Zó begon de fiets
Nederland
op twee wielen
SPARTA completeerde de
„maticsen komt met
zeer sportieve versie
Ontspannend
en gezond!
Fietsroutes in
Gelderland
a
Toekomstvisie
1968 wordt het jaar
van de minifiets
TWEE WIELEN
Vijftien jaar geleden werd voorspeld dat bet rijwiel
zou gaan verdwijnen, maar wat blijkt nu
Als cadeau
4- Come-back
Nu ook in A. V.
Stichting Fiets zegt:
veel pluspunten
WW
8
WÊKÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊ
^anstaande maandag zal de burge
meester van Amsterdam, dr. I.
Samkalden, in de RAI-gebouw de 56e
RAI-tentoonstelling van tweewielers
openen. Deze expositie op een opper
vlakte van bfyna twee ha en met 110
exposanten uit vijftieh landen be
looft een interessante show te worden
van fietsen, bromfietsen, motorfietsen
en scooters.
Zoals ook in het affichebeeld van de
ze RAI tot uitdrukking komt, staat de
tentoonstelling voor een groot deel in
het teken vah de jeugd. Bijna veertig
procent van het totaal aantal verkochte
bromfietsen in Nederland is namelijk
in het bezit van mensen beneden dc 25
jaar en deze groep vormt niet minder
dan 24 procent van de bevolking. Ook
de fietsen in Nederland vinden voor 'n
goed deel hun weg naar de jeugd.
Niet te verwonderen is dan ook, dat
deze RAI ook een „hippe hoek" heeft
met attracties voor tieners en twens,
o.a. een muziekpodium met beatband,
eeh „paint-in", boetiek, affiche-shop,
enz
Verder is er een verkeerstüin van het
Verbond voor Veilig Verkeer, waarin
bezoekers op vouw- en mini-fietsen hun
kennis van de verkeersregels kunnen
testen.
„Fiets en Mode" is een aparte expo
sitie, waarin de ontwikkeling van de
fiets vanaf honderd jaar terug en die
van de bijpassende mode tot en met
heden wordt weergegeven.
Een heel aparte stand op de Twee-
wieler-RAI is die van de Veteraan Mo
tor Club waarin men de „oudjes van
toen" kan bewonderen o.a. eeh stel
letje race- en rallywonders uit de ja
ren 1910 en 1920.
De RAI der tweewielers met een
heel rijtje nouveauté's op het gebied
van fietsen, bromfietsen, motoren en
accessoires, duprt tot en met maandag
4 maart.
De fiets komt terug!
Het gaat goed met de fiets in Nederland - tenminste, als men de
cijfers ziet. Volgens de meest recente schatting zijn er op het ogenblik
in Nederland ruim acht miljoen fietsen op de weg, waarmee ons land
verhoudingsgewijs, wat fietsgebruik betreft, aan de wereldtop staat.
De verkoop van fietsen is de laatste jaren geleidelijk aan gestegen en
schommelt nu om de 600.000 stuks per jaar, terwijl de export van
Nederlandse fietsen een forse stijging laat zien, vooral te danken aan
hernieuwde afzet naar Indonesië. In geld uitgedrukt besteedden de
Nederlanders in 1966 voor f 347.000.000,- aan tweewielers fietsen
bromfietsen en motorrijwielendat was f 158.000.000,- meer dan in
1955.
In het merendeel van de Nederlandse ge
zinnen zijn dus één of meer fietsen aan
wezig. De industrie is optimistisch en zegt,
dat de fiets als typisch Nederlands ver
voermiddel populairder is dan ooit. Dat
blijkt ook uit het feit, dat de fiets als ge
schenk bijzonder „in" is, niet alleen voor
studieprestaties van kinderen en jeugdi
gen die nog geen gemotoriseerd vervoer
middel mogen berijden, maar in toene
mende mate voor volwassenen bij jubilea,
pensionéring en dergelijke.
Voor het dagelijkse woon-werk verkeer
blijkt de fiets voor afstanden beneden
tien kilometer zeer te voldoen, ook omdat
de fietser vrijwel niet gehinderd wordt
door verkeersopstoppingen en vrijwel
nooit moeite heeft met het parkeren van
zijn vervoermiddel.
Voor het boodschappen doen krijgt de
fiets steeds meer aandacht; de fietsende
huisvrouw met boodschappentas is in ons
land een zeer vertrouwd beeld.
Dan nog iets: de fiets in Nederland
blijkt in toenemende mate van betekenis
te zijn voor de recreatie en de vrije
tijdsbesteding. Deze opvatting wordt ver
sterkt door cijfermateriaal als resultaat
van verschillende onderzoekingen. Tijdens
vakanties gaat de fiets vaak mee; ook
worden in de vakantiecentra steeds meer
fietsen gehuurd.
De onverwacht snelle opkomst van de
vouwfiets heeft het fietsen sterk gestimu
leerd en heeft er mede voor gezorgd dat
de fiets opnieuw een eigen status heeft ge
kregen.
Zo'n vijftien jaar geleden kon men re
gelmatig de mening horen uiten dat in
de toekomst de fiets wel geheel zou ver
dwijnen om plaats te maken voor mo
dernere vormen van gemotoriseerd ver
voer. Niemand gelooft meer in deze op
vatting, te meer daar men nu weet dat in
de Verenigde Staten van Amerika, waar
de fiets jarenlang vrijwel geheel vergeten
was, dit vervoermiddel een onverwachte
en bepaald indrukwekkende „comeback"
beleeft.
Fietsenindustrie en -handel zijn in Ne-
'derland in hun toekomstverwachtingen bij
zonder positief gestemd en men houdt er
terdege rekening mee dat de fietser van
nu steeds meer eisen zal gaan stellen aan
zijn vervoermiddel.
Dat blijkt o.m. uit het feit dat de fiets
mede door de ontstane mode in model,
kleur en uitvoering veel sneller dan voor
heen het geval was, wordt vervangen.
De Rotterdamse wethouder Polak (van
Stadsontwikkeling, Verkeer en Volks
huisvesting) is een enthousiast fietser. Dat is
te merken aan zijn nieuwe beleidsnota voor
verkeer, zegt men in Rotterdam want hij
besteedt té weinig aandacht aan de proble
men waar de automobilist mee worstelt. An
deren menen: Hij is zijn tijd ver vooruit.
Hij fietst!"
,,lk zie een Amerika, waarin de
lucht die wij inademen schoon zcd zijn
en de, rivieren zó zuiver, dat men daar
in zal kunnen baden. Ik zie een Ameri
ka waar fietspaden door de harten van
onze grote steden lopen en onze gezin
nen de mogelijkheid van gezonde en
aangename ontspanning bieden. Zou
het niet beter zijn om in plaats van
honderden miljoenen aan de bestrijding
van de jeugdcriminaliteit uit te geven
een deel van dit geld te gebruiken om
doelmatige recreatie mogelijk te ma
ken?"
Pres. Johnson in een rede voor
Amerikaanse planologen.
De „come-back" van de fiets kan men
zien op verschillende stands van de RAI-
tentoonstelling. Heel frappant is wel, dat
de Rijwielen- en Motorenfabriek Sparta in
Apeldoorn tot voor kort uitsluitend ge
specialiseerd in de vervaardiging van brom
fietsen na een onderbreking van 15 jaar
waar de fiets in het fabricageprogramma
heeft opgenomen. Geen gewone fiets, maar
passend in de ontwikkeling een ge-
zinsfiets, waarvan er inmiddels duizenden
hun weg gevonden hebben in Nederland.
Kennelijk gestimuleerd door het succes
van deze fiets, de 8-80, waarvan zadel en
stuur met een enkele handgreep verstel
baar zijn, brengt Sparta nu ook de 8-80
vouwfiets. Het wordt een primeur op de
RAI. Sparta verwacht ook voor deze twee
de fiets in het programma veel belangstel
ling. De tendens naar moderne vormge
ving zal zich wel doorzetten, ook buiten on
ze grenzen.
De Sparta vouwfiets is afgeleid van de
gezinsfiets en zal pas na de RAI-tentoon
stelling leverbaar zijn.
Toen de ontwikkeling van de bromfiets
neigingen vertoonde sterk in de richting te
gaan van de lichte, automatische en wend
bare gemotoriseerde tweewieler, bracht
Sparta de Spartamatic op de markt een
charmante verschijning met lage instap.
Deze Spartamatic kreeg een vaste voor
vork (V.V.) Een jaar later kwam Sparta
met de Spartamatic TV (telescopische voor
vering) en in aansluiting hierop exposeert
de Apeldoornse fabriek de Spartamatic A.V.
(achterwielvering), waarmee aan de eisen
die het publiek geleidelijk aan begon te
stellen ten aanzien van het comfort, nu vol
ledig is beantwoord. De I.L.O.-minimotor,
De mens van nu heeft beweging nodig.
Dat is dè slogan! Alle deskundigen
schrijven het daarover wel eens te zijn.
Artsen waarschuwen voortdurend dat het
gebrek aan doelmatige beweging de ge
zondheid van de welvaartsmens onder
mijnt. Hartspecialisten herhalen uit den
treure dat zij, die nooit eens de tijd ne
men om zich te ontspannen en alle li
chaamsbeweging verwaarlozen, bezig zijn
met een kwalijke zaak.
Voor velen is het leven in de jaren na
de Tweede Wereldoorlog ingrijpend ver
anderd; de techniek biedt de mens overal
de helpende hand om zijn lichamelijke in
spanningen bij het dagelijkse werk zoveel
mogelijk te verminderen; welvaart bevor
dert vetzucht en overvoeding.
De vrije tijd die iedereen in toenemende
mate krijgt, moet dat is ook al weer
een slogan! zinvol besteed worden om
onze geestelijke en lichamelijke gezond
heid op peil te houden en te verbeteren.
Wie daar ernst mee wil maken, aldus de
„Stichting Fiets" neemt de fiets. Fietsen
is een gezonde en ontspannende bezigheid.
Lichaamsdelen en spieren die weinig ge
bruikt worden, komen al fietsende weer
aan hun trekken.
De Engelse arts dr. Christopher Wood-
ard in Londen heeft enige tijd geleden een
brochure geschreven onder de titel Cy
cling for Health. Hij schrijft daarin dat
iedereen die de leeftijd van veertig jaar
heeft bereikt, regelmatig moet fietsen om
hartkwalen e.d. te voorkomen. Het fietsen,
aldus deze Britse arts, wordt niet voor
niets toegepast in de physietherapeutische
afdeling van ziekenhuizen. Zijn slotconclu
sie is: neem de fiets als uw leven en ge
zondheid u lief zijn.
De propaganda voor het fietsen heeft
overigens hier en daar wel succes. Al ge
ruime tijd komen zakenlieden zaterdags
morgens in het Amsterdamse Bos bij el
kaar om zomaar een uurtje te gaan fiet
sen.
Anderhalve eeuw geleden, in januari
1818, kreeg de houtvester Karl Friedrich
von Drais het patentrecht voor de con
structie van een „voertuig voor snelle
voortbeweging", zoals de fiets bij zijn uit
vinding werd genoemd. Deze „loopmachi
ne", verre voorloper van de huidige 'fiets,
bestond uit een houten frame met twee wie
len en een zadel. Het voorwiel en de stuur
stang waren draaibaar aan dit frame be
vestigd. De aandrijvingwas uiterst een
voudig: de moedige berijder zette zich met
de punten van zijn voeten af.
Met de aanvankelijk zeer bespotte twee
wieler was Von Drais snéller dan menige
postkoets: ongeveer een uur deed hij in
de herfst van 1817 over het Hf km lange
traject van Mannheim naar Schwetzingen.
Zestien kilometer per uur hield men des
tijds voor de grootste snelheid, die een
mens kon verdragen.
Het duurde nog ruim een halve eeuw,
voordat uit de houten loopmachine een ac
ceptabel rijwiel gegroeid was. Engelse,
Franse en Duitse werktuigkundigen wa
ren bij de ontwikkeling betrokken. De
eigenlijke zegetocht van de fiets begon
echter pas 80 jaar geledn, toen de Schot
se dierenarts Dunlop de luchtband invoer
de. Een andere mijlpaal in de geschiede
nis van de fiets was in 1900 de uitvinding
van de Torpedoremnaaf door Sachs.
die aanvankelijk 36 cc was, is nu tegelij
kertijd voor alle Spartamatics op een ci
linderinhoud van 50 cc gebracht.
Nóg een nieuweling in het produktiepro-
gramma is een geheel nieuwe Grand Sport
een moderne 4-versnellingsbromfiets
(met voetschakeling), verstelbare cranks,
voetrem, stoplicht en geforceerde koeling.
Deze sportieve Spartaan zal (mede)dingen
naar de gunst van de mannelijke jeugd.
Overigens, de stand van Sparta op de
R.A.I.-tentoonstelling bevindt zich weer
vooraan en behoort tot de grootste van de
expositie.
De vormgeving van de fiets heeft de
laatste tijd een belangrijke verandering
ondergaan en wordt meer en meer aange
past aan veranderde eisen van de fietser.
De klassieke, statig uitziende Nederlandse
fiets begint op de achtergrond te raken,
al zijn er in Frankrijk dan mensen die
zo'n fiets „het einde" vinden, waarschijn
lijk omdat dit model zo sterk afwijkt van
de fietsen die in Frankrijk worden gepro
duceerd. 1968 zal niettemin het jaar van
de minifiets zijn een tendens die niet
alleen in ons land, maar ook in Duitsland,
Italië en Amerika duidelijk merkbaar is,
zo zeggen zij die het weten kunnen. De
ontwikkeling van de minifiets onderhoudt
relatie met die van de vouwfiets en ver
schillende minifietsen zijn dan ook vouw
fietsen, al mag er een duidelijk onder
scheid worden gemaakt.
Het kenmerk van de minifiets is het
verkleinde model, de verkleinde wielen en
in het algemeen een lichte uitvoering.
Stuur en zadel zijn gemakkelijk verstel
baar met vele mogelijkheden zodat de
minifiets door personen van verschillende
lengte berijdbaar is. Men spreekt dan ook
wel van een gezinsfiets omdat het hele
gezin de kleinste kinderen uitgesloten
op deze fiets kan rijden. Opmerkelijk
aan de minifiets is ook de lage instap van
het zogenaamde damesmodel, dus zonder
de verbindingsbuis die steeds kenmerkend
is geweest voor de herenfiets. Door deze
vormgeving, het lichte materiaal en de
uitvoering in kleuren ziet de minifiets er
aantrekkelijk en sportief uit en valt in het
stadsverkeer bepaald op. Daarbij neemt
de minifiets nog minder ruimte in beslag
dan de fiets van het meer klassieke mo
del.
- '-VJ
Hoe komt hef, dat in Nederland in
de afgelopen vier jaar in totaal 2.400.000
fietsen konden worden verkocht - oftewel,
dat 20 pet van de Nederlanders in die ach
ter ons liggende vier jaren een fiets aan
schafte? „Dat is alleen maar verklaar
baar uit het feit, dat het zo'n uitzonderlijk
goedkoop en praktisch vervoermiddel is.
Dat is vanouds zo in ons vlakke land, en
het wordt nu nog eens geaccentueerd door
de verkeersproblemen in onze steden."
Aldus de algemeen voorzitter van de RAI,
de heer Schootstra.
„De brommer heeft dezelfde voordelen.
Alleen met dit verschil", zegt de heer
Schootstra, „dat men in plaats van géén
benzineverbruik een zeer laag benzinever
bruik heeft en de aanschaffingsprijs ook
iets hoger ligt, maar daarvoor gaat men
dan ook wat sneller en behoeft men niet
te trappen. Of dat laatste een voordeel
is? Er zijn vele medici, die hierover een
uitgesproken mening hebben. Zij willen
juist dat er méér gefietst wordt, omdat
de automobieltechnici nog niets hebben uit
gevonden tegen „het autobuikje". Men
heeft zelfs om die reden „home-trainers"
gecreëerd, maar voor de helft van de prijs
kan men het oude, vertrouwde, zeer ge
ruisloze rijwiel de vrije natuur in.
Toch is dit voordeel nog niet het be
langrijkste voor de populaire tweewieler.
Fiets en bromfiets hebben een ander
pluspunt gemeen: de beperkte ruimte die
zij innemen. Het gemak daarvan blijkt
zowel bij het rijden in smalle straten als
bij het plaatsen van fiets of brommer in
een bergruimte, of bij het gewoon op
straat zetten van de tweewieler, indien
men ergens in een stadscentrum op be
zoek gaat. Het gebruik van fiets en brom
fiets komt dan ook het meest voor in on
ze steden. Daar halen auto's ook dikwijls
niet meer dan een gemiddelde rijsnel
heid van 15 a 20 km per uur. En per
tweewieler rijdt men al gauw met onge
veer dezelfde snelheid van de woning
naar het werk of terug, zonder enig par
keerprobleem.
Daarbij blijft de fiets een particulier
vervoermiddel. Dat is in ons land een
sterk punt, omdat in het algemeen de
openbare vervoervoorzieningen zozeer
achterblijven."
Tegenwoordig rijden er ongeveer 150 mil
joen fietsen in de vijf werelddelen, een
aantal dat, ondanks de toenemende moto
risering, gedurende de afgelopen 20 jaar
is verdubbeld.
Steeds meer fietsen worden voor
zien van boodschappenmandjes in
draaduitvoering, die gemakkelijk aan
de fiets kunnen worden bevestigd en in
een handomdraai kunnen worden losge
haakt om bij het winkelen mee te ne
men. Genoemde mandjes zijn thans in
verschillende uitvoeringen en maten in
de handel. Zij kunnen zowel voor als
achter op de fiets worden bevestigd.
De tandem jarenlang favoriet bij een
groot aantal berijders van de tweewie
ler begint er weer in te komen. De Gazel
le-fabrieken brengen deze fiets weer op de
markt en verwachten er veel van.
Men heeft uitgerekend dat fietsers
in Nederland jaarlijks 18 miljard
kilometer rijden. De bromfietsers 12
miljard kilometer.
TJTet fietstoerisme komi in Nederland
A steeds meer in trek. Ter ondersteu
ning hiervan geeft de „Stichting Fiets'"
(Europaplein 8, Amsterdam) een grote
serie fietskaarten met routebeschrijvin
gen uit (25 cent per stuk). Enkele
aantrekkelijke fietstochten in onze pro
vincie zijn:
Route 6: Gelderland, Achterhoek, omge
ving Zutphen, Almen.
Route 18: Zuidoost-Veluwe, omgeving
Velp, Rozendaal, de Posbank,
Imbosch.
Route 23: Veluwe, Ede, Bennekom.
Route 26: Zuid-Veluwezoom: Rhenen,
Wageningen.
Route 29: N. W. Veluwe.
Route 33: Zwolse Bos, Heerde en Gelder
se IJssel.
Route 37: Arnhem, Hoge Veluwe.
Route 40: Harderwijk: rond het Veluwe-
meer.
Dan zijn er nog de toeristische fiets- en
bromfietsroutes van de ANWB, die bij de
VVV's en natuurlijk ook bij de ANWB
verkrijgbaar zijn.
0 Een fietsenhandelaar adviseert zijn klan
ten het volgende te doen tegen fietsen
diefstal. Schrijf op een velletje papier merk
en nummer van de fiets plus eventueel an
dere gegevens over het vervoermiddel en
daarbij naam, adres en telefoonnummer van
de eigenaar. Haal een van de handvatten van
het stuur, stop het stukje papier in de ope
ning van het stuur en bevestig daarna weer
het handvat. Wordt de fiets gestolen, dan
kan men als de fiets teruggevonden wordt of
door een ander wordt gebruikt, gemakkelijk
bewijzen, dat men de eigenaar is. Goeie tip
niet verder vertellen
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Er is een stad in Nederland, die de fiets op btf-
zondere wijze erkent, nl. Eindhoven, waar men
twee moderne beeldhouwwerken heeft die fietsers
uitbeelden. Onderstaand monument staat in het
plantsoen van de nieuwe stadswijk Mensfort en de
fietsende jongen met het meisje achterop staat in
de tuin van het Lorentz-lyceum (foto hierboven).
ïm m wmmmimmmëiKMmmMmm
- .-
WMëm
Voor surveillance-diensten in het Botlek- en
Europoortgèbied is de Rotterdamse politie sinds
kort uitgerust met een kleine bestelwagen en als de
weg, ergens in dit grote gebied, ontoegankelijk of
onbegaanbaar wordt voor de auto, pakt de surveil
lant de vouwfiets
IMÜ
■i
Behalve vouwfietsen en gezinsfietsen laat de
RAI ook mini-fietsen zien kinderfietsen, waar
het kind niet zal „uitgroeien". Deze Magneet mini-
ABC heeft bijvoorbeeld veel grotere verstelmoge-
Ijjkheden dan bü de traditionele kinderfietsen ge
bruikelijk zijn.
mmm
De Gazelle Rjjwielfabriek heeft een jarenlange
ervaring op het gebied van racefietsen. Dat wa
ren dan veelal speciale racefietsen op maat ge
bouwd. Met gebruikmaking van de ervaringen heeft
Gazelle nu een racefiets ontworpen die ter beschik
king komt van hen die de „maatfiets" niet kunnen
bekostigen. Do „confectie-fiets" is al vanaf f288,
verkrijgbaar (zonder tuben).
