Schuldeisers Van Heijst
kwamen in drommen
Theehuisje voer over de Zaan
„Veel patiënten in
verkeerde bed"
Kamer: „Geen extra geld
voor start van „mammoet
Minachting voor handenarbeid
in de ontwikkelingslanden
Voor twintig miljoen
aan vorderingen
Cs EL
De sigaar die uw vader
op zondag rookte»
Nu voor u... elke dag.
Vliegtuigjes
landden uit
voorzorg
Schipper ging
met schip
ten onder
Ctuick Up... 't is goed. Ko drinkt 't.
GROOTSTE ZAAL WAS NODIG
Vermoord meisje
begraven
CatifciMia,soep... die is pas lekker!
Rapport over verpleegtehuizen:
NADER
BESCHOUWD
Weer nieuwjaars
receptie in
paleis oj) Dam
AD REM
die móéten wel I
goed zijn I
ARTSEN
Haal Henkes in huis!
TEGEN DE BODEM
VAAG BEDRAG
KLEVTERGELDEN
DONDERDAG 14 DECEMBER 1967
DEN HAAG (woensdag) De grootste zaal van de Haagse rechtbank
moest eraan te pas komen. In grote drommen zijn de schuldeisers van de
failliete J. B. van Heijst en Zonen opgekomen. Met strakke gezichten nemen
zij hun plaatsen in: De haverleverancier vati oud-directeur J. J. J. van Heijst,
de man die meer oog had voor paarden dan voor de positie van zijn werk
nemers; de oud-voetbalier Timmermans met enkele onbetaalde rekeningen
neef J. B. A. van Heijst, eens directeur van een bloeiend bedrijf, nu vech
ter voor een halve ton aan pensioenrechteneen oud-werknemer, die meent
ten onrechte ontslagen te zijn; en al die anderen, grote en kleine leveranciers
van goederen en diensten, die met forse sommen in het debacle-Van Heijst
zijn gewikkeld.
Berustend laten zij de stortvloed van
schulden over zich heengaan. De rcch-
ter-commissaris, mr. J. Schaafsma,
zet er vaart in. Dat moet, want hij
mag zo'n zevenhonderd namen en be
dragen voorlezen. Toch heeft hij er
een kleine twee uur voor nodig om de
twintig miljoen gulden er door te pra
ten.
Van tijd tot tijd onderbreekt curator
Bloemsma hem: „Er komt nog rente
bij". „De devaluatie heeft de vorde
ring verminderd". „Er staat nog een
bedrag tegenover".
De reeks van mr. Schaafsma is ge
varieerd. De bedragen lopen van enke
le dubbeltjes („negentig cent van een
bibliotheek") tot verscheidene mil
joenen: De Amro Bank met 4,4, de
Franse Davum Exportations met 4,5,
het ministerie van Defensie 2,7, het
Pensioenfonds 1,4 en de Oostenrijkse
Firma Voëst met 1,1 miljoen gulden.
De N.V. Zwolsman mag meedoen voor
123,10 gulden precies.
Aanspraken ook van twee bejaarde
dames Van Heijst, die altijd een vaste
uitkering van het bedrijf kregen. Een
bedrag wordt echter niet genoemd.
Onverbiddelijk voert mr. Schaafsma
de posten af. Het tegenstribbelen van
curator Bloemsma „gezien hun
trieste situatie'^ heeft geen succes.
Naarmate de waslijst vordert, ver
mindert de spanning. Handen gaan on
der het hoofd en over de buik, deze en
gene dommelt weg op het monotone
ritme van de cijferreeks.
Pas als de „betwiste" vorderingen
ter sprake komen het zijn er ruim
140 ontwaakt ieder weer. De rechter
commissaris vraagt: Is maatschappij
Jansen aanwezig?
Mensen staan op. Leggen zich neer
bij de door de curator berekende
schuld als het gaat om een verschil
van twee, soms van 900 gulden. Wat
maakt het in wezen nog uit, is hun
weinig optimistische gebaar.
Mr. Schaafsma ad rem in de dis
cussie weet zelfs voor een lach te
zorgen. Sommigen vragen om prefe
rentie: „U kunt niet alles krijgen. Met
dat woord ben ik erg zuinig".
Anderen blijken niet gemachtigd:
„Met u mag ik niet eens praten".
Van oppositie is geen sprake. Alles
zal worden uitgezocht tussen nu en 26
maart. Komen schuldeiser en curator
niet tot een oplossing, dan zal de rech
ter op die dag beslissen.
De verwachte oppositie wordt vooral
weggenomen door het kernachtige ver
slag van mr. Bloemsma:
Curatoren wijten het debacle „aan
het volstrekte falen" van de heer J. P.
J. van Heijst, die mede op medische
gronden niet in staat was de onderne
ming te besturen. Ook commissarissen
zijn tekort geschoten in hun toezicht
houdende taak.
De „meer dan voldoende winsten"
werden gebruikt voor hét uitkopen van
familieleden en het voeren van een
„onverantwoordelijke staat". Van mo
dernisering van het bedrijf kwam niets
terecht. Toen duidelijk was, dat de
prijzen van radiatoren gingen dalen,
werd de fatale beslissing genomen de
produktie te vergroten. De afzet viel
tegen, veel geld bleef in de' voorraden
gevangen. Er ontstond een liquiditeits
crisis, die het bedrijf niet meer kon
overleven.
Uitvoerig belicht mr. Bloemsma de
geschiedenis sindsdien: de periode van
voorlopig uitstel van betaling en het
daarop volgende faillissement.
Hij praat ook over de (te late) ont
dekking, dat de Belgische dochter toch
tot de boedel van Van Heijst - Den
Haag behoort: Commissaris J. P. G.
M. van Bree hield de aandelen aanvan
kelijk angstvallig buiten de boedel,
ronduit bekennend: Het Nederlandse
bedrijf is toch reddeloos, we laten het
vallen en wensen zelfstandige voortzet
ting van „Grobbendonk".
Dit spel loODt echter stuk als blijkt
dat de heer Van Bree in december
1959 weliswaar de Belgische aandelen
van „Den Haag" koopt, maar daarbij
optreedt als trustee van directeur J. P.
J. van Heijst. Een dergelijke koop be
hoeft de toestemming van commissa
rissen. En die ontbrak.
In de volgende discussie probeert
een schuldeiser de curator een advies
aan de hand te doen: „Er zijn verlie
zen geleden, pie kunnen fiscaal gun
stig worden benut".
Mr. Bloemsma antwoordt: „Inder
daad, de win tcijfers van de afgelopen
jaren moeten worden herzien. De fis
cus is ermee bezig. De afgelopen jaren
zijn allerlei kosten opgevoerd, die het
voor de belasting niet waren. Een
voorbeeld: Een reisje naar Malaga
van mijnheer J. P. J. beschouwt de
fiscus als een privé-uitgave, erger nog:
als een vorm van winstuitkering. Daar
op past een dividendbelasting van 25
procent".
„De herziening is in volle gang", be
sluit hij opgewekt.
ADVERTENTIE
de harde matras'
met alle comfort
▼an een zachte! j
CHALONS SUR MARNE (Reuter).
Ongeveer achthonderd mensen, waarbij
veel huilende schoolkinderen, hebben
gisteren in Chalons sur Mame bij
Reims de begrafenis bijgewoond van
de twaalfjarige Marie-Claude Gervais.
Het meisje was vorige week vermoord
en in een kanaal gegooid. Het was de
tweede moord binnen enkele dagen, die
Frankrijk in beroering bracht. Eerder
was de zevenjarige Emmanuel Malliart
uit Versailles ontvoerd en doodgeslagen
door een vijftienjarige jongen.
ADVERTENTIE
Herinnert u 't zich nog? Zondag? Jiren
geleden? Vader zat diep weggeleund in
de grote fauteuil. Hij rookte.
Nee, niet zo'n door-de-weeks si
gaartje van '2 cent, maar een zondagse.
Eentje van tien.
Kalm blies uw ,ouwe heer' de
geurige rook de kamer in.
Hij genoot van een Mundi Victor.
Dit was zijn dag.
En dit zijn sigaar. Kostbaar, maar
kostelijk.
Jammer, dat ze er niet meer zijn die
fijne sigaren van toen?
Lees! Ze zijn er wel. Mundi Victor,
hét merk van toen, ligt klaar bij Uw
sigarenhandelaar. Even goed, even
geurig, even smaakvol. Uitgebalanceerde
compositie van 21 zeer rijpe tabakken.
Gemelangeerd met vooroorlogs vak
manschap. U proeft Java, Havanna en
Braziel. Volmaaktheid van het omblad.
Dekblad: pure Sumatra, eerste pluk.
Naturel (of mat).
Ja, meneer, de zondagse sigaar van
uw vader is terug. Met één verschil. De
prijs is zo gekozen, dat hem elke dag
kunt roken!
Bolknak Parma 29 ct.
Voorradig bij de gespecialiseerde sigarenwinkelier.
iiiiiiiiiurn in mini 11111111111 iiiiin^ I
ADVERTENTIE
ZAANDAM Gisteren is een oud E
z Zaans theehuisje met een drijvende E
E bok van een erf afgehaald en naar 5
E de Zaanse Schans gevaren. Het ge-
wicht van het huisje bedraagt E
10 ton. Het huisje is een schenking E
z van de Algemene Bank Nederland E
E aan het bestuur van de Stichting
E Zaanse Schans. Op de foto het E
E ongewone transport op de Zaan. E
ïiiHiiiHUiMimmiiiiimiiiiiiimiiHiiimiiimimii
YPENBURG Vflf reserve-officie
ren van de Koninklijke Luchtmacht
werden gisterochtend verrast door on
verwacht slecht weer. Zij namen ieder
afzonderlijk de enig juiste beslissing
en maakten zogenaamde voorzorgslan
dingen op weilanden op de Zuidholland
se eilanden.
Tussen half elf en half twaalf waren
zij opgestegen van de vliegbasis Ypen-
burg met vliegtuigen van het type Pi-
per Super Cub die toebehoren aan het
300e squadron van de groep lichte
vliegtuigen. Zij zouden ieder een paar
uur in de lucht blijven.
De Piper Super Cub is niet uitgerust
met radionavigatiemiddelen, zodat de
vlieger op zicht moet vliegen. Om
streeks half een. trad ten zuiden van
Rotterdam een onvoorziene wijziging in
de weérssituatie in.
Het zicht werd minder dan anderhal
ve kilometer, het grondzicht werd on
duidelijk en de vliegers dreigden in
wolken terecht te komen.
In Melissant landden eerste luitenant
L. H. Kramer uit Waddinxveen (van
beroep sproeivlieger) en tweede luite
nant J. C. Oosterwijk (student). Eerste
luitenant J. Minoli uit Sittard (burger-
vlieginstructeur) zocht een plekje op in
het Rotterdamse havengebied Euro
poort, eerste luitenant' G. S. Roeleveld
uit Amstelveen (verkeersleider op
Schiphol) koos een weiland in Oud-
Beijerland en eerste luitenant R.
Schram uit Waddinxveen (adviseur
van een technisch bureau) kwam in
Spijkenisse goed terecht.
ADVERTENTIE
IPHILIPSBATTE RÏ 5ËNI
ADVERTENTIE
UTRECHT Van de patiënten in verpleegtehuizen lag op 1 januari 1965
28 procent in het verkeerde bed. Uit het rapport Het verpleegtehuis in ontwik
keling, dat gistermorgen openbaar werd gemaakt, blijkt dat vijf procent van
de patiënten van verpleegtehuizen naar een inrichting voor psychisch gestoor
den had moeten worden overgeplaatst. Zeventien procent zou in een verzor
gingstehuis thuishoren en zes procent had beter thuis kunnen blijven.
Ook blijkt uit het rapport dat tot
1980 een verdubbeling van de verple-
gingscapaciteit kan worden verwacht.
In 1961 telde ons land negentig erken
de instellingen met in totaal 6383 bed
den. in 1966 was dit aantal gestegen
tot 133. terwijl de capaciteit was ver
dubbeld tot 12.196. In 1980 zullen naar
schatting 27.745 bedden nodig zijn. Met
een kapitaalsinvestering van ongeveer
vijftigduizend gulden per bed betekent
dit, dat de verpleeghuisbouw een inves
tering zal vergen van één miljard gul
den.
De sterke toeneming van de behoef
te aan bedden wordt voor een groot
deel veroorzaakt door de veroudering
van de bejaarden. In 1900 behoorde
zes procent van de Nederlandse bevol
king tot de bejaarden (65 jaar en
ouder), dit jaar is dat tien procent en
in 1980 zal dat elf procent zijn.
In de verpleegtehuizen worden twee
maal zoveel vrouwen als mannen be
handeld. Bij de vrouwelijke patiënten
behoort 82 procent, bij de mannelijke
68 procent tot de alleenstaanden.
In 1964 had een derde deel van alle
verpleegtehuizen een organisatori
sche band met een zieken- of bejaar
dentehuis, maar voor 1980 wordt dit
aantal op ruim de helft geraamd. In
1964 werkten dertig artsen in Neder
landse verpleegtehuizen. Nu zijn er 59
verpleegtehuizen met een of meer art
sen in vaste dienst. Het aantal artsen
in gedeeltelijke dienst bleef nagenoeg
gelijk. In 1964 waren dat er 62 en dit
jaar 64.
De enquêteformulieren zijn door 82
procent van alle verpleegtehuizen inge
vuld, terwijl 73 procent van de ver
pleegtehuizen ook een formulier over
de patiënten zelf instuurde. Het gemid-
derde aantal patiënten per verpleegte
huis was twee jaar geleden 77, maar
is nu gestegen tot 92. Het hele onder
zoek strekte zich uit over ruim elfdui
zend patiënten.
HANSWEERT Op de Westerschel-
de is gisterochtend het Nederlandse
binnenschip Corrie B door een Pools
zeeschip overvaren en gezonken. Het
staat vast dat de schipper van de Cor
rie B, de 52-jarige Abraham den Bra-
ber uit Sint Philipsland, met zijn schip
ten onder is gegaan.
De twee andere opvarenden me
vrouw Corrie den Braber- Scholten (45)
en de Belgische opstapper Julien van
der Plas uit Gent konden met moei
te worden gerei.
De aanvaring gebeurde kort voor het
aanbreken van de dag op nauwelijks
vijftig meter van de haveningang van
Hansweert. Ter plaatse is het op die tijd
van de dag spitsuur. Talrijke schepen
hadden ook gisteren de buitenhaven
van Hansweert verlaten om hun reis
op de Westerschelde te vervolgen.
Een reeks binnenschepen lag gestopt
te wachten totdat enkele zeeschepen
gepasseerd zouden zijn. Eén binnen
schip stak wel over. Het Poolse vracht
schip Swidnica (3365 brt) moest daar
voor uitwijken en stoomde met volle
kracht over de Corrie B heen.
Mevrouw Den Braber sprong vlak
voor de aanvaring overboord. De op
stapper Van der Plas hield zich aan de
deurposten van het stuurhuis vast toen
het schip onder water werd gedrukt.
Het water spoot naar binnen maar hij
slaagde erin zich naar buiten te wer
ken.
Hij moest er zoveel kracht voor ge
bruiken dat de nagels van zijn vinger
toppen scheurden. Eenmaal in het wa
ter kwam Van der Plas onder het Pool
se schip terecht. Tot twee keer toe
moest hij zich tegen de bodem van de
Pool afzetten voordat hij vrij kwam
van het schip en de oppervlakte bereik
te.
Beide drenkelingen werden door an
dere binnenschepen opgepikt. Volgens
de opstapper is schipper Den Braber
door de geweldige druk van het water
van het stuurhuis af in de kajuit gezo
gen.
DEN HAAG De Tweede-Kamer
meerderheid heeft gisteren geen extra
miljoenen willen geven voor de invoe
ring van de Mammoetwet tegen sep
tember volgend jaar. De motie van de
socialist dr. Tans om vijftig miljoen
gulden beschikbaar te stellen in plaats
van de voorgestelde 23 miljoen, werd
met 69 tegen 41 stemmen verworpen.
Voor stemden de fracties van de PvdA,
PSP, CPN en D'66.
De meerderheid kon meegaan met
de opvatting van staatssecretaris mr.
Grosheide dat er niets aan de hand is
als er door het invoeren van de nieu
we wet op het voortgezet onderwijs geen
slechtere toestand ontstaat. Bovendien
had de Kamer de stellige verzekering
gekregen dat er van een slechtere toe
stand geen sprake zal zijn.
Dr. Tans had de zuinige manier van
invoering vergeleken met een verstop-
ADVERTENTIE
/"Ontwikkelingshulp wordt in de laat
ste tijd vooral gezien als een fi
nancieel probleem. Deskundigen die
overtuigd zijn van de noodzaak, dat er
veel geld en veel deskundige hulp no
dig zal zijn om de afzichtelijke kloof
tussen rijke en arme landen te dichten,
hebben echter door bittere ervaring ge
leerd, dat alle hulp, hoe goed ook be
doeld, weinig effect heeft als deze tech
nische en financiële hulp geen geeste
lijke voedingsbodem vindt in de ont
wikkelingslanden. Hulp moet niet alleen
gegeven, maar zij moet ook aanvaard
worden, wil zij effect hebben.
Over het probleem van het hulp aan
vaarden is aan de Nederlandse rege
ring een advies uitgebracht door de Na
tionale raad van advies inzake hulpver
lening aan minder-ontwikkelde landen:
Advies Acculturatie.
In het advies wordt het probleem als
volgt omschreven: „Er zitten in de so
ciale, 'religieuze en culturele situatie
van vele ontwikkelingslanden inge
bouwde remmen op de maatschappe
lijke vooruitgang, die moeten worden
•herkend, geanalyseerd en zo mogelijk
weggenomen." -
Vele arme bevolkingsgroepen in de
ontwikkelingslanden beschouwen hun
trieste lot als de wil der goden of als
een soort natuurwet, waartegen zij zich
toch niet met succes kunnen verzetten.
„Deze voorstelling", zo zegt het advies,
„is mede een gevolg van de maatschap
pelijke structuur waarbij pogingen tot
lotsverbetering '-an de dorpelingen in
belangrijke mate ten goede komen aan
andere bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld
grondeigenaren of geldschieters."
Het advies waarschuwt er tegen de
Westerse maatsehappijvorm aan de ont
wikkelingslanden op te dringen en het
wijst op Japan dat met behoud van
eigen normen en cultuur tot ontwikke
ling kwam.
Een van de remmingen op de ontwik
keling is zo vermeldt het advies
de minachting in de meeste ontwikke
lingslanden voor handenarbeid. Onder
wijs kweekt een witte-boorden-proleta-
riaat. Nederland heeft zulks aan den
lijve ondervonden in Indonesië, waar
het oprichten van dessascholen veelal
een teruggang in de landbouw ten ge
volge had omdat de jeugd zich met het
ABC intellectueel gevormd voelde en
du te goed was geworden voor het be
bouwen van de sawah's.
De minachting voor handenarbeid is
in de ontwikkelingslanden zelfs merk
baar aan de top, waar de belangstelling
voor culturele studie veel groter is dan
de interesse voor praktische vakken als
techniek en biologie.
IXet advies acht op dit terrein een
ombuiging van de mentaliteit onont
beerlijk, maar deze ombuiging dient te
geschieden „met grote aandacht voor
het in vele ontwikkelingslanden aanwe
zige besef van menselijke waardigheid,
nationaal zelfbewustzijn en eigen crea
tiviteit."
Speciale aandacht verdient volgens
het advies de positie van de vrouw:
„Als haar scholing en ontwikkeling niet
ter hand wordt genomen, zal zij met de
ouderen de traditionele cultuur blijven
vertegenwoordigen."
Een ander belangrijk facet is het cul
tureel en historisch verankerde wan
trouwen in de ontwikkelingslanden te
gen „onbaatzuchtige geschenken".
Om al deze remmingen tegen te gaan
bepleit het advies intensievere inscha
keling van niet-Westerse sociologen,
culturele antropologen en deskundigen
die in bepaalde gebieden met het leven
van de bevolking vertrouwd zijn bij
voorbeeld zendelingen en missionaris
sen. Voor particuliere ontwikkelings
projecten zouden dergelijke deskundi
gen door de regering ter beschikking
worden gesteld. Hiervoor is onder meer
nodig dat het opleidingssysteem in Ne
derland voor niet-Westerse sociologen
en culturele antropologen een meer op
de praktijk gericht accent krijgt.
Dit elfde advies van de Nationale
Raad aan de regering belicht een zeer
boeiend facet van de ontwikkelingshulp.
Te veel nop wordt in de ontwikkelende
landen verondersteld dat de ontwikke
lingslanden onze hulp slechts in nederi
ge dankbaarheid mogen aanvaarden.
Velen ontgaat het dat een loyale mede
werking in de ontwikkelingslanden on
ontbeerlijk is en dat die medewerking
niet van-zelf-sprekend is.
Bekende vraag: „Maar als ze onze
hulp niet willen, waarom beginnen we
er dan aan?"
Welnu, ontwikkelingshulp is geen
goedheid van de rijke landen, maar een
noodzaak voor hen. De arme landen
in mankracht tv/.emaal zo sterk als de
rijke landen hebben, vooral politieke,
macht gekregen. Zij zullen het niet blij
ven dulden dat éénderde van de mens
heid in overvloed leeft ten koste van de
honger van tweederde van de mens
heid. Als de ontwikkelingslanden niet
onze bondgenoten maar onze vijanden
worden, zijn wij de rijke landen
de verliezende partij, omdat we het
meeste te verliezen hebben.
te straat, maar minister dr. Veringa had
daar tegenover gesteld, dat de straat
dan toch maar was opengebroken. Wat
de Mammoetwet aan vernieuwingen eist
zal worden toegepast. Dr. Tans bleef
echter bij zijn mening, dat dit met een
bedrag van 23 miljoen niet kon worden
gehaald, dat het ten koste van het on
derwijs zou gaan en dat de leraren
zwaarder zullen worden belast.
De liberale afgevaardigde mevrouw
Van Someren-Downer verweet hen ech
ter gebruik te maken van een vaag be
drag, dat de staatssecretaris eens in de
onderwijscommissie had genoemd en
dat het geen manier van doen was om
het in een motie op te nemen. Boven
dien had de PvdA geen dekking voor de
gevraagde extra 27 miljoen aangege
ven
Minister Veripga haalde zijn begro
ting tenslotte ongeschonden binnen. Al
le andere voorstellen van de oppositie
werden ook verworpen met ongeveer
dezelfde stemverhoudingen. De motie-
Tans om meer geld beschikbaar te
stellen voor het benoemen van boven
tallige leerkrachten bij het buitenge
woon onderwijs voor ziekelijke kinde
ren, werd verworpen nadat staatsse
cretaris Grosheide had toegezegd dat
zal worden voorzien in schrijnende ge
vallen.
Twee amendementen van de com
munist Bakker om de verhoging van
kleutergelden, van de bijdrage voor 't
beroepsonderwijs en van de heffingen
voor de cursusgelden niet te laten door
gaan, kregen evenmin voldoende steun.
Hetzelfde gebeurde met een motie
van de afgevaardigde Dijkstra van
D'66, om meer boventallige leerkrach
ten toe te staan bij het lager onderwijs
teneinde het beproeven van nieuwe
vormen van basisonderwijs mogelijk
te maken. De staatssecretaris had
daarvan gezegd dat er blijkens de
praktijk van de aanvrage voldoende
mogelijkheid voor experimenteren is.
ADVERTENTIE
de harde matras
met alle comfort
van een zachte!
AMSTERDAM Voor het eerst
sinds jaren zullen koningin Juliana en
prins Bernhard hun Nieuwjaarsrecep
tie voor het corps diplomatique weer
houden in het paleis op de Dam in
Amsterdam.
Sinds eind 1960, toen met de restau
ratie van het paleis werd begonnen
werden de recepties op Huis ten Bosch
gehouden.
De komende Nieuwjaarsreceptie zal
op 3 januari worden gehouden. Voor
het vrijwel volledig gerestaureerde pa
leis zal een erewacht staan. De diners
voor de leden van het corps diplomati
que worden op 4 en 5 januari gegeven
op Huis ten Bosch.
