Dc2 maar zwart heeft dan in
ieder geval tegenspel).
21. Lel—f4. Dd8—d7 22. Tal—cl, Th8—
c8.
De opgave van de week: in de dla-
gramstelling vond de witspeler. in plaats
van het sTaan op c7 een verrassende
BOUWMEESTER
abcdefgh
REE
OPLOSSING
De stand was:
WIT: (Fischer): Kgl, Dd4, Tal en fl,
Le3, pionnen a2, b2, c2, g2. h2.
ZWART: (Dely): Ke8. Db4, Ta8 en h8,
Lf8, pionnen a6, b7,.e4, e6, g7, h7.
Er volgde: 16. Tflxf8t!. Db4xf8 17.
Dd4—a4t! en zwart gaf het op. Zijn ko
ning mag niet naar de f-lijn wegens 18.
TflT, niet naar e7 wegens 18. Lc5t en niet
winstvoortzetting. Volgende week de op
lossing.
naar de d-lijn wegens 18. Lb6t, Kc8 19.
Dc4t en mat. Het enige is derhalve, 17.
b5 18. Dxe4. Td8 19. Dc6t. Td7 20. Tdl
en wit wint.
HET drie SA-contract dat door Slaven
burg-Boender tijdens het toernooi
op Mallorca werd down gespeeld,
vereiste groot inzicht van beide spelers:
AH 9 8
C A 10 9 6 5
A 6
•f.1) 3
V1075
V 3
O 5 4 3
AB104
#63
VB 8 7
OV98 7
V762
B 4 2
(?H 4 2
H B 102
#H 8 5
NZ bereikten drie SA na: noord één
harten zuid twee SA noord drie SA.
West, die geen slag wilde weggeven start
te met ruiten die zuid met de boer won.
In slag 2 speelde zuid hartenheer, waar
onder Boender direct hartenvrouw
bijspeelde! Had hij dit niet gedaan, dan
zou hij in de volgende hartenslag met de
vrouw aan slag gelaten zijn met alle
nadelen vandien. Nu hartenvrouw was
opgeruimd, kon Slavenburg (oost) in slag
4 met de hartenboer aan slag komen.
Natuurlijk vroeg onze wereldkampioen
zich nu af waarom west kennelijk van
alles in het werk stelde om niet aan slag
te komen. Het antwoord was: omdat
west kennelijk sterke klaveren had en
die door oost ingespeeld wilde zien. Dus
trok oost, aan slag zijnde met de harten
boer, nu klavervrouw na en tegen
dit geraffineerde, tegenspel stond zuid
machteloos. Hij verloor vier klaverslag
en was dus down. Zuids betere speelplan
hebt u natuurlijk reeds ontdekt: na in
slag 1 ruitenboer gemaakt te hebben,
moet hij in slag 2 met ruiten naar
noords aas gaan en in slag 3 harten tien
van tafel spelen om die te laten lopen
naar wests harten vrouw. Hierna zijn de
hartens vrij, zuids klaverheer is nog
beschermd, hartenheer is een entree
naar eigen hand om de derde ruiten te
kunnen maken kortom zuid heeft nu
zonder moeite negen slagen.
Vandaag eens een spel uit de Noord-
amerikaanse kampioenschappen voor
bridgeparen. Aan de finale namen 304
paren deel, die allen de status hadden
van „Life Master" hetgeen zeggen wil
dat zij zovele grote toernooien wonnen
of daar zéér hoog in eindigden, dat zij
een enorm aantal „masterpoints" op hun
conto hebben staan. Vele meesters gin
gen echter down in dit partijtje:
A 8 5
(?10 8
AB 5 4 2
•f. AB 8
$B 10 7 6
6 4 3
O 9 7
«f. 7 6 5 3
N
W O
Z
H V B 9 7 5
V10 8
«f» H V 10 9
HV 9 4 3 2
(?A 2
OH 6 3
4 2
West gever, allen kwetsbaar. Vaak ging
het bieden: west pas noord één ruiten
oost één harten zuid één schoppen
noord twee schoppen oost drie
harten zuid vier schoppen einde.
Tegen vier schoppen kwam west met
harten uit en Zuids aas won slag 1.
Hierna volgde schoppenheer, waarbij
bleek dat er een troefslag te verliezen
was (oost harten weg). Via ruitenheer en
een rultensnit naar heer-boer gingen ve
le zuids down, maar één zuidspeder vond
een elegante oplossing; in slag 3 speelde
hij harten(!) na, oost kwam aan slag en
moest een slag weggeven. Hij probeerde
klaverheer, die zuid hem liet houden
en hierna verloren NZ alleen nog maar
een troefslag. Met alle respect voor zuids
speelwijze er was nog een eenvoudiger
methode geweest om de tien slagen ze
ker te stellen. Kunt u die speelwijze
vinden dus na het begin: harten voor
zuids aas, schoppenheer van zuid en nu
HORIZONTAAL:
1. stapels
5. voertuig
9. een der Muren
11. godheid
15. zoogdier
16. plaats in Gelderland
17. noot
19. pas
21. titel
22. voorzetsel
23. plaats in Gelderland
25. vruchten
28. maat
29. bladader
31. spoedig
32. keukengerei
33. rivier in N.Brabant
34. deel van een vuurwapen
36. deel van een huis
38. mondwater
40. nederzetting
42. kledingstuk
43. rivier in Duitsland
45. plaatsbepaling
47. toegankelijk
49. van een
50. voedsel
51. pasta
52. zuiver
53. plaats in Gelderland
54. maanstand.
55. vogel
57. beminde van Zeus
59. pers. vrnwrd.
60. plaats in Frankrijk
61. vrucht
63. rekening
65. koppel
66. vrouwelijk beroep
68. beminde van Zeus
70. vogel
71. domme goedzak
72. wapen
74. bladader
76. loot
77. muzikante
80. koor
81. net zo (afk.)
82. vragend vrnwrd.
B3. uitdrukking
85. dat is te zeggen (afk.)
86. <?etroffen
87. hoop
89. grondsoort
9L deel van een toren
9?. Diaats in Gelderland
93 n'b'i
VERTIKAAL:
1. genezen
2. familielid
3. plaats in Duitsland
4. rekening
6. voorzetsel
7. zoogdier
8. noot
9. vuur
10. deel van een voertuig
'i. in het jaar van de wereld (afk.)
12. bovenwindse wal
14. zijkant
16. het zij zo
18. bepaalde stand
20. grote tuin
21. rivier in Duitsland
22. plaats in Rusland
24. godheid
26. voorzetsel
27. voedsel
28. godheid
30. vereeuwiger
33. medische ingreep
35. voedsel
37. fat
38. lied
39. onderste deel
41. wapen
43. plaats in Groningen
44. maat
46. rivier in Nederland
48. lichaamsdeel
49. drank
50. nauw
56. handvat
58. dwaas
60. horige boer
61. eiland in Azië
62. half
64. buis
65. perceel
66. dichtstbijwonende
67. overblijfsel
69. soort palm
70. plaats in Frankrijk
71. weekdier
73. koppel
75. rijen
77. deel van een beitel
78. deel van een huis
79. loven
82. vragend vrnwrd.
84. deel van het jaar
86. het Romeinse rijk
87. meisjesnaam
88. noot
90. pers. vrnwrd.
Oplossing vorige cryptogram
HORIZONTAAL: 1. gemaakt. J. top
punt, 6. deelgenoten. 10. voeding, 11. tong
val. 12. Jaap. 14. ondier, 17. steeds. II.
mode, 23. vlaskop, 25. nadelig, 26. tamboe
reren. 27. namelijk, 28. beneden.
VERTIKAAL: 1. gegeven, 2. America. 4.
.ioten, 5. tafelen. 6. diefjesmaat, 7. gage,
8. noten, 9. navertellen, 13. pre, 15. dom.
poten, 5. tafelen
iefjesmaat. 7. gage.
16. gevaren, 18. duplo, 20. onderin, 11.
opgeven. 22. snor, 24. kemel.
