Brandt wil erkenning
Oder-Neisse lijn
Johnson wil
versobering
HI-FI SET
Kennedy beschuldigde
president Johnson
zonneschermen
BARA-LON
Rumoerige dag Djakarta
Over de
Symptoom
Praag remt vernieuwing af;
Warschau zegt niets
Aanval Brown
op Wilson
Israëlisch generaal
pleit voor
Bezwaren Oostduitse
kerken tegen
grondwet
in
Staat van beleg
Guatemala
Omgekomen in
woestijn
Egypt
Protestmars tegen
fabriekssluiting
Vriend Constantijn
naar Athene
SNEL RECHT
IN LONDEN
Weer gekaapt toestel
naar Cuba
Sardijns offensief
tegen grondwet
enaar
Gas, licht en post
in Engeland
duurder
Mond- en klauwzeer
in Engeland terug
Rekening oorlog nog niet gepresenteerd
Zeker
zemen
zonder
zorgen
TIJDELIJK
met gratis wafeldoekje
Polen
ADVERTENTIE
uw markiezenmaker adviseert u
DINSDAG 19 MAART 1968
WILLY BRANDT
geen links of rechts
NEURENBERG In deze vroegere naziburcht heeft de Duitse minister van
Buitenlandse Zaken Willy Brandt verklaard, dat het tijd wordt dat de Duitsers
de werkelijkheid van de door Hitier verloren oorlog onder ogen zien en hun
territoriale aanspraken op Polen opgeven.
Brandt vroeg ook begrip voor de moeilijke positie van Amerika in Vietnam
en sprak zich uit tegen de terreur en onverdraagzaamheid van uiterst links en
uiterst rechts.
Onder gejuich van het congres van zijn socialistische partij (SPD) verklaarde
hij, dat West-Duitsland in zijn eigen belang het streven moet steunen om de
verspreiding van kernwapens tegen te gaan. Hij beweerde dat zijn ambtge
noot van Financiën, Franz-Josef Strauss, niet namens West-Duitsland spreekt
wanneer hij zich keert tegen het voorgestelde verdrag van Genève. De kritiek
op Strauss, de voorzitter van de C.S.U., de Beierse vleugel van de C.D.U., zou
tot een crisis in de regeringscoalitie kunnen leiden. Ditzelfde geldt voor zijn
dramatische voorstel de Oder-Neisse grens met Polen te erkennen.
„De meesten hebben vergeten dat de
rekening voor de verloren oorlog nog
steeds niet vereffend is wij hebben
haar nog niet ontvangen", zo zei
Brandt. Hij betoogde dat het zelfbe
schikkingsrecht van Duitsers die ver
dreven werden uit gebieden die nu on
der Pools bestuur staan „geen aanspra
ken rechtvaardigen, welke niet verwe
zenlijkt kunnen worden. De werkelijk
heid is dat 40 pet. van de mensen die
nu in die gebieden leeft daar werd ge
boren en een nieuwe uitdrijving is on
denkbaar.
„Een grotere werkelijkheid is dat het
Duitse volk verzoening, speciaal met
Polen verlangt en nodig heeft. Wij ver
langen het en hebben het nodig, zonder
te weten wanneer hun eigen politieke
eenheid in een vredesverdrag zal wor
den vastgelegd. Dit betekent erkenning
of eerbiediging van de Ode-Neisse lijn,
voordat dit bij vredesverdrag wordt
geregeld. Dit betekent dat de bestaan
de grenzen in Europa niet door geweld
gewijzigd mogen worden en dat West-
Duitsland bereid is zich hiertoe te ver
plichten".
Er is nog geen officieel commentaar
van de regering op de rede gekomen.
Het applaus dat Brandt kreeg wijst er
echter op, dat een aanzienlijk deel van
de SPD voor erkenning van de Oder-
Neisse lijn is.
Brandt sprak zijn rede van twee uur
met zelfverzekerdheid uit.
Brandt veroordeelde als schandalig
het optreden van jongelui tegen hem en
vici-voorzitter Herbert Wehner toen zij
zondag naar het partijcongres gingen.
„Een menigte blijft een menigte, zelfs
als er jonge gezichten in zijn.... Onver
draagzaamheid en terreur, of dit nu van
links of rechts komt, moeten de vrij
heid geen geweld aandoen, zodat deze
teniet gaat.
De plaatselijke overheid heeft mee
gedeeld, dat tegen zes van de 200 beto
gers een vervolging zal worden inge
steld wegens mishandeling van de SPD-
leiders en het verbranden van partij-
vlaggen.
Brandt meende dat de regering een
proefproces moet aanhangig maken of
groepen als de neo-nazistische NPD,
waarvan hij zei dat deze de vrije de
mocratische orde bedreigt, verboden
kunnen worden.
Ex-nazi's, opgewarmde nazi's en neo
nazi's zijn allemaal verraders van ons
land en volk", zo besloot hij onder don
derend applaus.
LONDEN Wanneer men het gezag
van deze regering wil herstellen, moe
ten de gronden waarop zij haar beslui
ten neemt anders worden en dienen de
contacten tussen de ministers funda
menteel te worden verbeterd. Dit heeft
de afgetreden Britse minister van Bui
tenlandse Zaken, Brown, maandag in
het Lagerhuis gezegd, waar hij een
verklaring gaf van zijn besluit, de por
tefeuille vah Buitenlandse Zakeiw in te
leveren. De ex-minister meende, dat
de wijze waarop in het kabinet beslui
ten genomen worden, de democratie in
gevaar kan brengen.
Ik ben niet afgetreden ondanks de
ernst van de toestand, maar juist om
dat de toestand ernstig is, zei hij.
Het aftreden van Brown kwam vori
ge week op het hoogtepunt van de
goudcrisis. Brown rechtvaardigde in
het Lagerhuis zijn heengaan met de
verklaring, dat zijn protesten tegen de
noodmaatregelen van de regering wa
ren genegeerd. Hij zei voorts, dat het
niet zijn bedoeling is premier Wilson
uit te dagen of een partij-revolutie te
veroorzaken. Als parlementslid zou
hij alles doen om deze regering ster
ker, doeltreffender en vertrouwens-
waardiger te maken.
MINNEAPOLIS President Johnson
wenst met grote spoed een program
ma van nationale versobering om de
economische toestand in de Verenig
de Staten te verbeteren en de oorlog
in Viëtnam te helpen winnen.
De president bracht een niet-aange-
kondigd bezoek aan een jaarvergadê-
ring van de nationale boerenbond in
Minneapolis, in de staat Minnesota
de staat van senator McCarthy,
„De tijd is gekomen", zei hij, „dat uw
president u moet vragen deel te ne
men aan een totale nationale inspan
ning om de oorlog te winnen, de vre
de te winnen en het werk in het
eigen land af te maken".
Johnson probeert met behulp van het
Congres de overheidsuitgaven dras
tisch te besnoeien om het wetsont
werp tot verhoging van de inkom
stenbelasting een kans op aanvaar
ding te geven. Hij zei dat hij zou pro
beren de overheidsuitgaven te ver
minderen met drie tot vier miljard
dollar.
Het sprak vanzelf dat als gevolg daar
van vele dringende zaken op uitvoe
ring zouden moeten blijven wachten.
De president deed daarmee zijn tot nu
toe dringendste beroep op het Ameri
kaanse volk, om ter wille van de goe
de zaak. genoegen te nemen met een
geringe belastingverhoging in ruil
voor zeer aanzienlijke beperking van
de uitgaven van de overheid. Hij her
haalde dat Amerika de strijd in Viët
nam tot de overwinning zal voortzet
ten, onverschillig of die overwinning
valt op.het slagveld of aan de confe
rentietafel.
ADVERTENTIE
Voor stereo op z'n best.
D.w.z. radioprogramma's
en grammofoonplaten
op ware studio-kivaliteit.
5 golfbereiken.
Ingebouwde voorversterker.
Fysiologische
volumeregeling.
Frequentiebereik
40-20.000 tiz.
Minder dan l°l0 vervorming
bij 2x12 Watt
sinusvermogen.
In stijlvolle en
palissander uitvoering.
Prijst 1148.-
kleine box f 92.-
grote box f 249.
BERLIJN De katholieke bisschop
pen van Oost-Duitsland hebben in een
herderlijk schrijven bezwaar aangete
kend tegeh de nieuwe „socialistische
grondwet".
Volgens de bisschoppen, worden in de
nieuwe grondwet de rechten der ker
ken niet meer gegarandeerd en bestaat
behoefte aan een duidelijke garantie
van gewetens- en geloofsvrijheid, onge
stoorde godsdienstuitoefening, erken
ning van de rechtsstaat der kerken en
het eigendomsrecht.
De gewetensvrijheid is volgens de
bisschoppen een „fundamenteel men
senrecht".
De Evangelische bisschoppen hebben
op 15 februari in een brief aan het
staatshoofd en partijleider Walter Ul-
bricht uiting gegeven, aan hun bezorgd
heid over het ontbreken van artikelen
over godsdienstvrijheid in de grond
wet.
GUATEMALA De regering van
Guatemala heeft maandagavond voor
het gehele land de staat van beleg af
gekondigd, nadat zaterdag aartsbisschop
Casariego werd ontvoerd. De staat
van beleg is voor 30 dagen afgekon
digd en in die tijd zal uitsluitend het
leger voor de handhaving van de orde
zorgen.
Sedert 16 januari gold de noodtoe
stand waarbij de ordebewaring in han
den van de burgerlijke autoriteiten (het
ministerie van Binnenlandse Zaken was
gebleven.
Alle bladen in Guatemala hebben een
verklaring van de „strijdkrachten van
de rebellen" afgedrukt, waarin staat
dat deze niets te maken hebben met
de ontvoering van de aartsbisschop.
NIAMEY (Niger) Van een gezel
schap van 20 personen, dat eerder de
ze maand van de oase Agades in de
Sahara per vrachtauto naar Liberië
vertrok, zijn zeker acht mensen van
dorst gestorven. Militairen van Niger
hebben hun lijken gevonden. In de
buurt bevonden zich de kadavers van
72 schapen, die men de keel had door
gesneden, kennelijk om het bloed te
drinken.
Negen leden van het gezelschap wor
den nog vermist. Drie zijn erin ge
slaagd het dorp Dirkou te bereiken,
na een voettocht van twee dagen. De
auto was defect geraakt.
WINSCHOTEN „Ontwikkelings
hulp? Ja, bij ons", zo luidde het op
schrift van een der spandoeken, die za
terdagmiddag in Winschoten werden
monstranten hielden daar een protest-
nmonstrante hielden daar een protest
mars tegen de voorgenomen sluiting
van enkele strokartonfabrieken: Rei-
derland in Winschoten en De Toekomst
in Scheemda.
Aan de mars werd deelgenomen door
met werkloosheid bedreigde arbeiders
en hun gezinnen. communistische
raadsleden uit Oost-Groningen, een
groep Groningse studenten en kunste
naars en een drumband uit Amster
dam.
In een resolutie werden van regering
en Staten Generaal maatregelen ge-
eist tegen bedrijfssluitingen en voor
het tot stand komen van meer werk
gelegenheid in -de streek.
vileda
ADVERTENTIE
PRAAG (Reuter) De vernieuwingen in Tsjechoslowakye voltrekken zich naar
de mening van de partijleiding wat al te snel. Er zyn tekenen die erop wijzen dat
Alexander Dubcek, die in januari president Novotny als secretaris (leider) van
de communistische partij opvolgde, bezig ls de vernieuwingsdrang wat in te
tomen.
Het lagere partij kader en het volk
Hét lagere partijkader en het volks
weten niet goed raad met de nieuwe
toestand en de grotere vrijheid. Door
nog verder gaande liberalisering van
het bewind zou daarom gemakkelijk
anarchie kunnen ontstaan.
De andere landen van het commu
nistische blok slaan de gebeurtenissen
in Tsjecho Slowakije argwanend gade,
hoewel er tot nu toe geen kritiek is ge
uit. Een te snelle ontwikkeling zou tot
gevolg kunnen hebben dat bijvoorbeeld
ATHENE Het hoofd van het mili
taire huis van koning Constantijn lui
tenant-generaal Dovas, is van Rome uit
teruggekeerd in Athene. Naar verluidt
zal hij in de Griekse hoofdstad blijven.
Dovas volgde koning Constantijn ii\
december vorig jaar naar Rome na de
mislukte staatsgreep van Constantijn.
Eind januari werd hij door het nieu
we bewind in Griekenland ontslagen
Inmiddels oefende de Griekse oud-pre
mier Kanellopoelos, de leider van de
rechtse radicale nationale unie. gisteren
kritiek op de Griekse kranten. Deze
hadden, naar hij zei, niet de kern weer
gegeven van de kritiek, die hij had ge
uit op de nieuwe grondwet.
Met name was volgens Kanellopoe
los niet vermeld dat zijns inziens een
nieuwe grondwet alleen tot stand kan
komen wanneer er een regering is, die
de meerderheid van de kiezers vertegen
woordigt en men vrij kan discussiëren
over de tekst.
LONDEN Enkelen van de 220 de
monstranten die zondag tijdens relle
tjes in Londen werd gearresteerd, zijn
gisteren al tot gevangenisstraf veroor
deeld. Zij behoorden tot de circa tien
duizend mensen uit verscheidene lan
den die zondag voor de Amerikaanse
ambassade te Londen demonstreerden
tegen de oorlog in Viëtnam en die daar
bij slaags raakten met duizend man
politie. Aan beide zijden vielen gewon
den.
De eerste arrestant die gisteren voor
de rechter verscheen was een 21-jarige
werkloze die toegaf dat hij een agent
in het gezicht had geslagen. Hij werd
veroordeeld tot twee maanden gevan
genisstraf. Ruim tien andere demon
stranten, onder wie verscheidene meis
jes, kregen voor soortgelijke overtre
dingen boetes tussen de vijftig en ze
ventig gulden. De komende dagen zul
len nog talrijke arrestanten voor de
rechter moeten verschijnen.
De Britse minister van Binnenlandse
Zaken, James Callaghan, verklaarde
gisteren in het Huis ,van Afgevaardig
den dat het zeer „verontrustend" was
dat veel demonstranten aan de beto
ging hadden deelgenomen om relletjes
uit te lokken.
Hij ontkende dat de charge die de
bereden politie had uitgevoerd een pro
vocatie was. De maatregel was vol
gens hem nodig om verdere vernie
lingen te voorkomen.
Callaghan ontweek een vraag of de
communistische partij een aandeel had
gehad in de onlusten. Wel zei hij:
„Het lijdt geen twijfel dat er een aan
zienlijke internationale voorbereiding
nodig was voor zo'n demonstratie.
de Russen zich met de toestand zou
den gaan bemoeien.
De Tsjechoslowaakse vice-premier
Simoenek heeft maandagavond in een
radio-uitzending verklaard, dat presi
dent Novotny zal aftreden „en daar
door in de huidige situatie aan de re
publiek op de beste manier een goede
dienst zal bewijzen".
Ook premier Jozef Lenart verscheen
maandagavond voor radio en televisie.
Hij verklaarde de huidige beleidslijn
volledig te steunen. Hij had tot dusver
als partijlid zijn plicht betracht, door
alleen in de partij zijn mening te uiten.
Lenart zei niet politiek, maar echt
ziek te zijn, hij had griep, dit demon
strerend door herhaaldelijk gebruik
van zijn zakdoek.
De Tsjechoslowaakse jeugdbond eis
te maandagavond in een verklaring
eveneens het aftreden van Novotny.
In Polen heeft de regering er tot nu
toe geen blijk van gegeven dat zij het
voorbeeld van de Tsjechische regering
zal volgen en een liberale kogrs zal ih-
slaan.
Integendeel: de studentenbetogingen
in de grote steden hebben geleid tot
een diepgaande zuivering van de par
tij. Vooral joodse partijleden schijnen
het te moeten ontgelden. Er is in de
kranten voortdurend sprake van „zio
nistische elementen" die uit regering
en partij moeten verdwijnen.
Drieduizend studenten zijn gisteren
in Warschau bijeengekomen aan het
einde van de eerste dag van hun sta
king. Zij verwachtten dat functionaris
sen van de partij in hun vergadering
zouden verschijnen om de studenten-
eisen te bespreken: vrijlating van de tij
dens de ongeregeldheden gearresteer
den, opheffing van de censuur enz.
Maar er verscheen niemand. Partij
noch regering wenst met de studenten
te onderhandelen.
Het is niet uitgesloten, dat twintig
jaar geleden door het stalinistische re
gime gesloten r.k. kloosters zullen
worden heropend, als de nieuwe
Tsjechoslowaakse regering, waarin re
formisten overheersen, een voorstel
aanneemt, dat door een lid van het ka
binet in een exclusief persgesprek be
kend is gemaakt.
De minister voor de Volksgezond
heid en voorzitter van de met de com
munisten verbonden volkspartij, dr.
Josef Plojhar die zelf tot de katholieke
geestelijkheid heeft behoord zei, dat
zijn partij ook hoopt, dat onder de
nieuwe communistische leiding alle
voormalige monniken, die het herder
lijk ambt niet meer mochten uitoefe
nen, de vrijheid zullen krijgen, dit op
nieuw te doen.
HAVANA Drie Amerikaanse ne
gers hebben zaterdag de piloot van een
Mexicaans vliegtuig gedwongen koers
te zetten naar Cuba, waar het op het
vliegveld San Julian, aan de grond
werd gezet.
De Cubaanse autoriteiten maakten
maandag bekend, dat de drie mannen
politiek asiel hebben gevraagd. Het
vliegtuig, dat twee vliegers en een echt
paar met twee kinderen aan boord had.
zal kunnen vertrekken zodra de vereis
te papieren in orde zijn. Het was de
derde maal deze maand dat een vlieg
tuig door passagiers gedwongen werd
naar Cuba te vliegen.
WASHINGTON Robert Kennedy,
de kersverse gegadigde voor de demo
cratische kandidatuur voor het presi
dentschap, is gisteren zyn verkiezings
campagne begonnen met een felle aan
val op het Witte Huis. Hy beschuldig
de president Johnson en zijn medewer
kers van misbruik van vertrouwen en
van verdraaiing van feiten.
Kennedy doelde op de besprekingen
die hij vorige week heeft gevoerd met
Clark Clifford, de nieuwe Amerikaan
se minister van Defensie. Volgens Ken
nedy heeft het Witte Huis dit overleg,
dat handelde over de kwestie-Viëtnam
laten uitlekken en de inhoud verdraaid
weergegeven. Volgens Kennedy heeft
hij zich bij die gelegenheid bereid ver
klaard zich buiten de strijd om het pre
sidentschap te houden, als president
Johnson blijk zou geven van een dui
delijke bereidheid om een „bredere
weg naar Viëtnam te zoeken".
Volgens berichten in diverse Ameri
kaanse bladen zou senator Kennedy
aan Johnson een soort ultimatum heb
ben gesteld. Hij zou afzien van deelne
ming aan de strijd om de democrati
sche kandidatuur als Johnson zou in
stemmen met de instelling van een
commissie voor een herziening van het
beleid in Viëtnam. President Johnson
wees dit af.
Robert Kennedy beschuldigde giste
ren het Witte Huis van schending van
het vertrouwen door het gesprek we
reldkundig te maken.
In de New York Times verscheen
gisteren een advertentie van een hele
pagina, geplaatst door „voorstanders
van herbenoeming van president John
son". In deze advertentie werd Robert
Kennedy een „verliezer, een spelbre
ker en een scheurmaker" genoemd.
Hij werd voorts gekarakteriseerd als
„een man met een groot gebrek aan
geloofwaardigheid".
Schreeuwende studenten hebben se
nator Robert F. Kennedy luid toege
juicht en in hun enthousiasme bijna
vermorzeld, toen hij maandag zijn ver
kiezingscampagne lanceerde voor het
presidentschap en het Viëtnambeleid
van president Johnson op onomwonden
manier van de hand wees.
De studenten van de Kansas univer
siteit stonden van hun zitplaatsen in de
enorme aula op en bestormden de
New Yorkse democraat, die zojuist zijn
eerste campagnetoespraak had beëin
digd door te schreeuwen: „Als jullie
mij de hand reikt zal ik voor jullie
werken en zullen wij een nieuw Ameri
ka krijgen".
Zij rukten aan zijn mouwen, woelden
CAGLIARI (SARDINIë) Boeren
hebben zich maandag aan de zijde der
politie geschaard nadat de politieke
leider van Sardinië de bevolking van
het eiland opriep gezamenlijk de strijd
aan te binden tegen de misdaad.
Vijfhonderd vrijwilligers hebben zich
aangesloten bij de uit 600 man bestaan
de politiemacht die in het heuvelland
jacht maakt op ontvoerders. Bij het
speurwerk wordt gebruik gemaakt van
bloedhonden en helikopters.
Drie bewoners van Sardinië die deze
maand werden ontvoerd worden nog
vastgehouden door hun kidnappers. In
totaal zijn er sinds het begin van dit
jaar vijf personen ontvoerd, de helft
van het totaalaantal van 1967.
Autoriteiten deelden mee, dat het
nooit eerder was voorgekomen dat in
het begin van het jaar al zoveel men
sen werden ontvoerd.
In een uitvoerige boodschap aan het
volk heeft de districtpresident van Sar
dinië, Giovanni Del Rio, alle Sardiniërs
opgeroepen te helpen de bandieten on
schadelijk te maken.
ADVERTENTIE
PARIJS De chef van de Israëli
sche luchtmachtstaf, generaal Morde-
chai Hod, meent dat hij zijn belang
rijkste tegenstander uit de juni-oorlog,
de Egyptische generaal Mahmoed Sid-
ki, zou kunnen vrijpleiten, als hij
(Hid) in Cairo zou mogen getuigen.
In een vraaggesprek met „Paris
Match" zegt Hod: „Ik hen er zeker
van Sidki te kunnen redden, als ik
hem zou mogen verdedigen. Ik heb be
wijzen en documenten. Ik ben bereid
naar Cairo te gaan".
Hod noemt tw.ee redenen waarom
Sidki, volgens hem, ten onrechte tot
15 jaar gevangenisstraf is veroordeeld,
wegens de nederlaag van de Egypti
sche luchtmacht. „In de eerste plaats
kon Sidki dag en tijd van de Israëli
sche aanval niet voorspellen en in de
tweede plaats had de Russische gene
raal die ten nauwste met hem samen
werkte. dat ook niet kunnen doen en
was deze derhalve theoretisch even ver
antwoordelijk als Sidki".
Zoals gemeld, besloten de Egypti
sche autoriteiten tot een nieuw proces I A Gewapende Indcnesische militairen be
tegen Sidki, nadat bij felle demonstra- letten studenten de doortocht in Dja-
ties zwaardere straf was geëist karta tijdens een grote demonstratie.
waarbij om vervroegde verkiezingen
werd gevraagd. Twee studenten wer
den gewond en acht gearresteerd
tijdens de rumoerige betoging op de
boulevard, welke naar het gebouw
van het Volkscongres leidt.
LONDEN De Britse regering
heeft haar goedkeuring gehecht aan
een reeks verhogingen van de tarieven
van gas en elektriciteit en van de di
verse diensten der Britse posterijen.
Verwacht wordt dat deze verhogingen
zullen leiden tot een belangrijke stij
ging van de produktiekosten der Brit
se industrie en van de kosten van het
levensonderhoud in Engeland. De gas-
tarieven zullen met ongeveer 8,7 pro
cent worden verhoogd en de elektrici
teitstarieven voor industriële verbrui
kers met circa 3 3/4 procent. De 'om
vang van de tariefverhogingen der
Britse posterijen is nog niet bekend.
LONDEN In Engeland, waar juist
vijf dagen geleden officieel was ver
klaard dat de mond- en klauwzeerepide-
mie voorbij was, zijn nieuwe gevallen
van deze gevreesde ziekte geconsta
teerd. Dit gebeurde op een boerderij
te Northwood aan de grens tussen
Engeland en Schotland, waar de vee
stapel was vernieuwd nadat het bedrijf
eerder door de epidemie was getroffen.
De beperkende maatregelen die voor
het betrokken gebied op 28 maart zou
den worden opgeheven zullen nu van
kracht blijven.
Als gevolg van de epidemie die in
oktober j.l. uitbrak, waren 422.000 stuks
vee afgeslacht.
door zijn weerbarstige haar, gilden
„Bobby" en wierpen hem een paar
keer bijna omver toen hij de aula ver
liet.
XJet fascinerende van goud heeft de
wereld in de ergste financiële cri
sis van de laatste 40 jaar gestort.
Het fundamentele geneesmiddel lijkt 'n
economisch versoberingsprogramma
om de inflatie een halt toe te roepen.
Verder zal de Amerikaanse economie
gestabiliseerd en het vertrouwen in
de dollar en andere papieren munt
eenheden hersteld dienen te worden.
De wilde speculatie in de goudaanko
pen van de laatste maanden is op
zichzelf geen kwaal, maar een sym
ptoom van de zwakheid, die In de laat
ste 20 jaar in het internationale mo
netaire stelsel is binnengeslopen.
Het heeft veel weg van een run op een
bank en in dit geval is Amerika de
grote goudbank.
De spoedeisende zitting van de inter
nationale goudpool heeft geen oplos
sing voor het basisprobleem gebracht.
De zitting was slechts gericht om de
symptomen weg te nemen, een po
ging om een einde te maken aan de
enorme speculatieve goudaankopen,
om zodoende tijd te winnen voor de
toepassing van de basisoplossing.
De kern van het probleem is het weg
stromen van dollars, waardoor de
Verenigde Staten sinds 1950 worden
belaagd. Daarbij komen onzekerheid
over de Amerikaanse economische
politiek en de oorlog in Viëtnam.
Tn 17 van de afgelopen 18 jaar ga-
ven de Verenigde Staten in het bui
tenland meer geld uit, dan buitenlan
ders in de Verenigde Staten spendeer
den. Het betreft hier niet slechts
staatsuitgaven, maar ook uitgaven
van zakenlieden voor buitenlandse in
vesteringen, beleggingen in buiten
landse bedrijven en uitgaven voor
buitenlandse vakanties.
In 1967 hebben Amerikaanse reizigers
in .andere landen twee miljard dollar
meer uitgegeven, dan buitenlandse
reizigers in de Verenigde Staten spen
deerden.
Dit tekort op de internationale beta
lingsbalans betekende weinig in het
begin van de jaren '50, toen de Ver
enigde Staten doelbewust geld in het
wereldsysteem pompten en andere
landen hielpen bij hun na-oorlogse
herstel.
Maar de dollars zijn tot de dag van he-
dein blijven wegstromen en dit heeft
een groot goudverlies voor de Ver
enigde Staten ten gevolge gehad.
Dat goudverlies is ontstaan omdat de
Verenigde Staten krachtens het he
dendaagse monetaire stelsel garande
ren, dat buitenlandse dollarsaldi kun
nen worden omgezet in goud. Zodoen
de is de dollaf- even goed als goud,
dat voor 35 dollar per ounce wordt
verkocht.
Om dit systeem gaande te houden ga
randeren de Verenigde Staten alle bui
tenlandse regeringen die prijs. Zodoen
de kan elke staat overtollig geachte
dollars omzetten in goud, tegen een
prijs van 35 dollar per ounce.
¥Aat is een voorname reden waarom
de Verenigde Staten zo krachtig ge
kant rijn tegen een verhoging van de
goudprijs. Indien tot een verhoging
zou worden besloten zou dat een
schending betekenen van het vertrou
wen, dat de staten van de wereld
hebben in hun dollarsaldi, die nog
niet zijn omgezet in goud.
Voordat de Verenigde Staten grote in
ternationale tekorten zagen ontstaan,
steeg de goudreserve voortdurend,
aangezien andere landen goud aan de
Amerikaanse schatkist leverden, ter
regeling van hun schulden.
De Amerikaanse goudvoorraad bereikte
in 1949 een hoogtepunt. Toen beliep
de Amerikaanse goudreserve 'n totaal
van 24,6 miljard dollar, overeenko
mende met ruim de helft van de ge
hele voorraad der vrije wereld.
In 1950 begonnen dollars weg te vloei
en als gevolg van een betalingsba
lanstekort van 3,5 miljard dollar. Het
enige jaar met een surplus was 1957
578 miljoen dollar als gevolg van
de Suez-crisis.
Het wegvloeien van het goud volgde
het wegvloeien van de dollars niet op
de voet. In 1957 vertegenwoordigde
de Amerikaanse goudreserve nog 'n
waarde van 22,9 miljard dollar. Sinds
dien is de daling echter begonnen tot
dat de reserve einde januari 1968 nog
slechts half zo groot was als oorspron
kelijk 12 miljard dollar.
De daling zet zich onafgebroken voort.
lYTiettemin is de Amerikaanse goudre
serve nog steeds de grootste van
de wereld. Alleen Frankrijk heeft 3,3
miljard dollar aan goud gekocht in
het kader van een politiek, om maan
delijks tenminste 34 miljoen aan over
tollige dollars om te wisselen.
De devaluatie van het pond sterling
met de dollar een der twee reserve
valuta's, welke in de wereld worden
gebruikt deed de laatste belemme
ring verdwijnen voor steeds grotere
goudaankopen door speculanten, het
geen leidde tot een toenemende druk
op de dollar.
Een stijging van de goudprijs zal een
welkome winst betekenen voor ieder
een die in het bezit is van goud iets
wat aan Britse en Amerikaanse bur
gers verboden is, hoewel dit in vele
andere landen .legaal is.
Speculanten, in hun hoop op een verho
ging van de goudprijs aangemoedigd
door druk van Franse en Zuidafri-
kaanse zijde om hiertoe over te gaan,
begonnen met hun jongste jacht op
het goud twee weken geleden.
Een bijeenkomst van de leiders der
centrale banken van de ledenlamden
der goudpool in Bazel van de vorige
week, waarin werd verklaard dat men
de prijs voor goud op 35 dollar zou
handhaven, slaagde er niet in de jacht
naar het goud te stoppen.
Deze vraag steeg tot recordhoogte op
de goudmarkten van Londen en Pa
rijs.
Donderdagavond ging president John
son tot handelen over.
