Overeenkomst inzake Cyprus wekte ontveredenheid Rol van de koning nog onduidelijk m"9 Regering-Kollias maakte zich zeer gehaat GRIEKSE PERS GEMUILKORFD portie vlees vlees etenis^ 1 verantwoord eten ZEVEN GRIEKSE KONINGEN. VIER WEGGEJAAGD (Koning in betere dagen Herkent u ons...? Over de grenzen Anti-linkse maatregelen in Uruguay r/Zf, PREMIE SPAARPLAN OPPOSITIE IN BINNEN- EN BUITENLAND Overeen stemming in N.A.y.O. over ian-Harmel pk Lambarene" wordt gered N.L.F. stuurt memorandum aan de V.N. Proeivaart reactorschip GEEN BINDEND ELEMENT MET HET VOLK VERVOLG VAN PAGINA 1 ATHENE (Reuter, AP) Wie de mislukte opstand van gisteren is begonnen, is nog een raadsel. De oproep van de koning, gedaan te Larissa, in Midden-Grieken land, viel samen met het bericht dat er te Larissa en Saloniki troepen in opstand waren gekomen. ZORGEN *mÈÊm f* Levensverzekering Spaarkas Sparen in effecten Hypotheekaflossing Spaarbewijzen Basis voor persoonlijk bezit Triest rapport HEROPVOEDING geïsoleerd HARDE LIJN Zuivering VRAAGTEKENS ROND OPSTAND Er zijn twee mogelijkheden: 1. De koning is naar Larissa gegaan om zich te stellen aan het hoofd van een opstand waarvan hij wist dat die zou uitbreken; 2. Er brak een opstand uit en de ko ning werd door de opstandige mili tairen overgehaald of gedwongen om zich aan het hoofd van de be weging te stellen. Eveneens is het onduidelijk wat de opstand beoogde. Ook hier zyn er twee mogelijkheden: 1. De opstandige troepen, met de koning aan het hoofd, wilden proberen het oude parlementaire stelsel in ere te herstellen; 2. De opstand was het directe gevolg van het akkoord dat tussen Grieken land en Turkije is gesloten over Cy prus. Volgens dat akkoord, dat door vele Griekse officieren als oneervol werd gezien, moesten de Griekse troepen zich voor het grootste deel terugtrekken uit Cyprus. Het akkoord werd gesloten onder zware Turkse druk. omdat Tur kije militair aanzienlijk sterker is dan Griekenland. In Turkije maakte men zich gisteren zorgen over de gang van zaken in Grie kenland. De regering vreesde dat het bestand op Cyprus in gevaar zou wor den gebracht door de gebeurtenissen in Griekenland. Daar men nergens ter wereld goed was ingelicht over de gebeurtenissen in Griekenland (de telefoonverbindingen met Athene waren al vroeg verbroken) kon geen enkele regering officieel com mentaar leveren. Toen in Washington bekend werd dat de Griekse ambassadeur daar „de zij de van de koning had gekozen", zoals hij zelf meedeelde, gaf het Amerikaan se ministerie van Buitenlandse Zaken daarop als commentaar: „Allicht, hij vertegenwoordigt immers de Griekse koning in ons land!" Ook de Grieken in ballingschap, in Parijs, in de Verenigde Staten, in En geland en in Denemarken, konden wei nig zeggen over de staatsgreep in hun vaderland. In Denemarken werd het hof om commentaar gevraagd, omdat de Deense koning de schoonvader is van koning Constantijn. Maar zelfs daar wist men aanvanke lijk niets. MONTEVIDEO De regering van Uruguay heeft de aanhouding gelast van negen linkse leiders. Zij worden be schuldigd van aanzetting tot revolutio naire activiteit. Bovendien zijn twee linkse bladen verboden en zes linkse minderheidspartijen ontbonden. De zes partijen hebben volgens de overheid een staatsgreep gepropageerd. De grootste van de zes is de socialisti sche partij, die niettemin bij de ver kiezingen van november 1966 slechts 11.000 stemmen kreeg. JLIIIIIIIIIIIIIlllltlliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHttlliliiiilliiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiilllll*! Een foto van de jonge Griekse koning Constantijn in zorgeloze dagen, vele maanden geleden. ADVERTENTIE ~iggÉr HSL Wij doen mee aan het Premie Spaarpian. Wij krijgen straks elk jaar 100 gulden. Belastingvrij! Geïnteresseerd? Als u snel bent kunt u dit jaar ook nog gaan deelnemen. Des te eerder hebt u recht op uw belastingvrije premie. (Maximaal f 50,- per persoon of f 100,- per echtpaar per jaar). Alle inlichtingen: Postbus 51, Den Haag Pb it iK "x*o c. De Griekse minister van Buitenlandse Zaken, Pipinelis, werd in Brussel bij het verlaten van het Val Duchesse-kasteel, waar de NAVO-conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken wordt gehouden, door journalisten naar commentaar gevraagd over de toestand in zijn land. Hij weigerde echter elk commentaar. "Pie jongste gebeurtenissen in Grie- kenland zijn ongetwijfeld ver sneld door de nederlaag die de rege ring-Kollias heeft geleden inzake de kwestie-Cyprus. Het akkoord over Cyprus, dat resulteerde in een terug trekking van de daar illegaal gesta tioneerde Griekse troepen, heeft in be paalde militaire kringen kwaad bloed gezet. Niet voor niets hulde men de tijd en de plaats van aankomst van de eerste vierhonderd teruggekeerde militairen in geheimzinnigheid. De regering-Kol- lias hoedde zich met alle middelen voor nog meer negatieve publiciteit. Die had zij in de acht maanden dat ze aan het bewind was al" genoeg gehad. Dat zij niet erg populair was had zij intussen aan haar zelf te wijten. De arrestatie van duizenden politieke te genstanders, de beperkende bepalin gen inzake bijeenkomsten en politieke partijen en de censuur op de pers droe gen er niet bepaald toe bij het bewind van kolonels geliefd te maken. De aangekondigde „heropvoeding" van het Griekse volk viel evenmin in goede aarde. Kolonel George Papado- poelos, de 48-jarige officier van de ar tillerie, die werd beschouwd als het brein achter de staatsgreep van 21 april, beloofde dat het land zou terug keren naar een constitutioneel bewind. Maar de kolonel zei er niet bij wan neer dat zou gebeuren. Over een da tum voor nieuwe parlementsverkiezin gen liet hij zich al evenmin uit. Men werkte weliswaar aan een ontwerp- grondwet, maar de regering-Kollias wekte niet de indruk dat ze haast maakte met de verwezenlijking ervan. Nog steeds zitten naar schatting 2600 politieke tegenstanders van het bewind in de gevangenis. Een groot aantal po litieke leiders die meteen na de vorige coup werden gearresteerd, zijn inmid dels weer op vrije voeten maar verdere activiteit van hun zijde werd uitgeslo ten doordat ze een verklaring moesten tekenen van loyaliteit aan de regering. Onder degenen die nog steeds gevan gen zitten bevindt zich de componist en de bij BRUSSEL. De ministers van vijftien landen die zijn aangesloten de Noordatlantische Verdragsorgani satie hebben gisteren unaniem dus met inbegrip van Frankrijk het zo geheten plan-Harmei over de toekom stige taken van de Navo (zij het in ge wijzigde vorm) aanvaard. Vandaag zal het compleet met be weegredenen en conclusies tegelijker tijd met het slotcommuniqué van de conferentie worden gepubliceerd. Van Nederlandse zijde is nog een sterke poging gedaan om in het rap port althans één duidelijke verwijzing te krijgen naar het nut van rugge spraak met landen buiten het gebied van de Navo. Deze passage, die was opgenomen in een voorontwerp waaraan ook de Ne derlander prof. C. L. Patijn heeft meegewerkt, stuitte bij de Franse dele gatie op hardnekkige weerstand. Ter- wille van de publikatie van het volle dige rapport en ook omdat de andere landen niet zoals Nederland tot het uiterste wilden gaan, heeft mi nister Luns de passage laten vallen. Het hele document zou gisteravond nog worden bijgewerkt. In Nederlandse kringen was men toch nog blij met het bereikte resul taat. Verwacht werd dat president De Gaulle zijn rechterhand Couve de Mur- ville over het akkoord nog duchtig aan de tand zou voelen. De Italiaanse dele gatie wilde aanvankelijk de publikatie van het rapport vier maanden uitstel len omdat dan in Italië de verkiezingen achter de rug zouden zijn, maar, even als Nederland, moest ook Italië een concessie doen. Dit is Peter Garoufalias, minister van Defensie in 't kabinet van de vroegere premier Papandreoe. Hij zou gisteren door koning Constantijn zijn belast met het vormen van een nieuwe rege ring. Hij heeft er niet de kans voor gekregen politicus Mikis Theodorakis. De uit geefster mevrouw Helen Vlachos, die weigerde haar twee kranten na de coup nog te laten verschijnen, heeft sinds oktober huisarrest. Meer dan honderd hoge ambtenaren en een groot aantal legerofficieren werden door het nieuwe bewind aan de kant gezet. De militaire junta die de coup in april uitvoerde bestond uit een aantal vrij onbekende kolonels, die koning Constantijn tot een soort gevangene in zijn eigen paleis maakten. De junta werd aangevoerd door een drieman schap. Dat bestond uit kolonel George Papadopoelos, die minister werd in het bureau van de premier, brigade-gene raal Stylianbs Patakos, minister van Binnenlandse Zaken en kolonel Nichlas Makarezos. minister van Coördinatie. Een vierde militair, generaal Grego~ ry Spantidakis, die niet had meege daan aan de staatsgreep, werd aange trokken als woordvoerder. Hij werd la ter benoemd tot minister van Defensie en vice-premier. Een weinig bekende burger, procu reur-generaal Constantijn Kollias, werd tot premier gekozen, een stroman van de junta. Het nieuwe bewind ontpopte zich als zeer puriteins. Het stelde zich voor Griekenland te zuiveren van wanorde en corruptie en het wilde oude waar den in ere herstellen. ken die werden beschuldigd van ver raad en pogingen om het bewind omver te werpen. Vele Grieken, onder wie de actrice Melina Mercouri, verloren hun staatsburgerschap. Internationaal maakte de junta zich belachelijk door een poging om de mi nirokken te verbieden. Inmiddels sloeg het Westen de ont wikkelingen in Athene met toenemende bezorgdheid gade. Het Griekse bewind werd stilaan geïsoleerd. Zo sneden de Verenigde Staten hun militaire leverin gen aan het land af, terwijl de Euro pese gemeenschappelijke markt een belangrijke lening aanhield. De moeilijkheden hoopten zich ten slotte op door de kwestie-Cyprus, die Griekenland op de rand van oorlog met Turkije bracht. Het akkoord, waardoor een oorlog toch nog werd voorkomen, betekende voor de Griekse kolonels een politieke nederlaag, die, zoals gezegd, niet vreemd zal zijn ge weest aan de gebeurtenissen van giste ren en vandaag. De junta bekommerde zich, naar het zich aanvankelijk liet aanzien niet erg om haar „image", maar zij sloeg wel hard in op de oppositie. Kritiek uit bin nen- en buitenland bleef dan ook niet lang uit. Niettemin organiseerde de nieuwe re gering massale processen tegen Grie- 55 LONDEN Het ziekenhuis van wij len dr. Albert Schweitzer in Lambare- ne in de Afrikaanse staat Gabon kan blijven bestaan. Albert Schweitzerfond- sen in de Verenigde Staten en Zweden zullen de'tekorten voor het lopende jaar enkele honderdduizenden guldens aanvullen. De opvolger van Schweitzer, de 34- jarige chef-arts dr. Walter Munz, blijkt nog nie+ op de hoogte te zijn van deze buitenlandse hulp. Eerder deze week was hij in Londen om geld bijeen te brengen voor het ziekenhuis. Hij gaf toen te kennen dat het ziekenhis we gens geldgebrek dreigde te moeten sluiten. GENèVE Van enige persvrijheid is in Griekenland geen sprake meer. De vergiftiging van de openbare mening is er nu compleet. Dat is de trieste conclusie van een rapport van het In- ,'ernationale Persinstituut in Zürich, dat een onderzoek heeft ingesteld naar de persvrijheid in Griekenland sinds de staatsgreep in april. Het rapport van het IPI, uiteraard op gesteld voor de mislukte staatsgreep van gisteren, is gebaseerd op een be zoek, dat Armand Gaspard, lid van het secretariaat van het instituut, in oktober aan Griekenland heeft ge bracht. Hij heeft daar gesproken met journalisten, uitgevers en regerings functionarissen. Volgens Gaspard is de toestand van de Griekse pers in augustus verder ach teruit gegaan, toen Elias Papapoulos de man die met het toezicht op de pers was belast, werd vervangen door kolonel Vryonis. „De telefonische in structies van Vryonis aan uitgevers gaan gepaard met intimidatie en re gelrechte bedreigingen met arresta tie", aldus Gaspard. Op 16 oktober vaardigde Vryonis nieu we instructies uit, waarbij aan de lan ge lijst, die kritiek op koning en re gering verbiedt en die de kranten verplicht alle regeringsmededelingen woordelijk af te drukken, drie pun ten werden toegevoegd: Publiceer geen artikelen die het le ven in de Sovjet-Unie of andere com munistische landen in een gunstig licht stellen; Schrijf niets over de oorlog in Viët- nam dat als anti-Amerikaans zou kun nen worden beschouwd; Onthoud u van elk commentaar op Griekse politieke partijen en hun lei ders. In een hoofdstuk getiteld „De gebroken beloften van het bewind" schrijft Gaspard: „Het besluit de censuur af te schaffen is van maand tot maand uitgesteld. Het werd definitief be loofd voor het einde van het jaar, maar de commissie die een onder zoek instelt naar de toestand van de Griekse pers zal zjjn verslag pas op 26 februari van het volgend jaar klaar kunnen hebben". Gaspard beschuldigt de Griekse rege ring ervan dat zij verzonnen nieuws aan de kranten opdringt via het Atheense persbureau en dat zij de kranten dwingt uit hun verband ge rukte stukken uit buitenlandse krans ten te publiceren, die de indruk wek ken het bewind gunstig gezind te zqn, terwyl het hele artikel in feite felle kritiek bevat. In een voorwoord op het rapport van Gaspard schrijft het IPI: „Het rap port wordt gepubliceerd om aan te tonen hoe een vrije, bloeiende pers van de ene dag op de andere veran derd kan worden in een bange en ka rakterloze spreekbuis van een dicta tuur". Het rapport is geen bemoedigende lec tuur. Het laat zien hoe de beheersing van de pers eerst werd verkregen door wapengeweld en later werd gehand haafd door censuur, willekeurige ar restaties en economische drup op mensen, kranten en persorganisaties". NEW YORK Het Zuidviëtnamese bevrijdingsfront, NLF, heeft een 27 pa gina's tellend memorandum naar de Ver. Naties in New York gestuurd. Het is de bedoeling dat het document onder de leden van de volkerenorganisatie zal circuleren. Het memorandum werd dinsdagavond door de Roemeense plaatsvervangend minister van Buiten landse Zaken, Malitza, aan secretaris generaal Thant ter hand gesteld. Oe Thant zegde Malitza toe dat hij het do cument ter kennis van de leden zou brengen. Het is niet bekend wat de in houd van het memorandum is. Betrouwbare bronnen verklaarden echter dat het stuk het politieke pro gramma bevat, dat het bevrijdingsfront afgelopen zomer opstelde en waarin wordt aangedrongen op hereniging en neutralisering van Viëtnam. ADVERTENTIE Daar bent u vóór, want met 'n goede portie vlees kunt u er tegen I Vlees is rfjk aan waardevolle eiwitten. Vlees is uitstekend voor de lijn. Enhet hele gezin houdt ervan, van lekker vlees en lekkere jusl In haar jongste kwartaaloverzicht waarschuwt de Bank van Engeland ervoor dat de devaluatie van het Pond-Sterling alleen op zichzelf geen oplossing betekent voor de economi sche moeilijkheden van Groot-Brittan- nië en dat zij gepaard zal moeten gaan met een vermindering van de vraag in het binnenland. Pas als de externe situatie duurzaam is gesa neerd en onder die sanering valt de terugbetaling van het grootste deel der buitenlandse schulden die de laatste jaren zijn aangegaan zal de binnenlandse consumptie kunnen profiteren van de expansie der natio nale produktie. Het welslagen zal af hangen van het geduld waarmee men ontberingen als gevolg van hogere prijzen en belastingen en van het uit stellen van overheidsprogramma's voor lief neemt. Fke Bank van Engeland wijst erop dat de devaluatie alleen tot oplossing van de economische moeilijkheden kan bijdragen als de voordelen ervan niet teniet worden gedaan door loon stijgingen en alleen als Groot-Brit- tannië krachtiger en doeltreffender dan ooit zijn produktie vergroot en tegelijkertijd de binnenlandse con sumptie vermindert, omdat die niet onmisbaar is voor de vergroting van de produktiviteit. Op het ogenblik be staat er nog enig overschot aan hulp bronnen dat veilig gebruikt kan wor den om de produktie te doen toene- HAROLD WILSON zacht heelmeester? men, maar om het evenwicht op de betalingsbalans te herstellen zal on danks de schadelijke uitwerking van de stijging der prijzen van ingevoerde produkten een aanzienlijk deel van de produktie moeten worden verscho ven van het binnenlandse verbruik naar de export. TJe Bank waarschuwt de Britten er opnieuw voor dat zij zich erop moe ten voorbereiden „de buikriem strak ker aan te halen". Zij laat in haar overzicht de gebeurtenissen die heb ben geleid tot devaluatie, de revue passeren en wijst erop dat de laatste maanden zijn gekenmerkt door grote en toenemende verliezen van devie zen, waardoor op grote schaal ge bruik moest worden gemaakt van de kredieten die de buitenlandse centra le banken Groot-Brittannië ter be schikking hebben gesteld om het Pond-Sterling te verdedigen. Die verliezen zouden gedurende zekere tijd gedragen kunnen worden indien vast gerekend had kunnen worden op een snelle verbetering van de beta lingsbalans, maar de vooruitzichten bleven onzeker, zowel wat betreft de ontwikkeling van de wereldhandel als ten aanzien van de heropening van het Suez-kanaal. Bovendien had de binnenlandse vraag de neiging weer sterk toe te nemen. In haar overzicht geeft de Bank van Engeland geen uiteenzetting van de deviezenverliezen, maar deelt zij al leen mee dat de monetaire reserves in het derde kwartaal van dit jaar met 36 miljoen Pond-Sterling zijn verminderd ofschoon een trekking van 150 miljoen Pond-Sterling werd gedaan op het „SWAP"-krediet van de Verenigde Staten en ook van an dere kredieten gebruik werd ge maakt. I-Jet is de vraag hoe en of Wilson deze ingreep in het particulier leven, wat de Britten misschien nog meer dan de Nederlanders heilig is, zal kunnen „verkopen". Het is zeker dat, als de Engelsen inzien dat het om hun be staan gaat, zij zich alle opofferingen kunnen getroosten... Het „bloed, zweet en tranen" van Churchill sloeg des tijds ook in. Maar het superioriteits gevoel zal een harde duw moeten verwerken. Zachte heelmeesters heeft Engeland echter op dit ogenblik niet van node. KIEL De Otto Hahn, het eerste Westduitse reactorschip, zal vandaag voor de eerste keer een proeftocht ma ken. Zij zal met conventionele aandrij ving een vaart maken op de Oostzee. Het bij de Howaldtwerke in Kiel ge bouwde schip is bestemd voor studie en het vervoer van massagoed. Het meet 15.000 ton. De kern van de reactor zal later worden gemonteerd. Van de zeven koningen die vóór ko ning Constantijn sinds 1830 over Grie kenland hebben geregeerd is er één vermoord en zijn er drie weggejaagd. Koning Constantijn heeft hetzelfde lot getroffen als deze drie voorgangers. Zijn openlijke steun aan de legergroe pen, tegen het bewind van de Griek se kolonels in Athene in opstand zijn gekomen, hebben het einde van de Griekse monarchie ingeluid, die sinds 1830 al de „onzekerste koningszetel van Europa" werd genoemd. Koning Constantijn heeft evenmin als de Griekse koningen voor hem voor het bindende element kunnen zorgen tussen het Griekse volk en zijn rege- rings- en militaire leiders. Wel sloeg de koning stormen van applaus los als hij met zijn gemalin, de jeugdige uit De nemarken afkomstige koningin Anne- Marie, door de straten van Athene reed, maar de politieke leiders be schouwden hem met argwaan, be vreesd als zij waren iets van hun macht aan de koning te moeten prijs geven. Veel vreugde heeft het koningschap de jonge Constantijn niet gebracht. Na de dood van zijn vader in maart 1964 werd hij met zijn 23 jaren de jongste koning van Europa. Vrijwel onmiddel lijk laaiden politieke conflicten op. In juli 1965 belette hij de toenmalige premier George Papandreou de door hem voorgenomen zuivering uit te voe ren van rechtse officieren in het leger. De geweldige demonstraties di? daar van het gevolg waren, resulteerden ten slotte in het ontslag van Papandreou. De koning, die zich zag geplaatst te genover een vijandig parlement, for meerde een kabinet van mensen die uit Papandreou's Centrumpartij waren weggelopen. Drie maanden lang trok ken grote groepen demonstranten door Athene, die anti-koningsgezinde leuzen riepen. Langzaam ebden de demonstra ties weg, maar de onrust bleef. In april van dit jaar deed een groep kolonels, buiten medeweten van de ko ning om, een greep naar de macht. Of schoon de koning aanvankelijk weiger de, de decreten van de nieuwe macht hebbers te ondertekenen, zwichtte hij ten slotte voor de druk, waarmee hij zich, zij het noodgedwongen, voor het dictatoriale karretje liet spannen. Koning Constantijn werd 2 juni 1940 geboren, enkele maanden vóór Mussoli ni de oorlog aan Griekenland verklaar de. Toen de nazi's april 1941 Grieken land binnenvielen, vluchtten de ouders van Constantijn, de toenmalige kroon prins Paul prinses Frederika met de ba by naar het buitenland. De knappe jonge prins studeerde na de oorlog rechten en economie aan de universiteit van Athene en blonk voor al uit in atletiek, zeilen en zwemmen. In 1960 nam hij deel aan de Olympische Spelen in Rome, waar hij voor zijn land een gouden medaille veroverde met zeilen. Op 18 september 1964 huwde koning Constantijn met prinses Anne-Marie van Denemarken. Het echtpaar heeft twee kinderen, prinses Alexia, geboren 10 juli 1965, en kroonprins Paul, gebo ren 20 mei 1967.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1967 | | pagina 7