Militaire stok achter deur
voorkwam uitgroeien
van conflicten tot rampen
Een nova is een
„natuurlijke
waterstofbom"
Heel Nederland praat erover,
maar gedaan wordt er weinig
AMERIKA'S „OGEN" EN „OREN" BEREIKEN ALLE UITHOEKEN VAN DE WERELD
Mao's vrouw
lijkt uit
de gratie
Drijvende
breken geheime militaire
en diplomatieke codes
Twee taken: Handhaving paraatheid
en het vergaren van inlichtingen
Voorjaarsmode
uit Parijs
VERBLEEKTE FOTO'S
WEER ALS NIEUW
Enkele conclusies uit
neerstorten toestel
met kernwapens
boven Groenland
en aanhouding van
Pueblo door N.-Korea
ONWAARSCHIJNLIJK
NIET GESLAAGD
Gevaarlijk
Op de hoogte
Denemarken
Onverwacht
Zwaartepunt
Soepele reactie
Jgr is geen land ter wereld dat aan de waakzaamheid van de Verenigde
Staten ontsnapt. De mate van veiligheid van de bondgenoten van de
Verenigde Staten is mede afhankelijk van de mate waarin die waakzaamheid
wordt gehandhaafd. Indirect, en wellicht zelfs tegen wil en dank, hebben
ook vele landen die niet behoren tot de bondgenoten van de Verenigde Staten,
baat by die waakzaamheid.
Het neerstorten van de kernwapens vervoerende bommenwerper boven
Groenland heeft opnieuw de aandacht gevestigd op de handhaving van de
militaire paraatheid van de Verenigde Staten. De aanhouding van het Ame
rikaanse schip Pueblo voor de kust van Noord-Korea heeft de aandacht weer
eens gevestigd op de moeite die de Verenigde Staten zich moeten getroosten
om op de hoogte te blijven van de gevaarlijke activiteiten van de predikers
van de wereldrevolutie.
De Liberty, eveneens Amerikaans inlichtingenschip,
werd getorpedeerd.
De Pueblo, het Amerikaanse inlichtingenschip, dat
door Noord-Korea werd gekaapt.
V.S. WAKEN VOOR ONZE VEILIGHEID
JOHN FOSTER DVLLES
....massale vergelding....
NEW YORK Tsjiang Tsjing, de
vierde vrouw van Mao Tse-Toeng is in
communistisch China uit het gezicht
van het publiek verdwenen.
Samen met andere gebeurtenissen is
dit een aanwijzing, dat de felheid van
„de grote proletarische culturele revo
lutie" afneemt. Mao is 74. Als z|jn
greep op de macht verslapt en terzelf-
dertyd de culturele revolutie geleide
lijk verflauwd, is het mogelijk, dat ge
matigde elementen meer invloed zul
len krijgen, zelfs in zulke mate, dat
andere landen Peking gemakkelijker
zullen kunnen benaderen.
Het is nu ruim een jaar geleden,
dat de politieke beroering haar hoopte-
punt van geweld bereikte in wat „de
januarirevolutie" werd genoemd. De
revolutionaire rebellen en rode garden
van de tienerleeftijd kregen bevel, „de
macht te ontrukken aan de weinige ge
zagsdragers in de partij, die de weg
van het kapitalisme waren ingesla
gen".
De Chinese communistische pers
roept de medestanders van Mao nu
weer op, „strijd te voeren met redene
ren en niet met geweld".
Officieel perscommentaar doet ver
moeden, dat een poging wordt gedaan
om weer enige orde te scheppen in het
onderwijsstelsel, dat sinds augustus '66
is ontwricht door de beweging der cul
turele revolutie, die de jongelui buiten
de school hield en hen opzette tegen
degenen, die hen onderwezen.
De beweging zal waarschijnlijk eni
ge tijd in een of andere vorm worden
voortgezet, maar anderhalf jaar is
zelfs voor de grootste fanatiekelingen
een lange tijd om op volle stoom te
blijven.
Dat de vrouw van Mao niet meer
verschijnt bij openbare plechtigheden
zou van betekenis kunnen zijn. Een
blad te Canton heeft geschreven, dat
„de harde strijd in de culturele revo
lutie de gezondheid van kameraad
Tsjiang Tsjing heeft geschaad", maai
Russische politieke schrijvers hebben
dit als onwaarschijnlijk van de tafel
geveegd.
„Buitenlandse waarnemers", aldus
een uitzending van Radio Moskou in
het Chinees naar China, „zijn van ge
voelen, dat de ziekte van Tsjiang
Tsjing bestaat uit druk van buiten...
Belangwekkend is, dat Tsjiang Tsjing
ziek We"".
Premfé? Tsjoe wordt door sommi
gen, die China in het oog houden, ge
acht een stem van de gematigdheid in
het kamp var. Mao te zijn. Zijn leiding
van de regeringszaken is, naar hij zelf
h«eft beweerd, ernstig belemmerd door
het geweld van de culturele revolutie.
Ofschoon zij de overhand heeft be
houden, heeft de groep van Mao zelf
erkend, dat zij er niet in is geslaagd
haar vijanden te vernietigen.
De verdwijning van Tsjiang Tsjing
zou kunnen betekenen, dat sommige
hooggeplaatsten zelfs in het kamp van
Mao genoeg hebben van de gewezen
actrice en haar eerzucht. Het bericht
over haar ziekte verklaart niet het
feit, dat „de massa" thans niet wordt
aangespoord haar redevoeringen te be
studeren en haar richtlijnen te volgen.
"17oor handhaving van de militaire paraatheid waarom het gaat als puntje
bij paaltje komt zorgt een speciale afdeling van de Amerikaanse lucht
macht, Strategie Air Command (of kortweg SAC), die altijd met een bepaald
aantal bommenwerpers die kernwapens meevoeren, in de lucht is.
Die bommenwerpers hebben een afschrikwekkende werking: zij moeten een aan
val met kernwapens ondernemen op het land dat onverhoeds de Verenigde Staten
zou aanvallen of andere landen of gebieden die men in Washington niet graag
in handen van de tegenpartij ziet vallen. Zo'n tegenaanval met kernwapens zal
alleen in uiterste nood worden ondernomen. Alleen de president van de Verenigde
Staten kan het bevel geven voor zo'n aanval. Om de mogelijkheid van elk mis
verstand uit te sluiten is een permanente verbindingslijn, de zg. Hot Line, tot
stand gebracht tussen Washington en Moskou.
Aan het bestaan van deze müitaire
„stok achter de deur" danken wij het
dat de afgelopen jaren geen van de
vele tientallen kleine oorlogen en an
dere militaire conflicten zijn uitge
groeid tot grote oorlogen waarin de
grote mogendheden verwikkeld zouden
kunnen zijn geworden. Het dreigen met
deze „stok achter de deur" heeft de
Sovjet-Unie gedwongen tot afzwering
van de leer van de onvermijdbaarheid
van de grote oorlog die de wereldheer
schappij van het communisme zou moe
ten bevestigen.
Het gevolg daarvan was dat de Sov
jet-Unie weinig succes meer had met
het dreigen met wapengeweld, vooral
in West-Europa, en in de internationa
le politieke arena andere beïnvloe
dingsmethoden moest gaan gebruiken.
Het naar verhouding zeer kostbare mi
litaire apparaat van de Sovjet-Unie ver
loor daardoor zeer veel van zijn doel
treffendheid als politiek machtsmiddel.
Er is de Sovjet-Unie daarom alles
aan gelegen te proberen de Ameri
kaanse „stok achter de deur" uitge
bannen te krijgen. Telkens wanneer er
een ongeluk gebeurt met een kernwa
pens vervoerende bommenwerper van
SAC bestookt de Sovjet-Unie het pu
bliek met het argument dat het vliegen
met kernwapens hoogst gevaarlijk zou
zijn en de wereld voortdurend op de
rand van een afschuwelijke kernwapen
oorlog zou houden.
Het ongeluk van de afgelopen zondag
was het tiende. Evenals de negen
voorgaande keren waaronder het
geruchtmakende ongeval bij het Spaan
se kustplaatsje Palomares bleef het
grote ongeluk, dat volgens Moskou in
een klein hoekje zou kunnen zitten,
weer uit. Geen wonder ook, want zelfs
het machtigste land ter wereld zou het
zich niet kunnen veroorloven kernwa
pens op welke wijze dan ook te vervoe
ren indien er zelfs maar een kan^van
één op een miljoen op een catastrofe
was.
Die zekerheid, keer op keer naar
voren gebracht, weegt echter niet op
tegen de vrees voor zo'n catastrofe
waarmee de Sovjet-Unie de wereldopi
nie tracht te bespelen. Het is de soort
vrees die in 1958 werd gesignaleerd
door de Wereldgezondheidsorganisatie
van de Uno als een gevaar voor de
geestelijke volksgezondheid, als een
van de oorzaken ook van groeiende
maatschappelijke ontreddering. Deze
vrees, die de Zwitserse schrijver Urs
Schwarz in zijn onlangs verschenen
boek „Die Angst in der Politik" als
eerste uitvoering beschrijft, is het voor
naamste wapen in de politieke strijd
van de Sovjet-Unie voor afschaffing van
de Amerikaanse „stok achter de deur".
Alle bondgenoten van de Verenigde
Staten zijn van de wijze waarop deze
„stok achter de deur" wordt gehan
teerd op de hoogte. Onder die bond
genoten zijn er die de Verenigde Sta
ten het recht hebben ontzegd boven
hun grondgebied te vliegen met bom
menwerpers van SAC, die kernwa
pens aan boord hebben, zoals Dene
marken en Noorwegen. Volgens
Schwarz hebben Denemarken en Noor
wegen dat gedaan onder de druk van
de hierboven genoemde vrees die door
de Russische propaganda in die landen
is gewekt.
In Denemarken werkte de sterke
invloed van die vrees de opkomst in
de hand van een links-socialistische
en pacifistische partij, de SF, die in
de parlementsverkiezingen van 1966
een sleutelpositie in de Deense politiek
veroverde (die deze week weer verloren
is gegaan) Die invloed was ook merk
baar in een van de Deense burgerlijke
partijen, Radikale Venstre, en kwam
tot uitdrukking in een anti-militaristi
sche en tegen de Navo gerichte opposi-
tiepolitiek.
Volgens het reeds genoemde rapport
uit 1958 van de Wereldgezondheidsorga
nisatie is de soort vrees waarom het
hier gaat irrationeel. Dat wil zeggen
dat het niet mogelijk is haar met ver
standelijke argumenten te bestrijden.
Dat wil ook zeggen dat zeer ontwikkel
de mensen er het slachtoffer van kun
nen worden. Alleen indien die vrees tel
kens weer ongegrond blijkt te zijn kan
zij op den duur gaan tanen en is her
stel van het erdoor geschokte vertrou
wen mogelijk.
Uit de uitslagen van de parlements
verkiezingen van deze week in Dene
marken kunnen wij opmaken hoe het
thans is gesteld met de invloed van
deze irratipnele vrees. Het nieuws over
het neerstorten van een met kernwa
pens geladen Amerikaanse bommen
werper boven Groenland, en dus op
Deens grondgebied, werd pas een hal
ve dag voordat de Denen naar de
stemlokalen gingen in Washington be
kend gemaakt. Het „schokeffect" er
van was dus maximaal.
Tegen de verwachtingen van velen
in plukte niet de links-socialistische en
pacifistische SF daarvan de vruchten
maar de veel minder extreme Radikale
Venstre. De SF, die van irrationele
vrees de afgelopen jaren gebruik had
gemaakt als politiek strijdmiddel, ver
loor veel aanhang en, afgezien van de
gevolgen van een recente scheuring in
die partij, ook veel zetels. De Radikale
Venstre kwam met één sprong van 13
op 28 zetels en kreeg er meer zetels
bij dan de negen die de tot 11 zetels
teruggevallen SF had verloren. Die
grote winnaar in de Deense verkie
zingsstrijd, die ook zetelwinst boekte
ten nadele van de verder teruggeval
len sociaal-democraten (76 zetels in
1964, 69 in 1966, 63 thans), was de
Radikale Venstre die meer op verstan-
delije gronden een tegen de Navo en
de kernbewapening gerichte politiek
had gevoerd.
Wij maken daarom uit de uitslag
van de algemene verkiezingen in De
nemarken op dat het begrip voor het
nut van de Amerikaanse „stok achter
de deur" groeiende is en dat de on-
jdergraving van het vertrouwen daar
in door irrationele vrees afneemt. Die
gevolgtrekking strookt ook met de er
varingen in ons land: het gaat de
PSP allerminst voor de wind in politiek
opzicht.
PARIJS Franse voorjaars- en zo-
mermode 1968. Een robe-manteau,
waarvoor Coco Chanel een fijne
wollen stof gebruikte. Rode onder
grond met een blauwwitte ruit. De
rok is iets, doch nauwelijks waar
neembaar, onder de knie gehouden.
De ceintuur is laag geplaatst, de
mouwen vallen op de pols.
Het Amerikaanse schip Pueblo dat in handen van Noord-Korea Is gevallen
was een van de zeer vele Amerikaanse luisterposten die deel uitmaken
van een wereldomspannend net van posten dat de Verenigde Staten in staat
moet stellen op alle gebeurlijkheden zo goed mogelijk voorbereid te zijn.
De Pueblo is, evenals de Liberty die door Israëlische strijdkrachten buiten ge
vecht werd gesteld in de Middellandse Zee tijdens de zesdaagse oorlog tussen
Israël en de omliggende Arabische landen, een van de drijvende luisterposten
van een weinig bekende Amerikaanse inlichtingendienst, de National Security
Agency,die gespecialiseerd is in het breken van de geheime en diplomatieke
codes van andere landen ook bondgenoten en neutrale landen en het aan
leggen van verzamelingen bandopnamen van militair berichtenverkeer per radio
over de gehele wereld. Bovendien vergaart de NSA gegevens over de positie
van radarposten en andere elektronische afweermiddelen van zeer veel landen.
De Pueblo bevond zich voor de kust
van Noord-Korea omdat de laatste tijd
vele schendingen van de grens van
Zuid-Korea zorg waren gaan baren en
de Noordkoreanen hadden getracht pa
niek te zaaien in Zuid-Korea, onder
meer door de verspreiding van geruch
ten dat infiltranten zouden trachten de
president van Zuid-Korea te vermoor
den.
Indien dat stukje Noordkoreaanse
„zenuwenoorlog" gepaard mocht gaan
met militaire activiteiten aan de noord
kant van de grens van Zuid-Korea zou
het voor het Amerikaanse opperbevel
van belang zijn daarvan zo spoedig
mogelijk goed op de hoogte te komen.
Vandaar de aanwezigheid van de Pue
blo voor de kust van Noord-Korea.
De uitschakeling van de Pueblo als
luisterpost wettigt het vermoeden dat
Noord-Korea inderdaad bij de grens
van Zuid-Korea toch wel iets in het
schild voerde wat het daglicht niet kon
verdragen. Met spionage had het optre
den van de Pueblo niets maar dan ook
niets te maken. Er schuilt niets oneer
baars of ongeoorloofs in het beluisteren
van radioberichten of het opvangen
van signalen van andere aard. Het ver
garen van die inlichtingen op volstrekt
legale wijze kan het oorlogsgevaar al
leen maar verkleinen omdat het ele
ment van de verrassing daardoor uitge
schakeld kan worden.
Het is geen wonder dat juist de lan
den die zich in dichte sluiers van ge
heimhouding hullen groot misbaar ma
ken wanneer iets over deze wijze van
vergaring van inlichtingen in de open
baarheid komt. Zij heffen dan de kreet
„spionage" aan om die activiteit in een
kwaad daglicht te stellen. Zij bereiken
daarmee tevens dat bij het publiek de
aandacht wordt afgeleid van het feit
dat de ziekelijke geheimhouding gemak
kelijk kan leiden tot een verstoring
van het militaire machtsevenwicht en
dus tot een nieuwe bewapeningswed
loop en tot een vergroting van het oor
logsgevaar.
Hoe meer de landen onderling van
elkaar weten hoe geringer de kans is
dat zij eikaars militaire macht over
schatten of onderschatten en zich aan
een militair avontuur wagen waarvan
de consequenties moeilijk zijn te over
zien. Bij een grote mate van openheid
hebben echter juist de landen die vrees
hanteren als een van hun belangrijkste
strijdmiddelen hoegenaamd geen be
lang.
Het is een overmaat aan geheimhou
ding welke die vrees een taai leven
laat leiden. Ook hiervoor verwijzen wij
de belangstellende lezer graag naar
het hierboven al genoemde boek van
Urs Schwarz. Ongewisheid laat bij zeer
vele mensen het ergste vrezen. Aan
deze menselijke karaktertrek danken
ook de verzekeringsmaatschappijen hun
bestaansmogelijkheid.
Elk land wil voor zichzelf de onzeker
heid met betrekking tot de militaire,
politieke en andere bedoelingen van an
dere landen zoveel mogelijk verkleinn.
Elk land vergaart dus inlichtingen over
andere landen. De kosten die daarmee
gepaard gaan kan men vergelijken met
een levensverzekeringspremie. Ook de
communistische landen doen dat. Bij die
landen ligt echter niet het zwaartepunt
bij een streven naar stabiliteit in de
militaire en politieke machtsverhoudin
gen. maar bij verkleining van allerlei
achterstanden, op industrieel en tech
nisch gebied vooral, op westelijke lan
den en bij het opsporen van „zwakke
plekken" in die landen en vele andere
waarvan politiek gebruik zou kunnen
worden gemaakt.
De beschieting van het zusterschip
van de Pueblo, de Liberty, in de Mid
dellandse Zee, door Israëlische strijd
krachten had geen ernstige internatio
nale gevolgen in weerwil van het feit
dat dit incident meer dan dertig Ame
rikanen het leven kostte. De Liberty,
hoewel zwaar beschadigd, bleef in Ame
rikaans bezit, en de Amerikaanse re
gering nam na de aanval op dat schip
genoegen met de verontschuldigingen
van Israël. Het incident met de Li
berty deed zich voor gedurende de zes
daagse oorlog waar de Verenigde Sta
ten buiten wensten te blijven en be
hoefde dan ook niet te worden be
schouwd als een tegen dat land ge
richte oorlogsdaad.
Van een „oorlogshandeling" kan men
wel spreken in het geval van het buit
maken van de Pueblo. Deze term is
dan ook de afgelopen dagen ook al ge
bruikt. Dat betekent niet dat de Ame
rikaanse regering uit die oorlogshande
ling de uiterste consequentie zal trek
ken. Het is zelfs niet waarschijnlijk dat
dit zal gebeuren.
De tijd van de „massive retalia
tion" (massale vergelding) ligt ver ach
ter ons. Dat was de tyd waarin de
toenmalige Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, John Foster Dul
les, er van uitging dat het dreigement
met massale vergelding met kernwa
pens ook betrekkelijk kleine inbreuken
op de toestand van vrede onmogelijk
zou maken.
In plaats daarvan geldt nu in Was
hington het beginsel van de „flexible
response" (soepele reactie) dat voor
het eerst werd bepleit door generaal
Maxwell D. Tavlor in het boek The
uncertain trumpet. Krachtens dat be
ginsel vergt elke bedreiging van de
vrede haar eigen aanpak en zal alleen
in de uiterste consequentie, wanneer
zeer grote belangen voor het grootste
deel van de mensheid op het spel staan,
met het gebruik van kernwapens wor
den gedreigd.
De Noordkoreaanse regering heeft,
toen zij opdracht gaf tot het opbren
gen, desnoods met geweld, van de Pue
blo gehandeld in het besef dat de
Amerikaanse strijdkrachten zeker niet
onmiddellijk op de hardst-denkbare wij
ze zouden terugslaan. Noord-Korea had
beter het Israëlische voorbeeld kunnen
volgen indien het dat land alleen te
doen ware geweest om het buiten be
drijf stellen van een lastige luistervink-
Omdat Noord-Korea de Pueblo heeft
buitgemaakt staat het vast dat dat land
er op uit was een Amerikaanse tegen
actie uit te lokken, wetend dat het er
0 Deze foto, verspreid door het
bureau van het officiële Noord
koreaanse persbureau, toont de
brug van een Noordkoreaanse pa
trouilleboot, waarop een bord is
aangebracht, waarop staat: .Ver
nietig de Amerikaanse schenders,
de vijanden van Noord Korea."
slechts een op beperkte schaal zou kun
nen zijn.
Het nut van zo'n tegenactie kan voor
de medestanders van Noord-Viëtnam
een onttrekken zijn van een deel van de
Amerikaanse strijdkrachten aan het
militaire conflict in dat Zuidoostazia-
tische land. Het is ook denkbaar dat
Noord-Korea een - „kleine oorlog" te
gen Zuid-Korea voorbereidde, waarvan
dan het gevolg zou moeten zijn dat de
in Zuid-Viëtnam stijdende Zuidkore-
aanse troepen naar hun eigen land
moesten terugkeren.
In ieder geval was het Amerikaanse
opperbevel slecht op de hoogte van het
geen de Noordkoreanen in hun schild
voerden van het moment waarop de
elektrortische apparatuur van de Pue
blo onklaar was gemaakt door de ei
gen bemanning.
DEN HAAG De sterrekundige Geor
ge S. Mumford van het Kitt Peak-
observatorium in Arizona meent de
oplossing gevonden te hebben voor
het ontstaan van novae of nieuwe
sterren. Met deze foutieve naam wor
den de sterren aangeduid die plotse
ling een geweldig grote lichtsterkte
bereiken, zodat ze direct opvallen en
vroeger voor „nieuwe" sterren ber
den aangezien.
Mumford zegt dat het hierbij niet gaat
om enkelvoudige maar om dubbel
sterren die zeer dicht bij elkaar
staan. De ene daarvan is klein en in
het laatste ontwikkelingsstadium, als
het ware uitgebrand. Het kernfusie-
proces, waarbij waterstof in helium
wordt omgezet, is geheel voltooid en
de ster bestaat nog slechts uit he
lium. De tweede ster heeft nog grote
hoeveelheden waterstof en is groter.
De oppervlakte van de tweede ster
valt voorbij de zwaartekrachtgrens
tussen beide sterren, zodat voortdu
rend waterstof naar de oppervlakte
van de kleine ster vloeit.
Nadat een bepaalde hoeveelheid water
stof in het binnenste van de kleine
ster is doorgedrongen wordt deze bi
het bereiken van de kritische tempe
ratuur in helium omgezet, wat
snel gebeurt dat de helderheid bin
nen enkele uren enorm oploopt. D
ster kan met een waterstofbom wor
den vergeleken. Het proces loopt sm
af doordat nieuwe waterstof slech'
traag vloeit.
Bij de zon behoeft men voor een dei
gelijke ontploffing, die binnen enif
seconden van de aarde een gloeien
de massa zou maken, niet te vrezer
De zon is geen dubbelster en zij heef
nog voldoende waterstof in voorraac
om het huidige uitgebalanceerde pro
ces nog enkele miljarden jaren te la
ten verlopen. De zon kan eerder be
schouwd worden als een ideale kern
fusiereactor, die de geleerden tot nog
toe tevergeefs probeerden na te bou
wen.
DEN HAAG Enige Amerikaanse ge
leerden hebben een methode uitge
vonden om onherkenbaar verbleekte
foto's te gebruiken voor 't maken van
kopieën die weer als nieuw zgn. De
methode is weliswaar geen recept
voor elke donkere kamer, want er
moet een kernreactor bij te pas ko
men.
De geleerden namen als „proefkonijn'
een paar foto's uit 1840 van de voor
raad in het Smithsonian Instituut. In
een kernreactor werden deze aan
neutronenbeschieting blootgesteld
waardoor het chemisch stabiele zilver
van de foto's werd geactiveerd en
straling ging uitzenden. De foto's wer
den daarna op stralinggevoelige pa
pier gelegd, waardoor kopieën ver
kregen werden, waarop elk detail
weer zichtbaar was. De methode op
zich is niet nieuw, wel de buitenge-
wone gevoeligheid ervan.
Verkeersdeskundige ir. H. M. Goudappel:
DEVENTER Als h(j spreekt zit
hij geen ogenblik stil in zijn stoel.
Beurtelings vouwt hij één van zijn be
nen onder zich en toont metterdaad
wat hem met iyf en ziel beroert: de
knopen in het verkeer.
Ir. H. M. Goudappel (37) is een van
de zeer weinige verkeersdeskundigen
die Nederland telt en op wie half Ne
derland een beroep doet, nu verkeers
planning „in" schijnt te zijn. Hij advi
seert bijna honderd gemeentebesturen
en adviseerde ook... zichzelf!
Zijn „adviesbureau voor verkeersor-
dening" stond in Delft, maar een zeer
voorspoedige groei noodzaakte hem naar
een centrale vestigingsplaats in Neder
land om te zien.
Het is leerzaam te ervaren, welke
medicijn de verkeersdokter zichzelf
voorschrijft: Deventer, knooppunt van
vier spoorlijnen, waarlangs ook de in
ternationale treinen naar Noord-Duits-
land gaan. Het is even ver van Zuid als
Noord en anderhalf uur sporen naar
het Westen.
Landje
Hij reist per spoor. Een van de man
nen die zich tot taak hebben gesteld
vorm te geven in ons landje, rijdt meer
dan veertigduizend kilometer per jaar
per spoor. Openbaar vervoer vindt in
hem een praktische pleitbezorger.
Hij heeft zich na het advies, dat hij
aan zichzelf had uitgebracht, ook inder
daad in Deventer gevestigd. Dat is het
vermelden waard, want links en rechts
wil men wél verkeersplannen van hem
hebben, maar uitgevoerd worden er
nog maar weinige.
„Er is in feite in Nederland nog niets
aan verkeersordening gedaan", stelt
hij duidelijk teleurgesteld vast. „Het
lijkt wel een ,mode, maar de woorden
worden nog niet in daden omgezet. Een
duidelijk voorbeeld van vooruitstreven
de stedebouw zoals Emmen te zien
geeft, heeft op verkeersgebied zijn even
knie nog niet in Nederland. Het frus
trerende van mijn vak is dat al mijn
kenis en mijn enthousiasme mij niet zo
hard voor uit helpen als de tijd. De
tijd leert steeds opnieuw bin
nen de kortste keren, dat mijn waar
schuwingen aan gemeentebesturen juist
zijn. Daar kan men zich over verheu
gen, hij betekent voor mij even zovele
teleurstellingen".
Hij neemt een voorbeeld uit de prak
tijk bij de kop:
„Zodra de auto-dichtheid in een
plaats één op vijf a zeven is moeten er
„opbergplaatsen" zijn. Slechts weinig
gemeentebesturen echter zijn nu al be
reid in hun stadsplannen plaatsen aan
te wijzen waar later parkeergarages
moeten komen".
„Aan alle kanten wordt op het ogen
blik grond opgekocht door lieden, die
er later een parkeergarage willen bou
wen. Maar die dingen komen dan na
tuurlijk niet op de plaats, waar de lo
kale overheid ze dan graag gehad wil
hebben, namelijk bij wegen die een
snelle aan- en afvoer mogelijk maken".
Vooruitzien zou de wapenspreuk van
ir. Goudappel kunnen zijn. Hij advi
seert gemeenten die in de werkings
sfeer van een centrumgemeente liggen,
in hun uitbreidingsplannen rekening te
houden met railvervoer naar die cen
trum-stad lïter, al denkt men er in die
centrum-stad zelf nog lang niet aan.
„Want het is opmerkelijk", zegt ir.
Goudappel als hij twee benen tegelijk
in de knoop legt en zijn handen won
derlijke lijnen in de lucht beschrijven,
„dat bijna geen van de steden, die gro
te uitbreidingen nastreven er zelfs maar
bij stilstaan, dat de verkeersdrukte in
hun binnenstad daardoor per definitie
een aantal malen groter wordt".
„Wij moeten zorgen dat mensen zich
zo snel, zo comfortabel en zo econo
misch mogelijk kunnen verplaatsen.
Het is geen partijtje stukgoed dat ge
transporteerd wordt van A naar B. Me
neer Van Dalen gaat naar zijn werk en
Johannes wil naar zijn meisje".
Maar zij scheppen daarbij wél ver
keersproblemen.
