Veenendaals
dagblad
Betwist gebied wordt in staat van paraatheid gebracht
Suriname neemt dreigende
houding aan tegen Guyana
Buiten
Nog drie op vrije voeten
Vier gevangenen
langs
lakens
cel uit
Storm over
Schotland
Onderzoek
T.N.O. naar
instorting
kerk in
Den Bosch
Aardbeving
op fMciiie
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Brits kabinet
overlegt over
bezuinigingen
Aanslag beraamd
op Tito
Een paar honderd man worden
onder de wapenen geroepen
Leveroperatie
bij Kasperak
Yvonne Paul
niet voor rechter
maar in
ziekenhuis
Enorme brand in Botlekgebied
Winter komt
niet terug
MILITAIRE VRIJWILLIGERS OPGEROEPEN
GUYANEZEN MOETEN HET LAND VIT
Spechtemanieren
IN NEDERLAND
WAARDERING
GEREED
FILMPLOEG
Geen Swing Wing en
Kanaaltunnel
OOK KLOKKEN
ZEKER 20 DODEN
Bur voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600. Rhenen:
Boekhandel C. Waiboer en Reel.-
bureau J. Baars.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei", opge
richt in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.w
Advert losse mm-prijs 17 cent Kleine 'annonce»
„Vraag en Aanbod" op dl., do. en za. 1-10 woorden
1,50, Ieder woord meer 15 cent
MAANDAG 15 JANUARI I968 - 42e JAARGANG no. 12
Johan Adolf Pengel (51) beheerst
al jaren het politieke toneel van Su
riname. Sinds 1963 is hjj minister
president. H(j heeft het premierschap
voortdurend gecombineerd met een
wisselend aantal andere portefeuil
les.
Hoewel h(j ook de leider is van
Surinames grootste vakbond, is h(j
in de eerste plaats en in hart en nie
ren politicus. Men weet van zjjn
woorden nooit of ze hem recht uit
het hart zjjn gegrepen, dan wel of ze
deel uitmaken van een politiek spel.
De maatregelen die de Surinaamse
regering dit weekeinde tegen Guyana
heeft afgekondigd, dragen duidelijk
zijn stempel. Het sterkst spreekt dat
uit de aangekondigde maatregel te
gen de in Suriname wonende Guya-
nezen, die het land voor zijn ontwik
keling eigenlijk niet kan missen.
PNOM PENH „Wij hebben een
Maoistische bende opgerold, die klaar
stond om maarschalk Tito te .vermoor
den wanneer hij woensdag in Pnom
Penh arriveert". Dit heeft prins Noro
dom Sihanoek, 't staatshoofd van Cam
bodja, zondag tegenover verslaggevers
verklaard. Hij zei, dat de Cambodjaan
se politie drie Chinezen heeft gearres
teerd, die in het bezit waren van drie
honderd granaten van zwaar kaliber en
verscheidene draagbare zenders van
Amerikaans fabrikaat.
„Onze politie is tot de tanden gewapend
en wij hebben duizenden mannen gemo
biliseerd om de veiligheid van de
maarschalk te verzekeren", aldus Siha
noek. Volgens de prins, verspreiden
Cambodjaanse communisten dagelijks
vlugschriften waarin de Zuidslavische
president en hijzelf zwaar worden bele
digd en als „lakeien van het Ameri
kaanse imperialisme" worden afgeschil
derd. In een der vlugschriften werd de
bevolking tot een algemene opstand op
de dag van aankomst van Tito opge
roepen.
De gearresteerde samenzweerders
zullen, naar prins Norodom verklaarde,
door een militaire rechtbank worden be
recht. Zij lopen kans de doodstraf te
krijgen.
>-■ -zy
Wfie niet te ver van het bos woont,
zoals wij, heeft in het winter
halfjaar voortdurend de bonte specht
op het vogeltjesvoer en omdat deze
klimmer zowel ingesteld is op een
zaden- en noten- als op een insekten-
menu, vindt hij er altoos wat van zijn
gading. Eigenlijk leidt zo'n vogel een
lui leven, want al het goede wordt
hem, naar het bijbelwoord, toegewor
pen, maar toch volgt hij ook graag
zijn natuurlijke aanleg en horen we
hem „tap tap tap" de schors van
eiken en fijnsparren percuteren naar
schors- en snuitkevers om en-passant
duizendpoten, pissebedden, larven,
poppen en eieren van houtwespen en
boktorren, ja wat niet al mee te pik
ken. Het echte kleingoed, diep in de
schorsspleten, wordt door de dun-
snavelige boomkruipers weggehaald,
want daarvoor is de spechtesneb te
dik. Men heeft zich vaak afgevraagd,
hoe deze vogel precies weet, waar in
een donkere stamgang een of andere
kever zit, doch sinds enige jaren is dit
raadsel opgelost. Voedsel-zoekende
spechten oriënteren zich namelijk
akoestiek. Wel kunnen ze allereerst
door de aanblik van dorre bomen wor
den aangetrokken, maar voor het op
zoeken van het verscholen gedierte
bedienen ze zich toch van het gehoor.
In een buitenlands meteorologisch
station werd droog hout, afkomstig
van de bekleding van automatisch re
gistrerende instrumenten, door spech
ten uitgehold of aangeboord, omdat ze
daarin wat hoorden. Bij nauwkeurig
onderzoek bleek dat de dieren inder
daad door het geluid, teweeg gebracht
door uurwerken, werden gelokt.
15 jan. '68
A. B. WIGMAN
PARAMARIBO De Surinaamse regering heeft besloten vrijwilligers op
te roepen, die een militaire opleiding hebben gehad.
Dat is één van de dreigende maatregelen die de.regering in Paramaribo heeft
genomen „nu is gebleken dat de regering van Guyana het grensgeschil tussen
beide landen niet op vreedzame wijze wenst op te lossen."
De Surinaamse regering besloot tevens:
het omstreden gebied in staat van paraatheid te brengen,
„voor zover nodig" alle Guyanezen in Suriname het land uit te zetten.
Suriname betwist Guyana een ge
bied van circa zestienduizend vierkan
te kilometer (een oppervlakte zo groot
als de helft van Nederland) aan de bo
venloop van de Corantijnrivier.
Het verschil werd acuut toen op 13
december twee Guyanese watervlieg
tuigen op de zijrivier Oronoque land
den en de hydrologische post in de
monding van de rivier door gewapende
Guyanese politiemannen werd bezet.
Het Surinaamse personeel moest het
betwiste gebied verlaten.
De Surinamers die zullen worden op
geroepen, hebben hun opleiding gehad
in Nederland. Onder hen zijn er die in
de Troepenmacht Suriname en ook en
kelen, die in Korea hebben gediend. In
totaal gaat het om een paar honderd
man. Voor de oproepen is een leef
tijdsgrens vastgesteld van achttien tot
35 jaar.
Het korps zal onder leldipg staan
van de oud-majoor van de Troepen
macht Suriname S. A. Lapré. De su
pervisie van het korps zal worden uit
geoefend door de procureur-generaal.
De Surinaamse regering sprak in de
verklaring waarin zij haar maatrege
len bekendmaakte, grote waardering uit
voor de wijze waarop de Gyanezen
zich in Suriname hebben gedragen en
voor de bijdrage die zij hebben gele
verd aan de ontwikkeling van het land.
In één adem werd daar aan toegevoegd
dat de Surinaamse regering de uitwij
zing van de Guyanezen snel hoopt te
kunnen intrekken. Dat zal gebeuren
„zodra enige klaarheid is gekomen in
het conflict".
De nationale defensiecommissie van
Guyana is gisteren in bijzondere verga
dering bijeengekomen om over de Su
rinaamse maatregelen te spreken. Na
afloop liet premier Bumham weten dat
Guyana gereed is om aan elke bedrei
ging van Suriname het hoofd te bieden.
Vrijwel iedereen in Suriname keurt
de stappen van premier Pengel goed,
hoewel vooral de oppositie graag had
gezien dat premier Pengel eerder tot
daden was overgegaan.
Over het algemeen wordt verwacht
dat enkele honderden oud-dienstplichti
gen gevolg zullen geven aan de oproep
van de premier tot vorming van een
vrijwilligerskorps. Het is nog niet dui
delijk welk kader aan dit korps zal wor
den toegevoegd, doch algemeen wordt
verwacht dat oud-officieren, onder wie
oud-Knil-kapitein H. D. Rijhiner be
moeienis met het korps zullen krijgen.
Ook bij de filmploeg van Polygoon,
die momenteel in Suriname verblijft,
is enige opwinding ontstaan. Op alle
mogelijke manieren proberen de twee
cameramannen naar het z.g. „betwiste
gebied" te komen. Nu het er op be
gint te lijken dat zij vanuit Paramari
bo onmogelijk naar het Oronoque-kamp
zullen kunnen reizen, overwegen de Po-
logoon-mannen, onder wie adj.-direc
teur Piet Buys, via Georgetown te vlie
gen.
STANFORD De toestand van Mike
Kasperak, de patiënt op wie bijna een
week geleden in Stanford (Californië)
een harttransplantatie is toegepast, is
ernstig verslechterd, doordat zijh lever
niet goed functioneert, zo heeft een
zegsman van de universiteit in Stanford
zaterdag meegedeeld. De toestand van
het hart zelf blijft uitstekend, aldus de
woordvoerder.
Na een operatie hebben de artsen op
eeh persconferentie verklaard, dat zij
de galblaas hebben verwijderd en dat
zü de buis van de lever naar de dunne
damr hebben schoongemaakt.
De grote operatie is onder plaatselij
ke verdoving uitgevoerd. Op de vraag
of deze operatie in het licht van Kas-
peraks kritieke toestand niet te schade
lijk was antwoordde een der artsen:
„Natuurlijk, maar in een toestand als
deze moet je een gokje wagen".
Zonder de operatie, zei hij, zou de
werking van de lever volkomen ge
staakt zijn.
AMSTERDAM Yvonne Paul, de
vrouw die bijna drie maanden lang op
Schiphol heeft gebivakkeerd, wordt in
een ziekenhuis opgenomen.
Zij zal vandaag ook niet voor de
Haarlemse politierechter terechtstaan.
De officier van justitie in Haarlem,
mr. J. Bredius, heeft laten weten dat
hij de dagvaarding tegen de vrouw
heeft ingetrokken.
Yvonne Paul die de Verenigde Staten
is uitgezet, nestelde zich in de vertrek
hal op Schiphol omdat zij terug wilde
naar New York. Ruim een week gele
den werd zij, op verzoek van de lucht
havendirectie, door de Rijkspolitie van
Schiphol verwijderd.
Sinds die dag verbleef zij in het Am
sterdamse huis van bewaring, omdat
zij geen verklaring wilde tekenen waar
in zij beloofde niet naar Schiphol te
zullen terugkeren. Vandaag zou zij we
gens lokaalvredebreuk voor de Haar
lemse politierechter verschijnen.
De officier van justitie deelde mee
dat hij de dagvaarding had ingetrokken
op grond van de laatste rapporten die
hij over de gezondheidstoestand van
Yvonne Paul had ontvangen. Hij wilde
zich over de inhoud van die rapporten
niet uitlaten. In theorie is het mogelijk
dat de officier in de toekomst een
nieuwe dagvaarding uitbrengt.
Het huis van bewaring aan de Ca-
suariestraat in Den Haag, waaruit vier
mannen zaterdagavond ontsnapten. Op de
derde verdieping forceerden zij de tralies
voor een venster (op foto links boven) en
lieten ze zich langs aan elkaar geknoopte
lakens zakken.
ROTTERDAM In het Botlekgebied is een tank met kerosine uitgebrand. De
schade bedraagt ruim 2 miljoen. Een nachtelijk beeld tijdens het blussingswerk.
Voor verslag zie elders in dit blad.
O
LONDEN Volgens de meèste Brit
se dagbladen zal het kabinet vandaag
besluiten, de bestelling van 50 F-III
vliegtuigen met verstelbare vleugels in
de Verenigde Staten in te trekken, als
onderdeel van een bezuinigingspro
gramma van een miljard. Pond Ster
ling (8.62 miljard gulden).
De 50 vliegtuigen vertegenwoordigen
een waarde van 425 miljoen Pond.
Het kabinet heeft reeds vijf vergade
ringen gewijd aan het bezuinigingspro
gramma en zal daaraan vandaag de
laatste hand leggen, alvorens premier
Harold Wilson het morgen aan het
parlement zal voorleggen.
Verwacht wordt dat door de bezui
nigingen, die ten doel hebben zo veel
mogelijk voordeel te putten uit de de
valuatie van het Pond, ook vertraging
zal ontstaan in de plannen voor uitbrei
ding van het autosnelwegennet en ver
hoging van de leerplichtleeftijd tot 16
jaar, en dat voor geneesmiddelen die
door de nationale gezondheidsdienst
worden verstrekt, weer een nominaal
bedrag zal moeten worden betaald.
Naar de mening van politieke waar
nemers staan niet alle Labour-leiders
achter de bezuinigingsplannen en zijn
er aanwijzingen dat twee ministers
minister voor Kunstzaken en Partij-
voorzitster Jennie Lee (weduwe van
Aneurin Bevin en Lord Longford, par
tijleider in het Hogerhuis zullen af
treden.
De correspondent voor defensie van
de „Times" ziet in intrekking van de
bestelling van de 50 F-III vliegtuigen
een der belangrijkste consequenties
van het regeringsbesluit de terugtrek
king van Britse strijdkrachten uit het
Midden- en Verre-Oosten te versnellen.
Daarnaast verwacht hij een aanzienlij
ke vermindering van andere lopende
vliegtuigbestellingen en een versnelde
afvoer van de Britse vliegdekschepen
uit actieve dienst.
De correspondent van het Franse
dagblad „l'Aurore" meldt uit Lon
den. dat Engeland, als onderdeel van
de bezuinigingsplannen, officieel heeft
afgezien van het gezamenlijke Brits-
Franse project voor de aanleg van een
tunnel onder het Kanaal.
De Britse minister van Vervoer,
mevrouw Barbara Castle, zou dit haar
Franse confrater, Jean Chamant, heb
ben meegedeeld.
DEN HAAG Door misbruik te
maken van de grote bewegingsvrijheid
in het Haagse huis van bewaring aan
de Casuariestraat zijn zaterdagavond
omstreeks half acht vier mannen ont
snapt uit hun dagverblijf op de derde
verdieping. Eén van hen, de 24-jarige
etaleur A. H. K., die in preventieve
hechtenis zat, is gisterochtend door de
Rotterdamse politie thuis aangehou
den. De drie anderen, allen Hagenaars,
waren gisteravond nog spoorloos.
Het zijn do 32-jarige opperman J. P.
van den B., de 23-jarige kelner N. J.
H. en zijn 23-jarige collega B. L. B.
In het Haagse huis van bewaring zit
ten de gedetineerden doorgaans met
zes man in een grote cel. Zaterdag
avond was dit ook het geval, maar bo
vendien was de kelner, die normaal op
de parterre thuishoort, ook in de cel
op de derde verdieping op bezoek.
De vier mannen forceerden met be
hulp van een stuk ijzer van vijftig cen
timeter lengte een ruit en twee tralies.
Daarna knoopten zij negen lakens aan
elkaar. Dat was voldoende om zeven
meter lager op het dak van een barak
te kombn. Het wal toen rrè£ nfcaar een
koud kunstje om vier méter lager aan
de zijde van het Lange Voorhout de
straat te bereiken.
De drie achtergebleven gedetineerden
waarschuwden de bewakers pas op het
moment dat de vier ontsnapten uit de
buurt van het huis van bewaring wa
ren. Zij waren tijdens het knopen van
de lakens en het forceren van de tra
lies in het slaapgedeelte van de cel, dat
met een onafgesloten traliewerk is ge
scheiden van het dagverblijf. Zij heb
ben zich niet bemoeid met de vier ont
snapte gevangenen.
De bewaking bestond zoals gebruike
lijk op een zaterdagavond uit zes be
wakers op ongeveer honderdtwintig ge
detineerden.
Meestal mogen de gevangenen zich
's avonds tussen zeven en acht uur
gaan wassen. In die tijd moet H. kans
hebben gezien zijn niet afgesloten cel
deur te openen en naar de onafgesloten
cel op de derde verdieping te wande
len om daar samen met zijn drie mak
kers de vlucht voor te bereiden.
De drie nog voortvluchtige ontsnap
ten zaten-straffen van drie tot twaalf
maanden uit en hadden nog enkele
maanden voor de boeg. Zij waren ver
oordeeld wegens vermogensdelicten.
In het Huis van bewaring was sinds
1961 geen ontsnapping meer voorgeko
men. De Rotterdammer K. is overge
bracht naar het Huis van bewaring
in Scheveningen.
GLASGOW In de nacht van zon
dag op maandag is Glasgow gedurende
een uur van elektrische stroom versto
ken geweest tengevolge van hevige
stromen die Schotland, Engeland en
Noord-Ierland getroffen hebben. De
windsnelheid bedroeg op sommige mo
menten 180 km/u op de Hebriden.
In Glasgow zijn in verschillende de
len van de stad gebouwen ingestort, een
kind is gedood en er worden honderden
gewonden gemeld.
De stroom in Glasgow en voorsteden
was volledig uitgevallen. De ziekenhui
zen moesten werken met hun nood-
aggregaten. De gewonden kwamen met
tientallen tegelijk de ziekenhuizen bin
nen.
Er waren veel te weinig ambulances
om aah alle oproepen te kunnen vol
doen. Aan de scheepswerven en haven
installaties langs de Clyde is zware
schade toegebracht.
In Edinburgh werden windvlagen
van 140 km u gemeten, in Notting
ham van 130 en in. Londen van 126
km/u.
In het westen van Schotland en in
Noord-Ierland was de windsnelheid het
grootst.
Volgens de brandweer in Glasgow
zijn een groot aantal gewonden het ge
volg geweest van het feit dat schoor
stenen door de daken sloegen en de
mensen in bed verrasten.
O
ROME Een 50-jarig gemeente
raadslid van de Italiaanse plaats Pa-
lestrina heeft zaterdag in het plaatse
lijke belastingkantoor al zijn kleding
uitgetrokken en deze voor het loket van
de ontvanger gelegd uit protest tegen
zijn belastingaanslag. Tegen het raads
lid, dat een fotograaf had meegebracht
om zijn protest vast te leggen, is pro
ces-verbaal opgemaakt wegens beledi
ging van een ambtenaar in functie.
DEN BOSCH T.NO. in Ddft
gaat onderzoeken wat de oorzaak
is geweest van het instorten van een
deel van de Sint Lucaskerk in Den
Bosch.
De monumentale kerk van duizend
zitplaatsen begaf het zaterdagmiddag.
Met donderend geraas stortten het he
le voorportaal en een deel van de zij
gevel in, waar de sacramentskapel was
gelegen. De kerk was bijna zes jaar
oud.
Tonnen puin vielen op het kerkpleir
en bedolven daar een auto. In de straat
naast de kerk kwam een deel van de
sacramentskapel terecht. Hier werd de
twaalfjarige Hahs van de Leenpunt do
delijk door het puin getroffen. Zijn
moeder, de 49-jarige mevrouw H. van
de Leenpunt-Aerts, werd zeer ernstig
gewond. Zij is niet in levensgevaar.
De kerk is indertijd gebouwd onder
toezicht van het bisschoppelijk bouwbu
reau en Bouw- en Woningtoezicht. Het
gebouw, opgetrokken met dubbelsteens
spouwmuren en een betonnen dakcon
structie, heeft acht ton gekost. Vermoe
delijk zal het moeten worden afgebro
ken.
Naar de oorzaak kan men volgens
deskundigen slechts gissen. Ook de
drie klokken, met een totaal gewicht
van anderhalve ton, zijn omlaag geko
men. Zij hadden kort voor het instorten
nog geluid voor een plechtige uitvaart
dienst.
De instorting gebeurde tegen vier
uur. Om half zeven zou in de kerk een
avondmis worden gehouden. Vijftig mi
litairen van de pantserbrigade Van
Heutsz uit Vught hebben de puinhopen
afgezocht naar eventuele andere slacht
offers.
Zie elders in dit blad een uitvoerig
verslag over de instorting.
PALERMO In de nacht van zon
dag op maandag is West-Sicilië getrof
fen door een reeks aardschokken waar
bij naar schatting 20 personen zijn ge
dood en meer dan 300 gewond.
Drie schokken, tussen 02.34 en 04.20
hebben muren en boerenwoningen in
ettelijke kleine dorpen ten zuidwesten
van Palermo doen instorten. Zij volg
den op drie aardschokken die zondag
middag hetzelfde gebied troffen. Hon
derden dorpsbewoners zijn toen hun
huizen ontvlucht en hebben hun toe
vlucht gezocht in de wijngaarden waar
de sneeuw tien centimeter hoog ligt en
het vier graden vroor.
De politie in Trapani aan de west
kust heeft bekendgemaakt, dat reeds
in het stadje Gibellina tien personen
gedood zijn.
Bij de aardbevingen van vanmorgen
hebben in Poggioreale en Salaparuta
enkele mensen het leven verloren.
De telefoonverbinding met deze
plaatsen is verbroken. De politie'in Sa-
lemi, een stad van 15.000 inwoners 30
km ten zuidoosten van Trapani, heeft
gemeld dat een 55 jaar oude man ge
dood is toen hij voor de aardschokken
zijn huis ontvluchtte en door een in
stortende muur getroffen werd. In Sa-
lemi zijn verder twee mensen gewond.
De helft van de huizen van het stadje
is beschadigd, aldus de politie.
Fke dooi is tijdens het weekeinde on
stuitbaar opgerukt. Daarbij steeg
de temperatuur in Gelderland niet
minder dan 25 d 28 graden. Ter il
lustratie enige gegevens over de tem
peratuur in Apeldoorn: in de nacht
van vrijdag op zaterdag waarden tus
sen -18 en -20, zaterdagavond nog -8,
zondagmorgen +6 en vanmorgen zelfs
10 graden. In totaal bracht het
dooi-offensief in onze omgeving onge
veer 30 mm neerslag. De dooilijn
drong door tot over Polen en Tsje-
cho-Slowakije. Door de combinatie
van vrij hoge temperaturen en harde
wind verdween in Gelderland vrijwel
alle sneeuw in 24 uur tijd.
Het snelle tempo, waarin de atlan-
tische warmtegolf zich ontplooide,
hield verband met een uitzonderlijk
krachtige en door geen enkele West-
europese meteoroloog voorziene uit
dieping van een depressie ten westen
van de Britse eilanden.
De winter krijgt de komende dagen
geen kans een tegenoffensief te for
ceren, nu zich ten noordoosten van
Schotland een orkaandepressie bevindt
(op de Hebriden windstoten van 180
tot 190 km/uur) en zich bovendien
midden op de oceaan alweer een vol
gende depressie ontwikkelt. Het weer
blijft daardoor aan de zachte kant,
met in Gelderland een temperatuumi-
veau van 5 tot 10 graden. We ver
wachten ook in de rest van januari
overwegend onbestendig weer en geen
vorst van betekenis.
