Gesprek met een kasteelheer
ZIEZO
„Vogeltje onder je pet?"
Droevige toekomst
„De Rode Baron"
Rug tegen muur
zaterdag 2 december 1967
Rentmeester baron Carel van Heeckeren
Kasteel Ruurlo te duur
om te bewonen
MET RUG TEGEN DE MUUR
„Belastingen en waterschapslasten maken
ons kapot", zegt de rentmeester Carel van
Heeckeren. „De zeer zware lasten op het
landgoed bedroegen vorig jaar ongeveer een
toni Dit voor lonen, onderhoud van gebou
wen en boerderijen, verzekeringspremies van
de panden en waterschapslasten. Dit-zijn wel
de belangrijkste, die ik u kan opnoemen.
Daar is de vermogensbelasting welke op ons
onroerend goed drukt, nog niet bij inbegre
pen. De totale lasten zullen dit jaar dan' ook
de honderdduizend gulden ruimschoots pas
seren. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt
door de hoge waterschapslasten en de hoog
nodige grote reparaties aan de gebouwen.
Elk jaar moet er dan ook een groot bedrag
uit de reservekas gehaald worden om de
zaak weer recht te trekken. Het is voor de
hedendaagse landgoedeigenaren „pompen of
verdrinken", terwijl een groot deel van ons
volk denkt, dat wij „kasteelheren" op rozen
zitten. Niets is minder waar..! Ik zie het
steeds maar grijpen uit de kas als een uit
stel van executie. Op deze manier is het ze
ker niet vol te houden!"
Wanneer in de dertiger jaren een der kas
teelbewoners door Ruurlo wandelde, kon het
gebeuren dat, als passerende kinderen hun
pet niet afnamen, er gezegd werd: „Jonge
tje, heb je een vogeltje onder je pet zitten?"
Dit komt nu niet meer voor in Ruurlo. Velen
kennen de kasteelbewoners niet eens. Baron
Carel zegt: „Er heeft zich een geweldige
verschuiving voorgedaan, ten opzichte van de
tradities van de kasteelbewoners. Wij leven
nu in 1967 en van deze tradities is niet veel
meer overgebleven. De Van Heeckeren van
Kell's zijn een oud adellijk geslacht. Mis
schien vindt men het in Nederland wel aar
dig, dat er nog kasteelbewoners bestaan. Dit
geldt speciaal voor het platteland. In de
grote steden zegt een adellijke familie ab
soluut niets meer. Op het platteland is er al
tijd een enorme band geweest tussen de adel
lijke families en de dorpsbewoners. Dat de
situatie nu zo is, dat er niet meer de pet
voor ons wordt afgenomen, kan ik alleen
maar toejuichen. Ik ben van een jongere ge
neratie en beschouw dat „petje afnemen"
persoonlijk als iets vreemds. Mijn vader zal
zich dat beter kunnen voorstellen, die heeft
ook een andere 'tijd meegemaakt. Maar wij
vinden het normaal en prettig, dat men ons
behandelt als gewone mensen. Vroeger leef
den de kasteelbewoners en de Nederlandse
adel in een heel eigen wereld. In de loop
der jaren is dit veranderd en daar ben ik blij
om. Je komt nu met iedereen in contact.
Van hoog tot laag en dat herbergt veel be
koring. In Engeland zijn ze nog niet zo ver.
Daar wordt je nog steeds ingedeeld in drie
„classes". Ik ben zeer verheugd, dat dit in
ons land van de baan is."
Hoe baron Van Heeckeren de toekomst
ziet? „Droevig, zeer droevig: ledereen vraagt
zich af hoe het met de particuliere landgoe
deren zal gaan. Mijn opinie hieromtrent is,
dat over dertig of veertig jaar er praktisch
geen particuliere landgoederen meer zullen
zijn. Oorzaak hiervan zijn ongetwijfeld de
zware continuerende lasten, successie en ze
ker niet in de laatste plaats de versnippe
ring van het landgoed door ons Napoleon
tische erfrecht, leder kind heeft recht op zijn
wettelijk erfdeel. Vele erfgenamen doen ge
makkelijk afstand van hun grond, omdat het
toch niets meer oplevert en verkopen het
dan maar. Door deze versnippering wordt er
langzaam maar zeker aan een landgoed ge
knabbeld en wordt het steeds kleiner. In ver
band met de jaarlijks hoger wordende lasten
heb ik de laatste jaren diverse boerderijen
met erf moeten verkopen. De kopers waren
meestal mensen uit het westen van ons land.
Meestal zijn dit kapitaalkrachtige mensen die
in Ruurlo willen gaan wonen. Het typische
is, dat zeventig procent van de kopers me
dici zijn. Meestal specialisten, die van een
welverdiende oude dag gaan genieten".
„Wat gaat er gebeuren met Huize Ruurlo?"
„Ja, wat zal er mee gebeuren?", zucht
de baron. „Mijn vader leeft gelukkig nog,
maar na zijn overlijden zal Huize Ruurlo in
grote moeilijkheden kunnen komen. Misschien
zullen wij het landgoed ook nog intact kun
nen houden, dat is afhankelijk van veel fac
toren. De landgoederen zijn de laatste jaren
altijd misdeelde kinderen geweest bij de re
gering. Drie instanties, de vereniging van
boseigenaren, Het Grondbezit en Het Bos-
schap, hebben zo lang met verzoeken de re
gering gebombardeerd, dat er nu een kleine
subsidie voor de bossen uit de bus komt. Deze
subsidie is wel niet bijzonder hoog, maar het
is in ieder geval een begin. Wil de overheid
ons werkelijk steunen, dan moeten er toch
wel andere dingen gebeuren. Veel grotere
subsidies voor de bossen, afschaffing van de
vermogensbelasting voor de bossen, en niet
te vergeten, afschaffing of tenminste ver
lichting van de successierechten. Gelukkig
kan ik u vertellen, dat men bezig is een nieu
we successiewet op stapel te zetten. Hopelijk
wil men in deze wet gebruik maken van de
zgn. eenheidswaarde op landgoederen. Dit
houdt een drastische verlaging van de suc
cessierechten in. De bossen, welke dan on
der de natuurschoonwet vallen, worden dan
aangeslagen voor ongeveer tweeduizend gul
den per hectare. Dit impliceert, dat de to
taalwaarde van een landgoed, getaxeerd voor
successie, een vrij lage waarde heeft. De
bossen brengen tegenwoordig niets meer op,
maar zij zijn uiterst belangrijk voor de so
ciale recreatie van de mens uit het westen
des lands. Een lichtpunt is ook, dat wij con
tact hebben met diverse instanties, welke
ook voor deze sociale recreatie boksen, de
ANWB doet veel in deze richting."
„Mijn oom Robert van Heeckeren, waar
over dit jaar in alle landelijke bladen ge
schreven is, heeft een geheel andere instelling
dan ik. Hij heeft zijn landgoed verkocht voor
1,8 miljoen en dit geld ter beschikking ge
steld van onderontwikkelde landen. Ik vind,"
zegt baron Carel, „het tragisch, dat iemand
zo met zijn geld omspringt en., met mij
velen! In Ruurlo en omgeving vraagt ieder
een zich af of de besteding van dit geld
op de juiste manier is geschied.
Dit is nog zacht uitgedrukt. Nogmaals ik
vind het bijzonder tragisch, dat mijn oom
zulke zotte financiële bokkesprongen heeft
gemaakt. Is het zo, dat er werkelijk resul
taat uit zo'n schenking te voorschijn komt,
akkoord, je kan het dan niet eens zijn met
de handelwijze, maar het heeft toch iets op
geleverd. Dat mijn oom nu zegt, ik heb he
lemaal geen geld meer, nu moeten anderen
mij maar steunen, acht ik zeer betreurens
waardig. Ik vraag mij af of er iemand be
reid is om mijn oom, die er bepaalde denk
beelden op na houdt, nog financieel te steu
nen. Het is eeuwig jammer, dat zoiets heeft
plaatsgevonden, er zijn zoveel landgoedeige
naren, die door financiële problemen sneuve
len, maar dan met ere!
Mijn oom is absoluut niet met ere gesneu
veld. Hij heeft onverantwoordelijk gehandeld
met zijn onroerend goed! Men kan wel zeg
gen, ik wil de onderontwikkelde landen hel
pen, maar dat kan toch een particulier in
zijn eentje niet doen. Dat kan wel door de
overheid of een grote instelling gedaan wor
den, welke over miljoenen kan beschikken.
Maar dat een eenling op de wereld, in dit ge
val mijn oom, zijn gehele vermogen er aan
geeft, nee dat kan er bij nü niet in. U weet
misschien wel, dat mijn oom „De Rode Ba
ron" wordt genoemd, gezien zijn denkbeelden.
Wat zijn nu de resultaten van deze schen
king van baron Robert van Heeckeren? „Ik
heb uiteraard geen resultaten gezien. Mijn
oom heeft met diverse mensen overlegd be
treffende het een en ander, maar daar ben
ik niet bij geweest. Ik weet alleen dat een
eenling, die zijn vermogen spendeert aan de
ze materie, absoluut onverantwoord handelt.
Nu kan men zeggen, nu ja, hij is vrijgezel.
Dus moet hij zelf weten hoe hij het geld wil
besteden. Voor mij is dat geen verontschul
diging. Mijn oom is ook nog bij de Paus ge
weest. Hij heeft zo'n twintig minuten met Zij
ne Heiligheid gesproken over de besteding
van het geld. Ik heb echter het idee, dat de
Paus eerder naar hooggeplaatste deskundigen
op dit gebied zal luisteren dan naar mijn
oom". Enigszins verwonderd vervolgt baron
Carel van Heeckeren: „Trouwens, wie staat
er in Ruurlo nu achter mijn oom? ledereen
vindt het zonder meer tragisch. Men had dan
ook absoluut een betere besteding van het
geld willen zien".
„leder mens heeft zijn eigen denk- en
werkwijze. Maar er zijn grenzen, wat be
treft het toelaatbare. Iets waar de gehele fa
milie zich aan ergert is, dat mijn oom zich
bij praktisch ieder interview zowat poedel
naakt in yogahouding vertoonde. Het lijkt mij
bepaald niet interessant en zeker niet met
dat 60-jarige lichaam.
U moet het mij niet kwalijk nemen, dat ik
hier zo uit mijn slof schiet, maar.... ik moet
U zeggen, dat Ik dan nog liever een aantrek
kelijk Jong meisje in bikini zie".
De jaarlijkse lasten van het landgoed, kas
teel Ruurlo, dat 1000 ha groot is, bedragen
zoals de baron zei, rond honderdduizend gul
den. Bij al deze grote kosten is de vermo
gensbelasting niet inbegrepen.- „Het Is in de
ze tijd geen lolletje om kasteelheer te zijn",
zegt baron Carel van Heeckeren van Keil. „De
man, die van zijn gespaarde centjes een leuk
huisje koopt, heeft naar verhouding veel min
der zorgen dan een landgoedeigenaar of een
kasteelheer.
Wij proberen ons landgoed en familiebezit
in stand te houden, maar wij staan dag-in-dag-
uit met onze rug tegen de muur
Wij spraken over al deze problemen van het tondgoedbeztt met de rentmeester van het
landgoed, baron J. D. C. van Heeckeren van Keil ven kasteel Ruurlo.
Nog waait de trotse familieviag ven het geslacht van Heeckeren van Keil op de toren van
het kasteel. Nóg wordt het prachtige park van het landgoed onderhouden. Maar dit
alles gaat ten koste van enorme bedragen. De (asten om een landgoed In stand te
houden zijn schrikbarend hoog. De tientallen pachtboerderijen, welke bij het landgoed
horen, zijn voor de verpachter nauwelijks met rendement te exploiteren. De laatste jaren
worden dan ook geregeld boerderijen met erf verkocht. Ook de animo bij de jonge boeren
Is sterk verminderd. Liever zoeken zij een baan met een geregeld inkomen en met een
vijfdaagse werkweek.
Nog wordt het fraaie park dat bij het landgoed hoort, uitstekend onderhouden...
