Mr. Zaayer houdt het op ouderwetse straf Johnson poogt Joodse stem te winnen NUKKIGE DE GA TJTTF IN CASABLANCA Eenheid met de Fransen bezegeld in revisie Bezwaren tegen invloed van psychiaters Drive-in winkel Een kwart eeuw geleden Kielerkanaal „HET GAAT NIET ALLEEN OM DE VERZORGING VAN DE Hond bleef weken trouw aan zijn overleden baas Brandje bij Shell wekte onrust Oorlogsgraven stichting begint reisfonds voor Zeeman dood bij „Verre Oosten" echtelijk drama Waarmaken Militair strafrecht Geen nadeel Overdrijving Niet zo bedoeld Zakelijke kant TOEVLUCHT HEROVERD TWEE VLAGGEN GEEN STEUN Bochten Nieuw land Verlies MAANDAG 29 JANUARI 1968 "P|EN HAAG „Ja, ik ben wat men noemt een ouderwets man". De 1 juni met pensioen vertrekkende Haagse advocaat-generaal mr. J. Zaaijer geeft het volmondig toe. „Maar ik stel er prijs op het te blijven. Ik zou willen dat meer mensen dat waren of worden, dat kan op latere leeftijd ook nog", voekt hij er vriendelijk aan toe. Na een gesprek van drie kwartier over mr. Zaaijers opvattingen omtrent de strafrechtspraak is het een bevestiging van wat al is komen vast te staan. De Haagse advocaat-generaal heeft zich dan immers onder meer al uitgesproken tegen wat hij noemt „de moderne richting" in de wetenschap van de straf- rechtstoepassing. Prof. Rijksen en anderen die zich tegen langdurige gevange nisstraffen uitspreken omdat die de gestraften slechter in plaats van beter maken, bekijken het volgens mr. Zaaijer van de verkeerde kant. „Zij doen alsof het uitsluitend om de sociale verzorging van de delinquent gaat. Als het waar is dat een delin quent van een lange straf geestelijk slechter wordt, dan moet dat maar, zo lang er geen andere oplossing is", vindt mr. Zaaijer. „Op ernstige misdrijven moeten ook ernstige straffen staan en die bedrei ging moet je ook kunnen waarmaken. Als de maximumstraffen lager zouden worden gesteld zonder dat daar iets an ders tegenover zou staan, zou dat de norm verzwakken". De normgevende kracht van het strafrecht en de straf rechtspraak acht mr. Zaaijer van het hoogste belang. „Het morele klimaat in de maatschappij wordt mede be paald door wat de rechter zegt". Toen mr. Zaaijer na zijn tijd als pro cureur-fiscaal in 1950 werd benoemd tot advocaat-generaal bij het gerechts hof in Den Haag kreeg hij ook alle strafzaken voor het Hoog Militair Ge rechtshof te behandelen. Na zijn erva ringen daar schaart hij zich niet onder de vele critici van het militaire straf recht. „De militaire rechtspleging is heel goed, zij staat ten onrechte in oen slechte reuk. De militaire rechter oor deelt met begrip voor de militaire toe- J^e besprekingen tussen president Johnson en Israëls premier Levie Esjkol in Texas hebben geleid tot een verstrekkende heroriëntatie van de Amerikaanse politiek inzake het Is- raëlisch-Arabisch geschil. Duidelijker dan ooit heeft president Johnson de zijde van Israël gekozen. Dat blijkt uit het communiqué, dat na de besprekingen is uitgegeven. In feite heeft de Amerikaanse presi dent voor de eerste maal een docu ment getekend, waarin hij zich ver plicht op dezelfde schaal in de Is raëlische defensiebehoeften te voor zien als de Russjen dat doen in de be hoeften van de Arabische landen. Hierdoor heeft president Johnson de Sovjet-Unie duidelijk gemaakt, dat de Verenigde Staten, ondanks hun mili taire verplichtingen in Viëtnam, een factor van betekenis blijven in het Midden-Oosten, waarmee de Sovjet- Unie terdege rekening moet houden. ^ls gevolg van de groeiende Russi sche invloed in de Arabische we reld is president Johnson tot de slot som gekomen, dat Israël Amerika's voornaamste steunpunt in het Midden- Oosten is. Hierdoor heeft het Israëlisch-Arabisch geschil meer dan ooit de vorm van een confrontatie tussen Oost en West aangenomen, met alle gevaren van dien. De wijze waarop president John son zich openlijk aan de zijde van Is raël heeft geschaard is stellig een groot persoonlijk succes voor pre mier Esjkol. De vriendschap die tus sen beide mannen is gegroeid, heeft de positie van Esjkol in Israël ten op zichte van de minister van Defensie, Mosje Dajan, aanzienlijk versterkt. Nu al is de populariteit van Esjkol zodanig gestegen, dat hij waarschijn lijk ook na de verkiezingen van 1970 Israël eerste minister zal blijven. Maar ook voor president Johnson gol den verkiezingsredenen. Bij de ko mende presidentsverkiezingen zouden de Joodse stemmen in New York en Californië wel eens de doorslag kun nen geven bij zijn herverkiezing. Aan gezien zijn Viëtnamese politiek juist bij de Amerikaanse Joden op veel kritiek stuit, heeft president Johnson, door zich openlijk achter Israël te scharen, een gooi gedaan naar deze belangrijke stem. waarschijnlijk met succes. Tfoordat Esjkol naar de Verenigde Staten vloog, vreesden Israëlische waarnemers, dat de Amerikaanse president druk op Israël zou uitoefe nen om een wat soepeler politiek te volgen jegens de bezette Arabische gebieden. Deze vrees is niet bewaar heid. Amerika steunt Israëls stand punt, dat alleen rechtstreekse onder handelingen tussen de betrokken par tijen tot een oplossing van het Is raël isch-Arabische conflict kunnen leiden. standen en besteedt veel aandacht aan de persoon. Het zou voor de militair een achteruitgang zijn als hij door een gewone rechtbank zou worden berecht". Ook voor de strafmaat? „In het al gemeen leggen de militaire rechters eerder lagere dan hogere straffen op dan de gewone rechtbanken", meent mr. Zaaijer. De zaak van de soldaat die weigerde zijn lange haren te laten afknippen en daar van de krijgsraad een langdurige gevangenisstraf voor kreeg, vormt er volgens hem geen uit zondering op. „Het ging niet om het haarknippen. Dat was toevallig het eer ste bevel dat hij weigerde, maar er was niets met die jongen te beginnen. Het was eigenlijk een dienstweigeraar, die het op ontslag uit de militaire dienst toelegde, en die krijgen als re gel in combinatie met dat ontslag een straf langer dan het restant van hun diensttijd, want anders gaan ze èrop vooruit. Voor het Hoog Militair Ge rechtshof bleek hij tot andere gedach ten gekomen te zijn en was er geen re den meer hem uit de dienst te verwij deren. Dus ook niet meer om hem een langdurige gevangenisstraf te geven". Dat er in de militaire rechterlijke colleges ook niet-juridisch geschoolde militairen zitten vindt mr. Zaaijer hele maal geen nadeel. „Strafrechtspraak is niet zozeer juridisch, je hebt er men sen voor nodig die verantwoordelijk heid willen dragen en die ook een on aangename beslissing aandurven. An ders dan voor civiele rechtspraak kan je er geen kamergeleerden voor gebrui ken". Daarom heeft de man in het grijze streepjespak en het overhemd met stij ve boord ook bezwaren tegen het be langrijke aandeel dat psychiaters heb ben in de tegenwoordige strafrecht spraak. „De grondslag van ons straf recht is dat men weet wat men doet en dat men er verantwoordelijk voor is. Als de psychiaters zeggen dat ver dachten maar gedeeltelijk verantwoor delijk zijn voor wat ze hebben gedaan, bewerkstelligt dat verkeerde opvattin gen bij het publiek. Ik ben er niet he lemaal tegen, maar er bestaat bij het vragen van psychiatrische rapporten gevaar voor overdrijving. „Het is niet nodig dat iedere verdachte die iemand van het leven heeft beroofd, door een psychiater wordt onderzocht al is dat tegen woordig wel regel. Voor ongeveer nor male mensen is geen psychiatrisch rap port nodig. Als psychiaters zich over een verdachte buigen proberen ze als vaklui altijd wel wat te vinden. Dan bestaat het gevaar dat psychische muggen worden opgeblazen tot psy chiatrische olifanten". Mr. Zaaijer illusreert zijn bezwa ren tegen de psychiatrische invloed op het strafrecht met een historisch ver haal. „De Bijzondere Raad van Cassa tie wilde na de oorlog iemand de dood straf geven, maar raadpleegde voor al le zekerheid eerst nog een psychiater. Deze kwam tot de. conclusie dat de verdachte helemaal normaal was, waarop het doodvonnis werd uitgespro ken. De psychiater belde daarna een lid van de raad op om te zeggen dat hij h( t zo niet had bedoeld. Of hij het nog kon veranderen". Het verhaal wordt met smaak ver teld. Het dateert uit de tijd van de bij zondere rechtspleging, na de oorlog in gesteld voor de berechting van oorlogs misdadigers. Daarin heeft mr. Zaaijer als procureur-fiscaal bij het bijzondere gerechtshof in Den Haag grote ver maardheid gekregen, omdat hij in die functie zaken teger. kopstukken als Mussert kreeg te behandelen, een taak waarvan hij zich met grote scherpte kweet. „Dat is ook voor mijzelf het hoogtepunt uit mijn carrière geweest, omdat het viel buiten het gewone kar- respoor dat je als ambtenaar uitloopt" De rechter moet zich volgens de ver trekkende advocaat-generaal niet af vragen wai „men" van zijn vonnissen denkt, maar gewoon zeggen: Zo vind ik het en zo is het. Daarom is mr. Zaaijer ook tegen enquêtes van week bladen over de mening van de Neder lander over de justitie. „Er wordt veel te veel gevraagd wat de mensen ergens van vinden. Het zou veel rustiger zijn als men dat niet deed". Heeft mr. Zaaijer ooit wakker gele gen van zaken waarin hij een straf moest vorderen? „Neen, ik heb altijd alle gevallen van de zakelijke kant kun nen bekijken. Anders dan bij de juris ten van de moderne richting staat de persoonlijke kant voor mij op de ach tergrond". BARENDRECHT Dirk de Klerk, boer of beter gezegd volle - grondstuinder in de Hoekse Waard, gaat in zijn witte boerderij vlakbij de Barendrechtse brug een drive-in winkel beginnen, in navolging van wat in de Verenigde Staten, Enge land en Zuid-Afrika al langer ge beurt: produkten zo van het land naar de klant, als die klant bereid is een flinke hoeveelheid ineens in zijn auto mee te nemen. Van eigen bedrijf, 57 hectare groot, heeft hij vooral aardappelen en spruiten en verder knolselderij, bonen en sla aan te bieden. Maar ook geïmpor teerd en gefabriceerd spul komt in zijn assortiment voor: sinaasappe len, wijn, bier, frisdranken, alles per doos, kist of krat, niet minder. Naar eigen zeggen kan hij op deze manier stukken goedkoper leveren dan anderen. Dirk de Klerk, 35 jaar oud, is vijf jaar in Zuid-Afrika geweest: twee jaar om het boerenvak te leren en drie jaar om mais, olienoten e.d. te telen. Wat zal er gebeuren als over twee jaar de Barendrechtse brug afge broken zal zijn en iedereen gebruik zal gaan maken van de verderop ge legen tunnel onder de Oude Maas? De Klerk en zijn vrouw maken zich er nog geen zorgen over dat hun be drijf dan uit de route zal liggen. Nu goodwill kweken, zodat de klanten later toch blijven komen, is hun streven, en voor de toekomst den ken ze al aan iets in de horeca- en recreatiesector. De helikopter moet nu wel ver dwijnen. De helikopter is van een Deens landbouwspuitbedrijf, waar van De Klerk agent is, en heeft vo rig jaai ongeveer duizend hectare landbouwgewassen bespoten. Omdat er bij De Klerk geen ruim te meer voor is zal hij nu bij een collega worden gestationeerd. DEN HELDER In Den Helder heeft een hond veertien dagen lang bij zijn dode baas gewaakt. Tot die ontdek king is de Helderse politie zaterdag morgen gekomen, nadat agenten in een woning aan de Basstraat waren gaan kijken wat er met de 72-jarige Teunis Zon aan de hand was. De man was na 11 januari niet meer op straat gezien. Toen de slager, waar de man nog al eens werkte, alarm sloeg, forceerde de politie een ruitje om. in de woning polshoogte te nemen. Op bed lag het al in verregaande staat van ontbinding verkerende lijk van de man. Op het kleedje voor het bed vond de politie de jankende hond. Uit niet meer gelezen kranten, die in de gang lagen leidt de politie af, dat de heer Zon op 11 jan. was overleden. De doodsoorzaak is vermoedelijk een hartaanval. De dierenbescherming heeft zich over de hond ontfermd. SCHIEDAM Delen van Schiedam en Vlaardingen zijn zaterdagmiddag opgeschrikt door sirenegeloei uit het Botlekgebied. Met de rampen van de twee voorgaande zaterdagen nog in gedachten begaven nogal wat bewoners zich op straat. Ook werd de politie om inlichtingen gevraagd. Bij nadere informatie bleek het alle maal erg mee te vallen. In de asfalt- fabriek van Shell was een begin van brand ontstaan dat door eigen perso neel in de kiem werd gesmoord. Een van de werknemers had echter nog zo de schrik in de benen van de explosie van de week ervoor, dat hij groot alarm had geslagen. Het is nu, 25 jaar later, wat moeilijk om een keuze te maken uit de veelheid van gebeurtenissen in de maand januari 1943. Veel van wat er in januari 1943 gebeurde, zou van gro te invloed zijn op het verloop van de oorlog en op de tijd na de oorlog. Hoe wel de volle aandacht van de gewone man in januari 1943 was gericht op Stalingrad, waar een leger van 150.000 Duitsers in de pan werd gehakt, is men na 25 jaar toch geneigd de eerste plaats te geven aan de Westafrikaanse stad Casablanca, waar half januari 1943 Churchill en Roosevelt een conferen tie hadden. Doel van de conferentie was allereerst een oplossing te zoeken voor de chao tische Franse politiek, die met de dag 'ingewikkelder werd. In Londen zat ge neraal Charles de Gaullé die al ruim iy2 jaar hooghartig beweerde dat hij en hij alléén Frankrijk was. Deze foto werd enige dagen na de bevrijding van Frankrijk gemaakt: Generaal De Gaulle in gesprek met veldmaarschalk Montgomery. CHURCHILL ogenschijnlijk monter De geallieerden eisen van Duitsland onvoorwaardelijke overgave. Montgomery bereikt in ft oord- Afrika de stad Tripolis. Duitsland mobiliseert zijn bevolking voor de oorlogs industrie. Het getto in Warschau verklaart de oorlog aan de Duitsers. ftederland werkt de landkaart bij. In de Zuidfranse badplaats Vichy zat maarschalk Pétain de held uit de Eerste Wereldoorlog die met de Duitsers in 1940 een akkoord had ge sloten en die door vele landen en ook door de meeste Fransen als het officiële hoofd van de Franse natie werd beschouwd. Tenslotte waren de Britten en de Amerikanen, die op 7 no vember 1942 in de Franse kolonies Ma rokko en Algerije aan land waren ge gaan, terecht gekomen in een broei nest van Franse officieren, die soms in hun hart nazistisch waren en die bijna allen De Gaulle als verrader en Pétain als het wettige staatshoofd beschouw den. Opperbevelhebber Eisenhower wist ten slotte met de Franse nazi-admi raal Darlan tot een akkoord te komen, waardoor de Franse koloniale troepen hun strijd tegen de geallieerde legers staakten, maar Darlan werd begin de cember 1942 vermoord. Eisenhower had ten einde raad zijn toevlucht gezocht bij de Franse gene raal Giraud, een dappere soldaat die uit Duitse krijgsgevangenschap was ontsnapt, maar die nog minder politiek inzicht had dan de gemiddelde dorpsbar bier. De GauLÏe lie pin Londen de deur bij Churchill plat om te informeren, wie nu feitelijk het hobfd van Frank rijk was en Churchill, die 2l/i jaar te gen de wereld had gezegd, dat Charles De Gaulle de leider der Fransen was, vond rat de zaak maar eens moest worden geregeld. Op 14 januari 1943 kwamen Roose velt en Churchill in Casablanca aan. Roosevelt had weinig vertrouwen in De Gaulle en het kostte Churchill veel moeite de Amerikaanse president over te halen een uitnodiging naar De Gaul le te sturen om de conferentie bij te wonen. Toen hij in Londen het telegram ont ving, voelde De Gaulle dat men hem eindelijk! nodig had .en hij ging zich als een nukkige prima donna gedragen. Na dagenlang tegenstribbelen stapte hij ten slotte in een vliegtuig en hij was hevig verstoord toen er in West- Afrika bij aankomst geen erewacht stonr opgesteld. Journalisten, die hem konden vragen hoe hij over de toestand dacht, waren er ook al niet in Casablanca. Na vijf moeizame dagen liet De Gaulle zich eindelijk door Roosevelt en Churchill vermurwen een ontboden persfoto graaf kon het noodzakelijke plaatje schieten van een welwillende De Gaulle die onder toezicht van de lachende Churchill en Roosevelt de hand reikt aan generaal Giraud. Omdat de regering van Pétain in Vichy door de Duitsers was opgerold, was de eenheid aan het geallieerde front met deze handdruk hersteld: Charles de Gaulle was officieel hoofd van de Franse staat gewordem. De ar me generaal Giraud, die waarlijk niet weinig voor Frankrijk had gedaan, werd enkele maanden later door De Gaulle ontslagea De Gaulle zou het Gi raud nooit vergeven dat Giraud onge wild een paar weken op de plaats van de leider der Fransen had gezeten. Tot aan zijn dood in 1966 zou Giraud door De Gaulle buiten iedere officiële post worden gehouden. Doorgaans was De Gaulle niet zo haatdragend, want een ROOSEVELT gereserveerd zekere Couve de Murville die zich in Londen had verzet tegen de grootheids waan van De Gaulle werd later toen De Gaulle in Frankrijk de vijfde repu bliek stichtte in genade aangenomen als minister van Buitenlandse Zaken. Toen de Franse kwestie in Casa blanca was opgelost, publiceerden Churcill en Roosevelt na afloop van de conferentie een verklaring waarin van Duitsland en Japan de „onvoor waardelijke overgave" werd geëist. Na 1945 vonden velen deze verklaring de grootste psychologische blunder van de oorlog: de Duitsers zouden er door zijn gedwongen tot het uiterste te vechten. Zelfs de anti-nazigroepen in Duitsland zouden door deze verklaring de zekerheid hebben gekregen dat een eervolle vrede niet meer mogelijk was. Het valt te betwijfelen of de eis tot „onvoorwaardelijke overgaven" vac enige invloed is geweest op de oorlog. De betrekkelijk kleine groep Duitsers, die bewust anti-nazi was, is nooit sterk genoeg geweest om een wezenlijk ge vaar te worden voor de nazileiders. Het overgrote deel van het Duitse volk had zich eerst vol geestdrift en later in doffe gelatenheid laten mee sleuren, in hét heilloze.ayqntuur. De na zileiders zelf waren er doorgaans wel van overtuigt' dat zij toch niét tot een mogelijk gesprek met de geallieerden zouden worden uitgenodigd, al bleek na de oorlog dat zelfs topmisdadigers als Goering en Himmler soms met de gedachten hebben gespeeld om contact met de geallieerden te zoeken. In de bezette landen beschouwde men in januari 1943 de verklaring van „onvoorwaardelijke overgave" als overbodig: na alles wat de Duitsers tot januari 1943 hadden misdreven, was het zo meende men onmogelijk om met hen nog ooit aan één tafel te gaan zitten. De conferentie van Casablanca kreeg trouwens erg weinig belangstelling in de bezette landen. „Geen woorden, maar daden", dacht men, ook in het bezette Nederland. Daarom begon men land kaarten te kopen van Rusland en van Noord-Afrika. Met speldjes hield men de situatie van dag tot dag bij. Stalin grad had men in Januari 1943 al aan de Russen teruggegeven dat had Hitier zelf ook al gedaan en op 19 januari 1943 kon men in Noord-Rusland Lenin grad met een Russisch speldje versie ren. Voordat de maand om was, kon men in Zuid-Rusland een Russisch speldje zetten op de oliestad Maikop, want ook aan de Don en de Wolga wa ren de Duitse troepen in paniek op de terugweg. Ondertussen viel er op de kaart van Noord-Afrika ook wel het een en ander te verschuiven. Op 23 januari 's mor gens om vijf uur bereikte het Achtste Engelse leger onder leiding van Mont gomery Tripolis, waardoor de herove ring van Libië een feit werd. Montgo mery behoefde nog slechts te wachten op contact met de Amerikaanse en En gelse invasietroepen, die vanuit Marok ko door Algerije en Tunesië naar Tri polis onderweg waren. Ondanks al deze successen begon een vrij moedeloos Nederland in ja nuari 1943 aan het derde oorlogsjaar. In de meeste gezinnen was er een op lopend gebrek aan brandstof en levens middelen in januari werden de vlees- en melkrantsoenen weer eens verlaagd en de militaire successen werden allemaal zo ver van huis van daan gehaald. „Dit jaar komt er beslist het Twee de Front", zeiden de optimisten. Ze hadden daar bewijzen voor, want de Duitse kracht nam met de dag af: had Sauckel in Duitsland niet alle mannen van zestien tot 65 jaar én alle vrouwen van zeventien tot 45 jaar gedwongen zich te melden voor de oorlogsindus trie? Werd Berlijn niet dagelijks door de Amerikanen gebombardeerd? De groep apathische landgenoten, die snel groeide, stelde daar tegenover dat de Duitsers in de bezette landen nog weinig tekenen van zwakte gaven. In Haarlem werden op 30 januari 1943 tien willekeurige mensen op straat doodgeschoten, omdat er een Duitser was neergelegd. In de nacht van 26 op 27 januari werd het Joodse gesticht voor geestes zieken „Het Apeldoornsche Bosch" door de Duitsers leeggehaald en nie mand wist wat er met de twaalfhon derd patiënten en het verplegend per soneel was gebeurd na de oorlog bleek dat al deze mensen bijna on middellijk na de overval waren ver moord. De alledag-zorgen werden in januari 1943 nauwelijks verlicht door de goede tijdingen van verre fronten. Een bericht uit Warschau bereikte in januari het bezette Nederland niet en in feite heeft dit bericht nu, 25 jaar later, de meeste mensen nog steeds niet bereikt: in januari 1943 werden in het getto van Warschau de Joodse en de Poolse vlag gehesen: de vijftigdui zend joden, die van de aanvankelijke half miljoen bewoners van het getto nog in leven waren, hadden hun Duitse beulen de oorlog verklaard. De nazi-leiders kwamen in grote ver legenheid. Natuurlijk kbnden zij een tankleger en vliegtuigen naar het getto zenden, maar daarmee zouden ze toe geven dat de Joden in opstand waren gekomen. De nazi's hadden al tien jaar de we reld verteld dat een Jood een laf, krui pend „ondermen:." was. Zo'n verachte lijk wezen kon toch het grote Duitse le ger niet tarten! Drie maanden lang hebben de Duit sers gepoogd de Joden in Warschau over te halen hun strijd te staken; de Duitsers beloofden zelfs massale vrij geleiden naar Zweden, De Joden in Warschau hadden echter de zekerheid gekregen dat er dagelijks duizenden Jo den in de vernietigingskampen werden vermoord. Zij besloten te strijden om de wereld duidelijk te maken, dat zij zich niet langer als willoze schapen naar de slachtbank zouden laten leiden. Toen de Duitsers in april 1943 het ge duld verloren en met grote troepenmach ten het getto aanvielen, wisten de Jo den een maand lang de steeds razender wordende Duitsers af te slaan. Zij voch ten tenslotte met de blote hand tegen tanks, want tegen hun verwachting in werden zij door iedereen in de steek ge laten. Zelfs de Poolse ondergrondse weiger de iedere steun. Polen is door alle eeuwen heen het land van de pogroms en het antisemitisme geweest. Vele duizenden Polen Lebben de Duitsers ge holpen bij het vermoorden van de Jo den de anderen hebben op hoge uit zonderingen na onverschillig toegezien toen hun landgenoten zich enkele me ters van hen verwijderd doodvochten. De Duitsers hadden in 1943 niet zo erg bang voor de wereldopinie behoeven te zijn, want de wereld buiten het nazi rijk had niet zo heel erg veel aan dacht voor de Joden. De Joden in het geotto van Warschau hebben tenslotte toen hun ondergang nabij was, een koerier met documenten naar Zweden gezonden, maar de docu menten zijn niet gepubliceerd, omdat men er in de vrije wereld geen be langstelling voor had. De mannen, vrouwen en kinderen in het getto van Warschau meenden dat hun dood de wereld zou wakker schud den, maar zij hebben tevergeeffs ge hoopt, want nu, 25 jaar later, worden zij zelfs in hun eigen staat Israël nau welijks geëerd, omdat hun aantal ver zinkt in de zeven miljoen en omdat daar door de na-oorlogse generatie in Israël haar kregel wil behouden, dat haar voorgeslacht zich zo willoos door de Duitsers heeft laten vermoorden. De strijd van de Joden in Warschau is tien jaar na de oorlog in roman vorm beschreven door Leon Uris in ziin boek Mila 18, dat ook toen niet de aandacht kreeg die het verdiende. Van onze correspondent V BONN Het Kieler-kanaal dat de Noordzee met de Oostzee verbindt, wordt radicaal gemoderniseerd. Door het toenemende scheepvaartver keer kalven de oevers sterk af, zo dat het kanaal steeds meer dicht slibt. In een grote operatie, die tot 1976 duurt, wordt het kanaal weer uitgediept en over de gehele lengte van negentig kilometer sterk ver breed. Het Kieler Kanaal is in 1895 gereed ge komen; de oorspronkelijke aanleg kostte 165 miljoen mark. In de na oorlogse jaren is het aantal schepen, dat jaarlijks het kanaal passeert, ge stegen tot negentigduizend en de sche pen worden steeds groter. Daardoor ontstaan allerlei onderstromen, die de oevers in grote brokken doen afkal ven. De minimumsnelheid van tien knopen kan niet worden verminderd omdat anders de schepen niet meer manoeuvreerbaar zijn. De moderni sering van het kanaal gaat 360 mil joen mark kosten, ruim tweemaal zo veel als de aanleg in de vorige eeuw. Het kanaal wordt op de bodem met vijftig, meter en aan de oppervlakte met tachtig meter verbreed. De meeste bochten in het tracé worden rechtgetrokken of verzwakt. Boven dien wordt een aantal „verkeersplei nen" van tweehonderd meter breed gegraven, waar schepen kunnen inha len. Om de oevers te versterken wordt in ijltempo een grasmat aangelegd, een soort reusachtige kanonnen spuiten., een mengsel van bitumen, stro, kunst mest en graszaad op de taluds' 'Zo kan zelfs in de winter een grasmat worden aangelegd. De miljoenen kubieke meters grond die worden weggebaggerd. worden ge bruikt ter versterking van de zeedij ken van Sleeswijk-Holstein, voor het opspuiten van nieuw boerenland in moerassig estreken en als ondergrond voor de nieuwe autosnelweg naar het Deense Jutland. Bij het werk langs het kanaal komen veel historische vondsten te voor schijn: scheepswrakken, oude slui zen en complete baggermachines. Men is nog op zoek naar twee loco motieven die bij de bouw van het ka naal spoorloos in de blubber zakten. Minder gesticht over de operatie is de telefoondienst in Kiel die zijn pas twee jaar geleden gelegde, ultramo derne* plastic telefoonkabels in veili ger bedding moet leggen. Onkosten: 180.000 mark. De modernisering heeft vooral ten doel het kanaal geschikt te maken voor grote schepen.| Niettemin zal het Kie ler Kanaal, ook na de verbetering, nog jarenlang verlies opleveren. De leider van het werk, ir. Heinz Rama- cher, zegt: „Het tekort wordt goed gemaakt door de voordelen die de in dustrie en de havens hebben". Wan neer het scheepvaartverkeer naar de Oostzee rondom Denemarken door het Skagerrak zou gaan, zouden Rot terdam en Antwerpen vrijwel het mo nopolie voor de vaart op de Oostzee krijgen. Door de modernisering, zo hoopt men, zal het Kieler Kanaal weer vijftig jaar mee kunnen. ROTTERDAM In een hotelletje in de Rotterdamse binnenstad heeft zich zaterdagmorgen in alle vroegte een echtelijk drama afgespeeld, dat het le ven heeft gekost aan de 22-jarige Noor se zeeman Rangar Olsen. In beschonken toestand had zijn uit Amsterdam afkomstige 26-jarige vrouw hem met een stoel de hersens ingesla gen. De heer Olsen overleed zaterdag morgen om half zeven in het ziekeru- huis Dijkzigt zonder dat hij tot bewust zijn was gekomen. Zijn vrouw is op beschuldiging van doodslag in het Rotterdamse politie bureau opgesloten Zij heeft bekend'maar zegt niet de bedoeling te hebben gehad haar man te doden. Het drama heeft zich omstreeks half een in de nacht van vrijdag op zater dag afgespeeld. Het echtpaar was in beschonken toestand in het hotel terug gekeerd na in de stad een aantal café's te hebben bezocht. Op de kamer is een heftige woorden wisseling ontstaan die is overgegaan in een handgemeen. Toen de hoteleige naar polshoogte ging nemen trof hij de zeeman met een gapende wond aan. Diens vrouw zat versuft voor zich uit te staren. DEN HAAG. De Oorlogsgraven stichting is begonnen met een actie om het reisfonds „Verre Oosten" uit te bouwen. Zij doet dit om financiële bij stand te kunnen verlenen aan familie leden van oorlogsslachtoffers, in Indo nesië, Thailand en Birma overleden en begraven, die in groepsverband de gra ven van hun dierbaren willen bezoeken. Ex-krijgsgevangenen, die destijds bij de aanleg van de Birma-spoorweg moesten werken, hebben de eerste bij drage, f 10.000,-, voor het fonds gele verd. De heer W. Broers, een gepen sioneerd Rijksambtenaar, die ook in In donesië werkte, gaat zich. inzetten voor de actie. De directeur van de Oorlogsgraven stichting, de heer P. W. de Hertogh, merkte op, dat zeer veel geld nodig is. Voor een groepsreis naar een van de begraafplaatsen voor oorlogsslachtof fers zijn de kosten geraamd op meer dan vierduizend gulden per persoon. Vanuit Thailand, Birma en Indonesië kan de Oorlogsgravenstichting geen hulp verwachten, terwijl jaarlijks ton nen moeten worden besteed voor onder houd en instandhouding van de begraaf plaatsen. De Oorlogsgravenstichting zal dit jaar voor het eerst ook een collecte houden voor het reisfonds „Verre Oos ten".

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 4