Veenendaals
dagblad
Officieren eisen
aftreden van
Novotny
Buiten
Poolse studenten keren
zich tegen toneelcensuur
Schade bij Sikkens nog
beneden f 10 miljoen
„Noorden"
is geen
eenheid
Zes Afrikanen worden
maandag opgehangen
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
ROOKWOLKEN VERDUISTERDEN ZON
R
SILLY PUTTY
Meer hulp aan
Indonesië
Speculatie in ponden en dollars naar toppunt
Vader van vermoorde
kinderen is dood
Nieuwe Shell-
gebouwen niet
op oude plaats
Betoging in Warschau
POLITIEMAN
OP AANDRANG
VAN CHEF LIT
BESTUURS
FUNCTIES
Ravage na treinbotsing in Duitsland
Vrouw
aangerand door
zes mannen
Genuanceerder
oordeel over
V AR A-interview
Weer executies in Rhodesië
Lentewarmte
nog ver
zaterdag 9 maart i?68 - 42e jaargang no. 59
OTTERDAM De vrees in Europa voor devaluatie
van de Amerikaanse dollar en een verdere waardever
mindering van liet Engelse pond is thans groter dan ooit.
Op de goud- en wisselmarkten bereikte de speculatie
gisteren een hoogtepunt. Dat blijkt uit
f2.95
QUINT geschenkenhuis
Regentuter
BESLISSING
OM CALAMITEITEN
TE BEPERKEN
APPLAUS
Mijnwerkers omgekomen
in zoutmijn
DRAAIENDE WIND HIELP BRANDWEER
Explosies
Bezworen
TWEEDE-KAMERLEDEN*
MERKTEN IN ASSEN t
Sur voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal.
Telef 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red Giro 1321600. Rhenen:
Boekhandel C. Waiboer en Reel.-
bureau J. Baars
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei", opge
richt in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advert, losse mm-prije 17 cent. Kleine 'annonces
„Vraag en Aanbod" op dr., do. en za. 1-10 woorden
1,50, ieder woord meer 15 cent.
GROEIENDE VREES
VOOR DEVALUATIE
WENEN (Reuter) Officieren van
de Tsjechische generale staf hebben
gisteren in een open brief het af
treden geëist van de president, Anto-
nin Novotny.
Novotny, die in januari van dit jaar
werd afgezet als voorzitter van de in
Tsjechoslowakije communistische partij,
is volgens de officieren verantwoorde
lijk voor de desertie van de Tsjechische
generaal Jan Sejna naar de Verenigde
Staten.
Novotny en de uitgeweken generaal
kenden elkaar goed. Tijdens de verga
dering van het centrale comité van de
communistische partij in januari bracht
de generaal een tankdivisie op straat om
Novotny te beschermen.
Sejna onderhield ook nauwe betrek
kingen met Novotny's zoon, die direc
teur-generaal was van een onderneming
die handel dreef met het buitenland.
ROOSENDAAL In de zwaaikotn van
de Roosendaalse Vliet, niet ver van a$n
huis, is gisteren het lijk opgedregd van
de heer C. van der W„ die woensdag
avond zijn vier kinderen door ophan
ging om het leven heeft gebracht.
Het lichaam van de heer Van der W.
lag op ongeveer zes meter uit de kant.
Hij was normaal gekleed. Bij de sectie
zijn geen andere verwondingen ontdekt.
De dood was door verdrinking ingetre
den.
ADVERTENTIE
- Veenendaal
Jan
Steenlaan 67
Telefoon 11136
fleert vogel brengt teruggekeerd
van het overwinteringsgebied rond
de Oude Wereldzee, of zelfs onze eigen
zeekant tussen de tweede en derde
week van lentemaand zoveel leut op
de verlaten hei als de wulp, die de
buitenman meestal regentuter of -flui
ter noemt. Hij komt stipt op tijd en
ik heb mensen gekend, die aan de
zoom van het veld woonden en er
naar zaten uit te kijken. Tegenwoor
dig gaat dat minder makkelijk, want
de wulpen namen helaas sterk in
aantal af; de weinigen evenwel, die er
nog zijn, begroeten we met instem
ming en bijval. Want anders dan door
de vlinderachtige boomleeuwerik (de
vroeger door cfandestiene vogelvan
gers 3o vurig begeerde tuimelaar, zoe
telief of kokkelevie), is het maartse
orkest nog slechts matig bezet. Glij
den dan opeens de zuivere glissando's
van de tuter langs de strakke hemel,
dan komt er een gans ander volume
op ons af dan dat van de voordracht
door boom- of veldleeuwerik. Elke dag
wint het optreden der wulpen aan
schoonheid en klankenrijkdom. Week,
elastisch en terughoudend beginnen ze
met „wüie wüie", dat dra in snelle
drukke muzikant het eenzame stuif-
prachtige „blalih"-reeks, volfluitend en
rein van toon. We zien de fazantgrote
vogel met de omgebogen sabelsnavel
rondzeilen en als hij wat verderop over
de wildwei koerst, gaan de klanken
over in een rein „djiih djüh" of een
snel „kwie kwie kwie". Zo kan deze
drukke muziant het eenzame stuif
zand, hei- of veenoord vol blij lente
gerucht zetten, terwijl ook het meeuw
achtige vliegbeeld bekoort. Veel regen
fluiters overwinteren in het Wadden
gebied en dat der riviermonden, doch
van begin maart tot de nazomer hui
zen ze binnen hun broedmilieu van
het utille vlakke veld.
9-3-1968 A. B. WIGMAN
1. De ongekend grote vraag naar goud.
In Parijs boekte de goudmarkt een
recordomzet voor dit jaar. In Londen
werd de omzet slechts overtroffen
door die van de twee slechtste dagen
tijdens de goudkoorts in november en
december.
2. Op de Europese wisselmarkten daal
de de dollarkoers van het pond ster
ling tot het laagste punt dat ooit is
voorgekomen. De dollar zelf daalde tot
ongeveer het laagste peil van dit jaar.
2. In Nederland neemt het reisbureau
Lissone Lindeman sinds gisteren geen
Amerikaanse dollars, Canadese dol
lars, Belgische franken en Engelse
ppnden meer aan. De grenswisselkan
toren N.V. heeft tot maandag het in
wisselen van Engelse ponden beperkt
tot vijfentwintig per persoon.
Beslissingen over devaluaties worden
meestal in het weekeinde genomen en
daardoor vierde de speculatie gisteren
hoogtij.
Lissone Lindeman en De Grenswissel
kantoren N.V. hebben hun beperkende
maatregelen genomen om grote verlie
zen bij eventuele devaluaties in het ko
mende weekeinde te vermijden.
De Grenswisselkantoren N.V. heeft de
dienstverlening in het weekeinde niet
geheel willen stopzetten. „Normaal ver
dienen wij er ook aan, dus moeten wij
nu een zeker risico durven nemen", zei
men ons daar.
Andere grote reisbureaus hebben het
voorbeeld van Lissone Lindeman niet
gevolgd, omdat zij in het weekeinde over
het algemeen gesloten zijn. De handels
banken namen gisteren normaal buiten
lands geld aan.
DEN HAAG Het leven is rondom
de jaarwisseling even dtiur gebleven.
Het prijsindexcijfer (basis 1959/'60 is
100) is van half december tot half
januari van dit jaar op 133 blijven staan.
PERNIS De directie van de Shell-
raffinaderij bestudeert op het ogenblik
of het na de explosie van 20 januari
(twee doden, tientallen gewonden, vele
miljoenen guldens schade) verant
woord is de kantoorgebouwen, service
centra en kantines, die werden ver
woest, op dezelfde plaatsen te herbou
wen.
Voorts heeft de commissie van onder-
ziek, die onmiddellijk na de ramp naar
de oorzaak begon te zoeken, een tus
sentijds rapport opgesteld. Eind van
deze maand zal dit rapport de leden
van de Tweede Kamer worden aange
boden.
De directie van de Shell heeft inmid
dels al besloten, dat een servicecen
trum, dat bij de ramp werd verwoest,
niet op dezelfde plaats zal worden her
bouwd. Volgens Shell kan uit de bestu
dering van de plaatsen van de gebou
wen op de raffinaderij blijken, dat
veel van deze grote gebouwen, waar
overdag en 's nachts veel mensen wer
ken, de gevolgen van eventuele ram
pen kunnen verergeren. Men vraagt
zich af, of deze gebouwen een veiliger
plaats moeten hebben.
Het gebouw van de technische dienst,
dat op 20 januari vrijwel geheel werd
verwoest is voor een klein deel weer
in gebruik. In dit gebouw werkten vóór
de ramp dagelijks ongeveer 250 men
sen. De directie van de raffinaderij
vraagt zich onder meer af of het vei
liger is het deel van dit gebouw, dat
nog niet is hersteld, te slopen en elders
een andere huisvesting neer te zetten.
Het onderzoek naar de oorzaak van
de ramp is in het eindstadium geko
men.
WARSCHAU (Reuter) Ongeveer
vierduizend studenten aan de uni
versiteit van de Poolse hoofdstad War
schau hebben gisteren gedemonstreerd
tegen de verbanning van twee collega's
die hadden deelgenomen aan een beto
ging tegen het verbod van een klassiek
Pools toneelstuk.
Er ontstond handgemeen tussen de
studenten en ongeveer vijfhonderd man
in burger van de politiehulptroepen
toen de studenten de rector wilden spre
ken terwijl zij schreeuwden: „Geen
stuüie zonder vrijheid. Geeh brood zon
der vrijheid".
Op 30 januari was de politie opgetre
den tegen studenten die door de stad
marcheerden nadat het Poolse ministe
rie van Cultuur de uitvoeringen van het
toneelstuk De Voorvaderen van de ne-
gentiende-eeuwse Poolse dichter Adam
Mickiewicz had stopgezet.
Vijftig studenten waren toen tijdelijk
gearresteerd en zes moesten verschij
nen
van
commissie
voor een disciplinaire
de universiteit.
In het toneelstuk wordt het lijden van
Polen onder onderdrukking van tsaris
tisch Rusland uitgebeeld. Anti-Russi
sche uitlatingen in het stuk werden tel
kens met luid applaus beloond. Het mi
nisterie gaf als reden voor de stopzet
ting dat er zich „georganiseerde straat-
schennende excessen" onder delen van
het publiek had voorgedaan.
Eerder deze week hadden schrijvers
uit Warschau, in tegenstelling tot hun
communistische collega's, het verbod
van het stuk een ernstige vorm van
censuur genoemd.
De betogingen van gisteren werden
gesust door de conrector, die beloofde
maandag met de studenten te zullen
praten. De demonstranten kregen de
verzekering dat er geen maatregelen
tegen hun vertegenwoordigers worden
genomen.
Een zware rookkolom, die zelfs de
zon boven Wassenaar verduisterde,
steeg gisteren op uit het complex van
de Sikkens verffabrieken in Sassen-
heim. De zware brand ging vergezeld
van knallen van ontploffende vaten
met verf of chemicaliën. De dertien
brandweerkorpsen moesten met, in
vergelijking met de vuurzee, maar
nietige waterstraaltjes de strijd aan
binden. 's Middags om -één uur was
men de brand meester.
ALKMAAR Enkele dagen na zijn
benoeming tot voorzitter van het nieu
we Comité Nederland dat vol
gende week zaterdag een demonstratie
houdt voor de Amerikaanse politiek in
Vietnam heeft de Alkmaarder J. Bo-
gaards deze functie neergelegd. Hy
heeft dit gedaan op instigatie van de
commandant van het rijkspolitiekorps
waarvan hjj deel uitmaakt, overste A.
Cammaert.
Tegelijkertijd deed hij afstand van
zijn functies in de besturen van de
stichting Nederlands-Zuidafrikaanse
Werkgemeenschap en de Christen-de
mocratische Unie, van welke besturen
hij secretaris, respectievelijk penning
meester was.
De chef van het Alkmaarse rijkspoli
tiekorps heeft te kennen gegeven er
geen bezwaar tegen te hebben, dat zijn
mannen zich met politiek inlaten, be
halve wanneer zij actieve bestuursfunc
ties gaan innemen. Volgens overste
Cammaert ontstaat dan het risico dat
het korps in opspraak wordt gebracht.
„Wij zijn nu eenmaal kwetsbaarder dan
andere beroepen", zegt hij.
De secretaris van het Comité Neder
land Vrij, Hugo de Oude (24) uit Haar
lem, zei de houding van overste Cam
maert onbegrijpelijk te achten. „Als on
ze groep nu extreem was, maar ons co
mité wil het wettige gezag ondersteu
nen. De politie wordt daarmee alleen
maar geholpen".
CALUMET (V.S.) Alle eenentwin
tig mijnwerkers, die na een brand in
een zoutmijn in Calumet (Louisiana)
werden vermist, zijn om het leven ge
komen. Een reddingsploeg vond gisteren
hun stoffelijke resten.
Op het traject FrankfurtMannheim
bij Mörfelden, zijn gisteren twee pas-
sagierstreinen met elkaar in botsing
gekomen. Drie wagons ontspoorden
en kantelden. Bij het ongeluk werden
tien mensen zwaar en vijfentwintig
licht gewond. De foto geeft een indruk
van de ravage.
SASSENHEIM De inzet van honderdtwintig brandweerlieden met een
enorme gezamenlijke bluscapaciteit en het draaien van de wind naar een meer
gunstige richting hebben gisteren de Sikkens Lakfabrieken bij Sassenheim
voor de totale ondergang behoed. De enorme brand, die op zijn hoogtepunt
dreigde het hele bedrijf in de as te zullen leggen, heeft uiteindelijk niet zoveel
schade kunnen aanrichten als men eerst vreesde. Waarschijnlijk blijft het scha
debedrag onder de tien miljoen gulden. Tien procent van het bedrijf,
voornamelijk opslagruimten, is verloren gegaan, doch de meest vitale delen
van het concern bleven gespaard, zodat er geen stagnatie is ontstaan in de om
zet van verven voor de vliegtuig- en autoindustrie.
Vier van de honderdtwintig brand
weerlieden, die de brand hebben bestre
den. zyn licht gewond. De Rijkspolitie
heeft, by de regeling van het verkeer
over de rijksweg Den Haag-Amsterdam
waarlangs de fabrieken gelegen zijn, ge
bruik gemaakt van een vliegtuig. Hel
weg- en treinverkeer ondervond van de
enorme rookwolken vry veel hinder.
Oorzaak van de brand is vermoede
lijk een vonk die is ontstaan uit stati
sche elektriciteit, toen gistermorgen om
acht uur in de verdunningstapperij
uiterst brandbare grondstoffen door een
nylon kous werden overgetapt.
Geschat wordt dat ongeveer 250 ton
aan verfprodukten verloren is gegaan.
Onmiddellijk na het uitbreken van de
brand waarschuwde de bedrijfsbrand
weer via een directe lijn ook de brand
weer van Leiden. De vuurhaard werd
fors aangepakt en omstreeks negen uur
zag het er naar uit dat de bedrijfsbrand
weer en de brandweer uit Leiden het
vuur tot de verdunningstapperij konden
beperken.
Exploderende verfvaten zetten echter
omstreeks kwart over negen ook de ma
gazijnen in brand. By die explosies wer
den vier brandweerlieden door rondvlie
gende glasscherven licht gewond.
Ranzendsnel grepen de vlammen om
zich heen. Roetzwarte rookwolken mar
keerden de plaats van de brand; er werd
om assistentie gevraagd aan gemeenten
in de omgeving.
Omstreeks twaalf uur, toen de brand
zijn hoogtepunt had bereikt, draaide de
wind licht naar het zuiden. Hierdoor
werd het gevaar voor uitbreiding naar
nog andere fabrieksgedeelten voorko
men.
Zeventien autospuiten spoten toen
naar schatting dertigduizend liter water
per minuut in de vlammenzee; een hoe
veelheid die de boezem in de polders
rond de fabriek niet aankon. Het water
peil liep er zienderogen terug: de brand
weer ëtak een aantal dijkjes door om
meer druk te krijgen.
Om kwart over één was gevaar voor
uitbreiding definitief bezworen. Hon
derdtwintig brandweerlieden haalden
verlicht adem. Ongeveer tweehonderd
duizend liter uiterst brandbare stoffen,
in tanks onder de grond van het bran
dende fabrieksgedeelte, had men kun
nen behouden.
De achthonderd werknemers van het
getroffen bedrijf zijn naar huis gestuurd.
Zoals het er echter gisteravond uitzag,
zal het voltallige personeel echter maan
dag weer aan de slag kunnen.
Een groot deel van de directie van
Sikkens bevond zich op het moment van
de brand in Brussel, waar een vergade
ring was belegd. De directie van de Sik-
kensgroep de firma heeft alleen in
Nederland al tien bedrijven keerde
hals over kop naar Sassenheim terug.
LIMMEN Zes mannen uit Velsen
zijn gisteren voor de officier van jus
titie te Alkmaar geleid op verdenking
van aanranding van een vrouw in Lim-
mcn.
Terwijl haar echtgenoot zich nog in
een bar bevond, was de 32-jarige
vrouw, die eveneens in Velsen woont
gisternacht in de auto van haar man
gaan zitten, omdat zij zich niet goed
voelde. De zes mannen hebben zich
toen aan haar vergrepen.
DJAKARTA Minister Udink (Ont
wikkelingshulp) heeft in Djakarta be
kend gemaakt, dat Nederland zijn bij
drage in de hulp aan Indonesië aanzien
lijk zal verhogen. Dit jaar zal Neder
land 114.3 miljoen gulden voor Indone
sië bestemmen.
Hiervan zal 94.3 miljoen gulden voor
financiële hulp worden besteed. Van dit
laatste bedrag zal 24,3 miljoen gulden
worden uitgetrokken voor ontwikke
lingsprojecten, die zijn ontworpen door
de Indonesische regering in overleg met
de Wereldbank.
Voor technische hulp zal ongeveer 20
miljoen gulden ter beschikking komen.
Vorig jaar stelde Nederland 74 mil
joen gulden ter beschikking voor hulp
aan Indoneseë.
Indonesië zal het geld onder meer be
steden aan de rehabilitatie en uitbrei
ding van de textielindustrie. Vermoe
delijk zullen hierbij ook Nederlandse
deskundigen worden betrokken.
ASSEN De dertig Tweede-Kamer
leden. die gisteren een gehoor hielden
in Assen, hebben in elk geval één dui
delijke ervaring opgedaan: Het noor
den is onderling zeer sterk verdeeld.
De partij van de Arbeid heeft gepro
beerd de provincies Groningen, Fries
land en Drente als een eenheid te ver
kopen aan het Westen. Drs. H. J.
Eijsink, burgemeester van Bellingwol-
de bracht als enige naar voreh. dat,
hoe dan ook, het Noorden moet blijven
praten over gemeenschappelijke pro
blemen.
Het gehoor in het Noorden is als ex
periment mislukt. De Tweede-Kamer
leden kregen te veel tegenstrijdige in
lichtingen om nog tot een begin van
besluitvorming te kunnen komen. Met
name is hun duidelijk geworden, dat
Groningen en Drente een kans hebben
om zeker door de Eemshaven tot nieu
we ontplooiing te komen, maar dat
Friesland helemaal buiten het schip
valt.
Friesland heeft zijn eigen problemen
niet verdoezeld, heeft zelfs nadrukke
lijk de helft van de groep Kamerleden
ingepraat voor zijn eigen belangen.
Het eindresultaat was, dat de Kamer
leden zeer goed gingen beseffen, dat
een of andere nota van de regering
voor het Noorden als totaliteit geen
zin heeft, tenzij tussen de onderlinge
belangen zeer duidelijk verschil wordt
gemaakt. Daarmee is in wezen een ein
de gemaakt aan de zin van het bestaan
van één bestuurscommissie voor het
Noorden des lands.
DEN HAAG De vraaggespreken.
die de VARA en Het Vrije Volk hebben
gehad met een man die betrokken zou
zijn geweest bij de bomaanslagen op
drie ambassades in Den Haag, zijn niet
„misdadig" maar „uiterst onverant
woordelijk". De hoofdcommissaris van
de Haagse politie, J. H. A. K. Gual-
thérie van Weezei, heeft laten weten,
dat de term „misdadig", die een woord
voerder van de politie gebruikte, te
zwaar geladen is.
Hoofdinspecteur H. v.d. Poel van de
Haagse politie heeft gisteren in de stu
dio's van de VARA in Hilversum een
geluidsbandje in beslag genomen, waar
op het omstreden vraaggesprek, dat 8
maart werd uitgezonden, was vastge
legd.
Het Eerste-Kamerlid Snoek (B.P.)
heeft de ministers Klompé (C., R. en
M.) en Polak (Justitie) laten weten, dat
volgens hem de radiouizending een pro
vocerende propaganda was voor het
uitvoeren van misdadige acties. Het Ka
merlid vindt, dat de uitzending het be
tamelijke heeft overschreden en dat
zij moet worden beschouwd als een
vorm van strafbare opruiing, althans
medeplichtigheid daaraan. De heer
Snoek vraagt de ministers om maatre
gelen tegen de VARA te nemen.
Van onze correspondent
LONDEN Maandagochtend om acht uur zullen opnieuw zes inheemse Rho-
desiërs in Salisbury worden opgehangen. Het doodvonnis zal telkens aan
drie man tegelijk worden voltrokken. Er is een drievoudige galg voor opgericht.
Intussen heeft een advocaat in Londen opnieuw clementie gevraagd by koningin
Elisabeth voor enkele van de meer dan honderd Afrikaanse Rhodesiërs die In
Salisbury in de dodencellen wachten. Dezelfde advocaat deed dat vorige week
ook voor de drie mannen die woensdagochtend werden opgehangen.
Hij deed dat toen op eigen initiatief,
zonder opdracht van de verdediger in
Rhodesië, die hij in Engeland vertegen
woordigt. Er was geen tijd meer voor
overleg. Zijn initiatief werd door de
advocaten in Salisbury evenwel volko
men goedgekeurd.
Er zijn in Engeland en in Rhodesië
politici en juristen die menen dat de
gratie niet aan de Britse koningin had
moeten worden gevraagd. Daardoor
zou de regering-Smith zich uit prestige
overwegingen wel gedwongen hebben
gevoeld om het gratiebesluit af te wij
zen. Men had zich, zo zeggen zij, beter
tot de gouverneur van het bewind van
Ian Smith kunnen wenden of tot de
Rhodesische premier zelf.
Inmiddels heeft Ian Smith in een in
terview met Winston Churchill, klein
zoon van de Britse oud-premier, weer
op zijn bekende vage manier hoop ge
wekt.
Churchill vroeg hem of hij bereid was
verdere terechtstellingen op te schor
ten indien er uit Londen bericht komt
dat Engeland weer wil onderhandelen.
Smith antwoordde: „Ik kan me op dit
ogenblik nergens toe verplichten. Laat
ons zeggen dat ik een redelijk man ben
en dat ik bereid ben elk redelijk voor
stel te overwegen".
De Britse regering kan, behoudens de
ze eventuele verscherping van de blok
kade van Rhodesië weinig of niets doen
om het regime van Ian Smith en zijn
volgelingen ten val te brengen.
Xff 'ij behoeven ons nog geen illusies
S te maken over eerste lentewarm- j
te. De wind blijft in de N.W.-hoek en
uit deze richting stroomt afwisselend
vrij koude en wat zrchtere lucht naar
onze oontreien. Vandaag valt er in
Gelderland hier en daar een bui, af ge-
J wisseld met een bescheiden zonnetje.
Zondag komt een nieuwe depressie
ten zuiden van Groenland tot ontwik-
keling, een hernieuwde weersverslech-
tering in de vorm van bewolking, enige
regen en mogelijk harde wnnd.
Dit is nu nog niet geheel met zeker-
I heid te zeggen vanwege 9de niet pre-
cies vaststaande baan van het mini-
mum. Bij dit alles blijft het hogedruk-
gebied van 1035 millibar dat nu al j
langer dan een week ten westen van
de Britse eilanden ligt, de grote re-
gisseur.