Veenendaals dagblad Negen maal gratie verleend Bulten EUROPESE MINISTERS GEEN STAP VERDER Woelig weekend door protesten tegen Johnson Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei Goudprijs onveranderd In Warschau nog onrust Van Rappard wil censuur bij radio en televisie Minister Luns: held op sokken estmoreland wil nog eens 200.000 man Ook betoging tegen Smith T uchthuisoproer in Oregon British Petroleum gaat spoedig boren bij IJmuiden ZILVERSCHAT IN GRINTHOOP Zeventig leden Jongeren-K. V. F naar Radicalen Sjah en Farah bij honinhlijhe familie in Lech Aanhoudend onbestendig Venijnboom Gratieverzoek KREMLIN ZWIJGT Censuur DRIE GEBIEDEN SOCIALISTISCH KAMERLID GEARRESTEERD SPREKERSHOEK BEKEURD Bewakers gegijzeld CH-RADICALEN GELDERLAND Bur. voor redactie en administratie: Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal, Telef. 08385—10550 (adm.), 10757 en 10955 (red.), Giro 1321600. Rhenen: Boekhandel C. Waiboer en Recl.» bureau J. Baars VALLEI Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei", opge richt in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v. Advert, losse mm-prljs 17 cent. Kleine annonces „Vraag en Aanbod" op dl., do. en za. 1-10 woorden 1,50, ieder woord meer 15 cent. MAANDAG II MAART I968 - 42e JAARGANG no. 60 WEER 2 EXECUTIES IN RHODESIE BAZEL De zeven westerse landen, die de Londense goudpool vormen, heb ben gisteravond aangekondigd, dat zij de goudprijs op 35 dollar per zogehe ten troy ounce van 31,1035 gram zullen handhaven. De aankondiging was vervat in een ongebruikelijke verklaring na afloop van de doorgaans geheime maandelijk se weekendbijeenkomst in Bazel van de presidenten van de centrale banken van België, Frankrijk, West-Duitsland, Italië, Nederland, Zweden, Zwitser land, Engeland en de Verenigde Staten de z.g. „club van Bazel". Het bijwonen van de vergadering door de Amerikaanse bankpresident werkte eind vorige week de geruchten ln de hand, dat de Verenigde Staten wel eens met een hogere goudprijs konden instemmen. Met hun verklaring willen de bank directeuren voorkomen, dat de goud speculatie zich vandaag in stijgende mate voortzet. In Londen wordt echter verwacht, dat de goudaankopen zullen voortduren. WASHINGTON Niet honderddui zend maar ruim tweehonderdduizend man troepen heeft generaal William Westmoreland gevraagd ter verster king van de Amerikaanse troepen macht in Viëtnam. Met het oog op de „zeer, zeer zware gevechten", die hij de komende maan den verwacht, achtte hij de huidige Amerikaanse troepensterkte, ruim een half miljoen man, niet groot genoeg. Westmoreland heeft president Johnson bovendien voorgesteld de militaire ac ties uit te breiden tot Laos en Cambod ja. Dit om de vijandelijke bases en aan- voerroutes te kunnen vernietigen. Westmorelands verzoek luidde tot hooglopende discussies in de Ameri kaan regering, aldus het dagblad New York Times. Een aantal hoogge plaatste ambtenaren van het Ameri- kanse ministerie van Defensie zou zich hevig verzetten tegen de door Westmo reland voorgestelde uitbreiding. De maatregel zou slechts een wederkerige opvoering van het aantal communisti sche troepen tot gevolg hebben, zeiden zij. AMSTERDAM Tweehonderd de monstranten hebben gisteren in Am sterdam betoogd tegen het bewind van de Rhodesische premier Ian Smith. Op spandoeken en borden werden leu zen meegevoerd als „Ian Smith is een moordenaar" en „Stop de moord in Rhodesië". rkeze onvriendelijke naam geeft het buitenvolk hier en daar aan de T ax us, ons vroegst bloeiende naald hout, waarvan we in een groep bij een kasteel in het Sticht zij het op het randje van Gelderland de zwavelig- gele mannelijke bloemen in de oksels van voorjarige naalden aan de achter zijde der twijgen opmerkten. Dit was in de eerste dagen van maart en ik ken dichterbij huis en ook weer cp een buitengoed eveneens exemplaren in dit stadium. Inderdaad zien we de taxus nogal eens op dergelijke plaat sen ook kerkhoven) aangeplant en al is hij meer struik dan boom en al ont popt hij zich als een echte langzaam- groeier, toch hield men van deze te vreden donkergroene conifeer, zij het vaak wegens het regeneratievermogen na de ingrijpende s ei tot allerlei die ren- en tuinfiguren. Ge ziet die bij vergeten ouderwetse buitenhuizen en ik vind het plezierig zo'n fantasie op te merken; de moderne tuinarchitec tuur doet aan die hanen, pauwen en honden natuurlijk niet meer, doch ik ben nog van de oude stempel. Wij werden indertijd thuis voor deze aar dige lentebloei gewaarschuwd, doch we wisten ze in de tuin van de notaris best te staan. Wij kenden ze omtrent oktober voornamelijk aan de mooie rode z.g. schijnb^ssen onderaan de takken en peuterden er weieens de giftig-groene zaden uit. Maar verder kónden ze ons niet verlokken, al za gen we de lijsters er rustig van snoe pen. De zaak is, dat het vruchtvlees niet, doch de gave pit wil vergiftig is; de zaden passeren dan ook zonder schade te doen, de ingewanden der vogels. Het woord „toxine" werd zelfs van taxus afgeleid en venijn- boom is een toepasselijke naam. SALISBURY (Rhodesië) De Rhodesische rebellenregering van Ian Smith heeft vanmorgen wederom twee veroordeelde inheemse Rhodesiërs opgehangen. Mededelingen waarin de executies bekendgemaakt werden, waren om 08.22 uur geplakt aan het hek van de centrale gevangenis, liet lot van de vier andere in heemse Rhodesiërs, die ook ter dood veroordeeld zijn, is nog niet bekend. De opgehangen mannen zijn: Francis Chiresa en Taka Jeremiah, die 6 febr. 1965 ter dood veroordeeld werden, wegens moord op een stamhoofd. De rechtbank was meegedeeld, dat de mannen door een Afrikaanse nationalis tische partij gestuurd waren, om het stamhoofd te executeren. 11-3-1968 A. B. WIGMAN De regering Ian Smith heeft gratie verleend aan negen andere Afrikanen, die ter dood veroordeeld waren en se dert november 1965 wachtten op hun executie. Onder hen die gratie kregen, bevin den zich niet de vier Afrikanen van de zes. die vanmorgen opgehangen zouden worden. Hun zaken, aldus een woordvoerder voor de regering Smith worden nog be studeerd. Premier Harold Wilson komt onder steeeds sterkere druk van zijn eigen partij te staan, om uitgebreidere en meer effectieve sancties tegen Rhode sië te treffen. De ministers en juridische adviseurs van het kabinet hebben het gehele weekeinde doorgewerkt. Zij waren zich wel bewust van het feit, dat de gemoe deren tot het kookpunt verhit zouden raken, als de executie van nog eens 2 Afrikanen doorging. De executies, die door Londen als „moord" gekarakteriseerd worden, vormen een aanfluiting van het gezag van Londen en laten zien dat Ian Smith iedereen duidelijk wil maken, dat hij, en niet de Engelsen, het voor zeggen heeft in Rhodesië, ten koste van zijn ge kleurde onmondige onderdanen. In Labourkringen is men van mening dat de Verenigde Naties daadwerkelijk ingeschakeld zouden moeten worden bij de crisis. Engeland moet nu vrijwel al leen de taak van pclitie-agent vervul len. De VN-sanctie* tegen Rhodesië zouden kunnen vt ,v?r. uitgebreid bijvoorbeeld door het moeilijker te maken voor Rhodesische staatsburgers naar andere landen te reizen en stop zetten van post- en telegraafverkeer. De Observer noemt de executie van de twee Afrikanen een „politiek wapen" in de handen van het regime-Smith. „Ook al heeft Smith ermee aange toond dat de Engelse regering machte loos is in Rhodesië, hij heeft ook de my the vernietigd, dat hij een redelijk staatsman zou zijn", aldus het blad. Over de vraag welke specifiek juri dische maatregelen genomen kunnen worden tegen allen die bij de execu ties betrokken zijn, wordt waarschijn lijk deze week verslag uitgebracht in het Engelse Lagerhuis. Minister George Thomson en procureur-generaal Sir El- wyn Jones bestuderen de mogelijkhe den. Onder andere zouden de betrokke nen wegens moord kunnen worden aan geklaagd. Het Rhodesische ka"binet is zondag avond in buitengewone zitting bijeen ge weest, maar na afloop van de zitting, die 2'/i uur duurde, wilde geen van de ministers die de residentie van premier Ian Smith verlieten, commentaar ge ven op de petities voor gratie. De petities werden ingediend door ad vocaten van de veroordeelden. Ook van Paus Paulus is zondag een verzoek binnengekomen om gratie voor de zes mannen. De Paus verklaarde in zijn brief, dat hij „met diepe droefheid" het nieuws van de drie terechtstellingen die woens dagmorgen hebben plaatsgehad, heeft vernomen. Hij verklaarde te betreuren „dat overwegingen van menselijkheid" bui ten beschouwing zijn gelaten. De brief is namens de Paus verzon den door Amleto kardinaal Cicognani. WARSCHAU Met geen woord rep pen de Russische kranten of de radio stations van de gebeurtenissen die zich afspelen ln Tsjecho-Slowakije en Po len. In beide landen zijn er bewegin gen aan de gang die gericht zijn op grotere onafhankelijkheid van Moskou. Dat gebeurt op een ogenblik waarop de Russische leiders al de handen vol hebben bij hun pogingen om te voor komen dat Roemenië een geheel eigen weg inslaat, zoals Zuid-Slavië dat al in 1948 deed. De onrust in Polen is, in tegenstel ling tot die in Tsjecho-Slowakije, be perkt tot de studenten. Men mag ech ter aannemen dat een deel van het Poolse volk met de studenten sympa thiseert. De studenten eisen opheffing van de censuur op geschriften, boeken en to neelstukken. Hun actie begon enkele dagen geleden toen een toneelstuk ver boden werd omdat het anti-Russische passages bevatte, wat het publiek in grote opwinding bracht. De studenten riepen zaterdag tij dens de bijeenkomst: „Wij willen geen geheime politie, wij willen de schrij vers." Tijdens de botsingen met de po litie werd „Gestapo" geroepen. De gstudenten werden met traangas uiteen gedreven. De ongeregeldheden van de afgelo pen dagen worden de ernstigste ge acht die zich in Warschau hebben voor gedaan sinds 1957 toen de politie en studenten slaags raakten na het publi- katieverbod van een liberaal blad. De acties van de politie leken op een militair offensief. Hele convoolen groen geschilderde politiewagens kruisten door de drukke straten op zoek naar groepjes jongeren en studenten. Gisteravond was het vrij rustig in de Poolse hoofdstad. Vanwege de onrust in Polen en Tsjecho-Slowakije zijn in Hongarije alle demonstraties, van wel ke aard ook, voorlopig verboden. Bij de gevechten met de politie van vrijdag en zaterdag in Warschau koos het publiek herhaaldelijk partij voor de studenten die meedogenloos werden afgeranseld. Alles bijeen hebben ongeveer vier duizend studenten gedemonstreerd. De Poolse kranten die. in tegenstelling tot die in Tsjecho-Slowakije, nog volop censuur kennen, eisen eenstemmig dat er strenge maatregelen zullen worden genomen tegen de betogers. De Poolse televisie liet beelden zien van de rel letjes. Voor het eerst sinds 20 jaar had zon dag op het graf van de vroegere Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Jan Masaryk die twee weken na de machtsoverneming door de commu nisten uit een raam van zijn ministerie viel (of werd gegooid) een herden kingsplechtigheid plaats: enige honderden studenten plaatsten kransen op het graf te Lany. Voor uitvoeriger nieuws uit Praag zie men elders in dit blad). Of minister Luns nieuwe schoenen aanhad, die hem knelden, of dat er anaere knelpunten hem hinderden werd niet bekendgemaakt. Feit is, dat de minister zich op kousevoeten in Brussel bevond tijdens de vergadering van de E.E.G. De mi nister maakte het zich gemakkelijk, omdat het boven de tafel erg ongemakkelijk was, zei men in E.E.G.-kringen. Hij was dus meende men, letterlijk een held cp sokken. BRUSSEL De ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Gemeen schap hebben zaterch>* na moeizame en soms vinnige discussies, de Europese commissie verzocht een advies uit te werken over de plannen van Benelux, Ita lië en Duitsland voor een nauwe betrekking met Groot-Brittannië en de andere landen die toetreding tot de Europese gemeenschap hebben gevraagd. De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Couve de Murville, heeft zich op deze vergadering opnieuw verzet tegen de vergaande tegemoetkomingen aan de Britten, Ieren, Denen en Noren, op het gebied van de handelsbetrekkingen en ook tegen het organiseren van samenwerking op technologisch gebied tus sen de zes en deze kandidaten voor het EEG-lidmaatschap, in afwachting van een feitelijke toetreding. UTRECHT Mr. L. R. J. ridder van Rappard is vóór censuur bij radio en televisie. De burgemeester van Go- rinchem noemde zaterdagmiddag tij dens een vergadering van de Christen- Democraten Unie in Utrecht een vorm van censuur onmisbaar. „Het onzorgvuldig denken ook met betrekking tot de vrije meningsuiting —is vrijwel grenzeloos", zei ridder van Rappard. Hij verweet de regering dat zij niet optrad tegen, wat hij noemde, hersenspoelingen. De ridder concludeerde, dat de over heid zich niet langer mag ontrekken aan de beveiliging van de geestelijke volksgezondheid. „Onder het motto „Alles Kan en Alles Mag" is er thans sprake van provocatie, kwetsing en ont luistering van het mensbeeld", aldus Ridder van Rappard. Aan het einde van de debatten dreig de als gevolg van de onverzoenlijke Franse houding een impasse te ont staan, doch die werd op het laatste ogenblik vermeden, doordat de Franse minister (na afzonderlijk overleg met de ministers van Benelux en Italië) in stemde met een studie-opdracht aan de commissie. Jean Rey zal op de volgen de vergadering van de Europese raad op 5 april in Luxemburg een ad vies uitbrengen. De Benelux en Italië hebben zeker niet gejuicht over het Westduitse voor stel nauwe economische banden te leg gen tussen Egeland en de EEG. Niets in de plannen van minister Brandt wees duidelijk op een eerste stap naar een volledig Engels lidmaatschap. De Fran se minister Couve de Murville con stateerde daarom tevreden: „We heb ben het nu over handelspolitiek. Maar het is zelfs de vraag of de Duitse voor stellen in overeenstemming zijn met de regels van de internationale han delsorganisatie GATT." Duitsland wil ook technologische sa menwerking, als de gemeenschap het eens is geworden over de te verwezen lijken plannen. Daar had Frankrijk niets op tegen. Couve de Murville noem de zelf drie gebieden waarop samen werking denkbaar is: computers, ruim tevaart en kernenergie. „Maar eerst zien waarover we het eens kunnen wor den. Ik heb namelijk zo'n idee dat som migen onzer ergens in hun achterhoofd met de gedachte spelen Engeland via een zijdeur aan de conferentietafel te krijgen." Een boze Belg Harmei sprong op: „Ik neem het niet dat de Benelux van achterbakse handelingen wordt be schuldigd. Iedereen weet al lang hoe wij over deze kwestie denken." Van de eensgezindheid tussen Frank rijk en Duitsland, die kanselier Kiesin- ger onlangsin Parijs onderstreepte, bleek inmiddels niet veel. Duitsland wil met de vier kandidaten voor het lid maatschap van de EEG gezamenlijk spreken, Frankrijk wil afzonderlijke on derhandelingen over handelsbetrekkin gen. Couve de Murville gaf dan ook toe: „Er zijn verschillen van inzicht tussen ons." De Belg Rey, voorzitter van de Euro pese Commissie, durfde het na al de verwarrende gesprekken niet goed aan, zelf een standpunt in te nemen. Wel „is de Europese Commissie bereid haar oordeel te geven over de inmmiddels vijf voorstellen tot samenwerking met Engeland. Half mei kan de Commissie gereed zijn." HAARLEM De tegenstanders van president Johnsons politiek in Viëtnam hebben voor een woelig weekend gezorgd. De belangrijkste gebeurtenissen waren: De arrestatie in Haarlem van vier van de honderdvijftig protesterenden daar, onder wie het Tweede-Kamerlid drs. J. J. Voogd (soc.); 0 De aanhouding in Rotterdam van dertien jongens en meisjes, die borden met anti-Johnson-leuzen droegen; De inbeslagneming van het cartoonblad „God, Nederland en Oranje* een voor Johnson beledigende cartoon in voorkwam; omdat er Het televisie-optreden van de minister van Justitie, prof. mr. C. H. F. Polak, die wel degelijk verschil ziet tussen de beredeneerde uitspraak van prof. Delf- gaauw over Johnson en het schelden van studenten en anderen. Vrijdag al hadden groepen predikan ten, priesters en intellectuelen in Am sterdam en de Zaanstreek in een brief gevraagd eveneens vervolgd te worden om hun overtuiging, dat president Johnson gemeten naar de maatsta ven van Neurenberg en Tokio oor logsmisdaden begaat. Bovendien is vrijdag de hele oplage van het aan de Vrije Universiteit van Amsterdam verschijnende blad Phare- tra (ca. 4600 exemplaren) in beslag ge nomen. In dit blad was een pagina met de tekst „Johnson oorlogsmisdadi ger" opgenomen, die als raambiljet kon worden gebruikt. In Haarlem, waar honderd vijftig de monstranten allen een affiche droegen waarop de bijna klassiek geworden kwalificatie van de Amerikaanse presi dent prijkte, bleef het zaterdagmiddag niet bij een optocht alleen. De roerige middag was begonnen met een toe spraak in de sprekershoek van de Haar lemmer Hout van het Eerste-Kamerlid O. M. Boetes (pac.-soc.), die dindag in de vergadering van de Eerste Kamer de woorden „Johnson-Moordenaar" had gebezigd. Hij deelde mee, dat zijn pro test over het niet notuleren van zijn ont boezeming morgen wordt behandeld in de Eerste Kamer. Tijdens de tocht werden behalve de heer Voogd ook het gemeenteraadslid voor de PvdA, W. van der Vaart de boekhandelaar H. Hisschemöller en de instrumentmaker J. Wiegers gearres teerd. Later op de middag werd hun vrij lating afgewacht door de menigte zit tende demonstranten, die de tijd dood den met het zingen van de Internationa le. De politie weigerde te voldoen aan hun eis ook hen te bekeuren. Zie verder elders in dit blad. SALEM Gevangenen van de staats gevangenis van de Amerikaanse staat Oregon zijn het weekeinde in felle op stand gekomen uit ontevredenheid over hun behandeling. Zij gijzelden daar bij hun bewakers. Ongeveer honderd van de bijna twaalfhonderd gevangenen waren heer en meester in 't grote gevangeniscom plex nadat zij de bewakers hadden overmeesterd en opgesloten en enkele gebouwen op het terrein hadden platge brand. Een grote politiemacht, ver sterkt met troepen van de staatspolitie, gevangenisbewaarders en hulptroepen, hielden de gevangenis in Salem omsin geld. De opstandige gevangenen eisten dat de directie werd ontslagen en dat bete re voorzieningen op het gebied van re creatie, voedsel en medische verzorging zouden worden beloofd. Afgevaardigden van Oregon en het gevangeniswezen spraken in een conferentiekamer van het complex met zes van de opstande lingen. Per televisie werden de grieven aan de buitenwereld bekendgemaakt. Gistermiddag lieten de gevangenen hun laatste vier gijzelaars (bewakers) vrij, nadat was toegezegd dat de 73-ja- rige directeur ontslag zou nemen en dat geen vergeldingsmaatregelen zouden worden genomen. rl ROTTERDAM British Petroleum zal op korte termijn met het boorei- 'land Sea Quest op zoek gaan naar olie en gas voor de Nederlandse kust. De Sea Quest zal an het werk gaan op een plaats ongeveer veertig kilome ter ten noordwesten van IJmuiden. Het eiland, één van de grootste ter wereld, wordt op het ogenblik bij de Rotterdamsche Droogdok Maatschap pij klaar gemaakt. De Sea Quest werd twee maanden geleden door zware stormwinden van zijn lokatie ter hoog te van de Engelse kust geblazen. GOES Naarstig zoeken in een berg grint langs de Oosthavendyk en de A. J.- kade in Goes heeft ongeveer zeventig zilveren munten, enkele sierkettingen en enkele gespen uit de Romeinse t(jd opgeleverd. Het grint was aangevoerd uit Limburg. Enkele schooljongens lopen met de mun ten op zak. De waarde is nog niet bekend, maar een verzamelaar heeft op enkele munten al een bod van vijfhonderd gulden gedaan. UTRECHT Zeventig leden van de Jongeren-K.V.P. zijn zaterdag in Utrecht uit de partij getreden. Zij zullen zich aansluiten bij de nieuwe partij Radicalen. De meerderheid van de K.V.P.-jeugd bleef binnen de K.V.P. om daar te blijven streven naar een consequent-vooruitstrevend beleid. Een pre-advies daarover kreeg de steun van 145 afgevaardigden. De voornaamste ondertekenaars waren penningmeester G. Tholen en vice- voorzitter T. Crijnen. Tegen stem den 69 congresgangers, onder wie voorzitter E. van Dongen, vice-voor- zitter A. Jacobs en secretaris H. Duindam. Drie jonge KVP'ers ont hielden zich van stemming. De overgrote meerderheid van de CH- radicalen heeft zaterdag in Utrecht vêrklaard dat zij zich nauw verwant voelt met de groep-Aarden. Twee CH-radicalen, de heren Dekker uit Amsterdam en Burger uit Wemel- dinge, wilden zelfs meteen uit de unie stappen. De CH-radicalen hadden ook ernstige kritiek op 't beleid van de CH-poli- tieke leider J. T. Mellema. Zij wilen ook dat het overleg tussen KVP, ARP en CHU in de Groep van Acht tien over een christen-democratische samenwerking voorlopig wordt opge schort. ARNHEM In het cultureel centrum „De Coehoorn" te Arnhem Is zater dagmiddag het Gelders actiecentrum van de partij Radicalen opgericht. Dit gebeurde tijdens en werkverga dering van de 16 initiatiefnemers. De kerngroep Radicalen was vertegen woordigd door mr. Jurgens uit Am sterdam. De activiteiten van de Gel derse radicalen zullen voorlopig ge coördineerd worden door de heer W, van Dam te Renkum. In Utrecht zal vrijdag a.s. de te voeren actie met de kerngroep Radicalen worden be sproken. Tijdens de zaterdag gehouden werk vergadering deelde mr. Jurgens mee dat het aantal leden de 1800 nadert. (Zie verder elders in dit blad) LECH De koninklijke familie kreeg gisteren in Lech een receptie aangeboden door de gouverneur van de Oostenrijkse provincie Vorarlberg, Her- bert Kessler. De koningin en prinses Beatrix kregen bloemen, prins Willem- Alexander een slee. Daarna zorgden veertig ski-leraren voor een feestelijke afdaling met ge kleurde fakkels. Dit festijn was be doeld als een hulde aan prinses Beatrix en prins Claus die gisteren twee jaar getrouwd waren. De koninklijke familie heeft het afge lopen weekeinde bezoek gekregen van de sjah van Perzië en keizerin Farah. Doven de oceaan ten westen van de Britse eilanden veranderde een hogedrukgebied weinig van plaats, ter wijl een depressie zich handhaafde boven Noord-Rusland. Achter de depressie om stroomde met noordelijke winden koude lucht van het zeegebied rond Spitsbergen via de Noordzee naar onze omgeving. Langs de grens tussen deze lucht van polaire oorsprong en zachte oce anische lucht, die langs de noordflank van het genoemde hogedrukgebied via IJsland naar de Britse eilanden stroomde, ontwikkelden zich kleine storingen, die ook in onze omgeving tijdelijk regen of buien veroorzaakten. In deze situatie komt niet veel ver andering, zodat we het komende et maal op het voortduren van dit on bestendige weer moeten rekenen.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 1