ZIEZO
w
Kuiken in Hamersveld - moedertje in Spanje
ZATERDAG 9 MAART 1968
L-, .-hVJks
5ÉHVIC*}.' Koi?
mafgebroken strijd tegen ziekten - dat
houdt heel wat in. Om te beginnen is er een
hokoppervlak van 22.000 vierkante meter,
Wie heeft deze eendagskulkens de vleu-
.gels gegeven, waarmee zij tegen het midder
nachtelijk uur van Schiphol naar Barcelona
vliegen? Dat heeft de oude John Cobb ge
daan. Als een der eersten ontdekte hij vijftig
jaar geleden op zijn farm in Amerika, dat van
kuikens heel wat meer te maken was dan men
tot dusver deed. Het woord veredeling was
nog niet bekend, maar hij begon alvast met
researchwerk om de kwaliteit te verbeteren.
Er groeide een wereldbedrijf uit, waarvan de
belangrijkste Europese vestiging nu in. Ha
mersveld staat. Vandaaruit gaan nu per jaar
twee miljoen kuikens de wereld over, die de
titel „slachtkuikenmoederdier" dragen. Zij
zijn namelijk bestemd voor vermeerderings-
bedrijven en worden verondersteld, per stuk
nog eens honderd slachtkuikens voort te
brengen. Om hen daartoe in de gelegenheid
te stellen sluit Cobb bij elk pakket van twaalf
hennetjes een haantje in. Voornaamste afzet
gebied vanuit Hamersveld: Spanje en Italië.
Elke week gaat er een chartervliegtuig met
vijftienduizend tot twintigduizend kuikens de
lucht in. John Cobb heeft hun vleugels ge
geven!
Die vleugeltjes zijn wel langzaam gegroeid.
Jarenlang werd eerst gekneed en gevormd
in de natuur-processen, totdat het kuiken er
stond zoals de consument het wilde hebben,
to researchtaal: het maximaal mogelijke was
bereikt in het omzetten van voer in vlees.
Daarmee was de zaak gezond, maar helaas
alteen in figuurlijke en geenszins in letterlijke
zin. Allerlei ziekten - tot pokken en cholera
toe - bleven het tot volmaaktheid gebrachte
kuikendom teisteren en er kwamen zelfs nog
nieuwe ziekten bij. De schade schrijft men
in miljoenen en daarom is de research nu
helemaal gericht op het fokken van gezonde
kuikens en het aankweken van een groot
weerstandsvermogen.
De gang van zaken bij Cobb Hamersveld
N.V. is nu, dat het researchwerk in de Ver
enigde Staten gebeurt, waar de oude heer
Cobb inmiddels zijn tachtigste verjaardag
heeft gevierd en zijn zoon het meeste werk
heeft overgenomen. Het daar verkregen
basismateriaal van bijvoorbeeld twee ver
schillende rassen wordt in zendingen van
honderdduizend - allemaal eendagskuikens -
naar Hamersveld gestuurd, waar men de zaak
een week of acht aanziet. Hamersveld selec
teert daarna voor de fok, waarbij meteen
80 procent afvalt - jammer voor de aldus ver-
stotenen, die meteen naar de slachterijen
gaan. Die andere 20 procent gaat het meer
naar den vleze. Zij mogen leggen en na vele
ingewikkelde procedures komt op een goede
dag duizend- en duizendvoudig precies het
kuiken tevoorschijn, dat elders met succes
voor verdere fok kan worden gebruikt. Een
duur kuikentje ook: het kost al gauw f 3,50
voor de afnemers in het binnenland en voor
het buitenland komt daar nog het een en an
der bij, o.m. aan transportkosten.
Dat buitenland neemt trouwens meer dan
90 pet. van de produktie af.
waar niets mis mag gaan. Een enkele mus,
die met wat ziektekiemen onder de veren
komt binnenfladderen, kan een ramp veroor
zaken. Hetzelfde kan ook een directeur van
het bedrijf doen; al is hij misschien geen ba
cillendrager, hij kan iets aan zijn schoenen
hebben. Zowel aan de mus als aan de direc
teur wordt dan ook respectievelijk beslist en
beleefd de toegang tot de meest kwetsbare
afdelingen geweigerd. Het liefst zou men ook
de vaste verzorgers buiten de deur houden,
maar dat gaat moeilijker, ook al vindt de voe
dering automatisch plaats. Wel moeten zij
andere kleren aantrekken, die eerst met des
infecterende stralen zijn behandeld. Hier
heerst een hygiëne, grimmig, als in het hel
derste sanatorium. Bij dat alles een controle
op de kuikens van uur tot uur. Dat het niet
onbetaalbaar wordt, komt eigenlijk alleen
door de nakomelingen, die elk kuiken straks
in de vermeerderingsbedrijven van de klan
ten zal krijgen. Die moeten het weer opbren
gen.
Bij de behandeling van de eieren gaat het
al even scrupuleus toe. Stuk voor stuk keuren
onder de lamp, drie maal zeventigduizend in
de broedmachines, twee maal eruit om te kij
ken of alles goed gaat - na achttien dagen
voorbroeden kan van een onvruchtbaar ge
bleken el nog wel een smakelijke beschuit
worden gemaakt - en precies op het bereken
de uur komen de eieren uit. Dat wil zeggen,
85 pet ervan, wat een heel aardig resultaat
mag heten. Alles bij elkaar: veel investerin
gen, veel werk, veel inspanning in een bran
che die nogal conjunctuurgevoelig is. Wan
neer het even verslapt, kan men niet eens met
een nieuwe verpakking komen om de koop
lust aan te wakkeren - nee, dan is het gewoon
weer wachten op betere tijden. Planning op
lange termijn wordt op die manier een moei
lijke zaak, terwijl het toch nodig is.
anneer na dat alles de kuikens er zijn,
kunnen ze ook alleen nog maar de eerste
achtenveertig uur worden vervoerd. Zij heb
ben dan namelijk nog een stukje eidooier bij
zich als proviand. Wanneer dat op is, moeten
zij al in de vermeerderingsbedrijven zijn. Zo
is Hamersveld tot die wekelijkse vluchten
naar het zuiden gekomen en heeft men de tijd
van uitkomen tot aflevering zelfs kunnen ver
korten tot zesendertig uur. Met lijndiensten
is het onbegonnen werk, waarbij ook nog het
risico bestaat dat er zieke papegaaien, labo
ratoriumratten of andere moeilijke, zaken aan
boord zijn. Chartervluchten dus - eerst met
een eigen verzorger, maar later leerden de
mensen van Martin's Air Charter zelf, hoe het
grut onderweg moet worden aangepakt. Het
t,. komt voor een groot deel neer op het heen
en weer draven tussen verwarmingsknoj3 en
kuikendozen en het voortdurend verplaatsen
van die dozen. De temperatuur kan namelijk
enorm oplopen, maar aan de buitenkant van
de stapels weer veel te laag worden.
Ook moet het niet gebeuren dat een van
de kartonnen dozen opengaat, waarvan de
kuikens, zo klein als ze zijn, meteen gebruik
maken om zich in het gangpad ietwat te ver
frissen. Het is namelijk niet zo'n toer om ze
weer te vangen, maar wel om de haantjes en
de hennetjes uit elkaar te houden. Het is alle
maal nogal wat voor beestjes, die nog maar
net komen kijken; fokker en vervoerder zijn
dan ook tevreden, wanneer 98 pet het over
leeft.
Zo staat elke week, laat in de avond, een
vliegtuig te wachten onder de schijnwerpers
op een afgelegen startbaan. Meestal een van
de oude, schier onsterfelijke Dakota's, die al
sinds het begin van de oorlog de meest on
waarschijnlijke vrachten hebben vervoerd
naar de meest onwaarschijnlijke gebieden op
deze aarde. Ditmaal zijn het dan weer eens
kuikens, vijftienduizend, twintigduizend. Bij
het opstijgen klinkt het massale gepiep van
de lading boven alles uit, maar de vlucht
duurt minstens vijf uur en na een uurtje wordt
het al stiller en stiller - als je zo jong bent
went alles gauw.
En ziet de toekomst er eigenlijk zo beroerd
uit? Helemaal niet. Dat wordt nog heel lang
rondlopen en graantjes pikken op Spaanse
bodem. En maar eieren leggen.
De kuikens die daaruit komen hebben min
der te verwachten. Wie met vakantie naar
Spanje gaat kan hen deze zomer al tegen
komen, op zijn bord in het restaurant.
Een wat eenzijdig weerzien met het vader
land, zou je kunnen zeggen.
Hoogvliegers in de
Net uit het ei en dan alweer 't donker in
dan is 't in die dozert toch beter
al gaan die ook weer dicht, voordat de reis begint
wat niet wegneemt, dat je er onderweg nog wel
eens even kunt uitpiepen
Ti,
totdat die Spanjaarden je voorgoed te pakkc
hebben
o
Een onzer verslaggevers
vloog dezer dagen mee met
een vliegtuig vol
eendagskulkens van
Schiphol naar Barcelona.
De kuikens, afkomstig uit
onze contreien, hadden een
voorspoedige reis. Waar
het de Nederlandse
exporteurs en de Spaanse
pluimveehouders bij deze
kulkenvluchten om gaat, kan
men lezen In bijgaand
artikel.
kuikenwereld
