Meeste
met zorg de eindjes aan elkaar
Roeien met door leden
aangereikte nemen
Thermische staaf
wordt getemd
Orang oetan Sam is bet
vuilnisvat van Artis
CONTRIBUTIE ALLEEN IS NIET VOLDOENDE
Kath Volkspartij
rooit het wel
Geen wondermiddelen in
strijd tegen kanker
In verkeerde
handen
BEHANDELING LANGDURIG
BEWUSTELOZEN GEEFT
SOMS NIEUWE HOOP
Meevaller
xl- P vd A.
xj- Reserves
Ar ARP.
*4- Verhoging
*C.H.U
Hulpmiddel in de bouw werd
in dubbele zin sensationeel
V.V.D.
Terughoudendheid geboden
Hoogspanning
Scotland Yard
In ziekenhuis te Bennekom
Warm mes
Preventief
'66
4- Er vroeg b ij
F>olitieke partijen zijn geen ondernemingen, die enorme winsten maken. Zij
mogen al heel blij zijn als zij de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Zoals
Vadertje Staat de tering naar de nering moet zetten en zoals moeder-de-vrouw
moet zien uit te komen met haar huishoudgeld, zo moet een politieke partij
roeien met de riemen, die haar door de leden worden aangereikt. De vraag
dringt zich daarom op: Hoe staan de partijen er financieel voor?
TQE Katholieke Volksparty rooit het
wel. Dat wil niet zeggen dat als er
een koper komt voor het Romme-insti-
tuut in Baarn (het wetenschappelijk
centrum van de partij) hij onmiddel
lijk buiten de deur wordt gezet. Het ge
bouw vertegenwoordigt met de grond
een waarde van twee miljoen gulden
en dat is nog altijd een bedrag, waar
zelfs minister Luns lief tegen lacht.
Vooralsnog lóópt de KVP niet met het
instituut te leuren. Alleen het logies en
de maaltijden zijn niet langer gratis.
De KVP niet geperst in het keurs
lijf van een Bogaers-woning, maar
royaal gehuisvest aan de Haagse Mau-
ritskade kan zichzelf bedruipen.
Slechts in de verkiezingstijd moeten
Aalberse en Van der Stee (de voorzit
ter en de penningmeester van de
KVP) hun toevlucht nemen tot de be-
delkromstaf. Dan moeten de katholieke
kiezers dieper in de beurzen tasten.
Dat doen ze doorgaans ook.
De KVP (secretariaatskosten: 245.000
gulden) loopt niet met haar huishoud
boekje te koop.
De heer W. Perquin, directeur van
het partijbureau, is wel bereid een
paar belangrijke cijfers te noemen.
Aan baten en lasten geeft de begroting
van de nog steeds grootste partij in
Nederland een bedrag van ruim één
miljoen gulden aan. Voor wie het naad
je van de (oude) kous wil weten: be
groting 1965-1966 een som van 1,067
miljoen, begroting 1967-1968: 1,107,5
miljoen.
Wie brengen dat geld bijeen? De
heer Perquin: „Voor een belangrijk
deel de leden". Nu is het bijzonder
moeilijk te zeggen hoeveel leden de
KVP op dit ogenblik heeft. De massale
achteruitgang, die hier en daar van de
daken wordt geschreeuwd, noemt de
heer Perquin een fabel. Op het partij
bureau staan thans 230.000 leden gere
gistreerd. In de afdracht van de contri
butie zit een grote marge. Vandaar het
ongewisse aantal. „Maar de afdracht
komt er, vroeg of laat".
Ruw geschat hebben,-van die 230,000
leden er 170.000 hun contributie aan de
kringen betaald. Die kringen dragen de
gelden dan weer aan de partij centrale
af. Een lid van de KVP moet ten min
ste 7,5 gulden per jaar opbrengen. Als
zijn vrouw ook is aangesloten, mag ze
volstaan met een rijksdaalder. Een
vijfde van de mannelijke leden van de
KVP heeft kans gezien de echtgenote
voor het lidmaatschap te strikken.
De politieke partijen krijgen van het
Rijk duizend gulden voor een televisie
uitzending. Nu de spoeling door het
grote aantal in de Tweede Kamer ver
tegenwoordigde partijen wat dun is
gewórden, valt de last nogal mee, al
komt elke partij aan die duizend gul
den te kort. Vorig jaar gaf de KVP
nog 35.000 gulden aan de T.V. uit, dit
jaar is de post verlaagd tot twintigdui
zend gulden (voor vier of vijf uitzen
dingen).
Zouden de,partijen niet uit de brand
zijn als zij door de overheid rijkelijk
zoudenworden gesubsidieerd?
De heer Perquin: „Vanzelfsprekend.
Wat .'mij betreft mag dè overheid over
de brug komen. Dan geen volledige
staatssubsidie,- maar wel voldoende
steun aan bepaalde taken, zoals studie
en wetenschappelijk speurwerk, vor
ming en voorlichting".
Het Centrum voor Staatkundige Vor
ming, het wetenschappelijk bureau
van de KVP (directeur: de christen
radicaal drs, J. M. Aarden), krijgt van
de partij een subsidie van 35.000 gulden
per jaar. Dat is vijftienduizend gulden
te weinig. „Het moet uit de lengte of
uit de breedte komen, maar die aanvul
ling kwam toch iedere keer weer op
tafel", zegt de heer Perquin. Hij vindt
ook dat de kandidaatstelling voor de
Tweede Kamer en alles wat daaraan
vastzit (van overheidswege) subsidia
bel zou moeten zijn.
van een minumumloon moeten leven
en gehuwde vrouwen zonder eigen in
komen. Twee gulden per maand de le
den met een eigen inkomen tot en met
dertienduizend gulden per jaar en vier
gulden per maand de leden die meer
dan dertienduizend gulden verdienen.
Wat gaat die verhoogde contributie
die partij opleveren?
Opinie (het orgaan van de P.v.d.A.)
gaf het antwoord. De socialistische re
kenmeesters becijferden, dat de meer
opbrengst van de ledenbijdragen
508.000 gulden zal zijn. Daarvan ont
vangen de afdelingen gewesten en het
verkiezingsfonds 207.000 gulden. Daar
naast vloeit nog drie ton meer naar de
landelijke partijkas. En, zeggen de
Pascals van de P.v.d.A. er opgewekt
bij, zelfs met een geschat tekort van
160.000 gulden biedt de regeling de
kans wat armslag te krijgen. Het
snoeimes kan dan zo lang mogelijk in
de gereedschapskist blijven liggen.
Voor 1967 1968 heeft de Partij van
de Arbeid de totale inkomsten op 2,47
miljoen gulden geraamd. De P.v.d.A.
denkt erover om voortaan ieder jaar
een begroting op te maken in plaats van
eenmaal in de twee jaar. In het hoge
hoekpand aan de Tesselschadestraat in
Amsterdam zegt penningmeester C. G.
Baan:
„Allerlei nieuwe activiteiten komen
op je af. Daar moet je geld voor heb
ben. Je moet reserves kunnen kwe
ken." De heer Baan wijst overheids
subsidie, ook een beperkte, voorlopig
van de hand. „We zijn ons op dat punt
gaan oriënteren. Het is een internatio
nale zaak. Duitsland is ervan terugge
komen, Engeland heeft de boel in stu
die. Ook de Scandinavische landen hou
den zich met deze materie bezig."
De verkiezingen kosten ook de PvdA
handen vol geld. Van de totale inkom
sten staat zij iéder jaar tien procent
af aan het verkiezingsfonds. En in de
tijd dat het gaat spannen wordt het
land afgestroopt. Duizend gulden voor
de televisie is te weinig, vinden de so
cialisten, maar zij zijn toch beschei
den: hun uitzendingen kosten door de
bank genomen niet meer dan veertien
honderd gulden.
Hoe reilen en zeilen nu de middel
grote partijen?
TIE Partij van de Arbeid geeft zich,
wat de financiën aangaat, meer
bloot dan de KVP. Het blijkt dan, dat
de socialisten over voldoende rode
ruggen beschikken om het hoofd bo
ven water te houden. Het accountants
rapport spreekt de naakte waarheid:
De P.v.d.A. ontving in het vereni
gingsjaar 1965-1966 aan contributiegel-
den (en dat afgerond op hele guldens)
I.159Ï690 gulden. Maar de uitgaven ste
gen daar bovenuit: 1.296.232 gulden.
Alzo een tekort van 136.542 gulden (of
II,7 procent). Grote slokops waren het
partijbestuur, de rayonbestuurders en
het secretariaat (545.000 gulden). De
Vrouwenbond mocht er ook zijn (87.000
gulden) en de Federatie van Jongeren
groepen eiste 41.000 gulden op.
Dan waren er nog twee indrukwek
kende posten: scholing, voorlichting
en kadercursussen (160.000 gulden) en
wetenschappelijk werk (Wiardi Beck-
manstichting, Koos Vorrink-instituut)
196.000 gulden.
De tekorten nemer bij de Partij van
de Arbeid ieder jaar toe. Daarom heeft
de partijraad onlangs besloten de con
tributie te verhogea. De partij deelt
haar leden (tussen de 130.000 en
135.000) in drie. groepen in. Drie kwart
jes per maand betalen de leden die
TkE journalist Jan van den Berg (van
Vrij Nederland) noemt in zijn boek
De Anatomie van Nederland de Anti-
Revolutionaire Partij een solide partij,
met enig effectenbezit (in enkele gere
formeerde kerken en de Bank voor Ne
derlandse Geementen).
Het innen van de contributie en de
afdracht geschieden regelmatig. Het
beeld van de ARP is daarom in zeke
re zin een ideaalbeeld, waarschijnlijk
het beste dat te bieden is van de Ne
derlandse partijen in het algemeen,
zegt Van den Berg.
De ARP (ruim 100.000 leden) is zeer
scheutig met haar huishoudboekje, dat
wil zeggen dat iedereen die belangstel
ling heeft in haar portemonnee mag
kijken. Uit een lawine van cijfers ma
ken we op dat het geesteskind van
Abraham Kuyper niet tot de „kleine
luyden" onder de politieke partijen ge
rekend mag worden.
De begroting 1968 vermeldt een,be
drag aan baten en lasten van ruim
614.000 gulden. Aan contributie komt
ruim 545.000 gulden binnen. De Dr.
Kuyperstichting krijgt dan van de
ARP 49.000 gulden. De contributie-af
dracht aan het Centraal Comité van de
partij is bepaald op ruim zes gulden
per jaar per lid (echtgenoot-leden een
rijksdaalder). Het secretariaat kost de
ARP ruim 224.000 gulden, de organisa
tie vraagt 64.500 gulden, de jeugdorga
nisatie 50.000 gulden, voor propaganda-
kosten is 84.000 gulden uitgetrokken-en
dan zijn er nog de overige kosten die
op 192.000 gulden worden geschat.
De ARP voelt niets voor staatssubsi
die. „Onze partij drijft op het particu
lier initiatief", zeggen de Anti's.
"P|E thermische brandstaal' het machtige wapen, waarmee betonmuren en
kluisdeuren in snel tempo kunnen worden opengebrand wordt getemd.
Het helse apparaat, dat in de bouwwereld een sensationeel hulpmiddel is ge
worden, maar waarvoor in handen van inbrekers niets meer veilig is, wordt in
zijn meest geduchte eigenschap aangepakt: de hitte, waarmee hij door alles
heengaat, dat kan smelten.
Verkiezingsacties zijn reuze aardig,
maar ze verslinden veel geld en
zijn voor de politieke partijen dus
een „rib uit het lijf".
uitbreiding komt daar nog twee ton
bij). Er blijft dah toch altijd nog een
tekort van dertienduizend gulden.
De CHU deze zomer zestig jaar
is zich ervan bewust dat het extra
schepje-er-bovenop het ledental tot on
geveer 35.000 zal terugbrengen. Staats
subsidie voor de Unie? „Neen dank u
zeer", zeggen de meeste christelijk-
historischen.
T)E Volksparty voor Vryheid en De
mocratie (penningmeester oud-mi
nister Sidney van den Bergh te Wasse
naar) geeft opening van zaken in een
dik blauw jaarboekje. Daaruit biykt dat
de twintig jaar oude VVD in 1966 zich
moest zien te redden met ruim een half
miljoen gulden.
Opvallend is, dat in 1966 bijna drie-
maaL zoVeel 'giften binnenkwamëh als
in 1965 (340.000 gtfldefjJ, ~maar daar zal
de Stembusstrijd niet vreemd aan zijn.
Aan contributie 'ontving de heer" Van den
Bergh 156.000 gulden'.
De WD die nog geen veertigduizend
leden telt, is geen goedkope partij, in
ieder geval niet voor mensen die nog
onder de loongrens zitten. De minimum
contributie is 25 gulden per jaar, ge-
zins- en aspirantleden betalen het vijf
de gedeelte daarvan.
Het huishoudelijk reglement bevat
echter nog een heel mild artikel:
„Het bestuur van een afdeling, kamer
centrale of het hoofdbestuur verleent ge
hele of gedeeltelijke vrijstelling van
contributie als daarvoor in het belang
der partij termen aanwezig zijn. „In
het (Witte) veen ziet men op geen turfje.
De liberalen zijn strak in de afdracht
van de contributie: De penningmeesters
van de afdelingen moeten voor 1 maart
het geld van de leden innen. Twee
maanden later moeten de afdelingen
van de totale contributie een bepaald
bedrag aan het hoofdbestuur hebben af
gedragen. Bekend is dat de leden van
de VVD (en ook het bedrijfsleven) in
verkiezingstijd zeer gul kunnen zijn.
Maar bij de gedachte aan staatssubsidie
trekken de liberalen de neus op.
Je kunt geen politiek bedryven op
een koopje", waarschuwde de oud
penningmeester van de Christelijk-His
torische Unie, mr. J. van Bruggen, op
het congres van de Unie onlangs in
Utrecht. Mede daarom verhoogde de
CHU, die bezig is zich het kleed van
een hechte partij-organisatie aan te
meten, drastisch de contributie. De af
dracht van het hoofdbestuur is voor
1968 op negen gulden per lid gebracht.
Voorheen was die afdracht zegge en
schrijve drie gulden. Damesleden moe
ten voortaan 4,5 gulden per jaar gaan
betalen.
De CHU (43.000 leden) wü onder
meer een groter partijbureau, een
nieuw ledencontactblad en een centra
le ledenadministratie. Vandaar ook de
hogere contributie. Zonder de uitbrei
ding komt de begroting 1968 niet ho
ger dan 136.000 gulden per jaar (met
A FGAANDE op allerlei enquêtes mor
gen we D'66 wellicht ook al tot de
middelgrote partyen gaan rekenen, al
wijst het ledental daar allerminst op.
Tot nu toe hebben zich vierduizend
democraten als lid van de partij opgege
ven. Op die basis moet de penningmees
ter, de arts Beekmans uit Melissant,
ook zijn begroting opmaken. Hij komt
met een contributie van 25 gulden
per jaar per lid tot een grens van
een ton.
Levensgrote vraag, voor D'66: hoe
voeren we het ledental op? De zeven
Kamerleden: Anneke, Hans, Erwin,
Minne, Arend, Sef en Erik (zoals ze
zelf genoemd willen worden) willen er
in ieder geval hard aan trekken.
IN de strijd van de geneeskundigen tegen kanker zijn de laatste decennia bij
het toepassen van chemische middelen tot bestrijding van verschillende vor
men van deze ziekte opmerkelijke resultaten bereikt.
Verhoudingsgewijze sterven in ons land thans meer mensen aan kanker dan een
kleine twintig jaar geleden. Het is daarom geen wonder dat zeer vele mensen
grote belangstelling tonen wanneer zij iets vernemen over de pogingen van kan
kerinstituten en ook van de geneesmiddelenindustrie tot het vinden van stoffen,
die het kwaad van de kanker weer iets verder kunnen terugdringen.
Sterke terughoudendheid is hierbij
geboden. Van de zogenaamde wonder
middelen tegen kanker, die de laatste
tientallen jaren in de publiciteit kwa
men is niet één echt een wondermid
del gebleken, t
Tegenwqórdjg zijn de meeste der on
dernemingen1 die op dit gebied werk-'
zaam zijn, dan ook zo verstandig dat
zij in hun berichtgeving aan het publiek
alles voorkomen om valse hoop te wek
ken bij lijders aan kanker wier kansen
op genezing bij de huidige stand van
de medische wetenschap uiterst klein
zijn.
Volkomen terecht maakte dan ook de
voorlichtingsdienst van de Westduitse
chemische onderneming Bayer onlangs
met de uiterste reserve melding van
proeven op dieren van een nieuw che
misch preparaat. Die reserve kwam tot
uitdrukking in de mededeling, dat het
nog jaren kon duren voordat men zou
weten in hoeverre het preparaat bruik
baar was. Bij Bayer handhaafde men
,deze reserve rustig, ook nadat de aan
delen van deze onderneming op de beurs
van Frankfort aan de Main met een
sprong waren gestegen.
In kringen van Nederlandse kanker
deskundigen neemt men voorlopig aan,
dat Bayer proeven gaat nemen met een
nieuw middel, dat de celdeling afremt,
een zogenaamd cytostaticum. Chemi
sche preparaten, die deze afremmende
werking hebben en dus de groei van
sommige kwaadaardige kankergezwel
len lange tijd tot staan kunnen brengen
bestaan al twintig jaar.
Ook mensen die lijden aan beenmerg
kanker een soort leukemie kunnen
baat hebben bij cytostatische middelen.
Hier ligt het terrein, waarop de genees
kunde in de strijd tegen de kanker
prachtige resultaten heeft bereikt.
Het gaat hierbij dus om het tot staan
brengen van kanker in een lichaam,
dat erdoor is aangetast, en daarbij is
verlenging van de levensduur van de
patiënt met vele jaren mogelijk.
De cytostatische middelen zijn dus
geen geneesmiddelen in de meest strik
te zin van dat woord. Bij de toediening
ervan is grote zorgvuldigheid geboden,
omdat deze middelen niet alleen de
groei van het weefsel van een kanker
gezwel tot staan brengen, maar ook ge
zond weefsel.
Bij sommige vormen van kanker
zoals kanker van borstklier en prostaat
T\e orang oetan Samin het apenhuis bekend als het vuilnisvat, bezorgt de Artis-
mensen handen vol werk. Zijn echtgenote Coco heeft sinds de geboorte van
haar dochter Njonja, omstreeks anderhalf jaar geleden, gescheiden geleefd van haar
man. Daar de baby de laatste tijd geheel zelfstandig in het verblijf rondklautert
achtte men het moment gekomen het gezinnetje te herenigen.
Men was echter bang, dat Sam al het voedsel van Njonja zou afkapen, zodat zij
niet voldoende aan haar trekken zou komen. Bovendien houdt Sam van een opge
ruimde kooi en alles wat hij niet aantrekkelijk vindt of niet meer op kan, wordt
buiten het verblijf gedeponeerd.
Dat Sam geschat gewicht ongeveer 125 kilo zeer gestel dis op lekker eten,
bleek toen de deur tussen de verblijven van de orang oetans werd geopend. Al had
Sam juist een stevig ontbijt achter de rug, bestaande uit een half kilo mengvoer,
een half kilo appelen, een pond wortelen, een half kilo andijvie, enkele kinderbiscuits,
twee sinaasappels en een flesje kindervoeding-rijstebloem met karnemelk begaf
hij zich toch ogenblikkelijk naar het nog nauwelijks aangeraakte voedsel van Coco
en Njonja. In het bijzonder de appelmoes, vermengd met bosbessesap en rozenbottel-
siroop, viel zeer in zijn smaak. In één hap verdween meer dan een half pond van
de lekkernij in zijn enorme mond.
Sam is daarna zeer verliefd geworden op Coco, waardoor hij enkele dagen lang
zijn maaltijden nauwelijks aankeek en alleen maar geïnteresseerd was in het doen
en laten van zijn gade. Daardoor kregen moeder en dochter gelegenheid hun maal
tijden naar binnen te werken. Nu hij echter langzamerhand aan de nieuwe situatie
gewend is geraakt, neemt.zijn eetlust hand over hand toe en gaat hij weer over tot
de orde van de dag, waarbij het overgebleven voedsel van vrouw en kind uit het
verblijf wordt gesmeten.
zijn ook mooie resultaten bereikt
door behandeling met hormonen. Soms
bereiken de geneeskundigen met deze
behandeling langdurige en belangrijke
verbeteringen voor de patiënt.
Wordt kanker in een vroeg stadium
ontdekt, dan is het vaak mogelijk door
een operatie of bestraling het kanker
gezwel te verwijderen en zo de patiënt
te genezen. Een echte genezing is dat
lang niet altijd omdat na zo'n operatie
elders in het lichaam van de patiënt
soms toch weer kankergezwellen kun
nen gaan groeien. De kanker heeft dan
al te lang in het lichaam van de pa
tiënt gewoekerd.
Toepassing van bestraling in een
vroeg stadium van bijvoorbeeld baar
moederkanker brengt in ongeveer ze
ventig procent van alle gevallen herstel
van de patiënt teweeg.
Kankerdeskundigen zijn in het alge
meen niet optimistisch in hun verwach
tingen met betrekking tot de kansen op
chemische middelen tot genezing van
kanker. Zij hopen verder dat door ver
anderingen in de rookgewoonten de
sterke stijging van de gevallen van
longkanker tot stilstand kan komen of
zal overgaan in een daling.
Ook door een goede beschrming te
gen te grote doses radio-actieve stra
ling en röntgenstraling en het vermij
den van de schadende overdaad bij het
nemen van zonnebaden, kan het aantal
kankergevallen verkleind worden.
Op die hitte-ontwikkeling zijn alarm
apparaten ontwikkeld, die door ther
mostaten in werking komen.
Het is een zgn. stil-alarm, dat op de
plek zelf niet te horen is, maar dat
klinkt bij de politie en de mensen van
de bank zelf. Die kunnen zo met tegen
maatregelen beginnen als de inbrekers
nog maar riet begonnen zijn met de
brandstaaf.
Ook zijn alarmindicators ontworpen,
die reageren op de vonkenregen en het
licht van de snijvlam. De inbrekers
kunnen in het gebouw zelf het licht af
schermen zodat er buiten niets te zien is
van hun activiteiten.
Op de plek waar zij hun slag willen
slaan met gebruik van de thermische
brandstaaf zullen zij echter het helse
vuur moeten gebruiken willen zij door
de muur of de kluisdeur heen komen.
Op dat licht reageren weer de alarm
installaties, die sinds de ontdekking van
de kracht, waarmee de thermische
brandstaaf ook bankkluizen kan ope
nen, met deze nieuwe signaleringsmo
gelijkheden zijn uitgebreid.
„Wij vonden het helemaal niet leuk
dat wij met dit werktuig voor de bouw
wereld ook de brandkastkrakers onge
wild een machtig wapen in handen had
den gegeven", zegt de heer W. Christi-
aanse, directeur van het gelijknamige
bedryf aan de Charloise Lagedijk te
Rotterdam, waar de thermische brand-
staven worden gemaakt. Er wordt daar
op het ogenblik onder hoogspanning ge
werkt aan een order van vierduizend
brandstaven, die binnenkort moeten
worden afgeleverd.
„Zodra bekend was, dat inbrekers dit
werktuig ook hadden ontdekt, heb ik
mij bereid verklaard mee te werken
met de bankiersvereniging en de poli
tie, om de thermische brandstaaf on
schadelijk te maken als inbrekers-
werktuig".
In een oud bankgebouw te Groningen
zijn daarvoor onlangs uitgebreide proe
ven genomen. „Wij hebben daar naar
hartelust kunnen branden", zegt de
heer Christiaanse vergenoegd.
„Dat bankgebouw wordt toch afge
broken. Het was dus een ideaal object
om er allerlei proeven te nemen op de
oude kluis".
„Ik kan natuurlijk niet precies in de
tails vertellen wat daar allemaal is ge
daan en hoeveel verschillende apparaten
daar zijn gecontroleerd op het inbre
ken met de brandstaaf, maar ik kan
wel zeggen, dat bij al die proeven over
tuigend is bewezen, dat er afdoende be
veiligingsapparaten tegen de thermische
brandstaaf zijn. Overal in het land zijn
of worden deze extra beveiligingen aan
gebracht".
„Ik geloof te kunnen zeggen, dat de
extra beveiligde kluizen geen prooi meer
kunnen zijn voor de thermische brand
staaf. De periode van paniek is voor
bij".
Die paniek ontstond vorig jaar toen
bij de miljoenenroof uit de kluis van de
Londense verbruikscoöperatie, thermi
sche brandstaven bleken te zijn ge
bruikt. Het vermoeden rees zelfs, dat
die brandstaven afkomstig waren uit
Rotterdam.
Daarom zijn rechercheurs van Scot
land Yard op de Charloise Lagedijk
komen kijken naar de fabricage van de
geduchte brandstaven.
Die geduchtheid was in Londen duide
lijk gedemonstreerd. De zestig centi
meter dikke kluisdeur, die als onneem
baar gold, was er mee opengesneden
als een sardineblikje. Het was zo snel
en trillingvrij gegaan, dat de alarmin
stallatie er niet op had gereageerd.
Om die eigenschap van snel en vrij
wel geluidloos werken zonder veel tril
lingen, worden de thermische brandsta
ven juist gebruikt in kantoorgebouwen
T>olitie en bankwereld werden ge-
schokt door de ontdekking, dat
het nieuwste hulpmiddel in de bouwe
rij, de thermische brandstaaf, een
uitermate gevaarlijk werktuig was in
handen van inbrekers. Een opengesne
den geldkluis in Londen waaruit enke
le miljoenen werden geroofd, was het
bewijs, dat geduchte brandkastkrakers
in het bezit waren gekomen van deze
wonderbaarlijke snijbrander.
Paniek ontstond ook in ons land,
toen bleek, dat in de fabriek van ther
mische brandstaven te Rotterdam en
kele exemplaren waren gestolen. Dit
alles was het sein voor politie en
bankwereld om naar middelen te zoe
ken teneinde de onmisbare veiligheids
marge te herstellen.
In bijgaande reportage vertelt de
heer W. Christiaanse, fabrikant van de
thermische brandstaven, hoe hij eraan
meewerkt om zijn eigen produkt dat
voor de bouwwereld van zoveel bete
kenis is, voor misdadige doeleinden
onbruikbaar te maken.
In het protestants-christelijke streekziekenhuis in Bennekom zijn de laatste
maanden drie langdurig bewusteloze jonge mensen na een nieuwe behan
deling bij kennis gekomen. Het toedienen van speciale medicamenten maakt
deel uit van die behandeling, die er op gericht is het contact tussen hersenstam
en hersenschors te herstellen.
en ziekenhuizen, waar tijdens verbou
wingen en uitbreidingen het gewone le
ven moet doorgaan. Het gebruik van
sloophamers zou daar storend zijn. De
thermische brandstaven maken geen la
waai en werken tienmaal vlugger.
De sensationele werking van dit appa
raat voor de bouwwereld kregen wij ge
demonstreerd door de zoon van de heer
Christiaanse, gestoken in een asbest
overall en met een veiligheidshelm op
waaraan een gezichtsbeschermer was
bevestigd.
Het leek wel een warmgemaakt mes
dat door de boter gleed, zo snel vrat
de brandstaaf, zich door het dikke ge
wapende beton. Uit het gat liep de
gloeiende steen- en staalmassa als lava
uit een krater. „Alles wat kan smelten
bezwijkt, maar met een plaat hard
board kun je de vonken opvangen als
er kans op brand zou kunnen zijn".
Omdat het smeltpunt van staal lager
ligt dan van steen, ging de brandstaaf
nog sneller door de kluisdeur die als
proef werd gebruikt en een zeven cen
timeter dik stuk staal. Overigens duur
de het slechts één minuut voor de vlam
een veertig centimeter dikke wand van
gewapend beton had doorboord.
Na de demonstratie bleek maar één
meter van de drie meter lange brand
staaf te zijn verbruikt, ondanks het ve
le brandwerk.
Betontechnisch heeft de thermische
brandstaaf veel voordelen. Architecten
zijn tot de ontdekking gekomen, dat het
veel goedkoper is achteraf de gaten voor
leidingen en zelfs ramen en deuren te
branden dan er bekistingen voor te ont
werpen en in elkaar te zetten.
De enorme hitte blijft zeer plaatselijk.
Naast een ingebrand gat of snede kan
men onmiddellijk de hand op het beton
leggen.
De thermische brandstaaf bestaat fei
telijk uit een stalen buis waarin elek
troden zijn gebundeld. Met een koperen
mondstuk als van een brandslang wordt
de staaf gekoppeld aan een gewone
zuurstofcilinder. Aan het uiteinde van de
staaf ontstaat een felle vlam zodra er
een lucifer bij wordt gehouden en het
branden kan beginnen.
De stalen kluisdeur, die bij de demon
stratie werd gebruikt is een lachertje.
De brandstaaf glijdt erdoorheen alsof
hij van papier was.
„Dit is ook maar een grapje", zegt de
heer Christiaanse. „Wie nog zulke kluis-
deurtjes gebruikt kan zijn geld en
waardepapier beter onder zijn hoofd
kussen leggen".
„Bij de verschillende proeven in het
hele land in diverse banken heb ik ech
ter gezien, dat de banken heel andere
safes hebben. Ook worden nieuwe le
geringen gebruikt zowel in de kluisdeu
ren als de muren. Ondanks het feit dat
wij de brandstaven zelf maken, breng ik
mijn geld met een gerust hart naar de
bank".
De laatste van de drie patiënten al
len verkeersslachtoffers heeft het zie
kenhuis verlaten. Het jongetje is opge
nomen in een revalidatiecentrum, om
dat zich bij hem nog spastiche ver-
schynselen voordoen. Hy is echter volle
dig bij kennis, evenals een jongeman
en een meisje, die eerder het zieken
huis hebben verlaten.
De medische staf van het ziekenhuis
blijft zich echter uiterst kritisch opstel
len tegenover mogelijke resultaten van
deze behandelingen. Ook al is het aan
tal spontane ontwakingen uit langduri
ge bewusteloosheid, blijkens de bestaan
de medische literatuur, ongeveer één op
35, en zijn er in Bennekom in korte tijd
drie van cfè zes patiënten ontviaakt.
„Toch geeft dit geen reden tot opti
misme", aldus de medisch directeur van
het ziekenhuis dr. L. M. Brans. ;,Wij
willen waken tegen het vestigen van
valse hoop. Uit niets is nog gebleken
dat het tot bewustzijn komen van deze
langdurig bewustelozen een gevolg is
van deze nieuwe behandeling. Het kun
nen ook spontane ontwikkelingen zijn
geweest".
„Wat er is gebeurd zal onderzocht
moesten worden. Zo'n onderzoek vergt
tijd, uiterst kritisch denken en objec
tiviteit".
Naar ons werd meegedeeld, is het
soort behandelingen, zoals in Benne
kom is toegepast, zeer ingewikkeld en
voor een leek niet begrijpelijk. In ie
der goed geoutileerd ziekenhuis kunnen
ze echter zonder meer door bekwame
artsen worden toegepast.
de behandelend specialist, de chirurg
S. Oudkerk, heeft zich dan ook bereid
verklaard aan iedere belangstellend
medicus informatie te verschaffen.
„Wat ons daarbij echter benauwt", al
dus dr. Brans, „is het idee, dat over
ons ziekenhuis zou kunnen ontstaan. We
willen geen onnodige publiciteit. Wij
vinden dat wij recht hebben op rust om
ons onderzoek te kunnen voortzetten.
Daar staat tegenover, dat we niet de
indruk willen wekken een of andere ge
heimzinnige methode toe te passen.
Wat wij doen is medich verantwoord,
maar het ligt in een experimenteel sta
dium waarin wij nog niet veel kunnen
zeggen. Dat zou er alleen maar toe kun
nen leiden dat valse hoop wordt gewekt,
omdat niets met zekerheid vaststaat.
In Nederland zijn tientallen langdurig
bewustelozen, van wie op dit moment
niemand kan zeggen of zij ooit geholpen
kunnen worden. Het stadium waarin
wij thans verkeren is daar eenvoudig
nog niet rijp voor".
Ook het Enschedese meisje Mia Ver
sluis, dat nu bijna twee jaar geleden
niet uit een narcose ontwaakte, wordt
in Bennekom verpleegd. Bij haar is nog
steeds geen duidelijke verbetering in de
bewustzijnstoestand opgetreden.
De beveiliging tegen de brandstaaf is
meer preventief. Dat begint al bij de
produktie. Ook is een controlesysteem
ontworpen voor de aflevering.
Dat deze maatregel niet overbodig
is, bleek na de arrestatie van de 37-
jarige A. C. en zijn vrouw te Kerkrade,
die in een flat valse bankbiljetten had
den gedrukt. Deze uit IJzendyke af
komstige figuur, die zo perfect briefjes
van honderd gulden kon namaken, was
ook in het bezit van een thermische
brandstaaf.
Uitgekomen is, dat hij die brandstaaf
zelf in Rotterdam is komen halen. Hij
gaf zich bij die gelegenheid uit voor
een bekend aannemer uit Zeeland. Kij
liet zich de brandstaven demonstreren
en kocht daarop meteen. Hij nam er
zelfs direct een mee in zijn auto.
Hij was echter nog zo druk met zijn
valse bankbiljetten, dat hij niet tot het
gebruik van de thermische brandstaaf is
gekomen.
Hoewel het zeker is, dat enkele tien
tallen thermische brandstaven in ver
keerde handen zijn terechtgekomen, is
tot nu toe in ons land nog geen enkele
inbraak bekend geworden waarbij zij
zijn gebruikt.
„Dat wil niet zeggen, dat ze nog niet
gebruikt zijn", meent de heer Christi
aanse. In het begin is er zo geheimzin
nig over gedaan, dat zelfs de politie niet
overal over de thermische brandstaven
was ingelicht. Daardoor kon bij het on
derzoek naar een opengesneden brand
kast ook geen rekening worden gehou
den met dit wapen".
„Nu is dat anders. Ik vind trouwens,
dat ook de inbrekers best mogen we
ten, dat overal beveiligingen tegen zijn.
Ze mogen zich wel twee keer beden
ken, want dank zij de snelheid van
werken zullen zij ook bijzonder snel te
gen de lamp lopen".
