Va tl heinde en verreuit koude en warme windstreken
In Spanje kunt u nog
„burgemeester" van
'n eigen dorp worden
Blue|Band
VENETIË HOUDT
VERKOOP VAN EILANDEN
krijgt u
voor zo
weinig
Australisch
vakantie-oord
verdwijnt in
de oceaan
Rusland bouwde voor zijn
knapste koppen academiestad
Ontdekt
Bungalows
Markies
Parijs krijgt
Europ
a's
grootste
bloemen-
kwekerij
Geen comfort
Dertig
Pagina 9
WOENSDAG 22 NOVEMBER 1967
BRISBANE De Stille Oceaan Is
bezig voor tientallen miljoenen guldens
aan flatgebouwen, bungalows, villa's en
nachtclubs weg te slepen van het Aus
tralische vakantie-oord-voor-miljonairs
bij uitstek: Surfers Paradise het ge
bied ten zuiden van Brisbane in de
staat Queensland.
Een opeenvolging van tropische stor
men en uitzonderlijk hoog water hebben
langzaam maar zeker de brede stran
den en zelfs delen van de Esplanade,
de prachtige boulevard, weggevreten.
Huizen, die te dicht aan zee waren ge
bouwd. zijn al verdwenen, verzwolgen
door de machtige oceaan. Enkele grote
flatgebouwen staan op instorten omdat
de funderingen zijn ondermijnd door
het water.
De Stille Oceaan heeft vooral de
laatste weken haar naam geen eer aan
gedaan. Een aantal stromen hebben de
kust zoveel verder uitgehold, dat nu
met man en macht de handen uit de
mouwen zijn gestoken om nog te red
den wat te redden valt.
Autokerkhoven zijn leeggehaald, de
karkassen zijn met bulldozers in de af
kalvende kust geramd. Vrijwilligers en
het leger, dat te hulp is geroepen, sle
pen zandzakken aan. Ook 's nachts
wordt onder inderhaast geïnstalleerde
schijnwerpers geprobeerd de huizen, ho
tels en flatgebouwen langs het water te
beschermen.
Natuurlijk is er veel te lang gewacht.
Toen al enkele maanden geleden hele
stukken strand verdwenen, werd een
Nederlandse waterbouwkundige firma
in de arm genomen om advies te ge
ven. Daar schijnt het bij te zijn geble
ven. Veel groepen „grote" en „kleine"
beleggers zijn ernstig gedupeerd, zo
niet geruïneerd.
De grote beleggers, die er indrukwek
kende flatgebouwen, hotels en motels
hebben neergezet en hun kleinere colle
ga's die hetzij uit speculatieve over
wegingen, hetzij voor eigen bewoning
huizen en bungalows hebben laten bou
wen. Wie van hen zou er aan hebben
gedacht zich te verzekeren tegen andere
dan brand- of stormschade?
De man die de huidige ramp zeker
niet had voorzien, is de financier Stan
ley Korman, die de kuststrook ontdek
te toen hij in 1951 met vakantie was in
Queensland. Korman kreeg er visioenen
van een Australisch Miami: prachtige
brede, gouden stranden, een paradijse
lijk klimaat en een achterland van
groene heuvels.
Het enige wat er destijds nog aan
ontbrak was de „beschaving" die Mia
mi (in de Verenigde Staten) bezat: ho
tels. motels, nachtclubs, boutiques en
gezellige cafeetjes. De kuststrook was
nog niet tot ontwikkeling gebracht,
maar de grond was goedkoop. Korman
kocht er grote stukken van op en bouw
de als eerste project zijn enorme Che
vron Hotel. De plaats, waar hij het
neerzette, noemde hij Surfers Paradise.
De rijkaards van Australië ontdekten
het gebied snel genoeg. Rondom het
Chrevon Hotel verrezen de villa's waar
de „idle rich" haar wintermaanden
doorbracht, zoals in Europa aan de Ri-
vièra en in de Ver. Staten in Mia
mi (Florida). Er kwam een vliegveld,
een prachtige boulevard de Esplana
de en ook de boutiques, cafeetjes en
de nachtclubs.
De grond langs deze kuststrook werd
goud waard. Na enkele jaren ontstond
daarom de naam Gold Coast, Goudkust,
waar ieder die het zich kon veroorloven
's winters een paar weken naar toe
ging. Maar niet alleen in de winter,
ook 's zomers werkte de Gold Coast als
een magneet op talloze vakantiegan
gers. Want de Goudkust is gezegend
met een ideaal klimaat: in de winter
warmer en in de zomer koeler dan in
de andere delen van Australië. En ze
ker aangenamer dan in de grote ste
den.
De Gold Coast werd ook ontdekt door
de Amerikaanse toeristen. Ten slotte is
het maar één nacht vliegen verwijderd
van Los Angeles, niet verder dan hun
eigen Miami. De stranden van de Gold
Coast zijn breed en minder dik bevolkt
dan die van de meeste mondaine bad
plaatsen. De branding bestaat voortdu
rend uit de hoge brede rollers die Gold
Coast zo bij uitstek geschikt maken
voor het surfen, het berijden van de
branding met ski's.
Het Barrier-rif met zijn prachtige on
derwaterflora en -fauna is dichtbij ge
noeg om er eens heen te gaan. En ten
slotte is er Brisbane om te voorzien in
alle geneugten van een grote stad.
Stanley Korman en al degenen die
daar vroeg grond hebben gekocht, heb
ben er zij bij gesponnen. Maar nu
dreigt de oceaan, altijd onberekenbaar,
al degenen te ruïneren die er enorme
flatgebouwen, motels, bungalows en vil
la's hebtjen gebouwd.
Niemand heeft dit kunnen voorzien.
Een deel van de kust dat al jaren, mis
schien al eeuwen intact is gebleven
werd binnen enkele maanden weggesla
gen.
Toch wordt de vraag gesteld of dit
Surfers Paradise misschien niet te snel
en zonder voorafgaande grondige we
tenschappelijke studie uit de grond is
gestampt. Er zijn in Australië honder
den van dergelijke kuststroken, ook in
een ideaal klimaat. Bijvoorbeeld ten
noorden van Brisbane.
In Surfers Paradise werden miljoe
nen geïnvesteerd... op los zand, zand
dat nu is verdwenen. Het is de vraag
MADRID Fijn zeilen op een Fries meer. Lekker luieren in een Italiaanse
bungalow aan zee, die van de modernste gemakken is voorzien. Of een heerlijk
comfortabel huisje huren op de Veluwe. Zijn dat uw ideeën van vakantie hou
den?
Houdt u er dan rekening mee, dat een van uw kennissen u terloops laat we
ten dat u er met „dergelijke ouderwetse ideeën" helemaal naast zit en u tussen
neus en lippen meedeelt dat hij een heel middeleeuws bergdorp in Spanje heeft
gekocht.
U kunt dergelijke moderne snobs voor zyn. U kunt burgemeester van uw eigen
dorp zyn. In Spanje bestaat ruimschoots de gelegenheid om voor een zacht prijsje
een bergdorpje op de kop te tikken. Veel gehuchten en dorpjes zijn door de arme
bewoners verlaten en worden nu te koop aangeboden. Voor Spanje-kenners een
opwindende, zij het wat kostbare aangelegenheid.
Fransen, Duitsers, Britten en Neder
landers bezitten op het zonnige schier
eiland van Europa al hun eigen kolonie
in de vorm van een bungalowpark of
-dorp, waar slechts landgenoten el-
kaars gezelschap zoeken. Dergelijke ne
derzettingen zijn Coveta Fuma bij Ali
cante en El Atabal bij Malaga beide
aan de Zuidoostkust van Spanje
waar zich duizenden uit Indonesië gere
patrieerde Nederlanders hebben geves
tigd.
Op zeventig kilometer van de Spaanse
hoofdstad Madrid, in Oud-Castilië wordt
nu het plaatsje Siete-Iglesias (Zeven
kerken) te koop aangeboden. Eens was
het een vesting. Nu telt Siete-Iglesias
nog maar een handjevol bejaarde inwo
ners. Hun kinderen hebben werk gevon
den in de hoqfdstad en willen niet meer
terug naar het uitgedroogde bergdorpje
op 2400 meter hoogte. Gehoopt wordt
dat een buitenlandse bouwonderneming
toehapt om het te veranderen in een
eersteklas toeristenoord.
Verscholen tussen de pijnwouden van
de Spaanse prov. Soria ligt op twaalf
honderd meter hoogte een ander aan
trekkelijk handelsobject: Buimanco.
Nog maar twee inwoners van Bui
manco zijn in leven: de 83-j. burge
meester en de 81-j. rechter - beiden in
valide - die er op staan te worden be
graven op Buimanco's kerkhofje. Zij le
ven gedeeltelijk van de opbrengst van
de pijnbomen, die de bosdienst omhakt
en verkoopt. Het kan de oudjes jaar
lijks elk dertigduizend peseta's (acht
tienhonderd gulden) opleveren.
In een van Spanjes beste wijnstreken,
La Rioja in de provincie Logrono, ligt
El Atasco, waar pas de laatste school
voorgoed de poorten heeft gesloten. Tot
voor kort woonden er nog driehonderd
gezinnen. Nu voeren de plaatselijke
autoriteiten zwaarwichtige besprekin
gen over de verkoopsom van El Atasco.
Een Frans bouwbedrijf heeft al een bod
gedaan. De Fransen zien in het plaatsje
een goudmijntje als vakantie-oord.
In Nuevo Baztan, veertig kilometer
van Madrid, stampt een Amerikaanse
bouwonderneming nu 300 bunga
lows uit de grond. Het meer bij Nuevo
Baztan toveren de Yankees om tot één
grandioos zwembad. Nog deze zomer
willen zij het nieuwe toeristenoord in
wijden onder de naam Ciudad de las
Americas (Stad van de Amerikanen).
Spanje kent ook tal van dorpjes met
slechts enkele vervallen huisjes en hut
jes rondqm een pleintje. Eén kerkje,
één schooltje, één barretje en een soort
gemeentehuis. De inwoners leefden van
de opbrengst van een stukje grond, een
dozijn kippen en twee geiten. De
nieuwe generatie trok naar de grote
stad.
Jocar in de provincie Guadalajara is
zo'n plaatsje. Het zal weldra van de
landkaart zijn verdwenen. Dertienhon
derd hectare waar koeien en schapen
kunnen grazen en een lapje bouwgrond
van zestig hectare. De burgemeester
vraagt er vijftien miljoen peseta's (ne
gen ton) voor.
Twee keer in de week wordt er brood
gebakken. Een onderwijzeres geeft nog
zes kinderen les. Sommigen van hen
moeten hun vader vaak op het land hel
pen. Is er iemand ziek, dan moet er een
dokter komen uit Arbacon, tien kilome
ter verder. Bij gebrek aan een weg
moet dat per muilezel.
Een bedragje van zes miljoen pese
ta's (ruim drie en een naive ton) wordt
er gevraagd voor het middeleeuwse
klooster uresdel val bij Burgos. De mar
kies van Mariano is de eigenaar. Het
klooster is gebouwd in zuiver Gotische
stijl. Volgens kunstkenners is de vraag
prijs vijt keer te laag.
Een Frangaise heeit aan de Costa
Brava onlangs vijftien miljoen peseta's
(negen ton) neergeteld voor het veer-
tiende-eeuwse kasteel La Fosca in Pa-
lamos. Zij wil van het monument met
de veertien hectare grond een modern
toeristencentrum maken.
Ook het énige plaatsje Lizano in
Noord-Navara is een trekpleister voor
kooplustigen. Er is echter wel een kapi
taaltje voor nodig om het bewoonbaar
te maken voor de „moderne mens".
housiast aan toe: „Sjaan kookte op een
gammel kolenfornuis. De eerste dag
hadden we brand, maar later leerde ze,
hoe het moest worden aangemaakt..."
Want wie een Spaans dorp bezit, is 'n
feodaal heer en daardoor anders dan
anderen.
PARIJS De Caroussel du Lou- j
vre is een van de mooiste punten
van Partfs. En dat niet alleen om- J
dat de architectuur van het Louvre
hier het beste tot zijn recht komt,
maar tevens wegens het giganti-
sche bloemperk in de Parijse kleu-
ren, rood en blauw, dat er ligt.
Dit bloemperk is het werk van
de eigen kwekerijen van Parijs.
Maar weinig mensen weten dat,
evenmin als men weet dat de Fran-
se hoofdstad een van de grootste,
zo niet de grootste bloem- en boom-
kweker is van Frankrijk.
In het Bois de Boulogne, in de
stad zelf, en in de voorsteden Vin-
cennes, Auteuil, Sceaux en Thiais
liggen niet minder dan veertien 5
kwekerijen die echter niet voor het J
publiek toegankelijk zijn.
Kortgeleden heeft de gemeente-
raad van Parijs besloten dat al de- J
ze kwekerijen moeten verhuizen en
dat ze zullen worden samengevoegd
tot een grote kwekerij. Die zal
mettertijd een oppervlakte beslaan
van niet minder dan 108 hectaren.
En dat betekent dat Parijs daar-
mee de grootste bloemen- en boom-
kwekerij van Europa bezit.
Tot de samenvoeging van de ver-
schillende Parijse kwekerijen werd
besloten omdat de afzonderlijke
niet meer voldoen aan de steeds
kwekerijen in hun huidige omvang
groeiende behoeften. Verder was
uitbreiding onmogelijk omdat die
ten koste zou gaan van de openba-
re parken en tuinen. En tenslotte
moeten enkele kwekerijen plaats
maken voor de ringbaan die rondom
Parijs wordt gebouwd.
De behoeften zijn belangrijk gro- S
ter geworden omdat de kwekerijen J
niet alleen zorgen voor parken en
tuinen maar tevens voor de aan-
kleding van zalen, gebouwen, plei-
nen en straten bij staatsiebezoeken,
feestelijkheden en plechtige herden-
kingen. J
Het is duidelijk dat deze behoef-
ten juist onder de regering van de
Gaulle wegens diens zucht naar
grootheid, pracht en praal, zeer
sterk zijn toegenomen.
De afzonderlijke kwekerijen zul- j
len worden samengebracht op een J
geweldig terrein, dat deels ligt op
het gebied van de gemeente Fres-
nes, deels op dat van de aangren- 5
zende gemeente Rungis, waarheen
ook de Hallen zullen worden over- j
gebracht. 5
Voorlopig heeft Parijs 32 hecta-
ren gekocht in Fresnes en 23 hec-
taren in Rungis. J
Het is tevens de bedoeling om
van deze verhuizing gebruik te ma-
ken om de kwekerijen volledig te J
moderniseren. Bovendien wil men
ze na voltooiing openstellen voor
het publiek.
Eén van de mannen van de Parijse
plantsoenendienst, bezig de paden
van de Tuilerieën schoon te hou-
den.
Fijnproevers vinden daarentegen dat
men zo'n plaatsje moet laten zoals het
is. Zonder enig modern gerief. Is het
tenslotte niet héérlijk om tegen uw vrien
den en kennissen te kunnen pochen:
„Ach hebben jullie in een huisje op de
Veluwe gezeten? Nou, wij hebben een
Spaans bergdorp gekocht... (indrukwek
kende stilte)... Ja, helemaal v.an ons.
We namen onze intrek in het gemeente
huis, daar hadden we tenminste de
ruimte)...(idem). Er was geen telefoon
en geen televisie.verrassingseffect)
En de kerkklok loopt niet meer."
„Je kunt er nauwelijks met de auto
komen en de boodschappen moeten we
25 kilometer verderop doen. We leven
er net als in de middeleeuwen. Zo in
teressant! En elektriciteit hebben wij
alleen als het er hard waait: er staat
een windmolen die stroom opwekt op 't
dak. Maar er hangen nog oliepitjes, en
dus gebruiken we die. Water halen we
aan de dorpspomp... (koude doche voor
uw kennissen)."
En voor uw vriendenkring totaal over-
afdruipt voegt u er nog ent-
NOVOSIBIRSK. Vierentwintig ki
lometer ten zuiden van het bestuurlijke
en industriële centrum Novosibirsk
heeft de Sovjet-Unie een model-tuin
voor geleerden gesticht om de Sovjet-
Unie in het voorste gelid te houden
wat betreft nieuwe ontdekkingen.
Iets dergelüks bestaat noch elders in
dit land, noch ergens anders in de we
reld.
Het Kremlin heeft in de nieuwe tuin
stad 30.000 mensen verzameld. Zij wo
nen ineen idyllische voorstad, „Aca
demiestad" genaamd. De stad heeft
maar één doel: academische studie.
Zij is tien jaar geleden uitgehakt in
maagdelijke wouden. Thans staan er
20 instituten, die de moderne natuurwe
tenschap omvatten, van cybernetica tot
kernonderzoek.
De hoogstgeplaatsten wonen in de
„Gouden vallei" met huizen van twee
verdiepingen en tuinen, naar Ameri
kaans voorbeeld iets zeer ongewoons
in dit land.
De warenhuizen zijn vol glas en licht
kleurig hout; de restaurants met indi
recte verlichting en afgescheiden zitjes
zien eruit als die in Scandinavië.
Het bioscooptheater zou in Amerika
kunnen staan.
De straten zijn rustig en afgezet met
bomen. Een grote weg met vier rijba
nen verbindt deze elite-nede; zetting
met Novosibirsk.
Het zou overal een prettige plaats
zijn om te wonen, maar in de Sovjet-
Unie met haar haveloze flatgebouwen
in troosteloze omgevingen rijst deze
academiestad uit de grond als een
soort Siberisch Shangri La.
Een administrateur van de academie
stad vertelde, dat de meeste inwoners
voor in de 30 zijn enkele van de bes
te koppen in wiskunde, natuurkunde en
andere natuurwetenschappen.
Er zijn 60 professoren met de zeldza
me en hooggeschatte titel „academie
stadsprofessor" plus 35 corresponderen
de leden van de nationale academie
van wetenschappen. Daarbij komen
nog 9 doctoren in de filosofie en 950 as
sistent-professoren.
Veel van het wetenschappelijk onder
zoek is hoogst geheim. Buitenlandse
waarnemers nemen aan, dat de acade
miestad nauw samenwerkt met de uit
voerders van de programma's betref
fende de ruimtevaart en de militaire
raketten van de Sovjet-Unie.
Blue
boordevol
bouwstoffen
vitamine
encaroteen
voor de groei
en de stoei en
w»r de energie
mmm... #n kerngezond!
6B.10ff.6K.333
stukken land overnam als militaire
depots of kleine versterkingen.
Er zullen nu 30 eilanden worden ver
kocht en er wordt reeds op geboden.
De prijzen variëren van maximaal
300.000 tot maximaal vier miljoen li
re (480 tot 6.400 dollar). De gemiddel
de oppervlakte is een halve hectare
of ongever 5.000 vierkante meter.
Op enkele ervan staan nog een of twee
oude Venetiaanse palazzetti (paleis-
jes) met de typische boogvensters en
deuren.
Op andere vindt men oude, verlaten
kloosters of de typische lagune-casoni
(grote lagunehuizen) met dubbele mu
ren van rotan, opgevuld met leem om
hitte en koude buiten te houden.
Sommige zijn reeds verkocht. De kopers
zijn in meerderheid buitenlanders, die
de gebouwen hebben gerestaureerd
en er verblijven van hebben gemaakt,
waar zij zich in rustige afzondering
kunnen terugtrekken.
VENETIË Venetië houdt uitverkoop
van eilanden in de legendarische la
gune in de hoop, dat de nieuwe eige
naars zullen verhinderen, dat de zee
ze wegspoelt.
De zee heeft er reeds vele van zo afge
knaagd, dat ze niet meer te redden
zijn en het zal met vele andere wel
licht dezelfde weg gaan naarmate de
boeren en vissers (die ze gebruikten
als moestuinen of schuilplaatsen)
winstgevender baantjes zoeken op het
industriële vasteland.
De lagune heeft over haar hele lengte
van 40 km roemrijke tijden gekend,
toen Venetië de „koningin" van de
Adriatische en van het oostelijke ge
deelte van de Middellandse Zee was.
Venetianen bouwden muren rondom al
le eilanden of voorzagen de waterkant
van dik houten traliewerk. Groepen
van vermaakzoekers peddelden van
Venetië naar de eilanden om te pick
nicken.
Maar de verst verwijderde eilandjes
zijn nu al tientallen jaren zo goed als
verlaten. Alleen van tijd tot tijd ko
men jagers of vissers te San Giaco-
mo, Santo Spirito of Barenon, waar
de Britse dichter Lord Byron en de
Franse Alfred de Musset uren in een
zaamheid plachten door te brengen.
In de 18e eeuw telde de Venetiaanse
kroniekschrijver Vincenzo Coronelli
nog 138 eilanden in de lagune, die hij
allemaal afzonderlijk heeft opgesomd
en beschreven.
In het begin van de 20ste eeuw waren
vele afgesleten tot verdwijnende lap
jes grond, overwoekerd met wild gras
en thans zijn ze niet langer boven de
waterspiegel te zien. Er zijn nu nog
maar 100 lagune-eilanden.
De Venetiaanse autoriteiten zijn begon
nen de eilanden vrij te maken van een
warnet van speciale voorrechten, die
de staat zich in de loop der jaren had
voorbehouden, toen zij de vlakke
