Peperdure pompinstallatie staat
in Dousadj te verroesten
ZIEZO
Wie wint de W.P.P. 1967
gHi mm
Prinses Beatrix, die presidente
is van de „European Working
Group", de EWG, heeft Inder
tijd haar naam gegeven aan de
actie voor het Perzische Dou
sadj, nadat zij de verschrikke
lijke chaos en het leed had aan
schouwd, veroorzaakt door de
hevige aardbeving in september
1962.
Na de aardbeving zijn door
een actie duizenden en duizen
den guldens aan giften bij de
EWG binnengestroomd. Van dit
geld werd een prachtige water
pompinstallatie even buiten het
dorp Dousadj neergezet, Na twee
dagen in werking te zijn ge
weest viel de waterpomp uit en
heeft sindsdien niet meer ge
functioneerd. Achteraf bleek, dat
men te weinig informaties had
ingewonnen en dat men de bo
demgesteldheid niet grondig op
constante aanwezigheid van wa
ter had onderzocht. Bovendien
was de watertank niet geïsoleerd
en zodoende niet bestand tegen
bevriezing. In de winternachten
daalt het kwik namelijk ver on
der nul. Het technisch onder
houd van de pomp zou aan de
zorgen van een bekwaam vak
man moeten worden toever
trouwd, zonder wie de centrale
anders niet gaande zou blijven.
Maar daar was al geen geld
meer voor beschikbaar
Al deze gegevens werden door
een onzer redacteuren opgete
kend uit de mond van de Neder
landse vrijwilligster mej. Leny
Jansen, die In een interview
haar persoonlijke ervaringen bij
de hulpacties in Perzlë toelicht-
v i i ffr "WV
„T>erzië als ontwikkelingsland heeft
enorm met corruptie te kampen.
Deze toestand is onvermijdelijk en als
het ware in de aard van het volk ge
worteld. Verder geeft het nooit rus
tende apparaat van de geheime poli
tie je een onbehaaglijk gevoel en
daardoor krijgt de dagelijkse samen
leving een benauwd karakter. Dat is
aan alles te merken". Deze opmerkin
gen komen van mej. Leny Jansen uit
Vriezenveen. Vol goede voornemens
vertrok zij bijna twee jaar geleden
met een aantal vrijwilligsters van de
EWG (European Working Group) naar
Perzië. Als sociaal werkster wilde zij
haar kennis in dienst van de bevol
king stellen. Nu is zij, na beëindiging
van haar contractperiode, tamelijk ge
desillusioneerd teruggekeerd.
Tijdens de rit van Parijs naar Ne
derland in een zwaar bepakt vracht
wagenbusje vertelde mej. Jansen over
haar ervaringen met het project-Dou-
sadj en over haar algemene bevindin
gen in Perzië. Haar verhaal wekt al
lesbehalve de indruk, dat de overkoe
pelende organisatie, de FAO (Food
and Agricultural Organization)
waaraan mej. Jansen door de EWG
was uitgeleend een snelle ontwik
keling, vernieuwing en opleving van
Dousadj bewerkstelligt.
„Met vereende krachten hebben de
bewoners van Dousadj een hypermo
dern badhuis gebouwd met geld door
de inwoners zelf bijeengebracht en 'n
flinke subsidie van de regering. Men
kreeg immers binnenkort de beschik
king over een waterpompinstallatie
van de FAO. Maar wat een teleurstel
ling was het toen werd geconsta
teerd, dat de pomp zijn watertoevoer
na een paar dagen al had gestaakt.
Meteen beloofde men zo spoedig mo
gelijk het euvel te verhelpen en men
zond experts om een onderzoek te la
ten instellen."
„Veelvuldige bezoeken werden aan
de „plaats des onheils" gebracht, tal
loze rapporten werden geschreven,
doch resultaten bleven uit. Langza
merhand begon de bevolking haar
vertrouwen in de buitenlandse orga
nisatie te verliezen. Op den duur
koesterde men eigenlijk een zekere
wrok."
PAPIERGERITSEL
Ook een irrigatiesysteem en een
ziekenauto werden lange tijd geleden
beloofd. Papiergeritsel en bureaucra
tisch beleid van het hoofdkantoor van
de FAO vormen kennelijk „onoverko
melijke moeilijkheden", aldus mej.
Jansen.
„Oplossing en verbetering lieten
maanden en maanden op zich wach
ten. Alles kreeg steeds meer de schijn
van een „met-een-kluitje-in-het-riet-
sturen"-mentaliteit. Er kon toch niet
worden verwacht dat eenvoudige en
ongeletterde dorpelingen hierover on
eindig begrip en geduld toonden. De
trage afwikkeling van de waterpomp
affaire heeft dan ook weinig stimule
rend gewerkt bij het leggen van con
tacten met de bevolking door de vrij
willigers, die in 1965 als eersten bij 't
project-Dousadj te werk werden ge
steld. Men bemerkte achterdocht en
moest spotterijen van de bevolking
aanhoren".
„De eerste drie maanden was er
voor de vrijwilligers geen geld aan
wezig en moesten de uitbestede
krachten aan de FAO teren op de zak
van de EWG. Zij konden dus ook
geen begin met hun werk maken",
zegt mej. Jansen. „Allemaal het ge
volg van de papiermolen en het on
begrip bij de organisatie. Toen ik een
half jaar later als vijfde vrijwillige
medewerkster in Dousadj aankwam,
ondervond ik dezelfde tegenstand bij
de dorpsbewoners als de anderen".
BRIEF
„Ze mogen je wel, maar dan mis
schien alleen om je persoon. Praat
niet over de organisatie waarvoor je
werkt. Zolang de pomp niet werd her
steld, viel er weinig met de bevolking
uit te richten. Samen met mijn col
lega Maureen Andrews, een vrijwillig
ster uit Engeland, heb ik een brief ge
schreven en rechtstreeks aan prinses
Beatrix gestuurd. De gang van zaken
in de afgelopen periode hebben wij
haar volledig uit de doeken gedaan.
Afschriften van de brief hebben wij
ook naar het hoofdkantoor van de
FAO en alle sponsors gezonden".
Is de oplossing toen snel geko
men? „Weineen", zegt mej. Jansen,
„het heeft nog ruim een half jaar ge
duurd. Een paar keer kwam een advi
seur poolshoogte nemen, beloofde
gouden bergen en vertrok dan weer.
Tot tweemaal toe is dat zo gegaan.
Nu is er gelukkig een nieuwe pomp
naast de oude gekomen. Aan de
ZATERDAG 9 DECEMBER 1967
oude pomp was niets meer te doen.
Weggegooid geld staat daar in de
vorm van een peperdure pompinstal
latie te verroesten. In ieder geval
heeft het dorp nu eindelijk water en
krijgen de Dousadjenaren misschien
wat meer vertrouwen in de FAO".
Dousadj ligt als veel dorpjes in een
woeste onvruchtbare streek. Daarom
valt in Perzië een sterke verstedelij
king te constateren. Grote steden als
Teheran en Shiraz breiden zich steeds
meer uit.
OPPOSITIE
„Ook al wordt er in Perzië geen op
positiepartij getolereerd, toch bestaat
er een ondergrondse partijorganisa
tie onder de naam „Internationaal
Front", zegt mej. Jansen. „De meeste
leden zijn volgelingen van wijlen ex-
premier Mossadeq. Deze man genoot
een grote populariteit bij het volk. On
danks het feit dat hij veertien jaar ge
leden gevangen werd genomen, werd
hij door velen nog lang als feitelijk
leider van het Perzische volk be
schouwd".
„Vier maanden geleden overleed
Mossadeq in een dorp, omringd door
prikkeldraad. Eenzaam heeft hij er ja
renlang geleefd. Hij werd uiterst goed
verzorgd en medisch in de watten ge
legd. Dat was zeer verstandig van de
sjah.
Na zijn dood heeft men het dorp
voor het eerst een dag opengesteld
voor bezoekers. Vrijwel niemand durf
de een bezoek te brengen, omdat men
bang was, meteen als aanhanger van
Mossadeq te worden betiteld", aldus
mej. Jansen. „Onlangs op zijn verjaar
dag, werd het dorp voor de tweede
maal voor het publiek toegankelijk
gesteld, maar ook toen durfden
slechts weinigen het dorp te betre
den uit angst voor represailles".
„Een student vertelde mij", zegt
mej. Jansen, „dat het terrein van de
universiteiten eigenlijk een neutraal
territorium is waar men vrij zijn me
ning mag verkondigen. Tijdens een
grote demonstratie op de universi
teitsterreinen werd met geweld de
poort geforceerd en soldaten sloegen
de betogers uiteen. Vanaf die tijd is
elke anti-actie tegen het regeringsbe
leid de kop ingedrukt."
Aan de buitenkant lijkt het leven in
Perzië vrij democratisch. „Als de sjah
op het vliegveld arriveert of zich el
ders in het openbaar vertoont, moet
van elk ministerie, van elke industrie
of firma een afgevaardigde aantreden
om hem te begroeten. De naleving er
van wordt nauwlettend gecontroleerd.
Het gedwongen eerbetoon speelt zich
ook langs de route af. Om een dikke
haag van mensen langs de kant van
de weg te krijgen, voert men vracht
wagens vol mensen van de lagere be
volkingsklasse uit Zuid-Teheran aan".
In Perzische bioscopen wordt de
hoofdfilm steeds voorafgegaan door
een kort filmpje over de sjah. Ten
slotte verschijnt zijn gezicht als die
van de Orwelliaanse grote broer, gro
ter en groter op het witte doek. Alle
bioscoopbezoekers moeten dan uit
eerbied opstaan."
„Zo zijn er nog veel meer dingen
op te noemen, die voor de vluchtige
toerist verborgen blijven. Zelfs na
langere tijd constateert men als bui
tenstaander niet alles. Toch lijkt mij
de sjah, die zijn vrouw en zichzelf
kortgeleden tot keizerin en keizer
kroonde, momenteel de juiste man op
de juiste plaats in een land als
Perzië.
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
RMHI
n e volgende week zullen twaalf
U vooraanstaande journalisten
en fotografen uit alle delen van de
wereld een keuze doen uit 3300
foto's die werden ingezonden voor
de grootste competitie tussen pers
fotografen: de World Press Photo.
Wéér is het aantal inzendingen
groter dan vorig jaar. Van de vijf
tig landen gaat Engeland op kop,
dan volgen Amerika, Duitsland,
Polen en Rusland.
De eerste foto die voor de World
Press Photo werd ingezonden,
kwam uit Israël en toch zijn er niet
veel foto's uit de „kleine oorlog"
binnen gekomen, waarschijnlijk
omdat het conflict te vlug was af
gelopen om de fotoverslaggeving
op volle toeren te laten draaien
Wat biedt World Press Photo dit
jaar? Wéér Vietnam natuurlijk,
wéér uitgebreide series met gruwe
lijke close-ups uit demonstraties
(New York, Berlijn, Londen, To
kio) en rassenrellen. Evenals vorig
jaar is er weer een keur uit gruwe
len en ellende: treinrampen, ver
keersongelukken, natuurrampen,
mishandelingenSchokkende
foto's zijn er van de brand in
het Brusselse warenhuis, van de
„eeuwige oorlogin Vietnam en
van hongerende kinderen.
De meest lugubere foto is af
komstig uit Argentinië: een vrouw
die zich voor een trein wierp. De
organisatoren van de W.P.P.'s
schuwen de werkelijkheid niet,
maar toch hebben zij deze Argen
tijnse inzending niet opgehangen.
Jl/fet spanning wordt uitgekeken
naar de beslissing van de
jury. Ja, dat zegt men, maar is 't
wel zo? Er is vrijwel nog geen
W.P.P. voorbij gegaan of zoals
een fotograaf eens zei: de el
lende droop er afPrijzen zijn
de afgelopen jaren gegaan naar de
foto van de soldaat die in doods
nood een priester omklemt, naar
die van de moordenaar van een Ja
panse politicus. Trofeeën gingen
naar beelden van een vluchtende
moeder met haar kinderen, het
levenloze lichaam van een gevan
gene achter een tank, een branden
de Boeddhistische monnik.
Hoewel er grote tragiek schuilt
in de foto van de doelman die in
de stromende regen achter het net
vist, was de uitverkiezing van deze
plaat eigenlijk een „verademing"
•1Y/at zal het dit jaar worden?
Zal de jury willen, kunnen
of durven breken met het oude
stramien van de mens op z'n aller
ongelukkigst? Wie weet, komt er
eens een blije plaat een fascine
rende foto uit een andere wereld,
zoals die er toch óók is. „De wereld
is mooi", schreef eens de bekende
kosmopoliet en schrijver George
Mikesmooi, boeiend, vaak
tegenstrijdig en dikwijls humo
ristisch
De grote prijs van de World
Press Photo krijgt de fotograaf die
de beste foto maakt. Wat is de
beste? We kunnen er lang over
praten, want de keuze van de jury
wordt niet bepaald, althans niet al
léén door de techniek, maar ook
door visie van de fotograaf die iets
te zeggen heeft. Of we het begrij
pen
Zeshonderd van de 3300 foto's
worden vanaf 16 december a.s.
twee maanden lang in het Congres
gebouw van Den Haag opgehan
gen. Dan kan iedereen zijn visie en
indrukken vergelijken met die van
fotografen uit vijftig landen van de
wereld. Dat kan waardevol zijn.
