V.S.-kernbommenwerper op Groenland verongelukt Recht op amnestie voor Griekse componist lauren soepen JORDANIË BESTEEDT 40% INKOMEN AAN WAPENS Vlamingen weten in Leuven van geen enkel wijken RIJKSWACHT DRINKT ALLEEN COCA COLA Walen moeten naar Namen Over de xenzen RIJKSWACHT VOOR DE POORT SCHADE OP SICILIë ZEER GROOT Zeebeving in de oceaan Verzet in Bonn tegen plan-Leber Quick Up't is goed. Ko drinkt 't. Een moeder geeft Davitamon 10. Elke MAGGI Bom stond niet op scherp WtyfiAanctt'j HOOFDPIJN poeders KIESPIJN poeders HOEST poeders werken GRIEP poeders verrassend OLIEVLEK VERWIJTEN BOYCOT IPHILIPS BATTERIJEN! die móéten wel\ zijn\ BRAND SOLIDAIR LIMIET Jammer, geen taartjes... maar wel... mmmm! dik-plastic ERKENNING VERLIES ZWAK BALLINGSCHAP DREIGT THEODORAKIS DINSDAG 23 JANUARI 1968 ADVERTENTIE LEUVEN Leuven ligt er ogenschijnlijk wat stil bij. Het mist. In het cen trum veel winkels, veel neon, een imposante kerk, een dito stadhuis. Maar in de parken zingen de studenten en in de kantine van de rijkswacht aan de Da- gobertstraat drinkt de Rijkswacht coca-cola, omdat de minister van Binnen landse Zaken bier en wijn voor deze mensen heeft verboden; ook buiten de dienst. A In de Belgische universiteitsstad Leuven is het nog steeds onrustig. Op de foto een van de toegangen tot de universiteit die zwaar bewaakt wordt door de Rijkswacht. ADVERTENTIE DEN HAAG Het neerstorten van een Amerikaanse B-52 bommenwerper met kernwapens op Groenland heeft geleid tot een Deense nota, waarin de Verenigde Staten eraan herinnerd wor den, dat vluchten van met kernwapens uitgeruste vliegtuigen boven Deens ge bied niet zijn toegestaan. Het incident komt de Deense regering vlak voor de verkiezingen niet erg gelegen. Men verwacht dat de anti-NAVO-partijen er wihst uit zullen halen. Het vliegtuig, geladen met kernbom men - hoeveel willen de Amerikanen niet zeggen, maar vermoedelijk waren het er vier - stortte zondagmiddag in de Noordsterbaai op Groenland, boor de zich door een metersdikke ijslaag en verdween in ruim tweehonderd meter diep water. Van de zeven leden tellen de bemanning kwam er een om het le ven. Het duurde tot maandagavond al vorens het ministerie van Defensie in Washington het verongelukken van de atoombommenwerper, waarvan er voortdurend zes in de lucht zijn, be kendmaakte. Het voegde er geruststel lend aan toe, dat er geen gevaar voor een kernontploffing aanwezig was aan gezien de wapens niet op scherp plegen te staan. Niettemin vreest men in De nemarken voor radioactieve besmet- ADVERTENTIE ting van het zeewater. Berging zal ge zien de grote diepte waarschijnlijk niet mogelijk zijn. Sinds 1958 was het de tiende maal dat zich een ongeluk met een Ameri kaanse bommenwerper met kernwa pens aan boord voordeed. De laatste maal was dit op 17 januari 1966, toen er een voor de Spaanse kust in botsing kwam met een tankvliegtuig. De zondag verongelukte bommen werper kwam van een basis in de staat New York. Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie wilde het vliegtuig een noodlanding maken op de NAVO-basis bij Thule op Groenland. De voorzitter van de Provinciale Raad van Groenland zei via de radio, dat het incident grote ongerustheid on der de bevolking zal wekken en dat Groenland maatregelen zal eisen om herhaling te voorkomen (Groenland is Deens gebied met zelfbestuur). ROME De Italiaanse regering heeft bekendgemaakt, dat de aardbeving op Sicilië een schade heeft veroorzaakt van 200 miljard lire (320 miljoen dollar). Het was de eerste raming van de scha de sedert de aardbeving die zich op 15 januari j.l. deed voelen. De schatting werd in de Senaat gege ven door de onderminister van Openba re Werken, Luigi Giglia. Hij verklaarde dat tot dusverre is vastgesteld, dat on geveer 9000 huizen zijn verwoest in de steden Palermo, Trapani en Agrigento. Verwacht wordt dat het eindtotaal aan verwoeste woningen en gebouwen veel hoger zal liggen. Hoeveel openbare gebouwen er waren verwoest deelde Gigli niet mee. Wel zei hij dat ziekenhuizen en scholen zwaar hadden geleden. Gigli schatte de kosten van herstel, op ongeveer 88 miljard lire (140,8 miljoen dolïar). De uitkeringen aan de vluchtelingen kunnen wel een to taal van 70 miljard lire (112 miljoen dol lar) halen, zo zei hij. De gelden voor de hulp aan de slacht offers zullen worden verkregen door een speciale belasting op benzine en olie. Deze belasting is in 1966 ingesteld naar aanleiding van de overstroming in Flo rence en andere Noorditaliaanse steden. De aartsbisschop van Palermo heeft er bij de slachtoffers op aangedrongen, hun tenten te verlaten en zich te vesti gen in de noodwoningen die overal wor den opgetrokken. Velen echter weigeren in huizen te slapen. Een straat. Op de trottoirs en op de kasseien zo'n vijftig wagens van de rijkswacht. Antennes, die scherp af steken tegen de mistige achtergrond; oranje en rode zwaailichten. Hekken afgezet met prikkeldraad, vier mobie le bluskanonnen, Rijkswachters met helmen op, met karabijnen en gum mistokken; Rijkswachters in gevechts tenue. Leuven heeft iets van een stad in de oorlogstijd. Het park. Een paar honderd studen ten trekken er ondanks kou en mist doorheen. Zij schreeuwen. Fluitjes accentueren de strijdliederen; „De Wa len eruit; Leuven moet Vlaams blij ven." De strijd duurt er, zoals zoveel in België, al zo'n eeuw. Het is niet alleen het probleem van de taal, maar ook en vooral een sociaal probleem. „Wie Frans spreekt, wordt bevoorrecht", zegt een Vlaamse student. „Brussel is net een olievlek, het breidt zich uit. En nu moet Leuven Frans worden. Dat ne men wij niet." Een Franstalige professor, die ano niem wil blijven: „Frans heeft bepaal de voordelen, het is een taal die een grotere bevolking omvat dan het Ne derlands en het Vlaams te zamen. Wie Frans spreekt heeft de toekomst; lo gisch dat Franstaligen in België meer kans hebben dan de Vlamingen; België zal ooit geheel Frans zijn". Wie zich in het probleem van Leu ven wil verdiepen, moet ver teruggaan in het verleden. Hij komt dan bij het jaartal 1425, toen in Leuven een uni versiteit werd gesticht. Voertaal: La tijn. Geen moeilijkheden, eeuwenlang niet. Dan komt 1815. De tijd van Wil lem I. Samen met Nederland maakt België deel uit van de zeventien pro vinciën. In die zeventien provinciën worden zes universiteiten gesticht: drie in het noorden (in Nederland), drie in het zuiden (in België). De voertaal is aan- vankelijk nog Latijn, later Nederlands. In 1830 komt de revolutie. België wordt een zelfstandige staat. De uni versiteiten in Gent, Leuven en Luik blijven, maar de taal wordt er Frans. De tweede omschakeling, na, het Latijn is een feit; de eerste moeilijkheden rij zen, maar de voertaal blijft Frans. De kalender wijst 1835 als de aarts bisschop van Mechelen zijn stem ver heft en van de (rijks)universiteit van Leuven een katholieke universiteit gaat maken. De voertaal, aanvankelijk weer teruggeschakeld op Nederlands, wordt nu weer Frans, maar de stichting „Vlaamse leergangen" wordt opge richt; Leuven wil het Nederlands weer invoeren op zijn universiteit. Er wor den miljoenen gestort en Nederlandsta lige professoren aangetrokken; zij ko men er, de taalstrijd gaat een derde fase in: in Leuven krijgt het Neder lands de overheid. Leuven wordt op nieuw een Nederlandse stad in een dito gebied. Wallonië en het Vlaamse deel van België raken verder uit elkaar; de Tweede Wereldoorlog breekt uit; het Vlaamse deel van België kent iets meer collaborateurs dan Wallonië. Na de oorlog doet het Franstalige Zuid-Bel- gië het Vlaamse noorden het verwijt met Duitsland geheuld te hebben. De taalstrijd spitst zich verder toe. 13 mei 1966: de dag die voor Leuven de grootste moeilijkheden zal gaan ge ven. De Belgische bisschoppen komen met een mandement. Zij schrijven, dat de rooms-katholieke universiteit van Leuven zal blijven bestaan uit een tweetalige inrichting. Er zal, zowel in het Frans als in het Nederlands gedo ceerd worden. In feite zijn er na die da tum twee universiteiten, een Nederland se en een Franse. De stad met een inwonertal van 35.000 zielen, huisvest twintigduizend studenten. Twaalfduizend bezoeken de Nederlandse colleges; achtduizend de Franstalige. Leuven is boos op zijn bisschoppen. Kardinaal Suenens wordt uitgekreten als de grootste verrader van de Vlamingen. De bisschoppen schrikken. Het man dement gaat in de ijskast en de verbol genheid in Leuven blijft. Er komen wat relletjes; 1967 verstrijkt gespannen. Dan komt 13 januari 1968, de meest recente datum. Het Franstalige deel van de universiteit, onder de supervi sie van het Belgische episcopaat geeft een verklaring uit: Er gaat een facul teit naar Namen in Wallonië, en wat af delingen voor praktisch onderricht ver huizen naar dezelfde streek. De verkla ring komt er in concrete op neer, dat het Franstalige deel aan de universiteit verbonden blijft. De twaalfduizend Vlaamse studenten in Leuven komen in opstand; zij roepen een algehele staking uit, maar wat erger is: zij kon digen aan dat zij de colleges van de achtduizend Franstaligen zullen boycot ten en verstoren. Er ontstaan vechtpartijen onderling. De Rijkswacht grijpt in. De slotsom is dat de Franstaligen normaal college blijven lopen en dat er een gespannen ADVERTENTIE toestand tussen de Vlaamse studenten en de Rijkswacht ontstaat, die op een oorlogje lijkt. Duizend man Rijkswacht stationeert de Belgische regering in Leuven. De Vlaamstaligen bestoken de bungalows van de Franstalige professoren in de buitenwijken met Molotof-cocktails. De Rijkswacht zet mobiele bluska nonnen in. Zij zijn van Duitse make lij; Leuven hoont de regering. Boven dien blijken de kanonnen te grof voor de smalle straatjes van Leuvens bin nenstad. Van één student wordt het netvlies van zijn ogen stukgespoten. De rijkswacht vervangt de kanonnen door vier wagens van nationaal fabrikaat. Zij kunnen aan één stuk doormaar vijf minuten en 35 seconden spuiten, maar dan zijn zij niet meer bruikbaar voor dat zij bijgeladen zijn. De Rijkswacht druipt af; de studenten ook, maar tweehonderd worden er naar de kazer ne gebracht en opgesloten. Dat was vo rige week vrijdag. De Rijkswacht moet het merendeel van de jongelui loslaten, omdat zij kletsnat zijn. Dertig aanstichters blij ven in arrest. De dag van gisteren breekt aan. De ongeveer zeshonderd Vlaamstalige professoren die tot nu toe openlijk met de Vlaamse studenten heb ben gesympathiseerd, verklaren zich solidair en staken eveneens: nu offi cieel. In zijn woning in Leuvens binnen stad zegt een Vlaamstalige professor, die anoniem wil blijven: „De Vlamin gen zijn al honderd jaar veel te braaf geweest. De bisschoppen zullen moeten spreken en dan blijft maar één oplos sing mogelijk: Het Franstalige deel van de universiteit zal naar Namen moeten verhuizen. De man die 64 jaar is en sinds 1938 wijsbegeerte en letteren doceert zegt: „Als wij nu het been niet stijf houden is Leuven over vijftig jaar Franstalig. Dan is het een tweede Brussel. Dat wil len wij niet. Dat is geen gevoelskwestie, maar het komt hierop neer, dat de Franse taal van Brussel een kliek heeft gemaakt, waar vrienden en vriendjes worden bevoorrecht." De dag verloopt verder rustig. Er is een vergadering van tweeduizend stu denten; groepen meisjes en jongens slenteren door de stad en provoceren de tweehonderd rijkijs wachters, die er per manent dienst doen in de kazerne en in die van het leger even buiten de stad wachten achttienhonderd collega's bij een frisdrank om direct bij te springen. In de cellen zitten dertig Vlaamse jon geren. Vandaag worden ze voorgeleid. „Wij zullen ze ontzetten", zegt de rest „Lukt het vandaag niet, dan mor gen, want dan komen de mijnwerkers van Zwartberg uit Belgisch Limburg en dan zullen we de Rijkswacht eens wat laten zien." A De 42-jarige Griekse componist Mikis Theodorakis (midden) bij aankomst voor het Hof van Appel om het beroep toe te lichten, dat hij heeft laten aantekenen tegen drie veroordelingen wegens beledigingen van de autoriteit. ATHENE Mikis Theodorakis, de Griekse componist en politicus, heeft giste ren het recht gekregen op amnestie. Tegelijkertijd echter hangt hem verbanning naar een van de eilanden voor de Griekse kust boven het hoofd. Theodorakis ging gisteren in beroep tegen drie vonnissen wegens belediging van de overheid. Bij de drie veroorde lingen waren hem tweemaal acht maanden en eenmaal zeven maanden gevangenisstraf opgelegd. Van de am nestie die het huidige Griekse bewind op Tweede Kerstdag vorig jaar afkon digde konden echter alleen degenen profiteren die waren veroordeeld tot maximaal een half jaar. Doordat het Hof van Beroep de aan Theodorakis opgelegde straffen giste ren verminderde tot binnen de limiet van zes maanden kwam hij theoretisch in aanmerking voor amnestie. Wanneer het Griekse bewind hem echter ervan beschuldigt dat hij een „gevaar voor de openbare veiligheid" is kan de componist worden verbannen naar het eiland Leros of Jaros, waar nog ruim tweeduizend Grieken zijn ge- interneerd op dezelfde beschuldiging. Theodorakis zelf hield blijkbaar ern stig rekening met deze mogelijkheid, want hij verzocht zijn vrouw, Myrto, zijn eigendommen in te pakken. Zonder opgave van redenen heeft de Griekse regering gisteren het hoofd van de Griekse politie, Constantijn WASHINGTON In de zuidelijke helft van de Atlantische Oceaan heeft zich zondag een krachtige zeebeving voorgedaan, die aanzienlijk sterker was dan de aardschokken op Sicilië van vo rige week. De beving had een kracht van 6,5 op de schaal van Richter en had plaats ruim 800 kilometer ten noor den van het eiland Ascension, onge veer® midden tussen Afrika en Zuid- Amerika, even ten zuiden van de Equa tor. Het nationaal informatiecentrum voor aardbevingen in Washington dat de schok registreerde, meent dat op sche pen in 't betrokken gebied de zeebeving waarschijnlijkij gevoeld is. ADVERTENTIE .bij 2 zakjes Groentesoep - Groentesoep Speciaal - Kippesoep. Tassigeorgios, ontslagen. Zijn functie zal voorlopig worden waargenomen door de hoofdcommissaris van politie te Athene, Vassilios Sakellarioe. De Britse regering besloot gisteren de normale diplomatieke betrekkingen met Griekenland te hervatten. De maatregel werd genomen nadat des kundigen van het Britse ministerie van buitenlandse zaken na een diepgaand onderzoek tot de slotsom waren geko men dat de Griekse grondwet nog steeds van kracht is. Turkije, dat kortgeleden bijna een oorlog met Griekenland begon wegens geschillen om Cyprus, had de huidige Griekse regering vorige week al er kend. BONN Ook in West-Duitsland is een storm van kritiek opgestoken tegen het Leberplan, het programma waar mee minister Georg Leber (verkeer) het Westduitse vervoerwezen wil sane ren. Dit plan, dat ook voor het Neder landse internationale vervoer een ca tastrofe zou betekenen, beoogt aller eerst een rigoureuze beperking van het vrachtvervoer op de weg door middel van verbodsbepalingen en extra belas ting. De Westduitse spoorwegen, die nu elk jaar een half miljard gulden ver lies opleveren, zouden het zware vrachtvervoer op de lange afstand moeten overnemen en daardoor weer rendabel worden. Tevens, zo meent mi nister Leber, wordt aldus de overbe lasting van het wegennet verminderd en de veiligheid op de weg vergroot. De meest fundamentele bedenking, die in West-Duitsland van vele kanten wordt geuit, is dat het plan, ondanks alle dwangmaatregelen tegen het vrachtautovervoer, niet zal leiden tot een sanering van de spoorwegen. Dat geeft zelfs de spoorwegdirectie toe. Het plan is daarentegen verlokkelijk voor de tien miljoen bezitters vam par ticuliere auto's, die nu al dromen van Autobahnen zonder zware vrachtauto's. Hfet verbond van het beroepsgoede- renvervoer heeft berekend, dat de vrachtautobedrijven door de beoogde vervoerverboden van graan, bouw materialen, ertsen en andere massa goederen, 35 tot 37 procent van hun omzet zullen verliezen, terwijl tegelijk de kosten door nieuwe belastingen met negen procent omhoog gaan. De war winkel van belemmerende maatrege len zal vele bedrijven bovendien dwin gen te verhuizen of bijkantoren te stichten, en kleinere vrachtwagens te kopen. Men rekent dan ook op een lawine van faillisementen in de transportbran che en een sterke terugslag op de toe leverende bedrijfstakken. Tegelijk is het uiterst twijfelachtig of het wegver keer inderdaad veiliger zal worden. Bovendien zullen in plaats van één zware vrachtauto straks waarschijnlijk vier kleinere weer op de Autobahnen verschijnen. Een van de directeuren van de Mascliinenfabrik Augsburg-Nürnberg (M.A.N.) dr. Hans Moll, heeft daarom voorgesteld de Autobahnen en de be langrijkste rijkswegen te voorzien van een derde rijstrook, speciaal voor vrachtwagens. Dit zou, bij veel gerin gere kosten, de verkeerssituatie op de Duitse wegen enorm verbeteren. Daarmee zou echter nog geen ver andering zijn gebracht in de concur rentiepositie van de spoorwegen, die algemeen als hopeloos zwak wordt be schouwd. De Bundesbahn, een over heidsbedrijf, zucht onder een onzalig gebrek aan doelmatigheid. "l^andaag kiest Denemarken een nieuw Parlement, dat bestaat uit één kamer het Folketing. Na vijf tien jaar ononderbroken regerings macht dreigt voor de grootste partij van het land, de Socialdemocraten, een omwenteling op het politieke to neel. De burgerlijke partijen ver wachten flinke winst en staan on danks hun onderlinge verdeeldheid te popelen om de macht over te ne men. Denemarken zou bij een nederlaag van de socialisten het voorbeeld volgen van Noorwegen. Het eerste Scandina vische land dat twee jaar geleden zijn socialistische regering ruilde voor een burgerlijke coalitie. Het af brokkelen van de socialistische macht manifesteert zich eveneens in Zwe den, waar dit jaar verkiezingen wor- PER HaKKERUP oppositie den gehouden, en in Finland waar 1 vorige week bij de presidentsverkie zingen tot uiting kwam. Men kan het rangschikken onder het algemene verschijnsel dat partijen die lange tijd aan de regering zijn ge weest op den duur iets van hun macht moeten prijsgeven. Denemarken heeft sinds de oorlog slechts één-niet-socia- listische regering gehad. Sinds premier Jens Otto Krag op 15 de cember zijn kabinet ontbond en nieu we verkiezingen uitschreef, is Dene marken gedompeld geweestin een turbulente campagne waarin de ene opiniepeiling na de andere de gemoe deren in beroering bracht. De Deen staat vandaag voor schier Nederland se toestanden, want de verdeeldheid in zowel het linkse als het rechtse kamp is groot. precies een jaar lang is het land ge regeerd door een socialistische mindereidsregering onder Krag, wiens partij 69 van de 175 „politie ke" zetels in het Folketing bezette. (Vier zetels worden ingenomen door vertegenwoordigers van Groenlanden de Faroer). Krag kon echter rekenen op de steun van de linkse socialistische volkspar tij SF, vergelijkbaar met onze PSP, die 20 zetels bezat. Er bestond zelfs een overlegorgaan van de twee par tijen, dat het „rode kabinet" werd ge noemd. Het socialistische kamp is nu uiteenge vallen, in vier partijen, de communis ten meegerekend. Onenigheid in de rijen van de SF, waardoor de rege- ring-Krag ten val kwam, veroorzaak te een splitsing: de oude SF onder de voormalige communistenleider Ak- sel Larsen bleef bestaan, maar links ervan kwamen de Linkse Socialisten, de VS-Opiniepeilingen hebben aange toond dat zowel SF als VS weinig po pulair zijn, zodat de arbeidersmeer derheid in Denemarken verloren lijkt te zijn gegaan. pVen groot is de verdeeldheid in het andere kamp. Pas twee dagen ge leden kwamen de leiders van de drie voornaamste burgerlijke partijen Conservatieven (34 zetels), de boeren partij Venstre (35) en de liberale Ra dicale Ventre (13) tot een uiterst voor zichtige uitspraak over een eventue le samenwerking bij een stembus overwinning. Op de wip zittèn de radicalen. Him ge wiekste leider Hilmar Baunsgaard, die vroeger heeft deelgenomen aan een coalitie met de sociaal-democra ten, wil slechts in geval van een zeer grote winst in zee met de twee ande re grote oppositiepartijen. Samenwer king met de sociaal-democraten sluit hij niet uit. jQij al deze onzekerheid komt dan nog de verdeeldheid binnen de So ciaal-democraten. Aan de ene kant Krag, die la Wilson in Engeland de dreiging van de al enkele jaren durende ongekend hoge inflatie in Denemarken krachtig wil bestrijden. Aan de andere de voormalige Deense minister van Buitenlandse Zaken Per Haekkerup, nu leider van de parle- mentsfractie, die lijkt aan te sturen op een oppositieperiode waarin zijn pa'rtij zich zou kunnen herstellen, maar waarin hij tevens Krag van de top in zijn partij zou kunnen verdrin gen. Er zal Jens Otto Krag veel aan gele gen zijn om ook bij eert-niet te zware nederlaag opnieuw met een socialis tisch minderheidskabinet te komen. AMMAN Het Jordaanse parlement heeft maandag de begroting voor 1968 goedgekeurd waarin de militaire uitgaven veertig procent van het totaal uitma ken. Er is een tekort van 12 miljoen dinar. Verscheidene parlementsleden brach ten onder de aandacht, dat er ditmaal, voor het eerst sedert jaren, geen financiële steun van de Verenigde Staten te verwachten is. Premier Talhoeni antwoordde hierop, dat zijn regering zal trachten de jaarlijkse financiële bijstand van Libië, Saoedi-Arabië en Koeweit, een bedrag van veertig miljoen dinar, gecontinueerd te krijgen tot „de door Israël bezette gebieden zullen zijn teruggekeerd". Met een Zuidslavische onderneming was volgens de premier een akkoord ge sloten voor de exploratie van olie. De Zuidslavische ingenieurs worden volgende maand verwacht.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 7