Amerika usurpeert ons werelddeel met reuzenmacht
EUROPA MOET GEEST MOBILISEREN
V.S. bannen lawaai-verkeer
uit de winkelcentra
Om kort
te gaan
Parijse politiecapes en
stalletjes verdwijnen
WINKELIER ZAG OMZET
MAAR WEINIG STIJGEN
Autorijden in Oostenrijk
nog statussymbool
De bruid in Jersey
Servan Sclireiber ivaarschuivt
intellect en industrie
TOEKOMST
TWEE UUR
METS
20 MILJOEN
RIJKSSTEU1S
Rij-examen vraagt technische knobbel
SNELHEID
SUSSEN
GEEN NEON
KOPENHAGEN Deze sierlijke simpele trouwjapon is een ontwerp van de
Deen Lars Hillingsae, een van de favoriete ontwerpers van prinses Benedikte.
Voor een trouwjapon is het materiaal wel ongewoon: wollen jersey.
In 1958 verscheen in de Verenigde Staten een boek dat op velen diepe indruk
maakte. Het heette „USA Second-class power?" Het hoofdthema van het
boek was dat de Amerikanen heel hard moesten aanpakken indien zij hun land
niet wilden laten afzakken naar een tweede-rangs plaats, achter de Sovjet-Unie.
Op 14 augustus van dat jaar hield een nog jonge politicus, die een grote toe
komst voor zich had, in de Amerikaanse Senaat een rede, waarin hjj zei, dat zjjn
land spoedig de tweede viool in de wereld zou gaan spelen. Het was het jaar
waarin, naar het toen heette, het Amerikaanse volk begon te ontwaken uit een
zoete droom van zelfgenoegzaamheid en de handen uit de mouwen ging steken.
De lancering van de eerste kunstmaan, in oktober 1957, had de Amerikanen wak
ker geschud omdat het een Russische kunstmaan was en geen Amerikaanse.
De schok die de Amerikanen kregen
te verwerken had een neven-effect:
West-Europa kwam zo onder de in
druk van het beeld van een titange
vecht om de wereldhegemonie tussen
twee „supermogendheden" dat de pu
blieke opinie weldra het standpunt aan
vaardde dat ons deel van de wereld
voortaan politiek, militair, industrieel,
financieel en economisch geen gewicht
meer in de schaal zou kunnen leggen.
West-Europa maakte zichzelf toen zo
klein mogelijk.
Wij zijn nu tien jaar verder. Wat is
er in dat decennium gebeurd? Heeft de
Sovjet-Unie in een machtige sprong
voorwaarts de Verenigde Staten van de
eerste plaats verdrongen en dus ook aan
West-Europa politiek, militair, industri
eel, financieel en economisch zijn wil
opgelegd?
Nee, niet de Sovjet-Unie heeft dat ge
daan, maar Amerika en dat is ten dele
het gevolg geweest van de timiditeit
van West-Europa, van het uitblijven in
West-Europa van gezonde en openbare
kritiek in 1958 en daarna op de opvat
ting dat wij machteloze toeschouwers
waren geworden en het gevecht tussen
de twee reuzen alleen nog als toeschou
wers konden volgen.
Wat gaat er gebeuren indien wij, in
West-Europa, niet oppassen? Dat toe
komstbeeld is haarscherp beschreven
in een nieuw boek dat in Frankrijk als
een bom is ingeslagen. Het boek heet
„Le défi Américain" (de Amerikaanse
uitdaging).
Al in de eerste maand na de ver
schijning ervan werden er meer dan
honderdduizend exemplaren van ver
kocht. Het steeg onmiddellijk naar de
top van de lijst van de meest-verkochte
Franse boeken. Het is geschreven door
Jean-Jacques Servan-Schreiber, de op
richter van het weekblad l'Expres.
Volgens Servan-Schreiber gaat de
Westeuropese beschaving, indien wij
niet snel aanpakken en niet ontwaken
uit onze droom van tweederangsheid,
deze toekomst tegemoet
„De dag waarop zij zichzelf zodanig
verzwakt dat de Europese volkeren het
LOS ANGELES Meer dan 20 Ameri
kaanse steden hebben het helse la
waai en de opstoppingen in drukke
winkelcentra overwonnen door de
auto's te scheiden van de voetgan
gers.
Deze steden geven miljoenen dollar
uit om de straten opnieuw in te delen
en voor de voetgangers beschutte
winkelcentra te scheppen, die ze
daar „mails" noemen.
Nu kan iemand, die komt winkelen, op
een stoel midden in een voorheen
drukke en lawaaierige straat in het
centrum gaan zitten. Met haar kinde
ren in de buurt op een afgeschermde
speelplaats, kan zij rustig een koel
drankje drinken in de nabijheid van
fonteinen, vijvers en bomen.
Deze steden hebben een manier gevon
den om verbetering te brengen in het
panorama van beton en staal van
straten, winkels en auto's, dat in an
dere steden huisvrouwen ervan af
schrikt, zich in het centrum te wagen.
Ofschoon elke brede wandelstraat als
een „mail" kan worden beschouwd,
wordt de term in de regel gebruikt
voor winkelcentra, uitsluitend toe
gankelijk voor voetgangers, vooral
als ze zijn ontstaan door verandering
van normale straten.
In de regel worden „mails" gecreëerd
in wijken, waar de verkoop achteruit
gaat en het is bekend, dat zij stimu
lerend hebben gewerkt op uitbreidin
gen en de verkoop.
Sommige hebben niet al te veel gekost.
Visalia in Californië bijvoorbeeld, heeft
slechts 10.000 dollar voor een „lijn
baan" uitgegeven en vervolgens er
varen, dat winkeliers bijna anderhalf
miljoen dollar uitgaven aan verbete
ringen in de buurt.
In zuidelijk Californië, waar warm
weer gunstig is voor het winkelen op
een „mail", bezitten Riverside, Po
mona, Santa Monica, San Fernando,
El Monte en Burbank „mails" en
overwegen vele andere steden ze in
het leven te roepen. In noordelijk Ca
lifornië hebben Fresno, Sacramento,
Oakland en Santa Barbara „mails".
Honoloeloe heeft er een in ontwerp
goedgekeurd, die met een oppervlakte
van ongeveer 500 bij 800 meter de
meeste in de schaduw zal stellen.
Een „mail" kan in één nacht tot stand
worden gebracht zoals in Visalie
en Toledo in Ohio door eenvoudig
Mode gaat voorbij, stijl is blijvend.
De moed om deze twee begrippen dui
delijk gescheiden te houden raakt
nooit uit de mode.
Mode is dikwijls een klucht waarin
teveel mensen hun rollen te serieus
opnemen.
Als mode vulgair wordt, wordt zij
dubbel kostbaar. De kleren zijn zo le
lijk dat vrouwen hun garderobe twee
maal per jaar moeten vernieuwen.
Luxe is geen kwestie van uiterlijke
rijkdom en versiering. Luxe is zijde of
bont aan de binnenkant van een jas:
alleen de draagster weet dat het er is.
een straat aan beide einden af te slui
ten.
Gewoonlijk echter is een „mail" een
voornaam onderdeel van een veel
groter plan tot verandering van een
geheel stadscentrum.
Fresno heeft 1,9 miljoen dollar uitgege
ven voor de zijne van negen huizen
blokken in Fulton Street, het overdek
te plein in het centrum van Roches
ter, New York, heeft 1,3 miljoen dol
lar gekost.
Fresno is voornemens, uiteindelijk 30
miljoen uit te geven om een super-
blok van 14,4 hectaren omgeven door
een ceintuurbaan te creëren.
Bestudering heeft uitgewezen, dat het
niet veel meer zou kosten dan niet
samenhangende verbeteringen gedu
rende dezelfde periode.
Een centraal stadsplan, dat 30 miljoen
dollar zal kosten, is voor San Bernar
dino in Californië ontworpen met de
bedoeling, dat het in 1970 voltooid zal
zijn. Een onderdeel hiervan is een
„mail" van 16 hectaren met gebou
wen van twee verdiepingen, die drie
miljoen dollar zal kosten.
De geschiedenis van de Amerikaanse
„mails" is begonnen in het midden
van de vijftiger jaren.
Het eerste belangrijke succes was Ka-
lama^lo in Michigan, waar de „mail"
een langdurige achteruitgang van het
zakenleven in de hoofdstraat van de
stad in het tegendeel veranderde.
Sindsdien hebben vele Amerikaanse
steden voorzichtig proeven genomen.
De Fulton Street in Fresno is de
grootste en met de grootste zorg ver
fraaide „mail" in de VS met 25
kunstwerken, 25 fonteinen, verschei
dene bassins, bomen, planten en
heesters.
Eerst waren de gemeentelijke autoritei
ten bang, dat kinderen in de fontei
nen zouden gaan pootjebaden. Voor
gesteld werd, hekken om de fonteinen
te plaatsen.
Een hooggeplaatst gemeentefunctiona
ris wierp toen de vraag op, waarom
de kinderen eigenlijk niet in de fon
teinen zouden mogen pootjebaden.
Er kwamen geen hekken om de fontei
nen.
aan een groter land overlaten de weg
te bepalen die zij zullen gaan zal het
elan van die beschaving worden gebro
ken op de wijze waarop dat eeuwen ge
leden gebeurde met de arabische be
schaving of met de Indische. De neder
laag zal onze achtergrond worden.
Zonder overigens tot ellende te ver
vallen zullen wij weldra het noodlot, de
collectieve teruggang, leren kennen die
leiden tot onmacht en berusting. Im
mers: het zal ons niet mogelijk zijn de
„economische sector" over te laten aan
de Amerikanen en op onze eigen ma
nier ons politiek, sociaal, cultureel be
leid te voeren, zoals sommigen ver
wachten dat te kunnen doen. De werke
lijkheid houdt met zo'n verdeling geen
rekening.
Neen, het zal niet zover komen dat
de „Amerikaanse comissie" die Paul
Valéry heeft aangekondigd Europa
rechtstreeks zal regeren. De kiezers
zullen hun stem blijven uitbrengen, de
vakverenigingen zullen eisen blijven
stellen, de volksvertegenwoordigingen
zullen blijven beraadslagen. Maar dat
zal in het luchtledige gebeuren. De ma
te van groei, de investeringsprioriteiten,
de verdeling van het nationale inkomen
zullen worden bepaald door het beleid
van de dominerende mogendheid en het
is zelfs niet nodig zich geheime bespre
kingen tussen de bankiers van Wall
Street en Europese ministers voor de
geest te halen om te' begrijpen dat dan
net essentiële aan de werkwijze van
de democratie zal ontsnappen.
De elite van Europese bewindslieden
zal worden gevormd aan Amerikaanse
universiteiten, zoals Harvard, Stanford,
Berkeley overeenkomstig een methode
die nu al wordt gevolgd. Zij zal zeker
opgaan in een soort Atlantische familie
regering en daarin zelfs invloed op het
nemen van beslissingen kunnen uitoefe
nen.
Servan-Schreiber beschrijft hoe de
Europese dochterondernemingen in Eu
ropa van grote Amerikaanse concerns
in het bedrijfsleven de dienst zullen
gaan uitmaken en hoezeer dan het be
leid van die ondernemingen in de Ver
enigde Staten zal worden vastgesteld.
Hij vervolgt: „Het Amerikaanse kapi
taal, het Amerikaanse beleid zullen niet
blijven staan aan de grens waar het ge
bied van ce cultuur begint. Geen heilig
ontzag zal de managers ervan weer
houden de drempel van ons heiligdom
te overschrijden. Zij zullen zich een
meerderheidspositie, en dus de heer
schappij, verschaffen in de ondernemin
gen die de markten van de pers, het
boek, de film, de grammofoonplaat be
heersen en die morgen volle zeggen
schap zullen hebben over de produktie
van televisieprogramma's. De on
derwijsstelsels in het hele grote gebied
en alle communicatiekanalen langs wel
ke gewoonten zich verbreiden, levens
wijzen en denkwijzen ontstaan, zullen
van buiten af worden geleid".
In weerwil van dit spookbeeld dat
Servan-Schreiber ons schetst is zijn uit
gangspunt niet anti-Amerikaans in de
Gaullistische zin en geeft hij ons niet
de raad de blik oostwaarts te richten.
Europa moet volgens hem de Ameri
kaanse uitdaging aanvaarden, eer het
te laat is, en tot het besef komen dat
daarvoor een grote mate van politieke
samenwerking nodig is bij uitvoering
van zeer grote internationale projecten
zonder welke ons werelddeel geen toe
komst zal hebben.
De voornaamste van die projecten
zijn:
1. oprichting van een computerindus
trie die met de Amerikaanse kan wed
ijveren en ons werelddeel de technische
middelen moet verschaffen die voor
een verdere economische groei onont
beerlijk is;
2. versterking van de positie van de
Europese kerenergie-industrie die, na
een veelbelovend begin, niet meer te
gen de Amerikaanse is opgewassen;
3. een energieke aanpak van Europe
se ruimtevaartprojecten, vooral op het
gebied van de telecommunicatie, opdat
de Verenigde Staten zich geen mono
poliepositie zullen verschaffen.
Uitvoering van die projecten, aldus
Servan-Schrieber, is alleen dan moge
lijk indien een politiek gefederaliseerd
Europa het tegenoffensief aanpakt met
deze middelen:
vorming van grote industriële eenhe
den die het tegen de machtige Ameri
kaanse concurrentie kunnen opnemen;
selectie van die grote technologische
projecten waarmee weer een vooraan
staande plaats in de wereld kan wor
den bereikt;
aanvaarding van een minimum aan
federale macht welke de stuwkracht
moet leveren bij de uitvoering van die
projecten en waarborgen moet ver
schaffen aan de uitvoerder ervan;
ingrijpende wijziging in de vormen
van samenwerking tussen de groot-in
dustrie, de universiteiten en de over
heden;
democratisering en verbetering van
het onderwijs, met inbegrip van het uni
versitaire, en verschaffing van aanvul
lend onderwijs aan volwassenen;
vernieuwingen bij het selecteren van
de beroepskaders, volledige wijziging
van de tot verstarring leidende traditio
nele sociale verhoudingen, totale mo
dernisering van de beleidsmethoden.
Servan-Schreiber, zelf een voormalige
Gaullist, verwerpt daarmee het Gaullis
tische denkbeeld van een Europa der
vaderlanden. Hij wil een Europese fede
ratie, geen tot besluiteloosheid of on
duldbare traagheid gedoemde Europese
confederatie. Servan-Schreiber schaart
zich aan de zijde van diegenen die ge
loven dat de Europese gemeenschappen
alleen goed aan hun doel kunnen beant
woorden indien zeer snel de politieke
voorwaarden voor vorming van multi
nationale industriële concerns in Euro
pa worden geschapen. Omdat de Euro
pese gemeenschappen dat doel niet
hebben kunnen bereiken staan wij vol
gens hem thans met de rug tegen de
muur. Wil Europa zorgen voor verdere
economische groei en dus ontsnap
pen aan het dreigende gevaar van eco
nomische stagnatie en voor terug
dringing van het groeiende Amerikaan
se overwicht dan moet Europa volgëns
Servan-Schreiber zeker niet opnieuw de
weg naar het nationalisme inslaan.
PARIJS Eerst waren het de capes
der politiemannen. Nu zijn het de win
kelstalletjes en terrasjes in de overdek
te winkelgalerijen.
Parijs verandert en zal nooit meer
worden zoals het was.
Ongeveer een maand geleden werd
van hogerhand bekendgemaakt dat met
ingang van volgend jaar de politieagen
ten hun stereotype capes zullen moeten
missen. Het frappante kledingstuk zal
worden vervangen door een soort jasje.
En vandaag is dan nog bekend ge
worden dat de stalletjes in de overdek
te winkelgalerijen in de Rue de Rivoli
zullen moeten verdwijnen. Aan de stal
letjes worden onder meer boeken en
gerhand, dit moet voortaan in de win-
souvenirs verkocht maar, zo beslist ho
gerhand, dit moet voortaan in de win
kel zelf gebeuren.
Eenzelfde maatregel dreigt te wor
den genomen tegen de terrasjes die de
Rue de Rivoli zijn markante aangezicht
geven.
Voor deze maatregelen heeft de Fran
se regering teruggegrepen op een wet
uit 1801 die het verkopen van waren op
het trottoir verbiedt om meer ruimte
over te laten voor de voetgangers.
Het dagblad Paris-Presse heeft al ge
opperd dat de maatregel wel eens zou
kunnen worden uitgebreid tot de Rue de
Castiglione, Place du Palais Royal en
de Place des Vosges. De prefectuur
heeft inmiddels echter verzekerd dat 't
alleen om de Rue de Rivoli gaat.
DEN HAAG De lichte stagnatie in het bedrijfsleven is ook aan de winke
liers niet voorbijgegaan. Hun omzetten zijn de eerste negen maanden van dit jaar
in een heel wat kalmer tempo gegroeid dan in hetzelfde tijdvak van 1966, zo
blijkt uit gegevens van het Economisch Instituut voor het Midden- en Klein
bedrijf in Den Haag.
Door elkaar genomen zijn de verko
pen in de verschillende branches met
ruim zes procent gestegen. Dat is bijna
drie procent minder dan de groei in ja-
nuari-september 1966.
Bovenaan de ranglijst pronkt ditmaal
de drogist, wiens omzet in de eerste ne
gen maanden met veertien procent is
vooruitgegaan. Hij wordt op de voet ge
volgd door de nauw verwante handel in
parfumerieën, cosmetische en toiletarti
kelen, die dertien procent meer heeft
verkocht. Speciaal parfumerieën blijken
bij het publiek in de gratie, gezien de
omzetstijging van 21 procent die de be
treffende afdeling van het kappersbe-
drijf heeft geboekt.
Schaars zijn de winkels die een hoge
re omzetstijging hebben bereikt dan vo
rig jaar. Het zijn de drogisterij, de
drankwinkel en de schoenwinkel. De
boekhandel en de handel in parfume
rieën en cosmetica hebben even goede
zaken gedaan als in 1966.
Onderaan de lijst staat de enige win
kelier die een omzetdaling registreerde:
de schoenmaker. Dit maal is de daling
vijf procent geweest, tegen twee procent
vorig jaar. De juwelier, die in het voor
gaande jaar enorme verkoopsprongen
nam, heeft in de eerste negen maanden
van dit jaar genoegen moeten nemen
met een groei van drie procent. Neemt
men hierbij de prijsstijgingen in aan
merking dan kan zelfs nauwelijks van
groei worden gesproken.
Onderstaand staatje geeft een beeld
van het verloop van de omzet in de ver
schillende sectoren. Vergeleken wordt
de groei van de verkopen in de eerste
negen maanden van 1967 ten opzichte
van die in dezelfde periode van het
voorgaande jaar.
(Stijging in pet.)
1967 1966
drogisterij
14
10
handel in parfumerieën,
cosmetische en toiletart.
13
13
boekhandel
11
11
drankwinkel
10
5
kruideniers-zelfbediening
9
10
schoenwinkel
7
6
7
11
7
11
7
10
meubelhandel
6
9
6
10
Elten wil casino
voor goklustige
Nederlanders
De oude abdykerk in Elten, na de oorlog door de Nederlanders gerestaureerd.
ELTEN Het heeft niets van Las Vegas en zelfs de sfeer van pret die in
de Belgisch-Nederlandse grensstreek heerst, ontbreekt er. Elten heeft zeker
in de herfst, iets grauws en zelfs de veertien jaren Nederlandse „bezetting"
hebben er weinig fleurigs gebracht.
Toch zal het nu weer Duitse grens
stadje met zijn 3600 inwoners als 't
aan burgemeester W. Hövelmann
ligt een bekend pretcehtrum gaan
worden; een pretcentrum met een
echt casino waar niet alleen bacca
rat zal worden gespeeld, maar waar
vooral de roulette zal draaien.
„Want", zegt de 48-jarige burger
vader, „als we hier Hollanders naar
toe willen trekken moeten ze kunnen
gokken. Hollanders wagen graag een
gokje", voegt hij er schalks aan toe.
Toch gokt Eltens burgemeester
niet alleen op het 22 kilometer ver
der over de grens gelegen Arnhem.
„Welnee" zegt hij, „Elten ligt he
melsbreed een paar kilometer van
de autobaan Amsterdam-Oberhausen
Een man uit Amsterdam die wil gok
ken, kan, evenals zijn Rotterdamse
geestverwant, in zijn auto stappen
en de autobaan afrijden. Dan is 'ie
hier in, pakweg, anderhalf tot twee
uur".
Maar ook aan zijn eigen (achter)-
land heeft de heer Hövelmann ge
dacht, toen hij eind vorige week zijn
gemeenteraad adviseerde de rege
ring van Noordrijnland-Westfalen
vergunning voor een door een groep
zakenmensen te exploiteren casino
te vragen.
„U moet goed begrijpen dat in
heel Noordrijnland-Westfalen geen
casino's zijn. Steden als Düsseldorp
Essen en Dortmund doen het zonder.
Dat zijn uiteindelijk steden, waar
vijfhonderdduizend tot zevenhonder-
duizend mensen wonen. Een groot
deel van die lui rijdt er graag een
paar uur voor om hier een gokje te
wagen".
Dus ook de Duitsers gokken graag?
De burgemeester knijpt de oogjes
wat samen, lacht veelbetekenend en
zegt dan: „Natuurlijk rekenen we
ook op Duitsers, maar toch zijn het
de Nederlanders geweest die onze
zakenmensen aan het denken hebben
gezet".
En dan vertelt hij hoe het gemeen
tebestuur van Elten bij herhaling Is
benaderd door Nederlandse zakenlie
den die in Elten een casino wilden
stichten, omdat dit in hun eigen land
is verboden.
„Dat is best te begrijpen" zegt de
heer Hgvelmann. „Als ergens geld
mee te verdienen is dan is dat met
een casino. We hebben al uitgere
kend dat, als de regering van Noord
rijnland-Westfalen akkoord gaat zo'n
casino ons alleen al aan rechten
jaarlijks zo'n twintig miljoen Mar
ken kan opleveren".
„Dat bedrag is dan nog maar ge
baseerd op zestig procent van de op
brengst die dan, of aan de deelstaat,
of aan de gemeente, of aan liefdadi
ge doelen ten goede zou moeten ko
men".
Of Elten arm is? „Niet armer dan
de doorsnee gemeente", zegt de bur
gemeester die sinds drie jaar eerste
burger van zijn geboorteplaats is.
WENEN De Oostenrijkers, die bij hun rij-examen moeilijke technische
vragen moeten beantwoorden, hopen dat het volgend jaar gemakkelijke wordt
onder een nieuwe Verkeerswet.
„Ik ben geen monteur, hoe moet ik dan weten wat al die zuigers doen", zei
een kandidaat voor een rij-examen.
Een functionaris van de Oostenrijkse automobilistenbond (ÖAMTC) merk
te op: „het is dwaas. Als mijn auto niet verder wil, duw ik hem naar de kant
van de weg en laat er een monteur bijkomen".
Het ministerie van Verkeer in Wenen houdt er echter een andere mening
op na en zegt: „Chauffeurs moeten genoeg van de mechanische delen van hun
auto weten om op veilige wijze te kunnen rijden".
Autorijscholen weten nog niet, of de
nieuwe regeling betekent dat de tech
nische vragen makkelijker zullen wor
den. De instructieboekjes voor de leer
lingen bevatten nog steeds gedetail
leerde afbeeldingen van de koppeling,
met remsysteem, de motor, de versnel
lingsbak en andere technische zaken.
En de kandidaten moeten de stof wel
leren omdat ze niet weten, of ze er
vragen over krijgen.
Het autoverkeer in Oostenrijk is de
laatste tien jaar enorm toegenomen en
veroorzaakt de burgervaderen in de
grotere steden, zoals Wenen, veel
hoofdbrekens. In 1951 waren er 290.258
geregistreerde particuliere auto's. In
1966 was dit aantal opgelopen tot
1.046.746.
Verkeersopstoppingen zijn een ernstig
probleem in Wenen, waar de hoofdstra
ten, net als in Amsterdam, zowel door
automobilisten als door trams worden
gebruikt.
In de drukste verkeersstraten wordt
de tram ondergronds gemaakt. Het
project heeft tot nu toe al 750 miljoen
schilling gekost (30 milj. dollar). Des
kundigen vinden de maatregelen ech
ter niet voldoende. Een functionaris
van de ÖAMTC zei: „Oostenrijk heeft
behoefte aan een ver vooruitziend ver-
keersontwerp".
Gewone benzine kost in Oostenrijk
3.40 schilling (49 ct.) per liter. Super-
benzine 3.90 schilling (51 cent).
Veiligheidsvoorschriften zijn nog zeer
gebrekkig. In Wenen kan men nog ben
zinestations onder woonhuizen aantref
fen. Hoewel de maximumsnelheid in
de bebouwde kom op 50 kilometer per
uur is gesteld, houden niet veel auto
mobilisten zich hieraan.
Voorgeschreven snelheid in de buurt
van scholen bestaat hier niet.
Toen de verkeersautoriteiten voor de
zondagen een maximumsnelheid van
100 kilometer Instelden op de zuidelij
ke invalsweg naar Wenen, om te voor
komen dat er bij de terugkeer van dag
jesmensen Drokken gemaakt zouden
worden, waren de automobilisten zeer
ontevreden. „Waar hebben we snelle
wagens voor, als we niet snel mogen
rijden?", vroeg een dagbladredacteur.
Hoewel veel Oostenrijkse wegen
ouderwets zijn en automobilisten niet
over-beleefd, gebeuren er minder on
gelukken dan in andere Europese lan
den. Een zegsman van het bureau
voor de statistiek deelde mee, dat in
1966 bij een totaal van 97.497 ver
keersongelukken 1871 mensen dodelijk
werden gewond. Hij voegde hieraan
toe, dat dit naar verhouding minder
was dan in Frankrijk, Italië, West-
Duitsland en de Verenigde Staten.
Auto's zijn belangrijk voor Oosten
rijkers. In veel gezinnen moeten man
en vrouw jaren werken om er een te
kunnen kopen. Voor de jongere genera
tie geldt een auto zelfs een klein
tje ais statussymbooL
„We leven van rijkssteun, maar
welke gemeente doet dat niet van-
daag-aan-de-dag? Toen Nederland
Elten in 1949 annexeerde is er veel
goeds tot stand gekomen, ongetwij
feld. Toen we Elten in 1963 terug
kregen en het weer Duits werd
bleek de zaak inderdaad vooruitge
gaan te zijn. We hadden veel vrien
den uit Nederland gekregen, maar
sinds 1963 heeft de zaak hier echt
niet stilgestaan".
En de trotse burgemeester somt
op: kanalisering, een nieuwe school
een zwembad, een nieuwe waterlei
ding en dito-installatie, een handvol
bungalows.
Over de annexatie door Nederland
zegt burgemeester Hövelmann: „Ik
heb me dat indertijd best kunnen be
grijpen. Laten we niet vergeten dat
het toen 1949 was. Nederland was be
zig zijn koloniën kwijt te raken. Er
waren gevechten in Indonesië en
men wilde de grenzen graag recht
trekken. Elten steekt als een soort
neus in Nederland. Men kon zijn ei
gen binnenlandse moeilijkheden een
beetje sussen door Elten te nemen.
Ja, laten we wel wezen: men had
moeilijk een stukje van België kun
nen nemen".
De burgemeester lacht er hartelijk
om. „Nee" legt hij uit, „Elten heeft
ook in vroeger eeuwen nooit deel uit
gemaakt van Nederland. Omgekeerd
was het wel het geval. Lobith bij
voorbeeld is ooit Duits geweest. In
1813 of zo is dat bij verdrag aan Ne
derland gegeven".
Als we de burgemeester in zijn
zeer bescheiden kamertje in het ge
meentehuis achter zijn schrijfmachi
ne achterlaten is de avond al geval
len. Op de markt met zijn logement
„Het oude posthuis" branden weinog
lampjes en geen neon.
Alleen de straat erachter laat twee
neonbakken zien. Toto en Lotto staat
er in blauwe letters. Voor de deur
staan twee auto's uit Nederland
want om de woorden van de burge
meester aan te halen: „Hollanders
gokken graag".
