Overeenkomst inzake Cyprus wekte ontveredenheid
Rol van de
koning nog
onduidelijk
m"9
Regering-Kollias maakte
zich zeer
gehaat
GRIEKSE PERS
GEMUILKORFD
portie vlees
vlees etenis^ 1
verantwoord eten
ZEVEN GRIEKSE KONINGEN. VIER WEGGEJAAGD
(Koning in betere dagen
Herkent u ons...?
Over de
grenzen
Anti-linkse
maatregelen
in Uruguay
r/Zf,
PREMIE SPAARPLAN
OPPOSITIE IN BINNEN- EN BUITENLAND
Overeen
stemming in
N.A.y.O. over
ian-Harmel
pk
Lambarene"
wordt gered
N.L.F. stuurt
memorandum
aan de V.N.
Proeivaart
reactorschip
GEEN BINDEND ELEMENT MET HET VOLK
VERVOLG VAN PAGINA 1
ATHENE (Reuter, AP) Wie de mislukte opstand
van gisteren is begonnen, is nog een raadsel. De oproep
van de koning, gedaan te Larissa, in Midden-Grieken
land, viel samen met het bericht dat er te Larissa en
Saloniki troepen in opstand waren gekomen.
ZORGEN
*mÈÊm
f*
Levensverzekering
Spaarkas
Sparen
in effecten
Hypotheekaflossing
Spaarbewijzen
Basis voor persoonlijk bezit
Triest rapport
HEROPVOEDING
geïsoleerd
HARDE LIJN
Zuivering
VRAAGTEKENS ROND OPSTAND
Er zijn twee mogelijkheden:
1. De koning is naar Larissa gegaan
om zich te stellen aan het hoofd
van een opstand waarvan hij wist
dat die zou uitbreken;
2. Er brak een opstand uit en de ko
ning werd door de opstandige mili
tairen overgehaald of gedwongen
om zich aan het hoofd van de be
weging te stellen.
Eveneens is het onduidelijk wat de
opstand beoogde. Ook hier zyn er twee
mogelijkheden:
1. De opstandige troepen, met de koning
aan het hoofd, wilden proberen het
oude parlementaire stelsel in ere te
herstellen;
2. De opstand was het directe gevolg
van het akkoord dat tussen Grieken
land en Turkije is gesloten over Cy
prus.
Volgens dat akkoord, dat door vele
Griekse officieren als oneervol werd
gezien, moesten de Griekse troepen zich
voor het grootste deel terugtrekken uit
Cyprus. Het akkoord werd gesloten
onder zware Turkse druk. omdat Tur
kije militair aanzienlijk sterker is dan
Griekenland.
In Turkije maakte men zich gisteren
zorgen over de gang van zaken in Grie
kenland. De regering vreesde dat het
bestand op Cyprus in gevaar zou wor
den gebracht door de gebeurtenissen in
Griekenland.
Daar men nergens ter wereld goed
was ingelicht over de gebeurtenissen in
Griekenland (de telefoonverbindingen
met Athene waren al vroeg verbroken)
kon geen enkele regering officieel com
mentaar leveren.
Toen in Washington bekend werd dat
de Griekse ambassadeur daar „de zij
de van de koning had gekozen", zoals
hij zelf meedeelde, gaf het Amerikaan
se ministerie van Buitenlandse Zaken
daarop als commentaar: „Allicht, hij
vertegenwoordigt immers de Griekse
koning in ons land!"
Ook de Grieken in ballingschap, in
Parijs, in de Verenigde Staten, in En
geland en in Denemarken, konden wei
nig zeggen over de staatsgreep in hun
vaderland. In Denemarken werd het hof
om commentaar gevraagd, omdat de
Deense koning de schoonvader is van
koning Constantijn.
Maar zelfs daar wist men aanvanke
lijk niets.
MONTEVIDEO De regering van
Uruguay heeft de aanhouding gelast
van negen linkse leiders. Zij worden be
schuldigd van aanzetting tot revolutio
naire activiteit. Bovendien zijn twee
linkse bladen verboden en zes linkse
minderheidspartijen ontbonden.
De zes partijen hebben volgens de
overheid een staatsgreep gepropageerd.
De grootste van de zes is de socialisti
sche partij, die niettemin bij de ver
kiezingen van november 1966 slechts
11.000 stemmen kreeg.
JLIIIIIIIIIIIIIlllltlliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHttlliliiiilliiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiilllll*!
Een foto van de jonge Griekse koning
Constantijn in zorgeloze dagen, vele
maanden geleden.
ADVERTENTIE
~iggÉr
HSL
Wij doen mee aan het Premie Spaarpian. Wij krijgen straks
elk jaar 100 gulden. Belastingvrij! Geïnteresseerd?
Als u snel bent kunt u dit jaar ook nog gaan deelnemen. Des
te eerder hebt u recht op uw belastingvrije premie.
(Maximaal f 50,- per persoon of f 100,- per echtpaar per
jaar). Alle inlichtingen: Postbus 51, Den Haag
Pb it iK "x*o c.
De Griekse minister van Buitenlandse Zaken, Pipinelis, werd in Brussel bij het verlaten van het Val Duchesse-kasteel,
waar de NAVO-conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken wordt gehouden, door journalisten naar commentaar
gevraagd over de toestand in zijn land. Hij weigerde echter elk commentaar.
"Pie jongste gebeurtenissen in Grie-
kenland zijn ongetwijfeld ver
sneld door de nederlaag die de rege
ring-Kollias heeft geleden inzake de
kwestie-Cyprus. Het akkoord over
Cyprus, dat resulteerde in een terug
trekking van de daar illegaal gesta
tioneerde Griekse troepen, heeft in be
paalde militaire kringen kwaad bloed
gezet.
Niet voor niets hulde men de tijd en
de plaats van aankomst van de eerste
vierhonderd teruggekeerde militairen
in geheimzinnigheid. De regering-Kol-
lias hoedde zich met alle middelen
voor nog meer negatieve publiciteit.
Die had zij in de acht maanden dat ze
aan het bewind was al" genoeg gehad.
Dat zij niet erg populair was had zij
intussen aan haar zelf te wijten. De
arrestatie van duizenden politieke te
genstanders, de beperkende bepalin
gen inzake bijeenkomsten en politieke
partijen en de censuur op de pers droe
gen er niet bepaald toe bij het bewind
van kolonels geliefd te maken.
De aangekondigde „heropvoeding"
van het Griekse volk viel evenmin in
goede aarde. Kolonel George Papado-
poelos, de 48-jarige officier van de ar
tillerie, die werd beschouwd als het
brein achter de staatsgreep van 21
april, beloofde dat het land zou terug
keren naar een constitutioneel bewind.
Maar de kolonel zei er niet bij wan
neer dat zou gebeuren. Over een da
tum voor nieuwe parlementsverkiezin
gen liet hij zich al evenmin uit. Men
werkte weliswaar aan een ontwerp-
grondwet, maar de regering-Kollias
wekte niet de indruk dat ze haast
maakte met de verwezenlijking ervan.
Nog steeds zitten naar schatting 2600
politieke tegenstanders van het bewind
in de gevangenis. Een groot aantal po
litieke leiders die meteen na de vorige
coup werden gearresteerd, zijn inmid
dels weer op vrije voeten maar verdere
activiteit van hun zijde werd uitgeslo
ten doordat ze een verklaring moesten
tekenen van loyaliteit aan de regering.
Onder degenen die nog steeds gevan
gen zitten bevindt zich de componist en
de
bij
BRUSSEL. De ministers van
vijftien landen die zijn aangesloten
de Noordatlantische Verdragsorgani
satie hebben gisteren unaniem dus
met inbegrip van Frankrijk het zo
geheten plan-Harmei over de toekom
stige taken van de Navo (zij het in ge
wijzigde vorm) aanvaard.
Vandaag zal het compleet met be
weegredenen en conclusies tegelijker
tijd met het slotcommuniqué van de
conferentie worden gepubliceerd.
Van Nederlandse zijde is nog een
sterke poging gedaan om in het rap
port althans één duidelijke verwijzing
te krijgen naar het nut van rugge
spraak met landen buiten het gebied
van de Navo.
Deze passage, die was opgenomen in
een voorontwerp waaraan ook de Ne
derlander prof. C. L. Patijn heeft
meegewerkt, stuitte bij de Franse dele
gatie op hardnekkige weerstand. Ter-
wille van de publikatie van het volle
dige rapport en ook omdat de andere
landen niet zoals Nederland tot het
uiterste wilden gaan, heeft mi
nister Luns de passage laten vallen.
Het hele document zou gisteravond nog
worden bijgewerkt.
In Nederlandse kringen was men
toch nog blij met het bereikte resul
taat. Verwacht werd dat president De
Gaulle zijn rechterhand Couve de Mur-
ville over het akkoord nog duchtig aan
de tand zou voelen. De Italiaanse dele
gatie wilde aanvankelijk de publikatie
van het rapport vier maanden uitstel
len omdat dan in Italië de verkiezingen
achter de rug zouden zijn, maar, even
als Nederland, moest ook Italië een
concessie doen.
Dit is Peter Garoufalias, minister van
Defensie in 't kabinet van de vroegere
premier Papandreoe. Hij zou gisteren
door koning Constantijn zijn belast
met het vormen van een nieuwe rege
ring. Hij heeft er niet de kans voor
gekregen
politicus Mikis Theodorakis. De uit
geefster mevrouw Helen Vlachos, die
weigerde haar twee kranten na de coup
nog te laten verschijnen, heeft sinds
oktober huisarrest. Meer dan honderd
hoge ambtenaren en een groot aantal
legerofficieren werden door het nieuwe
bewind aan de kant gezet.
De militaire junta die de coup in
april uitvoerde bestond uit een aantal
vrij onbekende kolonels, die koning
Constantijn tot een soort gevangene in
zijn eigen paleis maakten. De junta
werd aangevoerd door een drieman
schap. Dat bestond uit kolonel George
Papadopoelos, die minister werd in het
bureau van de premier, brigade-gene
raal Stylianbs Patakos, minister van
Binnenlandse Zaken en kolonel Nichlas
Makarezos. minister van Coördinatie.
Een vierde militair, generaal Grego~
ry Spantidakis, die niet had meege
daan aan de staatsgreep, werd aange
trokken als woordvoerder. Hij werd la
ter benoemd tot minister van Defensie
en vice-premier.
Een weinig bekende burger, procu
reur-generaal Constantijn Kollias, werd
tot premier gekozen, een stroman van
de junta.
Het nieuwe bewind ontpopte zich als
zeer puriteins. Het stelde zich voor
Griekenland te zuiveren van wanorde
en corruptie en het wilde oude waar
den in ere herstellen.
ken die werden beschuldigd van ver
raad en pogingen om het bewind omver
te werpen. Vele Grieken, onder wie de
actrice Melina Mercouri, verloren hun
staatsburgerschap.
Internationaal maakte de junta zich
belachelijk door een poging om de mi
nirokken te verbieden.
Inmiddels sloeg het Westen de ont
wikkelingen in Athene met toenemende
bezorgdheid gade. Het Griekse bewind
werd stilaan geïsoleerd. Zo sneden de
Verenigde Staten hun militaire leverin
gen aan het land af, terwijl de Euro
pese gemeenschappelijke markt een
belangrijke lening aanhield.
De moeilijkheden hoopten zich ten
slotte op door de kwestie-Cyprus, die
Griekenland op de rand van oorlog
met Turkije bracht. Het akkoord,
waardoor een oorlog toch nog werd
voorkomen, betekende voor de Griekse
kolonels een politieke nederlaag, die,
zoals gezegd, niet vreemd zal zijn ge
weest aan de gebeurtenissen van giste
ren en vandaag.
De junta bekommerde zich, naar het
zich aanvankelijk liet aanzien niet erg
om haar „image", maar zij sloeg wel
hard in op de oppositie. Kritiek uit bin
nen- en buitenland bleef dan ook niet
lang uit.
Niettemin organiseerde de nieuwe re
gering massale processen tegen Grie-
55
LONDEN Het ziekenhuis van wij
len dr. Albert Schweitzer in Lambare-
ne in de Afrikaanse staat Gabon kan
blijven bestaan. Albert Schweitzerfond-
sen in de Verenigde Staten en Zweden
zullen de'tekorten voor het lopende jaar
enkele honderdduizenden guldens
aanvullen.
De opvolger van Schweitzer, de 34-
jarige chef-arts dr. Walter Munz, blijkt
nog nie+ op de hoogte te zijn van deze
buitenlandse hulp. Eerder deze week
was hij in Londen om geld bijeen te
brengen voor het ziekenhuis. Hij gaf
toen te kennen dat het ziekenhis we
gens geldgebrek dreigde te moeten
sluiten.
GENèVE Van enige persvrijheid is
in Griekenland geen sprake meer. De
vergiftiging van de openbare mening
is er nu compleet. Dat is de trieste
conclusie van een rapport van het In-
,'ernationale Persinstituut in Zürich,
dat een onderzoek heeft ingesteld
naar de persvrijheid in Griekenland
sinds de staatsgreep in april.
Het rapport van het IPI, uiteraard op
gesteld voor de mislukte staatsgreep
van gisteren, is gebaseerd op een be
zoek, dat Armand Gaspard, lid van
het secretariaat van het instituut, in
oktober aan Griekenland heeft ge
bracht. Hij heeft daar gesproken met
journalisten, uitgevers en regerings
functionarissen.
Volgens Gaspard is de toestand van de
Griekse pers in augustus verder ach
teruit gegaan, toen Elias Papapoulos
de man die met het toezicht op de
pers was belast, werd vervangen door
kolonel Vryonis. „De telefonische in
structies van Vryonis aan uitgevers
gaan gepaard met intimidatie en re
gelrechte bedreigingen met arresta
tie", aldus Gaspard.
Op 16 oktober vaardigde Vryonis nieu
we instructies uit, waarbij aan de lan
ge lijst, die kritiek op koning en re
gering verbiedt en die de kranten
verplicht alle regeringsmededelingen
woordelijk af te drukken, drie pun
ten werden toegevoegd:
Publiceer geen artikelen die het le
ven in de Sovjet-Unie of andere com
munistische landen in een gunstig
licht stellen;
Schrijf niets over de oorlog in Viët-
nam dat als anti-Amerikaans zou kun
nen worden beschouwd;
Onthoud u van elk commentaar op
Griekse politieke partijen en hun lei
ders.
In een hoofdstuk getiteld „De gebroken
beloften van het bewind" schrijft
Gaspard: „Het besluit de censuur af
te schaffen is van maand tot maand
uitgesteld. Het werd definitief be
loofd voor het einde van het jaar,
maar de commissie die een onder
zoek instelt naar de toestand van de
Griekse pers zal zjjn verslag pas op
26 februari van het volgend jaar klaar
kunnen hebben".
Gaspard beschuldigt de Griekse rege
ring ervan dat zij verzonnen nieuws
aan de kranten opdringt via het
Atheense persbureau en dat zij de
kranten dwingt uit hun verband ge
rukte stukken uit buitenlandse krans
ten te publiceren, die de indruk wek
ken het bewind gunstig gezind te zqn,
terwyl het hele artikel in feite felle
kritiek bevat.
In een voorwoord op het rapport van
Gaspard schrijft het IPI: „Het rap
port wordt gepubliceerd om aan te
tonen hoe een vrije, bloeiende pers
van de ene dag op de andere veran
derd kan worden in een bange en ka
rakterloze spreekbuis van een dicta
tuur".
Het rapport is geen bemoedigende lec
tuur. Het laat zien hoe de beheersing
van de pers eerst werd verkregen door
wapengeweld en later werd gehand
haafd door censuur, willekeurige ar
restaties en economische drup op
mensen, kranten en persorganisaties".
NEW YORK Het Zuidviëtnamese
bevrijdingsfront, NLF, heeft een 27 pa
gina's tellend memorandum naar de
Ver. Naties in New York gestuurd. Het
is de bedoeling dat het document onder
de leden van de volkerenorganisatie zal
circuleren. Het memorandum werd
dinsdagavond door de Roemeense
plaatsvervangend minister van Buiten
landse Zaken, Malitza, aan secretaris
generaal Thant ter hand gesteld. Oe
Thant zegde Malitza toe dat hij het do
cument ter kennis van de leden zou
brengen. Het is niet bekend wat de in
houd van het memorandum is.
Betrouwbare bronnen verklaarden
echter dat het stuk het politieke pro
gramma bevat, dat het bevrijdingsfront
afgelopen zomer opstelde en waarin
wordt aangedrongen op hereniging en
neutralisering van Viëtnam.
ADVERTENTIE
Daar bent u vóór, want met 'n goede portie vlees kunt u er tegen I Vlees is rfjk
aan waardevolle eiwitten. Vlees is uitstekend voor de lijn. Enhet hele
gezin houdt ervan, van lekker vlees en lekkere jusl
In haar jongste kwartaaloverzicht
waarschuwt de Bank van Engeland
ervoor dat de devaluatie van het
Pond-Sterling alleen op zichzelf geen
oplossing betekent voor de economi
sche moeilijkheden van Groot-Brittan-
nië en dat zij gepaard zal moeten
gaan met een vermindering van de
vraag in het binnenland. Pas als de
externe situatie duurzaam is gesa
neerd en onder die sanering valt
de terugbetaling van het grootste deel
der buitenlandse schulden die de
laatste jaren zijn aangegaan zal
de binnenlandse consumptie kunnen
profiteren van de expansie der natio
nale produktie. Het welslagen zal af
hangen van het geduld waarmee men
ontberingen als gevolg van hogere
prijzen en belastingen en van het uit
stellen van overheidsprogramma's
voor lief neemt.
Fke Bank van Engeland wijst erop dat
de devaluatie alleen tot oplossing
van de economische moeilijkheden
kan bijdragen als de voordelen ervan
niet teniet worden gedaan door loon
stijgingen en alleen als Groot-Brit-
tannië krachtiger en doeltreffender
dan ooit zijn produktie vergroot en
tegelijkertijd de binnenlandse con
sumptie vermindert, omdat die niet
onmisbaar is voor de vergroting van
de produktiviteit. Op het ogenblik be
staat er nog enig overschot aan hulp
bronnen dat veilig gebruikt kan wor
den om de produktie te doen toene-
HAROLD WILSON
zacht heelmeester?
men, maar om het evenwicht op de
betalingsbalans te herstellen zal on
danks de schadelijke uitwerking van
de stijging der prijzen van ingevoerde
produkten een aanzienlijk deel van
de produktie moeten worden verscho
ven van het binnenlandse verbruik
naar de export.
TJe Bank waarschuwt de Britten er
opnieuw voor dat zij zich erop moe
ten voorbereiden „de buikriem strak
ker aan te halen". Zij laat in haar
overzicht de gebeurtenissen die heb
ben geleid tot devaluatie, de revue
passeren en wijst erop dat de laatste
maanden zijn gekenmerkt door grote
en toenemende verliezen van devie
zen, waardoor op grote schaal ge
bruik moest worden gemaakt van de
kredieten die de buitenlandse centra
le banken Groot-Brittannië ter be
schikking hebben gesteld om het
Pond-Sterling te verdedigen.
Die verliezen zouden gedurende zekere
tijd gedragen kunnen worden indien
vast gerekend had kunnen worden op
een snelle verbetering van de beta
lingsbalans, maar de vooruitzichten
bleven onzeker, zowel wat betreft de
ontwikkeling van de wereldhandel
als ten aanzien van de heropening
van het Suez-kanaal.
Bovendien had de binnenlandse vraag
de neiging weer sterk toe te nemen.
In haar overzicht geeft de Bank van
Engeland geen uiteenzetting van de
deviezenverliezen, maar deelt zij al
leen mee dat de monetaire reserves
in het derde kwartaal van dit jaar
met 36 miljoen Pond-Sterling zijn
verminderd ofschoon een trekking
van 150 miljoen Pond-Sterling werd
gedaan op het „SWAP"-krediet van
de Verenigde Staten en ook van an
dere kredieten gebruik werd ge
maakt.
I-Jet is de vraag hoe en of Wilson deze
ingreep in het particulier leven, wat
de Britten misschien nog meer dan
de Nederlanders heilig is, zal kunnen
„verkopen". Het is zeker dat, als de
Engelsen inzien dat het om hun be
staan gaat, zij zich alle opofferingen
kunnen getroosten... Het „bloed, zweet
en tranen" van Churchill sloeg des
tijds ook in. Maar het superioriteits
gevoel zal een harde duw moeten
verwerken. Zachte heelmeesters heeft
Engeland echter op dit ogenblik niet
van node.
KIEL De Otto Hahn, het eerste
Westduitse reactorschip, zal vandaag
voor de eerste keer een proeftocht ma
ken. Zij zal met conventionele aandrij
ving een vaart maken op de Oostzee.
Het bij de Howaldtwerke in Kiel ge
bouwde schip is bestemd voor studie en
het vervoer van massagoed. Het meet
15.000 ton. De kern van de reactor zal
later worden gemonteerd.
Van de zeven koningen die vóór ko
ning Constantijn sinds 1830 over Grie
kenland hebben geregeerd is er één
vermoord en zijn er drie weggejaagd.
Koning Constantijn heeft hetzelfde lot
getroffen als deze drie voorgangers.
Zijn openlijke steun aan de legergroe
pen, tegen het bewind van de Griek
se kolonels in Athene in opstand
zijn gekomen, hebben het einde van de
Griekse monarchie ingeluid, die sinds
1830 al de „onzekerste koningszetel van
Europa" werd genoemd.
Koning Constantijn heeft evenmin
als de Griekse koningen voor hem voor
het bindende element kunnen zorgen
tussen het Griekse volk en zijn rege-
rings- en militaire leiders. Wel sloeg de
koning stormen van applaus los als hij
met zijn gemalin, de jeugdige uit De
nemarken afkomstige koningin Anne-
Marie, door de straten van Athene
reed, maar de politieke leiders be
schouwden hem met argwaan, be
vreesd als zij waren iets van hun
macht aan de koning te moeten prijs
geven.
Veel vreugde heeft het koningschap
de jonge Constantijn niet gebracht. Na
de dood van zijn vader in maart 1964
werd hij met zijn 23 jaren de jongste
koning van Europa. Vrijwel onmiddel
lijk laaiden politieke conflicten op.
In juli 1965 belette hij de toenmalige
premier George Papandreou de door
hem voorgenomen zuivering uit te voe
ren van rechtse officieren in het leger.
De geweldige demonstraties di? daar
van het gevolg waren, resulteerden ten
slotte in het ontslag van Papandreou.
De koning, die zich zag geplaatst te
genover een vijandig parlement, for
meerde een kabinet van mensen die
uit Papandreou's Centrumpartij waren
weggelopen. Drie maanden lang trok
ken grote groepen demonstranten door
Athene, die anti-koningsgezinde leuzen
riepen. Langzaam ebden de demonstra
ties weg, maar de onrust bleef.
In april van dit jaar deed een groep
kolonels, buiten medeweten van de ko
ning om, een greep naar de macht. Of
schoon de koning aanvankelijk weiger
de, de decreten van de nieuwe macht
hebbers te ondertekenen, zwichtte hij
ten slotte voor de druk, waarmee hij
zich, zij het noodgedwongen, voor het
dictatoriale karretje liet spannen.
Koning Constantijn werd 2 juni 1940
geboren, enkele maanden vóór Mussoli
ni de oorlog aan Griekenland verklaar
de. Toen de nazi's april 1941 Grieken
land binnenvielen, vluchtten de ouders
van Constantijn, de toenmalige kroon
prins Paul prinses Frederika met de ba
by naar het buitenland.
De knappe jonge prins studeerde na
de oorlog rechten en economie aan de
universiteit van Athene en blonk voor
al uit in atletiek, zeilen en zwemmen.
In 1960 nam hij deel aan de Olympische
Spelen in Rome, waar hij voor zijn
land een gouden medaille veroverde
met zeilen.
Op 18 september 1964 huwde koning
Constantijn met prinses Anne-Marie
van Denemarken. Het echtpaar heeft
twee kinderen, prinses Alexia, geboren
10 juli 1965, en kroonprins Paul, gebo
ren 20 mei 1967.