I,
i in lien I z
yn
even
Boeven genoeg,
maar het geld
is op....
Verleden van de
industrie in beeld
„Cocktail Trio" 15 jaar
oJifCuze nissen
Laatste serie
Subjectief
Motorfiets
Grondigheid
„Muzikale clowns"
L
De stem door de telefoon leek mij nog volkomen dezelfde,
al had ik de spreker stellig in tien jaar niet ontmoet Scherp,
snel, kortaf, beleefd verzocht hij mij om een kleine inlichting, die mij evenwel
grotelijks verbaasde. Want wat hij weten wilde was de naam van een
fotograaf in mijn buurt die vooral vermaard was om zijn fraaie trouwfoto's.
Alles goed en wel, maar wat heeft een oude heer van halverwege de
zeventig, hoe vitaal en bij de pinken ook, daar te zoeken? Er begon een klein
vraagteken in mijn achterhoofd te groeien: ik had een goed half jaar geleden
het overlijdensbericht van zijn vrouw gelezen. Gevolgd door de advertentie
waarin zijn huis te koop werd aangeboden.
Het verband met de trouwfoto's was mij nog niet geheel duidelijk, maar
het was mijn zaak niet daaromtrent opheldering te vragen. Maar ik vond
wel dat ik vergeeflijk nieuwsgierig mocht zijn naar het lot van zijn goed on
derhouden, gerieflijk huis. Was het hem soms te groot geworden, en
leek het hem nu maar het beste zichzelf voorgoed in een bejaardencentrum
op te brengen?
Hij niet: het klonk zo resoluut dat ik glimlachte. Voor hem geen
kamertje van drie bij drie, en het grootste deel van zijn meubels naar een
opkoper. Nee, geef hem maar een heel vrijstaand huisje met een tuin
rondom. Een eigen gedoe waar hij volledig baas was.
Ik waagde monkelend te interrumperen dat het toch wel een hele opgave
was voor een man alleen, en dat op zijn leeftijd, om een huishouding te
drijven. Tenzij hij natuurlijk goede hulp had.
Dat had hij inderdaad: een zeer capabele dame, nog wel in het bezit van
een eigen auto. Het landhuisje had een kleine garage, mooier kon het niet.
Ha, zei ik, en durfde hoorbaar iets van een glimlach te laten merken. De
informatie naar de trouwfo{ograaf werd mij steeds duidelijker. Mocht ik hem
heel veel geluk toewensen in zijn nieuwe levensfase, nu hij eindelijk
kreeg waarvan hij altijd had gedroomd.
Want hier sprong weer eens een deurtje open waarachter, o verrassing,
een levensverhaal verborgen lag. Zomaar voor het grijpen, elke
romanschrijver kon er zijn voordeel mee doen.
Deze man, zo wist ik, had zich met veel inspanning en volharding opgewerkt
tot een heel behoorlijke positie. Die hem evenwel bond aan een bestaan
tussen 4 muren, aan 'n huis in de rij in 'n provinciestad. En hij wilde zo graag
de vrijheid, de natuur, de ruimte: had hij in zijn jonge tijd niet gevaren?
Maar ook na zijn pensioen leek daar geen kans op. Zijn vrouw voelde
niets voor vrijstaande huisjes op het platteland, hoe schilderachtig ook.
Zij was een beste vrouw geweest in haar soort. Maar juist dat soort
bleek slecht bij zijn aard te passen alleen geeft een verliefde jonkman zich
daar zo geen rekenschap van. Die, heeft alleen oog voor een zwarte krullebol
en felle donkere ogen voor een mooi figuurtje en desnoods een paar rappe,
bedrijvige handjes. Eerst als hij jaar en dag getrouwd is komt hij tot de
ontdekking dat hij door haar bazige bezigheid toch wel deerlijk in een
hoek is gedrongen.
Och, van de doden zoveel mogelijk goeds maar een halve eeuw bezige
bedrijvigheid verdragen is geen geringe opgave
Dus ik vond dat hij groot gelijk had? wilde hij weten, en zijn stem klonk
zo eerlijk verbaasd dat ik bijna boos werd. Natuurlijk had hij gelijk, waarom
zou hij de laatste jaren van zijn leven niet op zijn eigen manier zo
aangenaam mogelijk doorbrengen? En waarom zou hij een vrouw die bereid
was zijn huishouding goed te verzorgen en hem met haar auto overal heen
te brengen niet de eer aandoen met hem te trouwen. Zo waren immers beide
partijen gebaat, en kon hij zich met een gerust hart aan zijn tuin en zijn
kippetje wijden. Een man alleen, en dat op zijn jaren ach, dat is op
den duur toch niets gedaan. Veel geluk ermee, en dat nog vele jaren
Hij moest zijn waardering voor mijn standpunt nog eens met nadruk
herhalen, aleer hij de hoorn op de haak legde. Het leek wel of ik de eerste
van al zijn bekenden was die mijn fiat aan deze nieuwe stand van zaken
had gegeven. En juist dat zat mij achteraf toch wel heet hoog. Want
blijkbaar had deze man van midden zeventig heel wat kritiek op zijn
voornemen moeten aanhoren. Een voornemen nog wel, waarmee hij niemand
kwaad en de twee betrokkenen enkel goed deed.
Zeker, zijn vrouw was een goed half jaar geleden begraven: maar deed
het aantal maanden wachten er dan werkelijk zoveel toe? Was het niet
begrijpelijk dat voor iemand op zijn leeftijd elke dag wachten er één was?
Moest hij tenville van de ongeschreven wet dan maar zolang alleen in zijn
droomhuisje gaan zitten? Want geen van die met haar kritiek klaar staande
dames had blijkbaar aangeboden zolang zijn huishouding te verzorgen.
Hoe vaak heb ik die rare opmerking niet met verbazing moeten aanhoren.
Is het geen schande, zo kort weduwnaar en nu alweer trouwplannen. Terwijl
niemand zich afvroeg voor welke bergen van moeilijkheden zo'n man
komt te staan, vooral als zijn kinderen nog klein zijn of hij al aardig op jaren
is gekomen.
l aten wij toch een ander mens de vrijheid gunnen zijn leven in te
richten zoals hij zelf wil. Wij staan niet in zijn schoenen.
De spijt over het stopzetten van de Nederlandse televisiebewer
king van Maigret is niet massaal. Tot nu toe reageerde slechts
één kijker op de beslissing van de VARA om na mei met de
serie te stoppen.
Toch waren de Maigret-films, waarvan er in de afgelopèn vier jaar
ongeveer twintig zijn uitgezonden, zeer geliefd. De programma's
hadden een gemiddelde kijkdichtheid van zestig tot vijfenzestig
procent en het waarderingscijfer schommelde steeds om de zeven
en een half.
Guus Rekers, hoofd van de afdeling drama van de VARA-televisie,
onder wiens verantwoordelijkheid de laatste jaren Maigret op het
scherm is verschenen, gelooft, dat de beslissing over Maigret's lot
nog niet goed tot de kijkers is doorgedrongen. Er komen nog drie
afleveringen. Als de laatste daarvan is uitgezonden (eind mei) en
daarmee de Nederlandse Maigret definitief is verdwenen, verwacht
hij meer spijtbetuigingen. „Maar vergeet niet", zegt hij, „de kij
kers kunnen protesteren, wij doen eigenlijk even hard mee. Ook
ons gaat het aan het hart met deze serie te moeten ophouden".
Waarom dan deze beslissing? Guus Rekers legt uit, dat niet alleen
geldgebrek de oorzaak is, maar dat de schuld ook bij Simenon, de
geestelijke vader van Maigret, ligt. „Simenon heeft, dacht ik, zo'n
vijfenzestig Maigrets geschreven. Die verhalen spelen zich echter
lang niet allemaal af in plaatsen en streken, waar wij kunnen
filmen. i
Veel Maigrets zijn bijvoorbeeld aan de Franse zuidkust gesitueerd.
Er is geen denken aan, dat we daar ooit regelmatig met een film
ploeg heen zouden gaan. Dat is gewoon veel te duur. Maar de scènes
overbrengen naar bijvoorbeeld Zandvoort willen we ook niet.
Daarmee zouden we het origineel te veel geweld aan doen".
Elke aflevering van de Maigret-serie "kwam de VARA te staan op
veertigduizend gulden. Twintig procent van dit bedrag was bestemd
voor het filmen „op locatie". Daarvoor kon per aflevering onge
veer een week lang in Parijs of andere plaatsen in Noord-Frankrijk
worden gefilmd.
Maigret-romans, die zich zuidelijker dan Parijs afspeelden, kwamen
dus voor de televisiebewerking niet in aanmerking. Er is echter nog
een reden, waarom de keus voor Rekers en zijn medewerkers steeds
kleiner werd. „Ons uitgangspunt is steeds de psychologische rela
tie geweest tussen Maigret en zijn slachtoffers. Dat was voor ons
zelfs een reden Maigret te gaan filmen. De voorraad Maigret-
boeken, die aan deze eisen voldoen, raakt ook op", aldus de heer
Rekers.
Het werd bovendien steeds moeilijker een geschikte rolbezetting te
vinden. „Elke aflevering had gemiddeld vijftien rollen en dat is
voor televisie oorverdovend veel. Iedere keer was het weer een
bijzonder moeilijké opgave om acteurs en actrices te vinden".
Guus Rekers en de zijnen wilden alleen om het publiek te plezie
ren hun kwaliteitseisen niet verminderen. Dat was hun eer te na
en daarom kwam de beslissing: „Nu stoppen. Als we ermee door
gaan lopen we de kans, dat we de kant van de B.B.C. opgaan en
een soort filmfabriek van i°kkere detective-verhaaltjes gaan
worden".
Met onder andere deze
foto, gemaakt door een
zestienjarig Duits meisje,
zal Duitsland meedoen
aan een internationale
fotowedstrijd voor jon
gens en meisjes van 13
tot 16 jaar. Deze wed
strijd wordt gehouden on
der het patronaat van de
E.E.G. in zes verschillen
de landen van Europa en
staat onder het motto
„Met de ogen der jeugd
wij Europeanen". Bo
venstaande opname kreeg
alvast een nationale prijs
en wordt nu ingezonden
voor de internationale
competitie.
Nog drie keer is de Nederlandse Maigret met de niet van pijproken
houdende Jan Teulings te zien: 3 maart (Maigret en de gevangene),
28 april (Maigret zet een val) en 26 mei (Maigret lacht in zijn
vuistje). De VARA begint het winterseizoen rhet een nieuwe, door
de Franse televisie gemaakte, politieserie van Simenon, die de titel
Le dossier de l'agence zéro draagt. De serie is heel anders van op
zet dan de Nederlandse bewerking. „Toch is de Franse serie ook
geweldig. Je krijgt er de smaak van Camembert bij in je mond",
vindt Rekers.
Het Stedelijk Van Abbemuseum in Eind
hoven herbergt op het ogenblik een hoogst
curieuze fototentoonstelling onder de zake
lijke titel „Bouwen voor de industrie".
Het Duitse fotografenechtpaar Bernd en
Hilla Becher is daar verantwoordelijk
voor. Als een beelddocumentaire van de
industriële revolutie legden zij, zonder es
thetische maatstaven aan te leggen, ge
bouwen vast waarvan de jonge industrie
zich in de jaren om de eeuwwisseling be
diende.
Schachttorens, gashouders, kalkovens,
watertorens, voorbewerkingsinstallaties,
fijnkolentorens, koeltorens, hoogovens,
pakhuizen en silo's, voornamelijk in Duits
land en in Engeland opgespoord en ver
eeuwigd.
Deze industriële fotodocumentatie is zon
der enige opdracht en zonder enige finan
ciering van derden ontstaan. Bernd Be
cher, die kunstacademies had bezocht, was
begonnen met het tekenen, etsen en litho
graferen van industrieterreinen en spoor
wegemplacementen, onderwerpen die hem
fascineerden. Maar de resultaten bevre
digden hem niet.
TTet Cocktail Trio bestaat binnenkort
vijftien jaar. Vijftien jaar werken
pianist Ad. van der Gein, gitarist-zanger
Tony More en bassist Karei Alberts sa
men. Al die jaren heeft het trio door alle
rages in de amusementswereld heen een
grote populariteit genoten in Nederland.
Met vrolijke liedjes, zonder problemen en
met een komische presentatie hebben zij
vijftien jaar lang jong en oud op een aan
gename manier beziggehouden. Het trio
begon in een bar in Hilversum. Waar het
ophoudt? Daar denken de musici en de
duizenden fans liever niet aan. De musici
denken aan hun brood. De fans aan hun
handtekeningen. Ze verdringen zich voor
de deur van de kleedkamers. Met een gul
le lach worden foto's uitgedeeld. Als ein
delijk iedereen tevreden is pakken de drie
mannen hun spullen in. Blij, dat de schnab
bel er voor deze dag weer opzit.
Iedereen moet om ons kunnen lachen",
vertelt Ad van der Gein. Daarom brengen
zij liedjes van een niveau dat niet te hoog
en niet te laag is. „Wij staan bekend als
een soort muzikale clowns. Als we ons
daar niet aan houden, zouden de mensen
ons niet vatten". Muzikale clowns met
drie verschillende stijlen. Ad van der Gein
met het gooi-en-smijt-werk. Karei Alberts
met z'n gekke gezichten en Tony More
als het feestnummer. „We moeten elkaar
niet in het vaarwater zitten", legt Tony
More uit. ,,We zoeken het alle drie* ergens
anders in".
XXef werk van het Cocktail Trio is dus
-*•1 voor het grote publiek bestemd. Dat
vindt men dikwijls ook in hun teksten te
rug. Trekt het grote publiek bijvoorbeeld
de schouders op voor het verschijnsel
„propo", dan maakt het Cocktail Trio een
liedje waarin deze heren niet al te serieus
genomen worden. Volgens de drie musici
heeft dit echter geen enkele betekenis.
„Onze muziek heeft niets met politiek te
maken", verzekert Ad van der Gein.
Staan ze dan niet achter hun teksten?
„Ach, wat we op de „bühne" maken, staat
helemaal afzijdig van andere dingen. Het
is onze boterham en niets anders", is het
antwoord van bassist Alberts.
Men heeft al dikwijls geprobeerd het
Cocktail Trio te beconcurreren. De drie
musici weten dat mensen van theaterbu
reaus trio's hebben samengesteld die de
zelfde stijl brachten als zij. Van concurren
tie is echter nooit iets gekomen. „Wij zijn
musici en clowns", zegt Tony More. „Om
onze stijl werkelijk goed te brengen, moet
je dat wel tegelijk zijn. De groepjes die
het geprobeerd hébben, konden misschien
wel goed muziek maken maar ze konden
niet spontaan gek doen; of omgekeerd. Dat
is ook erg moeilijk. Ons is het gelukt en
vandaar het succes".
Ondanks de rock-and-roll en ondanks de
beat bleven ze aan de top. Ad van der
Gein kan daar een mooi staaltje van ver
tellen. „We traden een aantal jaren gele
den op het Blokker festival op. Voor ons
was die Franse rock-and-roll zanger Vin-
ce Taylor; helemaal in 't leer gekleed.
Hij maakte het publiek gek. Wij dachten:
„Wat moet er nu van ons terecht komen".
Maar we hebben een enorm succes gehad.
Dat is toch een teken dat ook de jonge
jnensen ons accepteren".
WJij doen nooit iets wat we niet kun-
nen", gaat Ad van der Gein onver
stoord verder. Hij vertelt hoe ze in de
loop der jaren meer en meer geleerd heb
ben en hoe daardoor hun stijl hebben ver
anderd. En nog zijn ze doorlopend op zoek
naar goede liedjes. Een van de grootste
leveranciers van het repertoire van het
Cocktail Trio is André Meurs. Verder
schrijven Van der Gein en More ook zelf
veel liedjes. Misschien komt er wél een
speciaal liedje uit ter gelegenheid van het
derde lustrum. Ze weten het nog niet. Ze
weten nog hélemaal niet hoe ze de vijf
tiende verjaardag van het trio zullen gaan
vieren. Maar dat het gevierd zal worden,
staat vast. „Met een receptie of zo", mom
pelde ze door elkaar.
„Leve de man die het bier uitvond",
zongen ze en „Wie heeft de sleutel van de
juke-box gezien". Allemaal meezingers.
Iedereen in de zaal zingt mee. Al gaat
het soms moeilijk als de lachspieren zo
worden beroerd door Ad, die bijna dé piano
afbreekt of door Karei die met z'n domme
gezicht over z'n bas hangt.
„Ik moest erkennen dat, hoe naturalis
tisch ik ook tekende, in de weergave toch
altijd een subjectieve kijk meespeelde; de
gebouwen interesseerden mij meer dan het
tekenen ervan". Die opvatting leidde ertoe
dat hij de tekenstift neerlegde en een ca
mera greep om met maximale objectivi
teit die gebouwen te kunnen weergeven
zonder „stoffering" vpn mensen, zonder
wolkenluchten en schaduwen.
Samen met zijn vrouw Hilla, die foto
grafie had gestudeerd en op de foto-afde
ling van de academie in Düsseldorf werk
te ging hij er op uit, aanvankelijk per
motorfiets, later met een oude auto, en om
te beginnen (1961) in de omgeving van
Düsseldorf met een simpel boxje. Die
zonderlinge hobby groeide uit tot een volle
dige „werkkring" en publikaties en ten
toonstellingen brachten hun fotodocumen
tatie in de belangstelling. Toen kregen zij
financiële steun, eerst van de Duitse in
dustrie en vervolgens ook van de British
Council, waardoor zij een half jaar de En
gelse industriegebieden konden bereizen.
Met de van Duitsers bekende grondig
heid en ordelijkheid hebben de Bechers
hun taak opgevat en uitgevoerd. Zon
derling genoeg maakt 'n expositie van hun
werk, zorgvuldig gerangschikt naar de
aard der gebouwen, en kil en hard gefoto
grafeerd, zonder enige mooimakerij, meer
indruk dan men zou denken. Want noch de
„architectuur" van deze merendeels lelij
ke, voor een deel al leegstaande en ver
pauperde gebouwen (voorzover van archi
tectuur kan worden gesproken), noch de
fotografische aanpak geeft daar reden
toe.
Maar misschien spelen hier dingen een
rol als de vertedering om een nu voltooid
verleden dat toch vlak achter ons ligt en
de aandoenlijkheid van apert lelijke zaken
die strikt functioneel zijn geweest en
om welks schoonheid zich destijds geen
mens bekommerde. En ook: de weten
schap dat onze hedendaagse utiliteitsbouw
voor de industrie hoe dan ook uit deze con
structies is voortgekomen.
Bovendien ligt „Bouwen voor de indus
trie" in het verlengde van de actuele be
langstelling van de beeldende kunsten en
de literatuur voor de dingen van het dage
lijkse leven, voor objets trouvés, voor het
effect dat het rangschikken van feitelijkhe
den oplevert. Met als extra attractie de
waardevolle documentatie die de Bechers
zo grondig hebben verzameld.
AMSTERDAM Van 8 februari tot 4
maart 1968 wordt in de Bols Taverne
in Amsterdam een expositie gehouden van
„De vredesvogels van Ilija".
Ilija is een boer in hel; dorpje Sid in Ser-
vië (Joegoslavië) die in 1957 met schilde
ren is begonnen. Enkele jaren geleden
werd hij als naïve schilder ontdekt. Ilija
draagt deze expositie op aan de vrede van
de mensen en volkeren. Hij heeft voor de
ze tentoonstelling dan ook uitsluitend schil
derijen met vogels en gevleugelde men
sen uitgekozen: de boodschappers van de
vrede. De expositie is tot stand gekomen in
samenwerking met de Albert Dome stich
ting en met medewerking van het museum
voor primitieve kunst te Zagreb.
De opening van de tentoonstelling vindt
plaats op donderdagavond 8 februari 1968
om 20.30 uur door z.e. dr. Djurna Nincic,
ambassadeur van Joegoslavië.
AMSTERDAM Op de algemene le
denvergadering van de beroepsvereni
ging van beeldende kunstenaars, aange
sloten bij de Nederlandse Federatie van
Beroepsverenigingen van Kunstenaars, is
in de plaats van de heer J. Diederen tot
voorzitter gekozen de heer G. Lataster.
's-HERTOGENBOSCH Hein Jor-
dans, dirigent van het Brabants Or
kest, zal in juni als gastdirigent in Nieuw-
Zeeland twaalf concerten leiden' van het
orkest van de New-Zealand Broadcasting
Corporation. Tot de solisten behoort ook
de Nederlandse sopraan Gerda Pons.
HILVARENBEEK De Groot-Kem-
pische cultuurdagen zullen dit jaar
worden gehouden op 29 en 30 juni. Het
thema is: „democratisering van de kunst?"
Medewerking zullen ondermeer verle
nen: Annemarie Prins, Peter Schat, Koert
Stuyf en de slagwerkgroep „Amsterdam",
samengesteld uit o.m. leden van het Con
certgebouworkest. De discussiebijeen
komst staat o.l.v. mr. G. Cammelbeeck.
De Groot-Kempische cultuurdagen vinden
plaats te Hilvarenbeek.
AMSTERDAM Het Nederlands Ka
merorkest zal op zaterdag 10 februari
een concert geven in het Concertgebouw
in Amsterdam. Gastdirigent is Edo de
Waart (dirigent van het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest).
Op het programma jtaan werken van
Tartini, Flothuis, Telemann en Mozart.
EINDHOVEN. De ambassadeur van
de Duitse Bondsrepubliek in Neder
land, de heer K. H. Knoke, zal op maan
dag 5 februari in het Stedelijk van Abbe
museum in Eindhoven een tentoonstelling
openen, die een keuze toont uit de collec
tie van het Wilhelm-Lehmbruckmuseum
in Duisburg. De tentoonstelling, die tot 17
maart zal duren, zal worden ingeleid door
de Oberbürgemeister van de stad Duis
burg, de heer A. Seeling.
DEN HAAG. Mieke van der Burgt
en Nella Wagemans exposeren tot en
met 15 februari keramische werken en
wandkleden in het gemeentemuseum in
Den Haag.
UTRECHT. De tentoonstelling
„Twee eeuwen uurwerken 1657-1857"
in het Nederlands goud-, zilver- en klok
kenmuseum aan de Lange Nieuwstraat in
Utrecht is verlengd tot en met 3 maart
1968. De oorspronkelijke sluitingsdatum
was 11 februari.
